Η λιτότητα της ανακοινώσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου (28 Ιουνίου) ότι εξέλεξε και χειροτονεί στο Φανάρι, στις 25 Ιουλίου, Επίσκοπο Φιλομηλίου για την πνευματική φροντίδα των εν Αμερική αλβανόφωνων κοινοτήτων, δεν συνεπάγεται ότι η πρωτοβουλία που πήρε το Πατριαρχείο είναι χωρίς παρενέργειες. H Αλβανία αιφνιδιάζει και θα πρέπει τούτο να λαμβάνετε ειδικά υπόψη.

Για άλλη μια φορά εξάλλου η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας επιδεικνύει την ανάλογη υποχρέωση να τοποθετείται έναντι της αλήθειας. Με σχετικό ανακοινωθέν, λοιπόν, αποτυπώνει τα ιστορικά γεγονότα που αφορούν στο πρόσωπο του προς χειροτονία, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η πρωτοβουλία. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την ανακοίνωση του γνωστοποιεί ότι εξέλεξε τον Θεοφάνη (Αριάν) Κόγια ως Βοηθό Επίσκοπο.

Πρόκειται για εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου. Ωστόσο, η διαδικασία προβλέπει ότι θα είναι Βοηθός του Πατριάρχη και θα χειροτονηθεί στο Φανάρι και όχι από τον Ελπιδοφόρο. Πλην όμως ο κ. Θεοφάνης (δεν είναι μόνο η συνωνυμία με τον διαβόητο “Κόκκινο Επίσκοπο” Φαν Νόλι που προκάλεσε τον περασμένο αιώνα μύρια όσα προβλήματα στην ορθόδοξη κοινότητα στην Αλβανίας εις βάρος του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού) έχει παρελθόν στην Αλβανία. Ιστορικό δράσεων εις βάρος της τοπικής κανονικής Εκκλησίας, εις βάρος του γηγενούς Ελληνισμού της Αλβανίας και κυρίως –εδώ εγείρονται επιπλέον ερωτηματικά– πρωτοστάτησε σε ενέργειες κατά του ίδιου του Οικουμενικού Πατριαρχείου!

Όλα αυτά προφανώς και αποτελούν ατοπήματα και κατά την εκκλησιαστική τάξη. Μέγιστη προκλητική ενέργειά του ήταν όταν στις 8 Οκτωβρίου 1995, επικεφαλής ομάδας Αλβανών υπερεθνικιστών, εισέβαλε στο Ναό του Γενεθλίου της Παναγίας στο Ελμπασάν, εν ώρα Θείας Λειτουργίας μάλιστα, και εκδίωξε τους πιστούς και τον κανονικό ιερέα. Εγκατέστησε τον “ιερέα” Νικόλα Μάρκο, σχετιζόμενο με μη  κανονικό επίσκοπο των Ορθοδόξων στα Σκόπια, ο οποίος έκτοτε έχει κάνει κατάληψη στο ναό και παραπλανεί ότι διοικεί “Αλβανική Εθνική” Ορθόδοξη Εκκλησία!

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ανωτέρω ενέργεια, όπως και άλλες παρεμφερείς, έχουν προβληθεί κατά κόρον από τα αλβανικά καθεστωτικά ΜΜΕ. Η περί των Κόγια και Μάρκου  ομάδα δικαιολογεί τις προκλητικές πράξεις της ως αντίδραση στις πολιτικές “εξελληνισμού” του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου. Η συνδρομή κρατικών και παρακρατικών μηχανισμών στο εγχείρημα ήταν εμφανής και αποδεικνύεται.

Ο Κόγια διέφυγε στη Ρουμανία

Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Κόγια λειτουργεί στο πλαίσιο οργανωμένου σχεδίου, το οποίο αφορά και την ρουμανική προπαγάνδα για την χειραγώγηση βλαχόφωνων στην Αλβανία. Ας σημειωθεί ότι η Εκκλησία της Ρουμανίας αντιστάθηκε στον πειρασμό της άμεσης σύμπραξης σε τέτοιες ενέργειες. Πέραν των άλλων, διότι η ηγεσία της γνωρίζει το κύρος, το φρόνημα και κυρίως τα ιεραποστολικά αποκλειστικώς κίνητρα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου για την ανασύσταση της αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μακριά από εθνικές διακρίσεις ή επιδιώξεις.

Αλλά τούτο δεν εμπόδισε προκλητικές κινήσεις από Ρουμάνους διπλωμάτες, οι οποίοι εμπνέονται από ιστορικά προηγούμενα, από όσα συνέβαιναν πριν ένα αιώνα. Ο πρέσβης της Ρουμανίας στα Τίρανα, Γκεόργκε Μίκου είναι ο άνθρωπος που παρακινεί και κυρίως στηρίζει παρασκηνιακά ομάδες, όπως του Κόγια και άλλες στην Κορυτσά όπου μάλιστα εγκαθίδρυσαν και ενοριακή κοινότητα! Και ενώ αναμένεται Απογραφή Πληθυσμού στην Αλβανία οι διπλωματικές υπηρεσίες της Ρουμανίας βρίσκονται σε ανάλογη κινητικότητα.

Δεδομένου ότι τα σχέδια στην Αλβανία δεν αποδίδουν, ο Κόγια, αφού είχε χειροτονηθεί ήδη στην Ρουμανία, μετακόμισε στις ΗΠΑ και υπηρετεί στο πλαίσιο της Orthodox Church in America. Καθώς το όνειρο του να γίνει Επίσκοπος στην υπηρεσία των Αλβανών (κατέχουν από τις αρχές του 20ου αιώνα τον Ναό του Αγίου Γεωργίου στη Βοστόνη) δεν έβρισκε έρεισμα, άλλαξε γραμμή πλεύσης: προσέγγισε τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο, στενό συνεργάτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Έτσι, το όνειρο του “θεοφιλεστάτου Επισκόπου Φιλομηλίου(!) Θεοφάνη Κόγια υλοποιείται και μάλιστα με διαδικασίες κατεπείγοντος. Βάλαμε θαυμαστικό, γιατί έχει ακόμη και ο τίτλος το δικό του συμβολισμό. Προ του κ. Κόγια τον τίτλο έφερε ο μακαριστός από Κορυτσά ορμώμενος Ηλίας (Κάτρε) πιστός στην διακονία του στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο οποίος μάλιστα την ταραγμένη δεκαετία του 1990 αγωνίζονταν για την στερέωση της κανονικής τάξης της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Αλβανία, έχοντας απέναντι ακριβώς τον Κόγια και την ομάδα του!