Για την ιστορία του Αναρχοχριστιανισμού

Της Λαμπρινής Θωμά

Aπό τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές φωνές στη σχέση Αναρχισμού και Χριστιανισμού, αλλά και κορυφαίος αναλυτής της πολιτικής σκέψης του Λέοντα Τολστόι, ο Αλέξανδρος Χριστογιαννόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Loughborough της Βρετανίας, σε μια συνέντευξη- αναζήτηση των αρχών αυτής της ιδιαίτερης τόσο πολιτικής όσο και θρησκευτικής «αίρεσης».

Ο Αλέξανδρος Χριστογιαννόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Loughborough της Βρετανίας, είναι ίσως ο κορυφαίος ακαδημαϊκός δάσκαλος, σε θέματα Αναρχισμού και Χριστιανισμού, και στην πολιτική σκέψη του Λέοντα Τολστόι. Είχαμε τη χαρά να μας μιλήσει σε μια συνέντευξη- αναζήτηση των αρχών αυτής της ιδιαίτερης τόσο πολιτικής όσο και θρησκευτικής «αίρεσης».

Πόσο παλιά είναι η σχέση μεταξύ Αναρχισμού και Χριστιανισμού; Που μπορούμε να βρούμε τις ρίζες;

Σε ένα βαθμό εξαρτάται από το πως ορίζεις τον «Αναρχισμό» και που θεωρείς ότι βρίσκεται η προέλευσή του. Αν θεωρείς τον Αναρχισμό μια πολιτική ιδεολογία και κίνημα που αναδύεται τον 19ο αιώνα, τότε βρίσκεις και την χριστιανική σύνδεση την ίδια περίοδο, σε ανθρώπους σαν τον Λέοντα Τολστόι ή τον Ουίλλιαμ Λόυδ Γκάρρισον, παραδείγματος χάριν. Για τους συγκεκριμένους συγγραφείς, ωστόσο, οι ρίζες του Χριστιανικού Αναρχισμού βρίσκονται στην Καινή Διαθήκη, ειδικότερα στη διδασκαλία του Ιησού και το παράδειγμά του – γι’ αυτό και ο υπότιτλος του βιβλίου μου είναι «ένα πολιτικό σχόλιο στο Ευαγγέλιο». Γι αυτό, επίσης, ορισμένοι, όπως ο Τζάστιν Μέτζιτ σε αυτό εδώ το βιβλίο) υποστηρίζουν ότι ο ίδιος ο Ιησούς μπορεί να χαρακτηριστεί «Αναρχικός», έστω και αν φαίνεται αναχρονιστικό, κατά κάποιο τρόπο. Και, αν δεις τον Αναρχισμό όχι απαραίτητα σα μια ιδεολογία που αναδύεται στην Ευρώπη του 19ο αιώνα, αλλά σαν ένα αντι-αυταρχικό αίσθημα που ήρθε στην επιφάνεια σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους, τότε σίγουρα μπορείς να βρεις τη σχέση μεταξύ αυτού του αισθήματος και του Χριστιανισμού ως και τον Ιησού.

Η ανάρτηση ΕΔΩ...

Για την ιστορία του Αναρχοχριστιανισμού

 

 

Aπό τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές φωνές στη σχέση Αναρχισμού και Χριστιανισμού, αλλά και κορυφαίος αναλυτής της πολιτικής σκέψης του Λέοντα Τολστόι, ο Αλέξανδρος Χριστογιαννόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Loughborough της Βρετανίας, σε μια συνέντευξη- αναζήτηση των αρχών αυτής της ιδιαίτερης τόσο πολιτικής όσο και θρησκευτικής «αίρεσης».

 

Λαμπρινή Θωμάhttps:thepressproject.gr

Ο Αλέξανδρος Χριστογιαννόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Loughborough της Βρετανίας, είναι ίσως ο κορυφαίος ακαδημαϊκός δάσκαλος, σε θέματα Αναρχισμού και Χριστιανισμού, και στην πολιτική σκέψη του Λέοντα Τολστόι. Είχαμε τη χαρά να μας μιλήσει σε μια συνέντευξη- αναζήτηση των αρχών αυτής της ιδιαίτερης τόσο πολιτικής όσο και θρησκευτικής «αίρεσης».

Πόσο παλιά είναι η σχέση μεταξύ Αναρχισμού και Χριστιανισμού; Που μπορούμε να βρούμε τις ρίζες;

 

Σε ένα βαθμό εξαρτάται από το πως ορίζεις τον «Αναρχισμό» και που θεωρείς ότι βρίσκεται η προέλευσή του. Αν θεωρείς τον Αναρχισμό μια πολιτική ιδεολογία και κίνημα που αναδύεται τον 19ο αιώνα, τότε βρίσκεις και την χριστιανική σύνδεση την ίδια περίοδο, σε ανθρώπους σαν τον Λέοντα Τολστόι ή τον Ουίλλιαμ Λόυδ Γκάρρισον, παραδείγματος χάριν. Για τους συγκεκριμένους συγγραφείς, ωστόσο, οι ρίζες του Χριστιανικού Αναρχισμού βρίσκονται στην Καινή Διαθήκη, ειδικότερα στη διδασκαλία του Ιησού και το παράδειγμά του – γι’ αυτό και ο υπότιτλος του βιβλίου μου είναι «ένα πολιτικό σχόλιο στο Ευαγγέλιο». Γι αυτό, επίσης, ορισμένοι, όπως ο Τζάστιν Μέτζιτ σε αυτό εδώ το βιβλίο) υποστηρίζουν ότι ο ίδιος ο Ιησούς μπορεί να χαρακτηριστεί «Αναρχικός», έστω και αν φαίνεται αναχρονιστικό, κατά κάποιο τρόπο. Και, αν δεις τον Αναρχισμό όχι απαραίτητα σα μια ιδεολογία που αναδύεται στην Ευρώπη του 19ο αιώνα, αλλά σαν ένα αντι-αυταρχικό αίσθημα που ήρθε στην επιφάνεια σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους, τότε σίγουρα μπορείς να βρεις τη σχέση μεταξύ αυτού του αισθήματος και του Χριστιανισμού ως και τον Ιησού.

Ομως, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πολλοί Αναρχικοί ήταν αντικληριστές, ενάντια στη θρησκεία και ενάντια στο Χριστιανισμό (εδώ είναι μια λίστα με πολλές τέτοιες φωνές). Ομοίως, κάμποσες είναι οι θρησκευτικές εξουσίες που έχουν κατακρίνει την «Αναρχία». Αλλά, κι αυτό ακόμη σημαίνει ότι, με αρνητικό πρόσημο, μια «σχέση μεταξύ Χριστιανισμού και Αναρχισμού» μπορεί να εντοπιστεί από τις πρώτες μέρες του Αναρχισμού – ακόμη και ως ανταγωνιστική σχέση.

 

Οι Κυρίαρχες μορφές του Αναρχισμού και του Κομμουνισμού βλέπουν την θρησκεία σαν ένα μέσο καταπίεσης του λαού. Και μετά, σε συγκεκριμένες περιστάσεις, συνήθως στα μαζικά κινήματα, βλέπουμε να ανασταίνεται η σχέση, ας πούμε ότι βλέπουμε μια ριζοσπαστικοποίηση της θρησκείας. Υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούν, όταν συμβαίνει αυτό;

Για την ιστορία του Αναρχοχριστιανισμού

Συνέντευξη του Αλέξανδρου Χριστογιαννόπουλου* στην Λαμπρινή Θωμά

Πόσο παλιά είναι η σχέση μεταξύ Αναρχισμού και Χριστιανισμού; Που μπορούμε να βρούμε τις ρίζες;

Σε ένα βαθμό εξαρτάται από το πως ορίζεις τον «Αναρχισμό» και που θεωρείς ότι βρίσκεται η προέλευσή του. Αν θεωρείς τον Αναρχισμό μια πολιτική ιδεολογία και κίνημα που αναδύεται τον 19ο αιώνα, τότε βρίσκεις και την χριστιανική σύνδεση την ίδια περίοδο, σε ανθρώπους σαν τον Λέοντα Τολστόι ή τον Ουίλλιαμ Λόυδ Γκάρρισον, παραδείγματος χάριν. Για τους συγκεκριμένους συγγραφείς, ωστόσο, οι ρίζες του Χριστιανικού Αναρχισμού βρίσκονται στην Καινή Διαθήκη, ειδικότερα στη διδασκαλία του Ιησού και το παράδειγμά του – γι’ αυτό και ο υπότιτλος του βιβλίου μου είναι «ένα πολιτικό σχόλιο στο Ευαγγέλιο». Γι αυτό, επίσης, ορισμένοι, όπως ο Τζάστιν Μέτζιτ σε αυτό εδώ το βιβλίο) υποστηρίζουν ότι ο ίδιος ο Ιησούς μπορεί να χαρακτηριστεί «Αναρχικός», έστω και αν φαίνεται αναχρονιστικό, κατά κάποιο τρόπο. Και, αν δεις τον Αναρχισμό όχι απαραίτητα σα μια ιδεολογία που αναδύεται στην Ευρώπη του 19ο αιώνα, αλλά σαν ένα αντι-αυταρχικό αίσθημα που ήρθε στην επιφάνεια σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους, τότε σίγουρα μπορείς να βρεις τη σχέση μεταξύ αυτού του αισθήματος και του Χριστιανισμού ως και τον Ιησού.

Ομως, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πολλοί Αναρχικοί ήταν αντικληριστές, ενάντια στη θρησκεία και ενάντια στο Χριστιανισμό (εδώ είναι μια λίστα με πολλές τέτοιες φωνές). Ομοίως, κάμποσες είναι οι θρησκευτικές εξουσίες που έχουν κατακρίνει την «Αναρχία». Αλλά, κι αυτό ακόμη σημαίνει ότι, με αρνητικό πρόσημο, μια «σχέση μεταξύ Χριστιανισμού και Αναρχισμού» μπορεί να εντοπιστεί από τις πρώτες μέρες του Αναρχισμού – ακόμη και ως ανταγωνιστική σχέση.

Αιρετικοί διανοούμενοι και η συνεισφορά τους στον αναρχισμό

του Παναγιώτη Ξηρουχάκη

«Όποτε οι άλλοι συμφωνούν μαζί μου, αισθάνομαι ότι δεν πρέπει να έχω δίκιο.», 
Όσκαρ Ουάιλντ

Πρόλογος

 
Οι διανοούμενοι υπήρξαν ανέκαθεν οι στυλοβάτες του συστήματος. Αυτοί που του έδιναν την ηθική και επιστημονική δικαίωση (κλασσικό παράδειγμα για την εποχή του υπήρξε ο Χέγκελ). Υπήρξαν όμως και πολλοί διανοούμενοι (επιστήμονες, φιλόσοφοι, συγγραφείς κλπ)  που υποστήριξαν τον αναρχισμό με λόγια και με πράξεις χωρίς να ταυτιστούν απόλυτα μαζί του ή με τις επικρατούσες τάσεις του. Η επιρροή αυτών των επαναστατών υπήρξε σημαντική. Σήμερα δεν έχουν όμως το στάτους επαναστατών όπως π.χ. ο Μπακούνιν και ο Μαλατέστα. Αυτό γίνεται  πιστεύω για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον πολλοί απ’ αυτούς τους διανοούμενους είχαν σημαντική συνεισφορά (επιστημονική, καλλιτεχνική και ανθρωπιστική) στην πορεία του δυτικού πολιτισμού και έτσι η αστική προπαγάνδα αποκρύβει τη δράση που εκείνοι είχαν  σαν αναρχικοί και επαναστάτες. Ότι δεν κολλάει με την κυρίαρχη εικόνα της εξουσίας πρέπει να σβηστεί. Ένα γενικό και διαχρονικό παράδειγμα αποτελεί το πώς πολλές φορές το underground του χθες γίνεται η αναγνωρισμένη και καθαγιασμένη τέχνη του σήμερα (συχνά δεν αναφέρονται καν οι underground ή και αναρχικές ρίζες κάποιας καλλιτεχνικής τάσης που έγινε με το χρόνο κυρίαρχη).

Δεύτερον, μία μερίδα αναρχικών, λόγω άγνοιας ή στενότητας σκέψης (ειδικά σε ζητήματα πολιτικής καθαρότητας), θεωρούν λανθασμένα ότι αναρχισμός αποτελεί ένα συγκεκριμένο και απόλυτο κίνημα. Ότι μόνο συγκεκριμένοι διανοητές πρέπει να διαβαστούν, ενώ άλλοι δεν αξίζουν κλπ. Έτσι όμως καταλήγουν να πιστεύουν σε ένα δόγμα. Μοιραία το ενδιαφέρων στη μελέτη έχουν μονοπωλήσει συγκεκριμένοι μεγάλοι διανοητές και επαναστάτες όπως ο Μπακούνιν, ο Κροπότκιν και ο Στίρνερ.

Αν δεν ήμουν μοναχός, θα ήμουν κουκουλοφόρος! π. Βασίλειος Γοντικάκης

Δηλαδή "αντί της κουκούλας του κόσμου, προτίμησα το κουκούλιον του Θεού"! "Αντί του κοσμικού αναρχισμού με ό,τι αυτός εμπεριέχει, προτίμησα να σχετιστώ με τον Άναρχο Θεό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται..."

Τα λόγια μιας ψυχής, που δεν αντέχει τον συμβιβασμό στο φρόνημα του κόσμου. Η επιλογή του μοναχισμού είναι η πιο αναρχική κίνηση απέναντι στο φρόνημα του κόσμου, που προσπαθεί με κάθε τρόπο να μας υποτάξει... Αναρχία απἐναντι στην κοσμικότητα και υποταγή στον όντως Άναρχο Θεό. Διότι για να κάνεις αναρχία στην κοσμικότητα, στο φρόνημα του κόσμου, πρέπει να συνεργασθείς υποτασσόμενος σε κάτι από εσένα πιο δυνατό. Εσύ απλώς διαλέγεις με ποιον συνεργάτη και άρα με ποιον τρόπο θα κάνεις - ζήσεις την αναρχία σου.

Σιατίστης Παύλος: Προς αναρχικούς «Δεύτε και Διαλεχθώμεν»

Του Σεβ. Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλου | Romfea.gr

---

Μέ έκπληξη διαπίστωσα την καταστροφή πού δημιουργήθηκε στό κτίριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως ἀπό κάποιους πού ἔβαλαν γκαζάκια καί προκάλεσαν ἔκρηξη καλυπτόμενοι ἀπό τό σκοτάδι τῆς νύκτας.

Διάβασα ἐπίσης ὅτι κάποιοι ἀνέλαβαν τήν εὐθύνη καί ἔβαλαν τήν ὑπογραφή τους στήν ἀνακοίνωση τους μέ τήν ἔνδειξη «ἀναρχικοί/ές» καί μέ τήν δικαιολογία ὅτι «εἶναι μιά πράξη ἀντίστασης στήν φασιστική στάση πού δείχνει ἡ Ἐκκλησία καί συμπάθεια πού ἔχει σέ φασιστικά μορφώματα ὅπως ἡ Χρυσή Αὐγή κλπ».

Τί νά σχολιάσεις; Τήν πράξη ἤ τήν δικαιολογία; Ἡ μία χειρότερη ἀπό τήν ἄλλη καί μάλιστα ἄν ἐξειδικεύσουμε τά πράγματα.

Τό κτίριο τό ὁποῖο οἱ ἀναρχικοί, καί γιά τήν ἀκρίβεια κακοποιοί, ἐπεχείρησαν νά καταστρέψουν στεγάζει τήν καρδιά μιᾶς πηγῆς ἀγάπης πού ἐκτοξεύεται πρός κάθε κατεύθυνση.

Ἡ συγκεκριμένη Μητρόπολη δημιουργήθηκε στίς πτωχές συνοικίες τῆς Δυτικῆς Θεσσαλονίκης, ἕνα χῶρο ξεχασμένο ἀπό τήν ὑπόλοιπη πόλη καί συμπορεύτηκε μέ τήν φτώχεια καί τίς δοκιμασίες αὐτοῦ τοῦ λαοῦ.

Ευ. Κοροβίνης: Χριστιανισμός και αναρχισμός. Μια τεταμένη σχέση;

Ευάγγελος Κοροβίνης

 

Α. Η αποεκκοσμίκευση, η υπερφαλάγγιση του μαρξισμού 
από τον Αναρχισμό και ένα υβρίδιο

Ήδη από το τέλος του 20ου αιώνα παρατηρείται μια δραστική αλλαγή στο παγκόσμιο σκηνικό των θρησκειών. Οι θρησκείες, που στα πλαίσια της εκκοσμίκευσης, μιας γενικής τάσης περιορισμού της κοινωνικής επιρροής τους, είχαν καταστεί ιδιωτική υπόθεση, αναδεικνύονται σε μια ολοένα και περισσότερο ορατή πλευρά της δημόσιας ζωής. Η τάση αυτή, η λεγόμενη αποεκκοσμίσκευση, μέσω της οποίας η θρησκεία επανεπιβεβαιώνει την ακτινοβολία της στην κοινωνία, επιστρέφοντας στη δημόσια σφαίρα, γίνεται αισθητή κατ’ αρχάς με την αναγέννηση του ισλαμισμού σ’ όλο τον κόσμο, την διάδοση  των πεντηκοστιανών και ευαγγελικών εκκλησιών στην Αφρική και αλλού και την αναβίωση της Ορθοδοξίας στη Ρωσία, όπως και του κομφουκιανισμού στην Κίνα. Στην ίδια τη Δύση τώρα και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, με την αυξανόμενη παρουσία μουσουλμάνων μεταναστών, αναπτύσσεται υπογείως και λανθανόντως, μια κάποια μειοψηφική αναγέννηση του Χριστιανισμού. Αυτό που κυριαρχεί πάντως στην σκηνή των δυτικών χωρών, είναι η ενίσχυση των άκρων του πολιτικού φάσματος, της Ακροδεξιάς, κυρίως και δευτερευόντως, και του Αναρχισμού, ο οποίος τις τελευταίες δεκαετίες υπερφαλαγγίζει τον Μαρξισμό στα πλαίσια των κοινωνικών κινημάτων.

Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο οι δύο κρατικιστικές εκδοχές του σοσιαλισμού, που προώθησαν την κοινωνική αλλαγή με μοχλό το κράτος, η σοσιαλδημοκρατία και ο μαρξισμός – λενινισμός, κατόρθωσαν, μεταξύ των άλλων, να περιθωριοποιήσουν σχεδόν πλήρως τον ισχυρό μέχρι τότε ανταγωνιστή τους, τον Αναρχισμό. Σήμερα που η εποχή του κρατικιστικού οπτιμισμού έχει παρέλθει, η αριστερά στην Ευρώπη και στην Αμερική, αναγεννημένη σ’ ένα βαθμό από την τρέχουσα κρίση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, ψάχνει να βρει στον Αναρχισμό εναλλακτική διέξοδο, πιο ταιριαστή με την ατομικιστική και μεταμοντέρνα εποχή που διανύουμε. Αν οι λόγοι της διείσδυσης των αναρχικών ιδεών στα κοινωνικά, καθώς και στα πολιτικά κινήματα, είναι προφανείς, τα αίτια της αποεκκοσμίκευσης, της  «επιστροφής του Θεού», είναι λιγότερο φανερά. Σχετίζονται με την παρακμή της Νεωτερικότητας, όχι μόνο με την έννοια της αποδυνάμωσης, έως εκλείψεως, της κύριας οραματικής διεξόδου της, της μαρξιστικής αριστεράς, αλλά κυρίως με την μορφή της ανάπτυξης καταστροφικών και μηδενιστικών τάσεων χωρίς όρια, που οδηγούν στην αποσύνθεση των ατομικών και των συλλογικών υποκειμένων (Εθνών - Κρατών). Η αναβίωση των θρησκειών υψώνεται ως ανάχωμα στη μηδενιστική αυτή διάβρωση.