Σε έναν κόσμο απόλυτης εξατομίκευσης, η μόνη επαναστατική πράξη είναι η εκ νέου επινόηση του «μαζί».

Του Μάνου Λαμπράκη 

Υπάρχουν εποχές όπου η Ιστορία δεν παράγει πρόοδο, αλλά ατέρμονη κυκλικότητα. Όπου η πολιτική φθίνει σε τελετουργία τεχνοκρατικής διαχείρισης και η συλλογική εμπειρία διαρρηγνύεται σε ατομικά αποθέματα αγανάκτησης, μνησικακίας και υπαρξιακής κόπωσης. Η Ελλάδα βρίσκεται σ’ ένα τέτοιο σταυροδρόμι: μια μετά-δημοκρατική κοινωνία εξουθενωμένη από την ίδια της την ιστορικότητα, αδυνατώντας πλέον να παραγάγει κοινό παρόν, πολλώ δε μάλλον κοινό μέλλον.

Η κρίση δεν είναι απλώς θεσμική ή οικονομική. Είναι πρωτίστως οντολογική: αφορά τη δομική αδυναμία να αναγνωριστεί ο εαυτός ως μέρος ενός εμείς που δεν λειτουργεί βάσει αίματος ή συμφέροντος, αλλά βάσει μοιρασμένης μνήμης και θεραπευτικής σχέσης με το τραύμα. Στην θέση του κοινού, εδραιώνεται το μερικό. Στην θέση της ενσυναίσθησης, η καχυποψία. Στην θέση του λόγου, ο ύψιστος θρίαμβος του θορύβου. Και σε αυτή την ασυνάρτητη τοπολογία, το «μαζί» καθίσταται αδιανόητο.

Η μετάθεση της πολιτικής στο πεδίο της ύβρεως και του αμοιβαίου ακρωτηριασμού έχει ως επακόλουθο μια κοινωνία υπαρξιακά απορφανισμένη: χωρίς κοινές αφηγήσεις, χωρίς κοινές σιωπές, χωρίς κοινές συγκινήσεις. Η λέξη πατρίδα δεν σημαίνει πια «τόπος επιστροφής», αλλά τόπος επιστροφής του κακού. Η λέξη λαός δεν δηλώνει πια δυναμική ολότητα, αλλά στατιστική συνάθροιση. Και το ίδιο το πολιτικό σώμα ― άλλοτε φορέας ιστορικής ενότητας ― έχει αποσυντεθεί σε δίκτυα ιδιωτικής ανασφάλειας, πληροφορικής μανίας και μικροψυχικού εθνικισμού.

Κατάφεραν να μας πείσουν ότι όλα αυτά τα τραγικά που συμβαίνουν μας αξίζουν ως η δίκαιη τιμωρία μας γι' αυτό που μας έπεισαν ότι είμαστε...

Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

Το χειρότερο όλων είναι ότι μεγάλο μέρος του λαού μας αντιλαμβάνεται τις επαναλαμβανόμενες καταστροφές, φωτιές, πλημμύρες, συγκρούσεις τραίνων, διάλυση του κρατικού μηχνισμού και της ασφάλειας των πολιτών, ως περίπου αναπόφευκτες φυσικές καταστροφές ή κάποιου είδους αναπότρπετα φυσικά φαινόμενα. 

Και δεν είναι μόνο τα κυρίαρχα media που έχουν διαδραμματίσει κρίσιμο ρόλο στην διαμόρφωση αυτής της ψευδούς αντίληψης/συλλογικής αναπαράστασης. 

Είναι και μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος, των ακαδημαϊκών, των διανοοουμένων, των δημοσιογράφων και όσων έχουν δημόσιο λόγο που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καλλιεργούν εδώ και χρόνια το βαθύ αίσθημα ανεπάρκειας και αβοηθησίας του Λαού μας, πάνω στο οποίο εδράζεται η ψευδής αναπαράσταση της αναπόφευκτης καταστροφής. 

Είναι επίσης η ενοχοποιητική κοινωνική μηχανική ότι "τέτοιοι που είμαστε, αυτά μας αξίζουν" που νομιμοποιεί με έναν ηθικιστικό τρόπο την καταστροφή ως την εύλογη και δίκαιη τιμωρία για την ανεπάρκεια μας. 

Για να αντιληφθεί κανείς τον παραλογισμό του όλου πράγματος ας σκεφτούμε την αναλογία μιας γυναίκας που έχει κατ' επανάληψιν κακοποιηθεί και η οποία μέσα από ένα περίπλοκο δίκτυο ενοχοποίησης διαμορφώνει την αντίληψη ότι ο βιασμός της ήταν ακόμη ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο μάλιστα "τέτοια που είναι" της αξίζει.    

Εύλογα θα εξανίσταται κανείς μπροστά σ' έναν τέτοιο εξωφρενικό παραλογισμό, εύλογα θα οργιζόταν για την κατάφωρη αδικία και την εκ νέου κακοποίηση της γυναίκας. 

Γιατί όμως δεν υπάρχει η αντίστοιχη αντίδραση στο συλλογικό πεδίο με τους κατ' επανάληψιν βιασμούς της Ελληνικής κοινωνίας;