4/08/2025
ΛΑΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τον Μάρτιο του 2005, η βρετανική κυβέρνηση αποχαρακτήρισε και δημοσιοποίησε άκρως απόρρητα αρχεία του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, της περιόδου 1873-1939, τα οποία αποκαλύπτουν τη χειραγώγηση του νεοελληνικού πολιτικού συστήματος από ξένες Δυνάμεις. Το πλήρες σχετικό υλικό αναρτήθηκε από το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών στο διαδίκτυο με τίτλο “Foreign and Commonwealth Office, The Records of the Permanent Under-Secretary’s Department: Liaison between the Foreign Office and British Secret Intelligence 1873–1939” και έλαβε ευρεία δημοσιότητα στον βρετανικό Τύπο.
Στο ανωτέρω δημοσιευμένο αρχειακό υλικό, περιλαμβάνονται οι ακόλουθες πληροφορίες: Στις παραμονές και στις αρχές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Ελλάδα, δρούσαν χιλιάδες πράκτορες των γερμανικών, των γαλλικών και των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914, η Βρετανία, προκειμένου να αντισταθμίσει τη μεγάλη διείσδυση Γερμανών πρακτόρων στην Ελλάδα και να εξασφαλίσει τη συμμαχία της Ελλάδας με την Αντάντ (συμμαχία Βρετανίας-Γαλλίας), χρησιμοποίησε τον σερ Βασίλειο Ζαχάροφ (Sir Basil Zaharoff), ο οποίος ήταν ελληνικής καταγωγής υψηλόβαθμος πράκτορας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών και μεγαλέμπορος όπλων. Ο Ζαχάροφ έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ανάδειξη και καθιέρωση του Ελευθέριου Βενιζέλου στο πολιτικό σύστημα της Ελλάδας, με σκοπό να λειτουργήσει ως αντίβαρο στο φιλογερμανικό τμήμα του νεοελληνικού κοινωνικού κατεστημένου.
Στα προαναφερθέντα βρετανικά κρατικά αρχεία, περιλαμβάνεται μια επιστολή του Ζαχάροφ, της 12ης Νοεμβρίου 1915, με την οποία εισηγήθηκε προς το γραφείο του Βρετανού πρωθυπουργού ότι χρειαζόταν ενάμισι εκατομμύριο στερλίνες για την εξαγορά σημαντικών προσώπων στην Ελλάδα και ότι προείχε η εξαγορά 45 Ελλήνων βουλευτών, των γερμανόφιλων ελληνικών εφημερίδων και ενός στρατιωτικού διοικητή των ελληνικών συνόρων, προκειμένου να επιταχυνθεί το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και, μάλιστα, με τον τρόπο που θα εξυπηρετούσε καλύτερα τη βρετανική εξωτερική πολιτική. Ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός Χέρμπερτ Χένρι Άσκουιθ (Herbert Henry Asquith) αποδέχθηκε γραπτώς, στις 11 Δεκεμβρίου 1915, τις προτάσεις Ζαχάροφ.
Στη συνέχεια, η βρετανική κυβέρνηση έθεσε στη διάθεση του Ζαχάροφ κονδύλιο ύψους 1.407.000 στερλινών (καταθέτοντάς το στον τραπεζικό λογαριασμό του Ζαχάροφ στην τράπεζα Barclays), με το οποίο ο Ζαχάροφ, μεταξύ άλλων, στήριξε τον Ελευθέριο Βενιζέλο, πρόεδρο του Κόμματος Φιλελευθέρων, και, σε συνεννόηση με τον Βενιζέλο, ανέλαβε να εξαγοράσει δυσαρεστημένους Έλληνες πολιτικούς. Επίσης, ο Ζαχάροφ φρόντισε να δημιουργηθεί στην Ελλάδα, το 1916, αγγλο-γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων με τη μορφή ραδιοφωνικού σταθμού.
Προκειμένου να ενισχύσουν περαιτέρω τον Ελευθέριο Βενιζέλο και το κόμμα του, οι Βρετανοί –όπως αναφέρεται στα προαναφερθέντα βρετανικά κρατικά αρχεία– διέθεσαν επιπλέον ένα εκατομμύριο γαλλικά φράγκα, τα οποία πληρώθηκαν μέσω της Εθνικής Τράπεζας της Αιγύπτου στον Γεώργιο Αβέρωφ, ο οποίος ήταν βασικός δίαυλος μεταξύ Λονδίνου και Ελλάδας, φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου και χορηγός του βενιζελικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη το 1917.
