
Του Γιώργου Κυριακού (*)
Το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα σήμερα αποτελεί έναν από τους ευάλωτους κρίκους του υπαρξιακού προβλήματος του Ελληνισμού σήμερα. Αποτελεί ζήτημα, μεταξύ πολλών άλλων διεθνών ζητημάτων για την απόδοση της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Είναι ζήτημα που αφορά την ειρήνη στα Βαλκάνια και σε όλον τον κόσμο.Ο ιστορικός και γηγενής Ηπειρώτικος Ελληνισμός ή Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία, που δεν αφορά μόνο τα αναγνωρισμένα 99-100 χωριά από το Αλβανικό κράτος αλλά ένα σύνολο χωριών, κοινοτήτων, ενοριών, γειτονιών, οικογενειών και ατόμων που διαβιούν στη Χιμάρα, στην Άρτα, στην Κορυτσά, στα βλαχοχώρια, στην Πρεμετή, στην Ερσέκα, στην Κολώνια, στο Δέλβινο, στον Αυλώνα, στη Φιέρη, στο Δυρράχιο, στα Τίρανα, στο Μπεράτι καθώς και σε πολλά μέρη της Αλβανίας βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση.
Σήμερα διαβιοί περίπου το 10-15% στις επίσημες (παράνομες και ρατσιστικές) μειονοτικές ζώνες ύστερα από μια σειρά επίσημων και ανεπίσημων (παρακρατικών) παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου από το Αλβανικό κράτος και παραμέλησης των υποχρεώσεων που έχει το Ελλαδικό κράτος.
Ορισμένα στοιχεία εν συντομία:
Το 1913, μεγάλο τμήμα της ιστορικής Ηπείρου κατακυρώθηκε στην Αλβανία από το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας. Επρόκειτο για μια περιοχή γεμάτη μνημεία από την αρχαιότητα μέχρι και τη νεότερη περίοδο, που εκφράζουν την ελληνικότητά της καθώς και έναν συμπαγή πληθυσμό που αυτοπροσδιορίζεται τοπικά ως Ηπειρώτικος και εθνικά ως Ελληνικός και ο οποίος αγωνιζόταν για την ένωση με την Ελλάδα. Όμως, ενώ το 1914 κατοχυρώθηκε η Αυτονομία ενός τμήματος εντός του νεοσύστατου αλβανικού κράτους, εν τούτοις, η εφαρμογή της αδράνησε λόγω διεθνών ανακατατάξεων στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνέχεια, με την αποδυνάμωση του ελληνικού κράτους μετά τις γενοκτονίες των Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων στη Μικρασιατική Καταστροφή, δεν εφαρμόστηκε.