Ξαναγράφοντας την ζωή και την επιστήμη στο όνομα του πλουραλισμού!

25/01/2024

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

Ξαναγράφεται η ζωή μας, ξαναγράφεται η επιστήμη, η τέχνη, ο πολιτισμός μας, χωρίς νοσταλγικές αναβιώσεις ξαναγράφονται όλα με την απαίτηση του επείγοντος, αλλά και με το πρόσωπο της εξουσίας. Το 2008 ξεκίνησε η πρώτη φάση της πλανητικής κρίσης μέσω της οικονομίας και του δορυφόρου της, που ήταν το παγκόσμιο χρέος. Η ζωή έγινε μια απίστευτη αριθμολογία. Η φρενίτιδα των αριθμών επέβαλε ένα σχεδιασμό καταπίεσης, που άκουγε στο όνομα δημοσιονομική πειθαρχία. Κανένα θέλω, κανένα πράττω δεν ήταν δικό μας, όλα καθοδηγούνταν από τα τραπεζικά καρτέλ, από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Τα σκοτάδια των πολλών μηδενικών από τα χρέη των χωρών άρχισαν να βαραίνουν τους πολίτες του κόσμου. Η οικονομική πειθαρχία έτρεχε με χίλια και ο κόσμος ήταν πιο συγχυσμένος από ποτέ. Οι λαοί στάλθηκαν στα παγκοσμιοποιημένα ταμεία να πληρώνουν, ενώ κάθε μέρα, η οικονομική μηχανική μαστίγωνε τα αφτιά τους με προτεσταντικές διαταγές. “Δούλεψε ακόμη περισσότερο, μάθε να πληρώνεις, μπες στους νάρθηκες της λογικής του χρέους”, αυτές ήταν οι συρταρωτές διαταγές της νέας εποχής.

Και ξαφνικά, έρχεται μια πανδημία που βάζει σε παρένθεση την οικονομική φρενίτιδα – χωρίς να την εξαφανίζει – και επιβάλει μια υγειονομική μανία καταδίωξης για όσους δεν πειθαρχούν με τα υγειονομικά προγράμματα. O Édouard Zarifian μας είχε προειδοποιήσει ότι η έκπτωση γενικά της επιστήμης και ιδιαίτερα της ιατρικής θα έρθει με τη μορφή του “σωτηριακού τεκέ”.

Ξαναγράφεται η ζωή μας

Αυτό δεν έλεγε και ο Νίτσε; «Προσέχετε, οι νέες ιδέες και οι νέες επιστήμες θα έρθουν με περπατησιές χελιδονιών». Έτσι αθόρυβα μας ήρθε και η καπηλεία της ασθένειας “disease mongering” και τώρα μας έρχεται η παντοδυναμία της κοινωνικοποίησης της βιολογικής καταγωγής των φύλων. Αερολογούν, φλυαρούν, δογματίζουν, με στόμφο και μεγαληγορία οι σύγχρονοι επιστήμονες, για το νέο βασίλειο της κοινωνικοποιημένης ζωής μας.

«Μεταμοντέρνα» κατάσταση – Μετάνθρωπος- Κοινωνίες χωρίς Δημοκρατία

του Δημήτρη Ν. Γιαννάτου

(μέρος ενός υπό διαμόρφωση τελικού κειμένου)

Τι επιφυλάσσει το μέλλον; Αυτή η πανάρχαια ερώτηση, απασχόλησε τον άνθρωπο στην ιστορική του πορεία, όχι βέβαια, πάντα, στον ίδιο έντονο βαθμό.

Όμως, «Κάθε εποχή αποβλέπει σε ένα καλύτερο κόσμο. Όσο πιο ζοφερό και μπερδεμένο είναι το παρόν, τόσο βαθύτερος είναι αυτός ο πόθος», θα μας πει ο Johan Huizinga, στο Το Φθινόπωρο του Μεσαίωνα (1919).

Στις μέρες μας, είναι εκτεταμένη η ένταση και η βουβή αγωνία που δημιουργεί η ερώτηση, ιδιαίτερα μάλιστα έπειτα από την εμφάνιση του νέου κορωνοιού. Ως διερώτηση πια η αγωνία αυτή είναι έντονη και διάχυτη. Επειδή πραγματικά ο κόσμος είναι μπερδεμένος, αφενός λόγω της αβεβαιότητας που πλημμυρίζει παντοιοτρόπως τον πλανήτη, αφετέρου επειδή ακόμα και όταν η πίστη στον άνθρωπο οδηγεί σε μια διέξοδο «σωτηρίας», αυτή η νέα κοινωνία που εικάζεται ότι θα προκύψει απέχει πάρα πολύ ώστε να χαρακτηριστεί χωρίς αμφιβολία, ως επίτευγμα του ανθρώπινου πνεύματος. Ενώ αδιαμφισβήτητα από τώρα θεωρείται θαύμα της ανθρώπινης Τεχνικής. Η ανθρώπινη πρόοδος και ο πολιτισμός, τα ανθρώπινα επιτεύγματα, ταυτίζονται αποκλειστικά με τον τομέα της ηλεκτρονικής, τεχνικής επιστήμης.

Άλλωστε, τo «αναπάντεχο» του ιού και της πανδημίας, παρόξυνε πολλές από τις ήδη υπάρχουσες αντιφάσεις και διεργασίες που προϋπήρχαν, ενώ το «ψηφιακό μας είδωλο», ως υποκατάστατο της ζωντανής επικοινωνίας, βρήκε πρόσφορο έδαφος στις συμπεριφορές ζηλωτών της πληροφορικής επανάστασης σε σημείο να λογίζεται ως ο επαναστατικά ενισχυμένος Εαυτός μας. Συχνά και από ανθρώπους που είναι ενήμεροι για την αλλαγή του ανθρωπολογικού και πολιτισμικού υλικού που επιχειρεί η οικονομική τεχνοεπιστήμη εδώ και δεκαετίες.

Όμως, η ανθρώπινη επιστήμη στον κόσμο της πληροφορίας, παραχωρώντας μοναδική αυτονομία στο ίδιο το τεχνοσύστημα, βάζει πλώρη για την τελική κυριαρχία του θριάμβου του και της αναπαραγωγής του, σχεδιάζοντας –σχεδόν νομοτελειακά – την ίδια την εξαφάνιση του ανθρώπου, μέσα από μια βελούδινηιδεολογικά και «θετική» ευγονική μετάλλαξής μας.

Οι ΗΠΑ δείχνουν τον δρόμο του μέλλοντός μας

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Πού οδεύει η ιστορική εποχή της μετανεωτερικότητας και της μαζικής δημοκρατίας, στον αστερισμό της οποίας βρισκόταν όλος ο πλανήτης κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα; Έχω την γνώμη ότι αργά αλλά σταθερά οδεύει προς το τέλος της έχοντας στο μεταξύ χαράξει βαθιά κοινωνίες και άτομα, νοοτροπίες και αντιλήψεις ζωής, τέχνη και πολιτισμό, φιλοσοφία και επιστήμη, και κάθε άλλη στιγμή του κοινωνικού γίγνεσθαι με τις αξίες της και τις απαξίες της.

Μαζί της παρασύρονται και τα κοσμοθεωρητικά και κοινωνικοπολιτικά ρεύματα –συντηρητισμός, φιλελευθερισμός, σοσιαλισμός– τα οποία μπορεί να γεννήθηκαν και κυριάρχησαν την εποχή της νεωτερικότητας αλλά παρέμειναν, παρότι υπολειμματικά και φθίνοντα, στο επίκεντρο της μετανεωτερικής εποχής. Φυσικά, μαζί τους παρασύρονται και όλες οι γνωστές εκφάνσεις τους, καλυμμένες πίσω από το πρόθεμα νέο- (π.χ. νεοσυντηρητικοί, νεοεργατικοί κτλ.) ή το πρόθεμα μετά- (π.χ. μεταδημοκρατία).

Σε τελική ανάλυση, είναι οι ΗΠΑ που δείχνουν το δρόμο προς τις μελλοντικές κοινωνικές εξελίξεις στις χώρες της Δύσης και, έστω με κάποια υβριδική μορφή, στις υπόλοιπες χώρες του πλανήτη. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τα πρώτα αλλά σαφή δείγματα του «νέου κόσμου» που ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Η εκλογή Τραμπ δίνει, κατά την άποψή μου, σαφείς απαντήσεις στο ερώτημα που έχει τεθεί στην αρχή αυτού του άρθρου. Δεν αποτελεί σπουδαία ανακάλυψη ότι οι ΗΠΑ αποτελούν τον προπομπό των εξελίξεων στον Δυτικό κόσμο, δεδομένης της ηγετικής θέσης που κατέχουν. Αλλά ακόμη περισσότερο, επειδή δεν ηγούνται μόνο, αλλά ηγεμονεύουν με την γκραμσιανή έννοια του όρου! Με απλά λόγια, τα πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και κοινωνικά ρεύματα φθάνουν πια στον υπόλοιπο κόσμο από τις ΗΠΑ. Εκεί γεννιούνται, μεγαλώνουν και στη συνέχεια εξαπλώνονται, αρχικά στην Ευρώπη και στη συνέχεια στον υπόλοιπο κόσμο.

Όμως οι εξελίξεις στην οικονομία και στην τεχνολογία με το τεράστιο βάρος τους αποτελούν ίσως περισσότερο τους «αντικειμενικούς» οδηγούς των μελλοντικών εξελίξεων.

 Εντελώς επιγραμματικά, υποστηρίζουμε ότι ο καπιταλισμός ως οικονομικό σύστημα συνεχίζει να εξαπλώνεται στα μήκη και στα πλάτη του πλανήτη. Ανεξαρτήτως μορφής και ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης των διαφόρων χωρών: ως χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός στις χώρες της Δύσης, ως βιομηχανικός και νομισματικός στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, ως υβριδικός διαφόρων μορφών στις υπόλοιπες χώρες. Χωρίς αντίπαλο! Όμως η ατμομηχανή του ευρίσκεται στις ΗΠΑ, όπου με την εκλογή Τραμπ λαμβάνει πλέον τη μορφή ενός υπερκαπιταλισμού, χωρίς ρυθμίσεις, χωρίς περιορισμούς, χωρίς κεντρικό έλεγχο της παραγωγής χρήματος διαμέσου της αναγνώρισης μείζονος ρόλου στα κρυπτονομίσματα, με στοιχεία έντονου εθνικισμού (με τον υπερτονισμό της ιδιαιτερότητας του αμερικανικού έθνους) και σε στενή συνέργεια με τις εταιρείες τεχνικής νοημοσύνης ώστε να παρακαμφθεί η οποιαδήποτε παρέμβαση ηθικού η πολιτικού χαρακτήρα στις δραστηριότητές τους.

Με «δημοκρατικό» τρόπο: Η ρητορική του μικρότερου κακού

*του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

1.

Στο περιβάλλον της γερασμένης μετανεωτερικότητας, όπου η ιδεολογία ζει και βασιλεύει και τους ανθρώπους κυριεύει, παρά τα όσα αντίθετα λέγονται, η πολιτική ως κυβερνητικό φαινόμενο, δηλαδή ως άσκηση της εξουσίας και «διαχείριση» της κυριαρχίας από το πολιτικό προσωπικό των ελίτ, αδυνατεί να προκαλέσει την γνήσια εκδίπλωση συγκρουσιακών καταστάσεων που αποτελούν τον πυρήνα της Δημοκρατίας. Αυτό προφανώς οφείλεται στην απουσία εχθρού, πράγμα που εκφράζεται στην πλήρη κατανίκηση της πάλαι ποτέ οργανωμένης γνήσιας λαϊκής υποκειμενικότητας,

Το πολιτικό προσωπικό των ελίτ που ηγείται σήμερα στις χώρες του Δυτικού κόσμου όπου ανήκουμε και πρωτίστως μας ενδιαφέρει, μετριέται στην ικανότητα να «αλλάζει γήπεδο», να φαντάζεται και να εφευρίσκει νέες ευκαιρίες για «σύγκρουση», μέσω όμως των οποίων επιτυγχάνεται πάντοτε η «συναίνεση» που το εξυπηρετεί στα προκαθορισμένα επιθυμητά σημεία εντός του δεδομένου πλαισίου εξασφάλισης της κυριαρχίας του. Οι περίτεχνοι εκλογικοί νόμοι –πάντοτε σε πλειοψηφική κατεύθυνση– που συνεχώς εφευρίσκονται στο όνομα του αποστειρωμένου όρου της «κυβερνησιμότητας», σπρώχνει τον ψηφοφόρο να προβεί σε «χρήσιμες» επιλογές. Προφανώς αυτές οι «χρήσιμες επιλογές» συγκλίνουν προς το κέντρο, η κατάκτηση του οποίου στις χώρες της Δύσης αποτελεί το πραγματικό εκλογικό διακύβευμα. Άλλωστε αυτό εκφράζεται και από την εγκαθίδρυση στο κέντρο του συστήματος δύο πόλων: κεντροδεξιά – κεντροαριστερά στη θέση των τριών πόλων: δεξιά, κέντρο, αριστερά του πρόσφατου παρελθόντος[1].

Η πολιτική στο αντιπροσωπευτικό κοινοβουλευτικό φιλελεύθερο δημοκρατικό καθεστώς θεμελιώνεται στην ουσιαστική αδιαφορία της πλειονότητας των ενδιαφερομένων, χωρίς την οποία δεν υπάρχει δυνατότητα άσκησης πολιτικής. Η φθίνουσα συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες στην Ευρώπη με την πάροδο του χρόνου αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα. Υπ’ αυτή την έννοια θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι δομικό στοιχείο της πολιτικής σε αυτό το καθεστώς είναι κατ’ αρχάς η τέχνη να εμποδίζονται οι άνθρωποι από το να αναμειγνύονται σε ό,τι τους αφορά.

Αποτέλεσμα το δομικό χαρακτηριστικό της πολιτικής να λαμβάνει την εξής μορφή: να εξαναγκάζονται οι άνθρωποι να «αποφασίζουν» για πράγματα με τα οποία δεν συμφωνούν. Με απλά λόγια καλούνται να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία επικύρωσης ήδη προαποφασισμένων λύσεων ή επιλεγμένων με προσεκτικά κριτήρια εναλλακτικών προτάσεων , που όμως καταλήγουν στον ίδιο παρονομαστή. Ο εγκλωβισμός είναι απόλυτος και θανατηφόρος.

2.

Ακόμη όμως και αν αναμειγνύονται, η μεγάλη πλειοψηφία τους, οδηγείται στις περισσότερες φορές να επιλέξει αυτό με το οποίο διαφωνεί λιγότερο, δηλαδή απλά το μικρότερο κακό δημιουργώντας μια διαδεδομένη στάση που συνάδει με την άποψη «το μη χείρον βέλτιστον».

Όμως «αυτός που επιλέγει το μικρότερο κακό γρήγορα ξεχνά ότι έχει επιλέξει υπέρ ενός κακού», σημείωνε η Χάννα Άρεντ. Φυσικά, σε εκείνη την περίπτωση αναφερόταν στο Τρίτο Ράιχ, «που ούτε με την καλύτερη θέληση στον κόσμο», διευκρίνιζε παρακάτω, «μπορούσε να ονομαστεί το μικρότερο κακό». Η φόρμουλα του «μικρότερου κακού», ωστόσο, κατάφερε να εισχωρήσει πολύ γρήγορα ακόμη και σε δημοκρατικές χώρες.

Ψήφος στα 17, εφηβική αριστερά!!!

Παλιότερο άρθρο πάντα επίκαιρο του Δημήτρη Γιαννάτου 

Η ψήφος στα 17, αποτελεί κεντρικό σημείο στο κουτοπόνηρο παλαιοκομματικό παιγνίδι του αριστεροδεξιού ολιγαρχικού μορφώματος που «κυβερνά». Αν απομονώναμε το τυχοδιωκτικό εκλογικό μαγείρεμα και τις «συμμαχίες¨της κυβέρνησης με οτιδήποτε κινείται στο βούρκο της πολιτικής επιβίωσης: από τον Λεβέντη μέχρι τη Χ.Α, η συμμαχία με τους εφήβους δεν μπορεί να θεωρηθεί κάτι ξένο στον θαυμαστό κόσμο της μεταμοντέρνας «νεανικής» αριστεράς.

Η γρήγορη ενηλικίωση των παιδιών και η «νεανικότητα» των μεσήλικων, κυριάρχησε στον κόσμο της μαζικής κουλτούρας του ύστερου δυτικού καπιταλισμού. Aπό τα κοστούμια των νεαρών Μπήτλς και των νέων της δεκαετίας του ΄60 στην Ελλάδα, η ιστορία τούμπαρε στο άλλο άκρο με την unisex επιμελημένα ατιμέλητη γκαρνταρόμπα, ανέμελων και αγριεμένων ταυτόχρονα γονιών και παιδιών μια παγκοσμιοποιημένης κουλτούρας που «θέλει τον (θεαματικό-δυτικό) κόσμο, και τον θέλει, τώρα». Έτσι, το «εδώ και τώρα», κατάπιε την χρονική ωρίμανση και των δυο γενιών, σε μια αποθεώση της νέας θρησκείας για την αύξησης της «νεανικότητας» και των φυσικών ορίων του ανθρώπου και της φύσης, τραβώντας τα πάντα στα άκρα.

Αποτελεί τον πυρήνα του πνεύματος και της ταυτότητάς της μετανεωτερικής κοσμολογίας, η οποία μπόλιασε την «σαν έτοιμη από καιρό», εκσυγχρονιστική και παγκοσμιοποιημένη αριστερά, αλλά και τον λεγόμενο «αντιεξουσιαστικό» χώρο. Εντελώς γονιδιακά, θα έλεγε κάποιος, ώστε να συμβάλλουν αποφασιστικά στην κυριαρχία της νεανικής κουλτούρας των ατομικών δικαιωμάτων, της «άγριας νεολαίας» των… γιάππικων πανεπιστημίων και της παιδοκεντρικής θέασης της κοινωνίας.

Το τέλος της Νεωτερικότητας

*

του ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Ως λέξη η Νεωτερικότητα είναι φορτισμένη με ποικίλες, όχι πάντοτε συμβατές μεταξύ τους, έννοιες. Προσωπικά, προτιμώ τον όρο Νέοι Χρόνοι γιατί έχει το προτέρημα να μην κάνει διάκριση μεταξύ της διαφωτιστικής και της αμέσως πρότερης περιόδου. Τα περισσότερα γνωρίσματα της νεωτερικής εποχής, όπως η εκκοσμίκευση, η πρωτοκαθεδρία του Λόγου και ιδίως της επιστήμης, το ενιαίο, κεντρικά οργανωμένο κράτος, η επικράτηση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, ακόμη και η πρώτη αποκρυστάλλωση των εθνικών μορφωμάτων έχουν τις καταβολές τους στην περίοδο που προηγήθηκε του Διαφωτισμού, ανατρέχουν στον όψιμο Μεσαίωνα. Από τότε έως τις μέρες μας επικρατεί χρονικό συνεχές.

Το συνεχές αυτό έχει βεβαίως σταθμούς, και ο Διαφωτισμός είναι ένας από αυτούς. Ωστόσο, δεν θα ήταν συνετό να τον υπερτιμούμε, αποδίδοντας στη διαπάλη των κοσμοεικόνων και των ιδεών αξία μεγαλύτερη εκείνης που πράγματι διαθέτει. Για να γίνω σαφέστερος, η βιομηχανική επανάσταση υπήρξε κατά την κρίση μου ιστορικό γεγονός σημαντικότερο της Γαλλικής Επανάστασης και του διαφωτιστικού κινήματος. Στον πλανήτη υπάρχουν σήμερα πολιτικές οντότητες –κράτη, κόμματα, κινήματα– που δεν συμμερίζονται τους θεσμούς και τα οργανωτικά σχήματα που η Επανάσταση του 1789 εγκαινίασε. Όμως δεν νοείται οργανωμένος συλλογικά βίος που να μην εξαρτάται από τη βιομηχανία και την τεχνική.

Εν προκειμένω, θα περιορίσω τις παρατηρήσεις μου στην περίοδο των τριών τελευταίων αιώνων, στην νεωτερικότητα επομένως υπό την στενή της έννοια. Φτάνει να συγκρατήσουμε ότι τα φαινόμενα για τα οποία μιλάμε έχουν παρελθόν κατά πολύ απώτερο. Το σημερινό χρηματοπιστωτικό σύστημα, λ.χ., ανατρέχει στην Τοσκάνη του 13ου αιώνα, στην επινόηση της λογιστικής και την ίδρυση ενός θεσμού που το κοσμοϊστορικό του βάρος επιβεβαιώνεται στην εποχή μας καθημερινά: των τραπεζών.

~.~

Ποια είναι η ειδοποιός διαφορά της νεωτερικής εποχής από τις προηγούμενες; Εντελώς επιγραμματικά, η ιστορικά πρωτοφανής και στην πράξη άκρως επαναστατική σύζευξη τριών πραγμάτων: του μεσσιανισμού, της εκκοσμίκευσης και του πρωτείου του Λόγου. Η Νεωτερικότητα είναι έλλογος κοσμικός μεσσιανισμός, με άλλα λόγια ένα κίνημα που επιδιώκει τη σωτηρία του ανθρώπου στον επίκαιρο ενθαδικό κόσμο με έλλογα και ενδιάθετα μέσα.

Έχει σχέση ο Δυτικός Χριστιανισμός με τον “ανθρωπόθεο” και τη woke ατζέντα;

ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Στη δημόσια αντιπαράθεση για τον γάμο ομόφυλων έχει επιβληθεί ένα παραπλανητικό στερεότυπο. Και το στερεότυπο αυτό είναι πως, όσοι αντιδρούν σε αυτόν και στο ευρύτερο αφήγημα μέσα στο οποίο αυτός εντάσσεται, είναι θρησκόληπτοι φονταμενταλιστές, ενώ αυτοί που είναι υπέρ παλεύουν για την απαλλαγή της κοινωνίας από θρησκευτικούς σκοταδισμούς.

Στην πραγματικότητα όμως, το ευρύτερο αφήγημα το οποίο υπηρετεί η woke ατζέντα, μέρος της οποίας είναι ο γάμος ομόφυλων, αποτελεί έκφανση του σκληρού πυρήνα του Δυτικού Χριστιανισμού. Όπως ο γράφων υποστήριξε σε προηγούμενο άρθρο του στο SLpress, το ευρύτερο αφήγημα είναι η άρνηση των διαφορετικών ρόλων των δύο φύλων σε μια οικογένεια, αυτόν του πατέρα και της μητέρας. Και αυτή προκύπτει από την άρνηση της ύπαρξης βιολογικών διαφορών μεταξύ των φύλων και εν τέλει από την άρνηση της ίδιας της έννοιας του βιολογικού φύλου. Το φύλο θεωρείται ως μια αυθαίρετη “φαντασιακή” κατασκευή και τίποτε άλλο.

Όμως, αυτή η άρνηση της ίδιας της βιολογίας, που θα ήταν αδύνατη για οποιονδήποτε άλλο πολιτισμό στην ιστορία της Ανθρωπότητας, καθίσταται δυνατή εξαιτίας της τεράστιας αυτοπεποίθησης που έχει προσδώσει στον άνθρωπο της μετανεωτερικής Δύσης το κοσμοείδωλο του “ανθρωποθεού” (man-god), το οποίο εντάσσεται στον σκληρό πυρήνα του Δυτικού Πολιτισμού και προέρχεται από τον Δυτικό Χριστιανισμό.

Ποιος γέννησε τον “ανθρωπόθεο”

Αναλυτικότερα, η παρακμή του Χριστιανισμού στη Δύση και η άνοδος του Ανθρωπισμού ουσιαστικά οδήγησε στην αντικατάσταση του Θεού στη συλλογική συνείδηση των ανθρώπων από την πίστη στις δυνατότητες του ίδιου του Ανθρώπου. Δηλαδή, δημιουργήθηκε το κοσμοείδωλο του “ανθρωποθεού”, όπως το περιγράφει ο Ντοστογιέφσκι στο βιβλίο του οι “Δαιμονισμένοι”. Με απλά λόγια, ο άνθρωπος επιχείρησε να υποκλέψει τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητες του θεού και να θεοποιηθεί ο ίδιος.

Νεοκλής Σαρρής Αποκαλυπτικός για το φαντασιακό νέο κόσμο της μεταμοντέρνας κατάστασης

Ο μοναδικός (αείμνηστος) ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ Καθηγητής, ο βαθύτερος γνώστης των τούρκων Νεοκλής Σαρρής* σε μία ανατριχιαστικά προφητική, άγνωστη ομιλία του από το 1999 για αυτά που συμβαίνουν σήμερα !

Ευτυχείς όσοι τον γνωρίσαμε & συνεργασθήκαμε μαζί του.

*Νεοκλής Σαρρής, Καθηγητής της Κοινωνιολογίας της Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΠΗΓΗ: https://youtu.be/WeH_vADQqL0?si=XB4NAZNnZ4hCi_i5

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Π. Νικόλαος Λουδοβίκος:Η άνοδος του βελούδινου ολοκληρωτισμού

Η υπαρξιακή κρίση της Δύσης και το σπέρμα του ολοκληρωτισμού τον 21ο αιώνα

Πως παίζεται σήμερα το παιχνίδι του ολοκληρωτισμού στις σύγχρονες κοινωνίες;
Γιατί δεν μας αφορούν πια οι παραδόσεις ;

Πως προκαλείται η νέκρωση της ελευθερίας μας και η ψυχική αδρανοποίηση ;
Σε τι έφταιξε ο Διαφωτισμός;

Πως διαμορφώθηκε το Χωρίς- εμείς -Εγώ;
Πως σχετίζεται η μετάληψη τους καιρούς της πανδημίας με τα Χριστολογικά βάθη του εαυτού;

Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος συζητά με τη δημοσιογράφο Μαρία Αναγνωστίδου , και αναλύει σημαντικές προβληματικές που πραγματεύεται ο ίδιος στο βιβλίο του , “Η ανοικτή ιστορία και οι εχθροί της , Η άνοδος του Βελούδινου Ολοκληρωτισμού”.

Από τον Διαφωτισμό στην Μετανεωτερικότητα και το Woke κίνημα

Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι την Παρασκευή 26 Ιουλίου 2024, προκάλεσε αλγεινή εντύπωση σε πολλούς εντός και εκτός Ελλάδος και την χαρακτήρισαν με σκληρά λόγια και δυνατές εκφράσεις, και για μερικές σκηνές και για το σύνολο της τελετής και έχουν δίκιο. Πολλοί έκαναν λόγο για το Woke κίνημα που επικρατεί στον Δυτικό κόσμο, ιδιαίτερα στην Αμερική.

Όμως, για όσους παρατηρούν τα ιδεολογικά, φιλοσοφικά, πολιτιστικά, κοινωνικά δρώμενα στον δυτικό κόσμο, την Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Γαλλία δεν φαίνονται αυτά παράξενα. Εμείς, κλεισμένοι μέσα στο στενό μας περιβάλλον, αγνοούμε τις ποικιλόμορφες επαναστάσεις που έγιναν στον Ευρωπαικό χώρο και έχουμε λανθασμένες εντυπώσεις για τον κόσμο που μας περιβάλλει.

Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι η απομάκρυνση της Δύσεως με τον σχολαστικισμό της από την Ορθόδοξη θεολογία, με την αποκαλυπτική πίστη και τον ορθόδοξο ησυχασμό της, δημιούργησε αναστατώσεις, ανακατατάξεις στον δυτικό χώρο, κυρίως στον Ευρωπαικό, και ακολούθησαν πολλά θεολογικά, φιλοσοφικά, ψυχολογικά και κοινωνικά ρεύματα. Η Αμερική είναι μια χώρα ελευθερίας, και αφήνεται χώρος για την αναζήτηση της ορθόδοξης θεολογίας, ενώ η Ευρώπη διαπνέεται από σκληρά φιλοσοφικά, αθειστικά συστήματα που δεν προσφέρονται για άνθηση της ορθόδοξης θεολογίας. Υπάρχουν, βέβαια, μερικοί ορθόδοξοι θύλακες, αλλά γενικά επικρατεί η αδιαφορία.

π. Ν. Λουδοβίκος: H Ανάσταση και η κρίση του Ανθρωπισμού

Μετά-Αναστάσιμη αντιφωνική συζήτηση με τον π. Νκόλαο Λουδοβίκο με αφορμή το νέο του βιβλίο: Nα ξανασκεφτούμε τον ανθρωπισμό

 (Εναλλακτικές Εκδόσεις 2024).

Περιεχόμενα

00:00 Eισαγωγή 

01:30 O άνθρωπος και ο Θεάνθρωπος

 03:40 Είναι και χρόνος 

06:35 O ορισμός του ανθρωπισμού είναι παράγωγο 

11:19 Η αγελάδα και οι διαστροφούλες 

12:33 Οι Σουλιώτισσες, τα κριτήρια ύπαρξης και η ελευθερία

16:20 Τα εκρηκτικώς ανόητα και τα αυτονόητα

Γ. Κοντογιώργης, Η νεοτερικότητα, η παγκοσμιοποίηση και το μέλλον της προόδου (1/4)

Τα αξιακά, πολιτισμικά, πολιτειακά και πραγματολογικά φορτία της νεότερης και σύγχρονης εποχής.

 Διάλεξη στις 24.10.2023, σε έναν κύκλο 4 διαλέξεων, τις οποίες διοργάνωσε το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη.

2η διάλεξη:https:

//m.youtube.com/watch?v=dSyXDEXiz04

3η διάλεξη: 

https://m.youtube.com/watch?v=DhKTPZe5Hy8&t=28s

4η διάλεξη:

https://youtu.be/bYwRJK8ZSgk?si=csxq4LwexsCA6k5l

ΠΗΓΗ: https://youtu.be/rx9XHxz7Bq8?si=KwlLKhLYYlC1t2ES

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Μετανεωτερικό πρόσωπο άνευ-φύλου: Εικόνα του Θεού της ορθόδοξης εκκλησίας;

Μετανεωτερικό πρόσωπο άνευ-φύλου: Εικόνα του Θεού της ορθόδοξης εκκλησίας;

Κριτική θεώρηση μιας θεολογικής πρότασης  περί Θεϊκού και ανθρώπινου προσώπου

 π. Γεώργιος Αναγνωστόπουλος 

Η ανάρτηση ΕΔΩ:

https://antifono.gr/metaneoteriko-prosopo-anev-fylou/

Οι άνθρωποι του Νταβός

The the logo of the World Economic Forum displayed on a window at the Congress Center in Davos, Switzerland, Sunday, Jan. 14, 2024. The annual meeting of the World Economic Forum is taking place in Davos from Jan. 15 until Jan. 19, 2024. (AP Photo/Markus Schreiber)

του Κώστα Κουτσουρέλη

«Όσοι ψηφίζουν Λε Πεν είναι από την Γαλλία της περιφέρειας, άνθρωποι με τους οποίους έχω χάσει την επαφή, που έχω αποκοπεί από την πραγματικότητά τους και για τους οποίους μου είναι ως εκ τούτου αδύνατο να γράψω… Στο Παρίσι, Λε Πεν δεν υπάρχει. Ανήκω στην ελίτ της παγκοσμιοποίησης. Ανήκω σ’ εκείνη τη Γαλλία που ψηφίζει Μακρόν, επειδή παραείμαι πλούσιος για να ψηφίσω Λε Πεν ή Μελανσόν… Ότι η κοσμοθεώρηση του καθενός καθορίζει τι ψηφίζει, δεν το πιστεύω. Καθοριστική είναι μόνο η κοινωνική του τάξη.»

«Ο λαός νοιάζεται προπάντων για τη φυσική και κοινωνική του ασφάλεια, η οποία περιλαμβάνει τη διαφύλαξη της γλώσσας, της κουλτούρας, της θρησκείας και της εθνικής του ταυτότητας. Για πολλά μέλη των ελίτ ωστόσο αυτές οι μέριμνες είναι δευτερεύουσες συγκρινόμενες με τη συμμετοχή στην παγκόσμια οικονομία, την υποστήριξη του διεθνούς εμπορίου και της μετανάστευσης, την ενίσχυση των οικουμενικών θεσμών, τη διάδοση των δικών τους αξιών στον κόσμο και την προαγωγή των μειονοτήτων».

Το πρώτο απόσπασμα είναι από συνέντευξη του Μισέλ Ουελμπέκ στη γαλλική τηλεόραση το 2017. Το δεύτερο από δοκίμιο του Σάμιουελ Π. Χάντιγκτον που με τον τίτλο «O Άνθρωπος του Νταβός» δημοσιεύτηκε το 2004. Και τα δύο είναι επίκαιρα όσο ποτέ. Οι ψηφοφόροι του Εθνικού Συναγερμού στη Γαλλία, της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, του Τραμπ στις ΗΠΑ, του Φαράτζ στη Βρετανία, των νεοδεξιών κομμάτων εδώ σ’ εμάς, έχουν πανομοιότυπο κοινωνικό προφίλ. Άνθρωποι ξεπεσμένων περιοχών (γαλλική επαρχία, πρώην ΛΔΓ, ζώνη της «σκουριάς», αποβιομηχανισμένη Αγγλία, Μακεδονία), είναι εργάτες, αγρότες, μικροϋπάλληλοι, άνεργοι – και νέοι. Η Λε Πεν λ.χ. παίρνει πάνω από το 50% της εργατικής ψήφου σχεδόν δέκα χρόνια τώρα, η AfD είναι πρώτο κόμμα στη νεολαία, οι υπό δημογραφική κατάρρευση βορειοελλαδίτικες περιοχές ψηφίζουν Βελόπουλο και Σία.

Με την διάκριση μεταξύ λαού και ελίτ, ο Χάντιγκτον περιγράφει όχι απλώς μια κοινωνική διαστρωμάτωση με αντιφερόμενα συμφέροντα, αλλά δύο ξεχωριστούς πολιτισμικούς ανθρωπότυπους. Ο homo ultraliberalis («Davos Man» τον λέει ο Αμερικανός στοχαστής) είναι στην ουσία μια αναβίωση, μια μετεμψύχωση στα καθ’ ημάς του χριστιανού μισσιονάριου ή του κομμουνιστή αγκιτάτορα ή του μοντερνιστή πρωτοπόρου. Τον κόσμο τον ενθαδικό τον θεωρεί φυλακή, ποθεί το επέκεινα, δική του σωτηρία, όραμά του είναι η αυτοπραγμάτωση, η αποτίναξη κάθε αλλότριου άχθους, κάθε ετεροπροσδιορισμού, η ακύρωση ακόμη και των ίδιων των νόμων της βιολογίας και της φύσης.

Προνεωτερικότητα, Νεωτερικότητα και Μετανεωτερικότητα (μια διάλεξη του π. Βασιλείου Θερμού)

Περιγραφή 

Προνεωτερικότητα, Νεωτερικότητα και Μετανεωτερικότητα (μια διάλεξη του π. Βασιλείου Θερμού)

Το βίντεο βασίζεται σε αποσπάσματα της βιντεοσκοπημένης διάλεξης που έδωσε ο π. Βασίλειος Θερμός με θέμα "Προνεωτερικός, νεωτερικός, μετανεωτερικός άνθρωπος. 

Τι σημαίνουν αυτά για την εξομολόγηση" στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας στις 23 Ιανουαρίου 2014, στα πλαίσια Σεμιναρίου Πνευματικών που διοργάνωσε η Μητρόπολη Δημητριάδος. 

Ολόκληρη η ομιλία βρίσκεται αναρτημένη στην παρακάτω διεύθυνση:

  • Ι.Μ.Δημητριάδος-Τριήμε... . 

0:00 Εισαγωγή

  0:46 Τα χρονικά πλαίσια των τριών σταδίων

  1:29 Χαρακτηριστικά πρώτου σταδίου (Προνεωτερικότητας) 

3:57 Χαρακτηριστικά δεύτερου σταδίου (Νεωτερικότητας) 

5:16 Χαρακτηριστικά τρίτου σταδίου (Μετανεωτερικότητας) 8:15 Σύγκριση των τριών σταδίων μεταξύ τους 

11:15 Συμπερασματικά 

11:26 Γενικές πληροφορίες για το βίντεο

ΠΗΓΗ:https://youtu.be/ecXKP5g58pg?si=StgMSskc1YT2TvLR
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.
Γιάννης Πανταζόπουλος

Η δίψα για ζωή συντροφευμένη από τη δίψα για δημιουργικότητα είναι τα βασικά μας όπλα στην καθημερινή μας μάχη με τον θάνατο. 

Ποια είναι η ευθύνη των μεγάλων στοχαστών όπως ο Σπινόζα και ο Μαρξ για την υποταγή του πολιτισμού μας στις απαιτήσεις της λειτουργικότητας; Γιατί η σκέψη μας έχει αλωθεί από το κατά πόσον αυτά που μας περιβάλλουν μάς είναι χρήσιμα; Αυτά είναι μερικά απ’ τα ερωτήματα που επιδιώκει να απαντήσει η ομότιμη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, Ιωάννα Τσιβάκου, στο τελευταίο της βιβλίο «Περίπλους στις ακτές του νοήματος». Καθ’ όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας και του ερευνητικού της έργου έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με τη θεωρία των κοινωνικών συστημάτων, την κοινωνιολογία των οργανώσεων, τις κοινωνιολογικές θεωρίες των θεσμών αλλά και με τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζεται η συνείδηση από τον σύγχρονο πολιτισμό.

Η συνάντησή μας γίνεται στο ευρύχωρο διαμέρισμά της με τις μεγάλες τζαμαρίες και τον όμορφο κήπο. Παντού υπάρχουν βιβλιοθήκες, πίνακες ζωγραφικής και οικογενειακές φωτογραφίες με τον σύζυγό της, Αιμίλιο Ζαχαρέα, ένα από τα πιο γνωστά και φωτεινά πρόσωπα της ανανεωτικής αριστεράς. Έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τον θάνατό του και, όπως θα μου πει, της είναι πολύ δύσκολο να ταξιδεύει χωρίς συντροφιά.


Σε λίγες μέρες θα παρευρεθεί στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 10 ως τις 13 Απριλίου, και στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για το κυρίαρχο νόημα της εποχής μας, για την κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος, για το πόσο την εκπλήσσει η ανθρώπινη αντοχή στον πόνο και στον θάνατο, αλλά και για το πώς τα άτομα σήμερα καταναλώνουν χρόνο και προσπάθεια για την ωραιοποίηση της εικόνας τους.

Με εκπλήσσει η ανθρώπινη αντοχή στον πόνο και στον θάνατο. Παρά το ότι κινούμαστε σ’ ένα ανασφαλές και πράγματι επικίνδυνο περιβάλλον, με εκπλήσσει η τόση ομορφιά και δύναμη της ζωής που δεν μας εγκαταλείπει και μπροστά στη μεγαλύτερη δυστυχία.

— Ποιο είναι το κυρίαρχο νόημα στις μέρες μας; Και το λέω με αφορμή το τελευταίο σας βιβλίο «Περίπλους στις ακτές του νοήματος».
Το νόημα αναφέρεται σε σκοπούς. Οι σκοποί της ατομικής και κοινωνικής δράσης φανερώνουν το νόημα της δράσης. Σήμερα ο σκοπός αναφέρεται κυρίως στην υλική χρησιμότητα των πραγμάτων του κόσμου. Άρα στο πώς θα αποκτήσω ή πώς θα κατασκευάσω κάτι του οποίου η λειτουργία θα εξασφαλίζει τους όρους της χρησιμότητάς του, γι’ αυτό και επιμένω πως η λειτουργικότητα δεσπόζει στον πυρήνα του νοήματος. Αυτού του είδους το νόημα εγκαταστάθηκε στον σύγχρονο πολιτισμό, αφ’ ης στιγμής ο άνθρωπος αντιμετωπίστηκε από τη φιλελεύθερη σκέψη ως αυτόνομη ύπαρξη, ως άτομο ικανό μόνο του να ορίζει τον δρόμο του προς την ευτυχία. Η ευτυχία συνοδεύτηκε με τη στροφή προς το εμπόρευμα, γιατί αυτό ήταν το αίτημα της βιομηχανικής παραγωγής. Συνεπώς τα εμπορεύσιμα προϊόντα έγιναν τα μέσα και οι δείκτες για την ατομική ευτυχία, οπότε η χρησιμότητά τους και τελικά η λειτουργικότητά τους, το αν δουλεύει κάτι καλά, έγιναν τα βασικά αξιολογικά κριτήρια για τις ατομικές επιλογές, κατακλύζοντας έτσι όλο το κοινωνικό νόημα.

Η συνέχεια της συνέντευξης ΕΔΩ...

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ: ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ...

Δημήτρης Μπαλτάς 

Στό ἐρώτημα πού εἶχε θέσει σέ σχετικό τεῦχος τό 1981 τό περιοδικό «Εὐθύνη» ἄν «Διαθέτει μέλλον ἡ Δημοκρατία;» 

ὁ ποιητής Νίκος Καροῦζος εἶχε απαντήσει κατά τρόπο χαρακτηριστικό: 

«Ἡ ἐρώτηση χρειάζεται πολλαπλή ἀπόκριση. Δέν εἶναι μονοδιάστατο ζήτημα. Προτίθεμαι νά σταθῶ μονάχα σέ ἕνα του σημεῖο: τήν περιφρόνηση τῆς ὕλης πού γενικά παρατηροῦμε καί πού βεβαίως εἶναι στοιχεῖο φασιστικῆς ψυχολογίας. Ὁ συγκαιρινός ἄνθρωπος διαπνέεται ἀπό ἕνα ἀπερίγραπτο εὐημερισμό, ‘’μαγεμένος’’ ἀπ’ τήν ὕλη καί τίς τεχνικές της ‘’εὐτυχίας’’, φαινόμενο διεθνικοῦ χαρακτήρα. Λένε πώς ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἀντιμετωπίζει σέ ἐπίπεδο θεότητας τήν ὕλη. Μακάρι νά συνέβαινε, ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι ὁλωσδιόλου διαφορετική καί ἔχει, κατά τήν κρίση μου, ὡς ἑξῆς:

 ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δέν ξέρει νά ἀπολαύσει τήν ὕλη, γιατί εἶναι ὑλόφρονας.  Δέν ξέρει, λόγου χάρη, νά εὐχαριστηθεῖ τή γεύση του -ἐπιδίδεται σέ κανιβαλικά φαγοπότια. Δέν ξέρει νά χαρεῖ τό αὐτοκίνητο ἤ τή μοτοσυκλέτα -τρέχει μέ ἀσύνετες ταχύτητες. Δέν ξέρει νά μυρίσει ἕνα λουλούδι σταματώντας γιά λίγο στήν ὀσφρησή του τό χρόνο. Δέν ξέρει νά σεβαστεῖ τήν ἀκοή του, τήν ἁφή του, τήν ὅραση. Τά πάντα σημαδεύει  ὁ πανικός τῆς ἀπληστίας, μ΄ ἄλλα λόγια: 

τό Κακό σέ ὅλη του τή φρικωδία. Ὡστόσο, αἰῶνες καί αἰῶνες τό λέμε, καί συμφωνοῦμε κατά πλειοψηφία ζωντανοί καί πεθαμένοι, πώς πρέπει νά τείνουμε πρός τό Ἀγαθό καί νἄχουμε σχέσεις ἀγαθές μέ τήν ὕλη, γιατί ἔτσι καί μόνο βιώνουμε πραγματικά τή μαγεία της. Ἐάν ἡ τάση πρός τό ἀγαθό μας περιεχόμενο δέν κυριαρχήσει στήν κοινωνική πραγματικότητα, τότε πῶς μπορεῖ νἄχει μέλλον ἡ δημοκρατία; Γιά ν΄ ἀλλάξουν  ἐντούτοις οἱ ἀντιλήψεις μας καί νά πᾶμε στό συνέχεια καλύτερο, πρέπει νά διαμορφώσουμε ἀνθρωπιστικές δομές κοινωνικοῦ βίου, παιδεία οὐσιαστική καί λελογισμένη χρήση τῆς Τεχνικῆς σέ ὑδρογειακή κλίμακα» 

Η μεταμοντέρνα αποδόμηση των συνειδήσεων

του Γιάννη Παπαμιχαήλ

Είναι, ίσως, επείγον να προβούμε σε μια ιστορία της μετανεωτερικότητας στο πεδίο των συλλογικών νοοτροπιών του δυτικού κόσμου. 

Ίσως λίγο, όπως ο Φουκώ επιχείρησε παλαιότερα με το έργο του να περιγράψει και να ερμηνεύσει την ιστορία της νεωτερικότητας.Για τις σημερινές Δυτικές κοινωνίες, καθώς και για τα σαστισμένα άτομα αυτών των κοινωνιών, η νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, που από τη δεκαετία ιδίως του ’80 και ύστερα εμφανιζόταν περίπου σαν μια «φυσική αναγκαιότητα», απαιτούσε πολλές εκλογικεύσεις και δημιουργούσε άλλες τόσες τάσεις φυγής. Εμφανίστηκε τότε με έμφαση, ως τεκμήριο της νέας «αυθεντικότητας», η ιδεολογία της «επιστροφής στον εαυτό».
Μια τέτοια επιστροφή συμβαδίζει, βέβαια, με τη φιλοσοφίζουσα απόπειρα να αναζητηθεί το κλειδί της οικουμενικότητας (ίσως και της ανθρώπινης φύσης) στην εσωτερική ζωή του ατόμου. Ως ιδέα, χαρακτηρίζει τις φιλοσοφίες της λεγόμενης «αρχαιοελληνικής παρακμής» (επικούρειους, στωικούς κλπ.), αλλά και τις παραινέσεις του Αγίου Αυγουστίνου όταν –την εποχή της κατάρρευσης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας– ρίχνει μια απαισιόδοξη ματιά στο επερχόμενο μέλλον του Δυτικού κόσμου. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Αφελείς ιδεολογίες

Τώρα, όμως, στη μετανεωτερική σημερινή πραγματικότητα, τη συζήτηση περί του νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης στις δύο διαστάσεις της (αφενός της «εξωτερικότητας» και της ιστορικής πράξης, αφετέρου της εσωτερικής, πνευματικής αναζήτησης), τη χειρίζονται πιο αφελείς ιδεολογίες περί του οικουμενισμού και της ανθρώπινης πολλαπλότητας. Την χειρίζονται παρέα με τις γεωγραφικές και οικολογικές ανησυχίες για τη μοίρα του πλανήτη, ή τις ολοκληρωτικές ελπίδες για τη διαμόρφωση μιας ενιαίας οικουμενικής κουλτούρας που θα συμπεριλάμβανε στους κόλπους της όλες τις προηγούμενες μορφές πολιτισμού (ένας «πολιτισμός των πολιτισμών»).

Νεοφιλελευθερισμός & μεταμοντερνισμός: Το δίδυμο που “σκοτώνει” τις κοινωνίες

ΧΡΙΣΤΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Στην αυτοβιογραφία του ο τελευταίος σοβιετικός ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ έγραψε: «Η ανθρώπινη ιστορία είναι σε μεγάλο βαθμό η ιστορία των αξιών της. Αυτά έχουν χρησιμεύσει ως πηγή για τις ηθικές αρχές που σε τελική ανάλυση διέπουν τις ενέργειες κάθε ανθρώπινης κοινότητας. Οι αρχέγονες παγκόσμιες αρχές, η μόνη βάση πάνω στην οποία μπορεί να αναπτυχθεί η ανθρώπινη ζωή…»


Πράγματι, οι αρχέγονες αξίες (φιλαλήθεια, αξιοπρέπεια, αλληλοσεβασμός, αλληλοκατανόηση) είναι το απαύγασμα μακρόχρονης εμπειρίας της ανθρώπινης φύσης. Αναφύονται και αξιώνονται μέσα από τα επιτεύγματα φωτισμένων ανθρώπων και πνευματικά ανεπτυγμένων κοινωνιών για χιλιάδες χρόνια σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Οι αξίες ορίζονται συχνά ως πρότυπα για τον προσδιορισμό των επιπέδων ανθρωπιάς, χαρακτήρα, αισθητικής, κατανόησης και συμπεριφοράς. Κάθε πολιτισμός προσδιορίζεται από τις αξίες του. Παράδειγμα, ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός αναγνωρίζεται παγκοσμίως λόγω των πανανθρώπινων αρχών που πρεσβεύει. Στον αντίποδα το δίδυμο νεοφιλελευθερισμός και μεταμοντερνισμός.

Νεοφιλελευθερισμός είναι η ιδεολογική έκφραση των κανόνων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου: η κοινωνία μειώνεται σε οικονομία, η οικονομία σε οικονομία της αγοράς και η οικονομία της αγοράς σε χρηματοπιστωτικές αγορές. «Οι αγορές έχουν πάντα δίκιο» θριαμβολόγησε ο Ζαν Κλωντ Τρισέ (πρώην διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας). Δυστυχώς γι’ αυτόν, ο νεοφιλελευθερισμός αποδείχθηκε ένα σύστημα πεποιθήσεων με σημαντικές αστοχίες:

Οι κύριες αστοχίες

Πρώτη βασική αστοχία της νεοφιλελεύθερης σκέψης είναι η αδυναμία της να κατανοήσει την πολιτισμική έννοια “χρονοτοπική έκφραση”. Οι εκάστοτε πολιτισμικές παραδόσεις δεν είναι παρά εκφράσεις των αρχέγονων αρχών σε μια συγκεκριμένη περίοδο και τόπο. Πρωταρχικό καθήκον μιας πραγματικά προοδευτικής σκέψης δεν είναι η διαιώνιση συγκεκριμένων εκφράσεων των αρχέγονων αρχών, αλλά η ανακάλυψη νέων εκφράσεων προσαρμοσμένων στη τρέχουσα περίοδο και τόπο.

Το τέλος του ανθρώπου ή Η παραμόρφωσή του

*

Απόσπασμα από το βιβλίο του Σωτήρη Γουνελά Το τέλος του ανθρώπου ή Η παραμόρφωσή του (Αρμός, 2022), το οποίο παρουσιάζεται αυτήν τη Δευτέρα, 13 Νοεμβρίου 2023 και ώρα 19:00, στις Εκδόσεις Αρμός (Μαυροκορδάτου 11, Αθήνα). Θα μιλήσoυν: π. Αντώνιος Πινακούλας, εφημέριος Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονα Χαλανδρίου, Δημήτρης Βασιλάκης, επ. καθηγητής φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Βασίλης Ξυδιάς, θεολόγος, Στέφανος Ευθυμιάδης, βυζαντινολόγος, καθηγητής Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου και ο συγγραφέας του βιβλίου Σωτήρης Γουνελάς.

~.~

Δυστυχώς και η αποξένωση και η εκμηχάνιση καθιερώθηκαν και οι άνθρωποι τραβούν το δρόμο τους ‘νήπιοι’ σαν τους συντρόφους του Οδυσσέα που έφαγαν τα ιερά βόδια του θεού Ήλιου και στο ταξίδι της επιστροφής δεν επέζησε κανένας. Όταν σβήσεις από μέσα σου την δημιουργία του ανθρώπου “κατ’ εικόνα” Θεού, ο άνθρωπος καταντά-τελικά- κατ’ εικόνα της μηχανής! Φαίνεται πως η παραμόρφωση αρχίζει με τον Καρτέσιο, ο οποίος χωρίζει την ψυχή από το σώμα μηχανοποιώντας το και χωρίζει την ψυχή από την φύση. Έτσι καθιερώνεται ο χωρισμός του υποκειμένου από το αντικείμενο που έκτοτε σημαδεύει τη Δύση αδιάκοπα με επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Η φύση ανήκει στα εκτατά (res extensae) και μαθηματικοποιείται.

Ποιό είναι το ζήτημα; Το ζήτημα είναι ότι δεν γίνεται να κάνουμε –δηλ. να κάνει ο άνθρωπος– την φύση αντικείμενο σαν να είναι κάτι ξέχωρο από αυτόν. Η φύση, ο κόσμος δεν είναι ΕΞΩ από τον άνθρωπο-υποκείμενο. Κάνοντάς το αυτό καταδίκασε την πορεία του κόσμου και του ανθρώπου σε ένα είδος αβυσσαλέας απόστασης-διάστασης, έκοψε στα δύο το ενιαίο της ζωής μόνο και μόνο για να καταστήσει τον άνθρωπο κυρίαρχο και κατακτητή της φύσης.

Ο πρώτος που έκανε κριτική στον Καρτέσιο πάνω σε αυτά τα ζητήματα ήταν ο ρώσος Σολοβιώφ στη διατριβή του με θέμα Η κρίση του δυτικού πνεύματος (μεταφράστηκε γαλλικά από τον Μαξίμ Χέρμαν γύρω στα 1942), όπου έγραφε μεταξύ άλλων: θεωρεί ότι «αναπαριστούμε (διανοητικά) την φύση ως ένα ον απολύτως εξωτερικό στη λογική (ratio), που αυτή -η λογική- αγωνίζεται να το δαμάσει». Ο Ντεκάρτ, γράφει ο Σολοβιώφ, «αρνιόταν ακόμα και στα ζώα την ύπαρξη ψυχής και χώριζε με ανυπέρβατη άβυσσο το ανθρώπινο πνεύμα, όχι μονάχα με την υπόλοιπη φύση, αλλά και με το ίδιο του το (ανθρώπινο) σώμα». Και ακόμη: «την μοναδική κίνηση που δέχεται (μέσα στη φύση) είναι η μηχανική κίνηση, που οφείλεται σε μια ώθηση. Εξαιρεί από την φύση κάθε ζώσα ενέργεια» (ό.π.).