Η συλλογική ευθύνη ως τρομοκρατικό μέτρο των κατακτητών

Των 62 μαρτύρων

ISTOCK

EΛΕΝΗ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ

04 Νοεμβρίου 2025 

Η είσοδος της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε στις 28 Οκτωβρίου 1940 με την ιταλική εισβολή, την οποία απέκρουσε με επιτυχία ο ελληνικός στρατός. Ακολούθησε η γερμανική επίθεση μέσω Βαλκανίων στις 6 Απριλίου 1941 και η κατάληψη της Αθήνας στις 27 Απριλίου. Η πλήρης κατοχή ολοκληρώθηκε με την εισβολή στην Κρήτη στις 20 Μαΐου, όπου οι Κρητικοί πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση, γεγονός που οδήγησε σε μαζικές γερμανικές εκτελέσεις αμάχων όπως στον Κάνδανο και το Κοντομάρι.


Η ιδεολογία των ναζί Γερμανών επέβαλε την τιμωρία των αμάχων για όποια αντιστασιακή δράση υπήρχε εναντίον τους. Αυτή τη μέθοδο, των αντιποίνων, την εφάρμοσαν σε όλη την κατεχόμενη Ελλάδα. Με σκοπό την τρομοκράτηση του λαού και την υποταγή του προχωρούσαν σε εκτελέσεις πολιτών ώστε να μην βρίσκει και έρισμα η ένοπλη αντίσταση εναντίον τους.

Εντός αυτού του πλαισίου αντίποινων και εκφοβισμού, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής προχώρησαν στην εκτέλεση 62 πολιτών του Ηρακλείου το 1942. Ξεκίνησαν με τις πρώτες 12 εκτελέσεις ως αντίποινα της απόπειρας εκτέλεσης του Διοικητή Χωροφυλακής Ιωάννου Πωλιουδάκη και τον φόνο του Προέδρου της Κοινότητας της Αγίας Βαρβάρας Μιχάλη Χουστουλάκη.


Η εντολή ήταν οι 12 που θα εκτελούνταν να ήταν σημαίνονται πρόσωπα της περιοχής ώστε να τρομοκρατηθεί ο λαός και να πάψει η αντιστασιακή δράση.

Επιλέχθηκαν προς εκτέλεση οι παρακάτω:

1.Μηνάς Γεωργ. Γεωργιάδης, Δήμαρχος Ηρακλείου από το 1934 έως το 1940.

2. Τίτος Γεωργ. Γεωργιάδης, Δικηγόρος – Πολιτευτής τέως Γενικός Διοικητής Κρήτης.

Έλληνες δοσίλογοι και φιλοναζιστές που έδρασαν την περίοδο της κατοχής: Λίστα ατόμων και οργανώσεων

Ο Ι.Ράλλης ενθαρρύνει μικτό απόσπασμα απο αξιωματικούς της ειδικής ασφάλειας και ταγματασφαλίτες πριν απο επιχειρήσεις “επιβολής του Κράτους και του Νόμου” κατά της αντίστασης.

Έλληνες δοσίλογοι και φιλοναζιστές. Λίστα ατόμων και οργανώσεων

Παραθέτουμε μια λίστα με Έλληνες δοσίλογους, γερμανόφιλους και φιλοναζιστές που έδρασαν στην περίοδο της κατοχής. Για να μπορέσουμε να τη φτιάξουμε, χρειαστήκαμε αρκετό χρόνο και ψάξαμε σε διάφορα ιστορικά βιβλία, ώστε να διασταυρώσουμε τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε. Η συγκεκριμένη λίστα δοσιλόγων αποτελείται από άτομα και από οργανώσεις. Δεν είναι πλήρης και δεν θα μπορούσε να είναι……Επικεντρώσαμε την προσοχή μας κυρίως σε άτομα που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές σε στρατιωτικό και σε πολιτικό επίπεδο. Δεν δώσαμε μεγάλη έμφαση στους οικονομικούς δοσίλογους.

Για να διαβάσετε ολόκληρη την ανάρτηση ΕΔΩ... Ή ΚΛΙΚ στην εικόνα 

Η Απελευθέρωση της πόλης της Καλαμάτας από τους Γερμανούς- 1944

Η Απελευθέρωση της πόλης της Καλαμάτας από τους Γερμανούς - 1944

Του Ηλία Μπιτσάνη

Η ανάρτηση για την απελευθέρωση της Καλαμάτας από τους ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Γερμανών, συγκέντρωσε το ενδιαφέρον αλλά και επιθέσεις. Και δεν αναφέρομαι στα ορατά σχόλια που εκφράζουν διαφωνίες και επιχειρούν διαφορετική ανάγνωση της ιστορίας, ακόμη και όταν διατυπώνονται με δόσεις «εξυπνακιδισμού». Αναφέρομαι σε χυδαία ακροδεξιά σχόλια διαφόρων (ακόμη και γνωστών χρυσαυγιτών) που βγήκαν από τις τρύπες τους τα οποία διαγράφτηκαν και μπλοκαρίστηκαν. Σε συνδυασμό με άλλες επιθέσεις «εγχώριων» πρωταγωνιστών του ακροδεξιού θιάσου, θεωρώ ότι πλέον στο έδαφος που καλλιεργεί η κυβέρνηση στρώνοντας το χαλί σε πάσης φύσεως «νοσταλγούς», υπάρχει μια γενικευμένη «έφοδος» που δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ούτε από εκείνους που διαφωνούν μαζί μου αλλά δεν θα ήθελαν να επικρατήσει ο μισανθρωπισμός.

Ως εκ τούτου ο ακροδεξιός «αναθεωρητισμός» της ιστορίας χρειάζεται απαντήσεις με στοιχεία τα οποία μάλιστα είναι και συντριπτικά.

*

Πάμε λοιπόν να δούμε πως φτάσαμε στην απελευθέρωση της πόλης, ποίοι πολεμούσαν τους Γερμανούς και ποίοι ήταν μαζί τους. Το καλοκαίρι του 1944 οργανώθηκε η μεγαλύτερη εκκαθαριστική επιχείρηση στην Πελοπόννησο, όταν Γερμανοί και ταγματασφαλίτες «σάρωσαν» τον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα με την επιχειρηση «Οχια». Στις αρχές Ιουνίου έφτασαν από την υπόλοιπη Ελλάδα στη Μεγαλόπολη τμήματα του αστυνομικού συντάγματος ορεινών καταδρομέων 18 των SS. Με αυτά τα τμήματα ο Σιμάνα σκόπευε όπως έλεγε να «ειρηνεύσει» την Πελοπόννησο «μέσα σε δύο μήνες». ΟΙ μονάδες τάχθηκαν υπό τις διαταγές του Λε Σουίρ και ξεκίνησαν από τις 10 Ιουνίου μαζί με τους ταγματασφαλίτες την επιχείρηση.

Ο Χέρμαν Φρανκ Μάγερ που δίνει αυτές τις πληροφορίες αναφέρει: «Οπωψς και σε όλες τις προηγούμενες επιχειρήσεις, δεν κατάφεραν ούτε οι μονάδες των SS να αναγκάσουν τον εχθρό να πολεμήσει κατά μέτωπο στη δύσβατη οροσειρά του Πάρνωνα με τις αναρίθμητες κορυφές και τις κρυψώνες της. Αν και “καταλήφθηκε η μια κορυφή μετά την άλλη και και οι μετακινήσεις γίνονταν με μεγάλη ταχύτητα”, όπως σημείωσε ο συνταγματάρχης Χέρμαν Φραντς που είχε οργανώσει το σταθμό διοίκησης μαζί με τον Παπαδόγκωνα στη Σελλασίαμ στους δυτικούς πρόποδες της οροσειράς του Πάρνωνα, όταν οι μονάδες έφτασαν στην ανατολική πλευρά της οροσειράς “δεν υπήρχε κι εδώ ίχνος του εχθρού”. Η επιχείρηση ολοκληρώθηκε στις 20 Ιουνίου και σύμφωνα με τον Μάγερ οι Γερμανοί είχαν 2 νεκρούς και 5 τραυματίες, ενώ σκοτώθηκαν 72 Ελληνες και αιχμαλωτίστηκαν 63. Οι μονάδες των SS έφυγαν από την περιοχή στις 7 Ιουλίου.

Την ίδια περίοδο οργανώθηκαν οι επιχειρήσεις «Καλιακούδα» στο Μελιγαλά, «Κορυδαλλός» στο Αίγιο και «Λυγξ» στο δρόμο από Κόρινθο προς Αργος.

"Αγοραπωλησίες ακινήτων 1941-1944 Οι «χρυσές» ευκαιρίες της Κατοχής"

Την Παρασκευή 11 Απριλίου 2025 στο πλαίσιο του κύκλου δωρεάν μαθημάτων με γενικό τίτλο "Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950: Ένα έθνος σε κρίση" που διοργανώνει η Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine Δράση, πραγματοποιήθηκε το 6ο Μάθημα Ιστορίας με τίτλο "Αγοραπωλησίες ακινήτων 1941-1944 Οι «χρυσές» ευκαιρίες της Κατοχής"

Ο ομότιμος καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Προκόπης Παπαστράτης μαζί με τον ιστορικό Παναγιώτη Σάμιο, ασχολήθηκαν με τις αγοραπωλησίες ακινήτων που έγιναν κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

 Σύμφωνα με στοιχεία που παρατίθενται αναλυτικά για τις πηγές του πλουτισμού των οικονομικών δοσιλόγων, αποκαλύπτεται το μέγεθος και η έκταση της υφαρπαγής των περιουσιών τη περίοδο αυτή.

 Περίπου 350.000 ακίνητα, κόποι μιας ζωής, άλλαξαν χέρια κάτω από συνθήκες εξαθλίωσης, πείνας, λιμού και εκβιασμών κυριολεκτικά για ένα κομμάτι ψωμί, λίγα δράμια λάδι και μερικές χούφτες σταφίδες. Μετά την απελευθέρωση οι κατοχικές αγοραπωλησίες αποτέλεσαν ακανθώδες ζήτημα και περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο το αντιμετώπισαν οι κυβερνήσεις Λαϊκών-Φιλελευθέρων. Οι υποσχέσεις για επιστροφή των ακινήτων, η οργάνωση των πωλητών αλλά και των αγοραστών σε ομοσπονδίες για τη διεκδίκηση των σπιτιών, οι νομοθετικές προσπάθειες μετά το 1946, ο τελικός συμβιβασμός το 1949, ο δικαστικός αγώνας, οι περιπέτειες των αγωγών και οι αποφάσεις του Πρωτοδικείου Αθηνών.

Το μεγάλο μπλόκο στην Καλαμάτα

Του Ηλία Μπιτσάνη

Οι άρχοντες στρογγυλοκάθονται στις πολυθρόνες τους και περιφρονούν την ιστορία. Εκεί που είναι τα γραφεία τους, πριν από 82 χρόνια η Καλαμάτα έζησε μια από τις πιο δραματικές στιγμές της γερμανικής κατοχής. Χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο γήπεδο του "Απολλωνα" (σημερινό δημαρχείο) και στην πλατεία Αγίας Τριάδας (πλατεία Ομήρων αλλά στα... αζήτητα). Πολλοί κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, και οι περισσότεροι δεν γύρισαν ποτέ. Χρόνια τώρα επισημαίνω την ανάγκη να τιμά η πόλη τη μνήμη αυτών των ανθρώπων. Εις μάτην όμως. Τώρα θα μου πείτε στη λογική των “ευτυχισμένων της εξουσίας” δεν έχουν θέση τέτοια γεγονότα, μαύρα μεσάνυχτα έχουν οι περισσότεροι για την ιστορία του τόπου, μόνο την… αναπαράσταση θυμούνται γιατί εκεί συνωστίζονται οι ψηφοφόροι. Είχα την ελπίδα ελπίδα ότι κάποιοι θα αντιλαμβάνονταν ότι το ελάχιστο που θα είχαν να κάνουν θα ήταν μια λιτή τελετή μνήμης και η τοποθέτηση μιας στήλης που θα θυμίζει το γεγονός στην είσοδο του σημερινού δημαρχείου. Η προσδοκία διαψεύστηκε πανηγυρικά και πάλι, ως εκ τούτου χρειάζεται να επανέλθω για να θυμίσω γεγονότα αλλά και την ανάγκη η πόλη να ξυπνήσει από τον “ιστορικό λήθαργο”.

Ας δούμε όμως τα γεγονότα στη μνήμη των πατριωτών που έπεσαν θύματα της φασιστικής βαρβαρότητας...

***

.

Η “μικρή εικόνα” είναι αυτή της Καλαμάτας:

Το φθινόπωρο του 1943 οι δυνάμεις της αντίστασης έχουν ενισχυθεί και χτυπούν μέσα στις πόλεις. Στόχος τους μεταξύ των άλλων και αξιωματικοί της Χωροφυλακής που θεωρούν ότι σχετίζονται με τις δυνάμεις κατοχής. Ανδρες της ΟΠΛΑ χτυπούν μέσα στην Καλαμάτα στις 12 Σεπτεμβρίου και σκοτώνουν το μοίραρχο Ιωάννη Γιαλουράκο, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, φανατικός διώκτης των απεργών στο μεσοπόλεμο, στο αντιφασιστικό-δημοκρατικό μέτωπο αργότερα, στη “Μεγάλη Ελλάδα του Γ. Βεντήρη στην κατοχή. Ένα μήνα αργότερα, στις 13 Οκτωβρίου, σε νέο χτύπημα πέφτει νεκρός ο διοικητής Χωροφυλακής μοίραρχος Σωτήρης Κατής αλλά το ΕΑΜ καταγγέλει πως είναι έργο της Γκεστάπο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην κηδεία του παραβρέθηκε «κρυφά» αντιπροσωπεία του ΕΑΜ όπως μου έχουν εκμυστηρευτεί από την οικογένειά του.

Κοκκινιά. Πέμπτη 17 Αυγούστου 1944.

Άλλες αναρτήσεις από τον Γερομοριά από την μάχη της Κοκκινιάς ΕΔΩ...

Του Βασίλη Λαμπόγλου 

"Και σαν πέρασε της Παναγιάς η μέρα, δεύτερο ξημέρωμα, 17 του τρυγητή, σκύλα μέρα, δίσεχτη μέρα, κατάρα στην κατάρα για μέρα, μέρα που δε σταμάταγε ο χρόνος, που δε ξεσκίζονταν τα φύλλα του μερολογιού, μέρα που μάζωξαν στην εκκλησιά τα παλικάρια και πλημμύρισε η χώρα αίματα και έσκουζε για χρόνια ο ουρανός από τον καημό του, που κάρφωσε στα στήθια του Χριστού το τελευταίο καρφί ο Ισκαριώτης…"

 (αφήγηση Μάνος Κατράκης)

Κοκκινιά. 

Πέμπτη 17 Αυγούστου 1944.

Κοντά στις 2:30 το πρωί ξεκινά το δράμα της ομαδικής σφαγής που θα ακολουθήσει όταν ανέβει ο ήλιος ψηλά.

Δεκάδες γερμανικά καμιόνια περικυκλώνουν τις γύρω περιοχές που περικλείουν την Κοκκινιά, από Κορυδαλλό, Αιγάλεω, Δαφνί και Ρέντη μέχρι Κερατσίνι, Φάληρο και Πειραιά, ο κλοιός σφίγγει. 

Μαζί με τους Ναζί κατακτητές καταφθάνει στην προσφυγούπολη του Πειραιά, τη «Μικρή Μόσχα», όπως είχαν βαπτίσει την Κοκκινιά, και το μηχανοκίνητο τμήμα του δοσίλογου Ν. Μπουραντά. 

Περί τους 3.000 βαριά οπλισμένους με πολυβόλα, όλμους, μυδράλια, ταχυβόλα, αυτόματα, Γερμανούς και Έλληνες ταγματασφαλίτες κυκλώνουν την πόλη που εκείνη την ώρα κοιμάται.

Ιστορικός περίπατος στην κατοχική Αθήνα

AP Photo

Η ιστορία της Κατοχής από την Ομόνοια μέχρι την Καισαριανή.

EΛΕΝΗ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ

Η περίοδος της Κατοχής (1941–1944) άφησε ανεξίτηλα ίχνη στον αστικό ιστό της Αθήνας. Σημεία, δρόμοι και κτίρια που σήμερα περνούν απαρατήρητα αποτέλεσαν σκηνικά δραματικών γεγονότων. Αν μιλούσαν τα κτίρια θα εξιστορούσαν λιμούς, εκτελέσεις, αντιστασιακές δράσεις και μαζικές κινητοποιήσεις. Ο ιστορικός περίπατος που ακολουθεί επιχειρεί να καταγράψει τις σημαντικότερες τοποθεσίες της πόλης, λειτουργώντας ως μια διαδρομή μνήμης στα χρόνια της Κατοχής. Από το κέντρο μέχρι τα προάστια, κάθε σημείο φέρει τη δική του ιστορία.

1. Πλατεία Ομονοίας

Η Πλατεία Ομονοίας AP PHOTO

Η Πλατεία Ομονοίας υπήρξε κομβικό σημείο στην Κατοχική Αθήνα, καθώς αποτελούσε το βασικό πέρασμα των κατοίκων και των κατακτητών. Στις 27 Απριλίου 1941, οι πρώτες γερμανικές μηχανοκίνητες μονάδες που εισήλθαν στην πόλη πέρασαν από την Ομόνοια κατευθυνόμενες προς το Σύνταγμα και την Ακρόπολη. Ο χώρος, ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, ήταν κέντρο συγκοινωνιών και αγοράς, γεγονός που εντάθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής με την παρουσία Γερμανών, Ιταλών και μαυραγοριτών.

81 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

81 χρόνια από την ημέρα εκείνη που μια ολόκληρη πόλη, τα Καλάβρυτα, βίωσαν τη βαναυσότητα και τη κτηνωδία του φασισμού, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Στις 24 Δεκέμβρη του 1943, σε μία έκτακτη έκδοσή του, ο «Ριζοσπάστης», κάτω από τον τίτλο: «Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» και υπέρτιτλο – ΟΙ ΟΥΝΝΟΙ ΚΟΛΥΜΠΑΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ», έγραφε:

«Στα Καλάβρυτα ξετυλίχτηκε μια φρικαλέα πράξη απ’ την πιο φοβερή τραγωδία που έζησε η Ελλάδα και ολόκληρη η Ευρώπη. Ορδές των Ούννων έκαναν επιδρομή και μπήκαν στα Καλάβρυτα που ο πληθυσμός είχε αδειάσει και αποσύρθηκε ολόκληρος στα βουνά. Οι άνανδροι Ούννοι, βαρβαρότεροι και απ’ τις άγριες φυλές της ζούγκλας, κάλεσαν τον πληθυσμό να ξαναγυρίσει στα Καλάβρυτα με την υπόσχεση ότι δεν είχε να πειραχτεί κανένας.

 Ο πληθυσμός ξαναγύρισε και τότε οι Ούννοι, οι προστάτες των Ράλληδων Ντερτιλήδων, ρίχτηκαν στην εξόντωση των αθώων και ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Εκλεισαν όλα τα γυναικόπαιδα σε ένα σχολείο και έβαλαν φωτιά. Τυλιγμένες απ’ τις φλόγες οι γυναίκες πάλεβαν να σπάσουν τις πόρτες, ενώ έριχναν τα παιδιά όξω απ’ τα παράθυρα για να σωθούν. Εσπασαν τις πόρτες και μισοκαμένος και ξετρελαμένος αυτός ο κόσμος ρίχτηκε στους δρόμους οπότε αντιμετώπισε άλλο φρικτό θέαμα.

Μηχανή του χρόνου -Η εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα και η μάχη των οχυρυ

Η Μηχανή του Χρόνου - Η εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα και η μάχη των οχυρών

28η Οκτωβρίου 1940- Ένα Ελληνικό Διαρκές Μάθημα Ελευθερίας

Στις "Αντιθέσεις" , ένα ειδικό αφιέρωμα για την 84η επέτειο από το " ΟΧΙ " της 28ης Οκτωβρίου, την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο με την Ελληνο-Ιταλική σύγκρουση και την εποποϊα του Ελληνικού Λαού, στα βουνά της Πίνδου και την Ελληνο-Αλβανική μεθόριο.

Στο στούντιο της εκπομπής ο Ιστορικός Ερευνητής με ειδίκευση σε θέματα Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και γεωστρατηγικής σημασίας της Κρήτης, Κώστας Μαμαλάκης 

Στην εκπομπή παρεμβαίνει και καταθέτει την οπτική του ο ομότιμος Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ , Γιώργος Μαργαρίτης

 - Σπάνια ντοκουμέντα και υλικό από τις προσλαμβάνουσες του Ελληνο-Ιταλικού Πολέμου στη Κρήτη μέχρι και την είσοδο και των Γερμανών με το δεύτερο μέτωπο εισβολής στην Ελλάδα

- Η κατάσταση προ της κήρυξης του πολέμου στην Ελλάδα και την Κρήτη, οι προετοιμασίες, οι προκλήσεις και η εσωτερική συγκρότηση σε Ιταλία και Ελλάδα

- Ο καθοριστικός παράγοντας σε στράτευμα και κοινωνία, της λαϊκής απαίτησης για αγώνα μέχρι εσχάτων- Άγνωστες προσωπικές ιστορίες Κρητών από τα μέτωπα στη μεθόριο και την Αλβανία 

- Πράκτορες και μυστικές υπηρεσίες , η δράση τους προ , κατά και μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή, με επίκεντρο την Κρήτη , οι συνεργάτες των εχθρών της Ελλάδας και μια ειδική αναφορά με αφορμή την προβολή για πρώτη φορά στη Κρήτη, εκτός συνδρομητικής τηλεόρασης, αυτή την Κυριακή και ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου, της ταινίας ντοκουμέντο

- ντοκιμαντέρ της Βίκης Αρβελάκη , για τον Καπετάν Σατανά

- Αντώνη Γρηγοράκη από τον Κρουσώνα Μαλεβιζίου - «Κρουσώνας: Στα χνάρια του Καπετάν Σατανά»- Τα ζώα στον Πόλεμο , ένας αχώριστος σύμμαχος της Ελληνικής εποποιίας- Η εμφάνιση της Ιταλικής Αεροπορίας στον ουρανό της Κρήτης

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΟΧΙ, ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ’40 ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«Γεια σου, ήρωα στρατέ, γεια σου λαέ πατριώτη, που ενώ στην άκρη σ’ είχαν φέρει του γκρεμού, στερεώθηκες στη γη και τίναξες την πρώτη κλωτσιά του απάνθρωπου, υπερόπτη Φασισμού».

(Απόσπασμα από το ποίημα «28 Οκτωβρίου» του Γιώργου Κοτζιούλα).

Το ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940 αποτελεί ένα κορυφαίο ορόσημο της σύγχρονης Ιστορίας καθώς συμβολίζει την έναρξη του ανυποχώρητου Αγώνα της Πατρίδας και του Λαού μας ενάντια στον ναζισμό-φασισμό, σε μία περίοδο που ο Άξονας επέλαυνε χωρίς αντίσταση στην Ευρώπη. Ο απαράμιλλος ηρωισμός του στρατού μας, η αυτοθυσία της θρυλικής γυναίκας της Πίνδου και η ομόθυμη λαϊκή συμμετοχή έφεραν την πρώτη νίκη εναντίον του Άξονα, πριν ακόμη συγκροτηθεί η Αντιφασιστική Συμμαχία. Ο νικηφόρος αγώνας της Ελλάδας κατά της φασιστικής Ιταλίας και, στη συνέχεια, η ηρωική αντίσταση εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας, η μάχη των Οχυρών, ο παλλαϊκός ξεσηκωμός της Μάχης της Κρήτης και το έπος της Εθνικής μας Αντίστασης κατά των δυνάμεων της τριπλής κατοχής και των ντόπιων συνεργατών τους, αποτελούν πηγή έμπνευσης για όλους τους Λαούς του κόσμου που αγωνίζονται για Ελευθερία, Εθνική Ανεξαρτησία και Δημοκρατία.

Ο Ελληνικός Λαός δεν ταλαντεύτηκε και δεν συμβιβάστηκε ούτε στιγμή με την ιδέα της υποταγής και της δουλείας. Αντιστάθηκε γενναία στον φασισμό κερδίζοντας με το σπαθί του και με το αίμα του την ελευθερία του αλλά η δικαίωση των αγώνων και των θυσιών του δεν έχει ακόμη έλθει. Ογδόντα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας και τριάντα τέσσερα χρόνια μετά την ενοποίηση της Γερμανίας, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ), καθολικός διάδοχος του Γ’ Ράιχ, παραμένει αδιάλλακτη και αλαζονική, αρνούμενη να αναλάβει την ευθύνη της για τα ανείπωτα δεινά που προκάλεσε η ναζιστική Γερμανία στην Ελλάδα και συνεχίζει να καταπατά την υπογραφή της στη Συνθήκη του Λονδίνου του 1953.

Άραγε, ο Πρόεδρος της ΟΔΓ Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγιερ, που επισκέπτεται τη μαρτυρική Θεσσαλονίκη, την Αθήνα του λιμού της Κατοχής και την ηρωική και μαρτυρική Κάντανο, που ισοπέδωσε ο τακτικός στρατός της ναζιστικής Γερμανίας, θα ζητήσει, επιτέλους,μία καθαρή συγγνώμη, χωρίς περιστροφές, για τα ναζιστικά εγκλήματα και την καταστροφή της Ελλάδας στη διάρκεια της Κατοχής εκφράζοντας την ειλικρινή και έμπρακτη μεταμέλεια της χώρας του για τα δεινά που προκάλεσε στην Ελλάδα η ναζιστική Γερμανία; Θα αδράξει, άραγε, την ιστορική ευκαιρία να ανοίξει το δρόμο για τη δίκαιη επίλυση του ζητήματος των γερμανικών οφειλών; Ή απλώς θέλει να μας ρίξει στάχτη στα μάτια με δυο γλυκά αλλά άνευ αντικρύσματος λόγια, επιχειρώντας, παράλληλα, να προωθήσει τις πρωτοβουλίες ψευδεπίγραφης «συμφιλίωσης» (Ελληνογερμανική Συνέλευση, «Ελληνογερμανικό» Ταμείο για το Μέλλον, Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας, προπαγανδιστικά προγράμματα Ιστορίας, κ.α.), που επιδιώκουν την άμβλυνση της μνήμης, την πλαστογράφηση της Ιστορίας και την υπονόμευση της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών;

Ο Μενέλαος Χαραλαμπιδης για το βιβλίο του " Οι δωσίλογοι της Κατοχής"

Οι δωσίλογοι και η ιστορία ως εφόδιο για τον Πολίτη 

Ο Μενέλαος Χαραλαμπιδης συζητά για το βιβλίο του με το Δημήτρη Μανιάτη 

Ογδόντα χρόνια από το μαζικό έγκλημα των Γερμανών κατακτητών την Πρωτομαγιά 1944 στην Καισαριανή

Του ΘΕΟΦΑΝΗ ΜΑΛΚΙΔΗ*

Ήταν 1η Μαΐου του 1944, ακριβώς ογδόντα χρόνια πριν, όταν οι Γερμανοί κατακτητές, διέπρατταν ένα ακόμη (δυστυχώς ατιμώρητο μέχρι σήμερα) μαζικό έγκλημα. Η εκτέλεση στην Καισαριανή, των διακοσίων Ελλήνων πατριωτών, κρατούμενων στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, αποτελεί μία ακόμη κηλίδα, μία ακόμη βάρβαρη πράξη των κατακτητών, για την οποία μέχρι σήμερα δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη.

Η εκτέλεση των διακοσίων Ελλήνων έχει και μία πολύ ιδιαίτερη παράμετρο, που αποδεικνύει για ακόμη μία φορά, το μεγαλείο της αντίστασης στους κατακτητές και τους ελληνόφωνους συνεργάτες τους, καθώς και το ήθος των ανθρώπων που θυσίασαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας. Η κορύφωση του δράματος της εκτέλεσης έγινε με την πράξη ενός από τους κρατούμενους, του Ναπολέοντα Σουκατζίδη.

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης γεννήθηκε στην Προύσα το 1909 από γονείς Ποντιακής καταγωγής. Μετά τη Γενοκτονία από τον ατιμώρητο Κεμαλισμό από την οποία διασώθηκε η οικογένειά του και αυτός, εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Αρκαλοχωρίου του νομού Ηρακλείου Κρήτης, αλλά έμελλε να δολοφονηθεί από το Ναζισμό.

Εκεί τελείωσε την Μέση Εμπορική Σχολή και εργαζόταν ως λογιστής, ενώ γνώριζε καλά την αγγλική, ρωσική, γερμανική, γαλλική και τουρκική γλώσσα, ενώ είχε και συγγραφικό έργο. Κατά την διάρκεια της κατοχής συνελήφθη και κρατήθηκε στις φυλακές των Τρικάλων, της Λάρισας και από τον Σεπτέμβριο του 1943 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου.

Εκεί οι Γερμανοί τον χρησιμοποίησαν ως διερμηνέα και το όνομά του ήταν μεταξύ των διακοσίων Ελλήνων που επρόκειτο να εκτελεστούν στην Αθήνα, ως αντίποινα για την επίθεση και την εκτέλεση του διοικητή της 41ης Γερμανικής Μεραρχίας Οχυρών Υποστράτηγου Φραντς Κρεχ, στην περιοχή των Μολάων Λακωνίας. Ο διοικητής του στρατοπέδου συγκέντρωσης Χαϊδαρίου Καρλ Φίσερ, όταν ο Σουκατζίδης διάβασε και το δικό του όνομα στην λίστα των μελλοθάνατων του είπε να παραμείνει στην θέση του.

Τότε ο Σουκατζίδης τον ρώτησε αν θα εκτελούσαν κάποιον άλλο αντί για τον ίδιο και όταν ο Φίσερ απάντησε ότι έχει εντολή να εκτελέσει 200 από τους κρατουμένους, ο Σουκατζίδης αρνήθηκε να εκτελεστεί κάποιος άλλος στην δική του θέση και ο ίδιος να σωθεί και έτσι δολοφονήθηκε με τους υπόλοιπους 199 κρατούμενους του Χαϊδαρίου την Πρωτομαγιά του 1944.

Τί έκαναν οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας στον πόλεμο του 1940;

✔Τί έκαναν οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας στον πόλεμο του 1940; (Αυτό το βίντεο έγινε έπειτα από την ωραία πρόταση των φίλων του καναλιού "ανωνημους" και "CRISFROMGREECE") 

Ο συνολικός πληθυσμός των Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ανέρχεται σε περίπου 77.000 άτομα. Αυτοί ανέρχονται σε 54,278 άτομα στην Απουλία, 22,636 στην Καλαβρία και σε περίπου 500 άτομα στην Σικελία. 

▶Η περιοχή της Μποβεσία όπου κατοικούν Γραικάνοι, βρίσκεται σε πολύ ορεινή τοποθεσία και δεν είναι εύκολα προσβάσιμη. Κατά τους πρόσφατους χρόνους, πολλοί απόγονοι των αρχικών κατοίκων της περιοχής έχουν αποχωρήσει από τα βουνά, για να ζήσουν κοντά στην ακτή. 

▶Στην περιοχή Γκρετσία Σαλεντίνα του Λέτσε της Απουλίας, οι πληθυσμοί των Γκρίκων διαμένουν κυρίως στα χωριά της Καλημέρα, Μαρτιγκνιάνο, Μαρτάνο, Στερνατία, Ζολλίνο, Κοριλιάνο ντ'Οτραντο, Σολέτο, Μελπινιάνο και Καστρινιάνο ντέι Γκρέκι, αν και φαίνεται πως εξαφανίζονται πλέον στα Μαρτινιάνο, Σολέτο και Μελπινιάνο. 

▶Οι πληθυσμοί των Γκρίκων που κατοικούν εκτός των περιοχών της Μποβεσία και της Γκρετσία Σαλεντίνα έχουν σχεδόν χάσει ολοκληρωτικά την γνώση της κατωιταλικής διαλέκτου τα τελευταία χρόνια.

 ▶Με τον νόμο 482 του 1999, το ιταλικό κοινοβούλιο αναγνώρισε τις κοινότητες των Γκρίκο της Καλαβρίας και του Σαλέντο ώς ελληνική εθνική και γλωσσική μειονότητα, κάνοντας την ομότιμη μαζί με αυτές των Αλβανικών, Καταλανικών, Γερμανικών, Ελληνικών (με καταγωγή από τη σύγχρονη Ελλάδα), Σλοβενικών, και Κροατικών εθνικών μειονοτήτων, καθώς και των γλωσσικών μειονοτήτων της Γαλλικής, Προβενσάλ, Φριούλια, Ισπανοεβραϊκής, Οξιτανικής, και Σαρδηνιακής γλώσσας.

Αποκαλυπτική έκθεση για τη δράση των δοσίλογων και άλλων μηχανισμών στην Κατοχή

ΑΠΟ ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ ΠΕΜΠΤΗ 18 ΜΑΙΟΥ 2023

Αναδημοσιεύουμε ολόκληρη την «έκθεση ντοκουμέντο – απάντηση για τη δράση των δοσίλογων και άλλων αστικών μηχανισμών την περίοδο της Κατοχής» από τον «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου (19-20 Μαΐου 2018). Πρόκειται για «μια εξαιρετικά αποκαλυπτική έκθεση, που βρέθηκε σε φάκελο της Ελληνικής Χωροφυλακής της κατοχικής περιόδου».

Όπως σημειώνει η εφημερίδα «έφτασε στον «Ριζοσπάστη» ένας ογκώδης φάκελος, «ξεχασμένος» για δεκαετίες στο σπίτι ενός ανώτατου αστυνομικού υπαλλήλου, ένας φάκελος με καταγραφές από αυτήν ακριβώς τη δεκαετία του ’40. Απ’ αυτόν τον φάκελο, που στο εξώφυλλό του φιγουράρει ο τίτλος «Ελληνική Χωροφυλακή», ανασύρουμε σήμερα ένα πολυσέλιδο έγγραφο, που μέσα από τις 3.500 περίπου λέξεις του, ο συγγραφέας του παρουσιάζει με στεγνή υπηρεσιακή γλώσσα τον βίο και την πολιτεία όλων εκείνων που στα κατοπινά χρόνια ονομάστηκαν «εθνικός κορμός»: Τα Τάγματα Ασφαλείας, η «Χ», ο ΕΔΕΣ, η «Ειδική Ασφάλεια», η «Μπουντ» κ.ά.»

Ακολουθεί ολόκληρο το δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» (η παρουσίαση εγγράφου από τον φάκελο και το ίδιο πολυσέλιδο έγγραφο). Στη φωτογραφία τα αποσπάσματα του εγγράφου που δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης»

***

Ολο και πιο συχνά, τελευταία, σε μια σειρά έντυπα, από την προεξάρχουσα στον τομέα αυτόν εφημερίδα «Δημοκρατία», αλλά και φασιστικές φυλλάδες όπως ο «Στόχος», η «Ελεύθερη Ωρα», με ειδικά αφιερώματα και προσφορές επιδιώκουν να διαστρεβλώσουν την Ιστορία και να επαναθεμελιώσουν τα γνωστά επιχειρήματα της περιόδου του εμφυλίου πολέμου περί «κομμουνιστικών εγκλημάτων» την περίοδο της Κατοχής.


Την ίδια στιγμή ηρωοποιούν τους αστικούς κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς που έδρασαν σε συνεργασία με τους ναζί αλλά και σε σύνδεση με την αστική κυβέρνηση του Καΐρου, ενάντια στο ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, το ΚΚΕ, συνολικά ενάντια στο εργατικό – λαϊκό κίνημα, μηχανισμούς υπεύθυνους για εγκλήματα ενάντια συνολικά στο λαό.

2 Μαΐου 1941: ο 17χρονος μαθητής Μάθιος Πόταγας θυσιάζεται και γίνεται σύμβολο της Εθνικής μας Αντίστασης!

Του Δρ. Αριστομένη Ι. Συγγελάκη

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις,  - εκεί που πάει να σκύψει 

με το σουγιά στο κόκκαλο, με το λουρί στο σβέρκο

Να τη πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει

και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου» Γιάννης Ρίτσος 

Σαν σήμερα, 2 Μαΐου 1941, ο δεκαεπτάχρονος Μάθιος Πόταγας, μαθητής της Ε’ Γυμνασίου της Βαρβακείου, γράφει ιστορία ως εμπνευστής και πρωταγωνιστής μιας από τις πρώτες πράξεις Αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη. 

Όπως σημειώνει ο Μανώλης Γλέζος, που έφερε στο φως αυτή την σπάνια ιστορία θάρρους και αυτοθυσίας, αμέσως μετά την κατάληψη της Πάτρας στις 26 Απριλίου 1941 η μεραρχία «Σωματοφυλακή SS Αδόλφος Χίτλερ» κινείται νότια με κατεύθυνση την Καλαμάτα. Λίγο έξω από τη Βυτίνα, στη γέφυρα Κουτρουμπή βρίσκει απέναντί της έναν ατρόμητο έφηβο που υψώσει το χέρι του φωνάζοντας: «Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί» . Μόλις ο διερμηνέας μετέφρασε τα λόγια του αμούστακου νέου, ο διοικητής της επίλεκτης γερμανικής μονάδας εκτέλεσε εν ψυχρώ τον ηρωικό μαθητή. Διέταξε δε τους στρατιώτες του να πολτοποιήσουν το κεφάλι του Μάθιου Πόταγα με μία μεγάλη πέτρα, γιατί, κατά τη ναζιστική ιδεολογία αυτό το τέλος πρέπει να έχουν όσοι αντιστέκονται…  

Η θυσία του Μάθιου Πόταγα δεν πήγε χαμένη. Μαζί με άλλες αντιστασιακές πράξεις άναψε τη σπίθα της Αντίστασης στις καρδιές των Ελλήνων. 

Ακολουθεί ο παλλαϊκός ξεσηκωμός της Μάχης της Κρήτης, όπου πολλοί συνομήλικοι του Μάθιου Πόταγα όπως ο Ιωάννης Μαυραντωνάκης  και άλλοι έφηβοι και νέοι, μαζί με χιλιάδες άλλους Κρητικούς, συμμετείχαν στην σθεναρή άμυνα του κρητικού λαού εναντίον των επίλεκτων αλεξιπτωτιστών και ορεινών καταδρομέων της Βέρμαχτ. Όμως, παρά την ηρωική αντίσταση του κρητικού λαού, που ξάφνιασε τον υπερόπτη εισβολέα,  η Κρήτη πέφτει και οι Γερμανοί πανηγυρίζουν για την πύρρειο νίκη τους.

Άρης Βελουχιώτης - Ο αρχηγός των ατάκτων

Η ιστορική έρευνα για τις απώλειες Γερμανών στα πολεμικά μέτωπα

ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ  ΓΙΩΡΓΟΣ

Ανατολικό Μέτωπο και ιστορική έρευνα

Με βάση τους παραπάνω αριθμούς, που προέρχονται από ιστορική έρευνα που έκαναν γερμανικές υπηρεσίες, αρμόδια πρόσωπα ή αρχειακές εκθέσεις, από την αρχή του πολέμου ως τις 31 Δεκεμβρίου του 1944, η Γερμανία έχασε στα πεδία των μαχών 3.677.000 νεκρούς ή διαπιστωμένους νεκρούς. Από αυτούς τους 2.743.000 (ποσοστό 74,6%) στο Ανατολικό Μέτωπο. Οι γερμανικές κυβερνήσεις υπολογίζουν σε 635.000 τους άμαχους που σκοτώθηκαν από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς των γερμανικών πόλεων. Αυτή η κατηγορία των νεκρών μπορεί να πιστωθεί αποκλειστικά σε Βρετανούς και Αμερικανούς – οι Σοβιετικοί δεν βομβάρδισαν αμάχους.

Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, για να ισοσκελιστεί το προηγούμενο “άκομψο” μέγεθος, υποστηρίχθηκε ότι ως και 2.500.000 Γερμανοί πολίτες χάθηκαν στις μαζικές εκτοπίσεις και στην προσφυγιά στα ανατολικά εδάφη. Σήμερα, ο αριθμός αυτός (η εκκένωση των περιοχών έγινε χειμώνα κάτω από άθλιες συνθήκες, σε πολεμικό περιβάλλον) έχει σαφώς συρρικνωθεί στο επιστημονικό περιβάλλον. Γίνεται λόγος για 500.000 θύματα και έχει αποδοθεί στις διαταγές του Βερολίνου για εκκένωση των γερμανικών πληθυσμών εκεί όπου έφθαναν οι Ρώσοι. Διατηρείται όμως στο πολιτικό πεδίο. Η γερμανική κυβέρνηση εμμένει στον μεγάλο αριθμό, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει ότι η Γερμανία υπήρξε το μεγάλο θύμα του πολέμου.

Στην πρόσφατη εξάλλου ημιεπίσημη γερμανική ιστορία (“Η Γερμανία και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος”) υποστηρίζεται ότι τον πόλεμο αυτόν τον ξεκίνησε η Σοβιετική Ένωση. Οι παραπάνω αριθμοί απ’ την ιστορική έρευνα ελάχιστο σχολιασμό χρειάζονται. Μιλούν από μόνοι τους. Ο πόλεμος κράτησε συνολικά 64 μήνες. Ο πόλεμος ανάμεσα στην Γερμανία, τους συμμάχους της και την Σοβιετική Ένωση κράτησε 46 μήνες. Από τους 46 αυτούς μήνες, τους 35 η Σοβιετική Ένωση πολέμησε ουσιαστικά μόνη της. Μόνο μετά την απόβαση στην Νορμανδία, στις 6 Ιουνίου 1944 υπήρξε άξιο λόγου Δυτικό Μέτωπο, ικανό να τραβήξει σημαντικές δυνάμεις από το Ανατολικό Μέτωπο. Δεν χρειάζονται νομίζω περισσότερα για να απαντηθεί το ερώτημα, ποιος νίκησε την Γερμανία και το ναζισμό.

Όλη η δημοσίευση: Η ιστορική έρευνα για τις απώλειες Γερμανών στα πολεμικά μέτωπα

27 Απρίλη 1941: Οι ναζί στην Αθήνα, οι δωσίλογοι στα πόστα, ο λαός “φρούριο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα”

27 Απρίλη 1941, στις 8 το πρωί, ημέρα Κυριακή: Τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα.

 ΑΠΟ ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

27 Απρίλη 1941, στις 8 το πρωί, ημέρα Κυριακή: Τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα. Η πρωτεύουσα με το λαό  να «υποδέχεται» τους ναζί παραμένοντας ερμητικά κλεισμένος στα σπίτια του, είναι μια έρημη πόλη.

 Τέσσερις μέρες νωρίτερα, 23 Απρίλη, ο Τσολάκογλου είχε υπογράψει στη Θεσσαλονίκη το οριστικό πρωτόκολλο της συνθηκολόγησης. Οι Γερμανοί βλέποντας στο πρόσωπό του τον “πατριωτισμό” που εκτιμούσαν, τον διόρισαν πρώτο «πρωθυπουργό» της κατεχόμενης Ελλάδας.

Στην πρωτεύουσα οι «κεφαλές του έθνους» είχαν ολοκληρώσει τις προετοιμασίες για να… το βάλουν στα πόδια. Η τελευταία τους προδοτική αποστολή είχε ανατεθεί στον υφυπουργό Ασφαλείας του καθεστώτος Μεταξά (και κατοπινό βουλευτή της ΕΡΕ), τον Κ.Μανιαδάκη.

    Ο Μανιαδάκης φροντίζει να παραδοθούν δέσμιοι στους Γερμανούς οι 2.000 περίπου φυλακισμένοι και εξόριστοι αγωνιστές, κυρίως κομμουνιστές, που από τα κάτεργα της δικτατορίας του Μεταξά πέφτουν (από… τα ελληνικά χέρια) στα χέρια της Γκεστάπο.

Η είσοδος των Γερμανών επιφέρει και τον απόλυτο εξευτελισμό του αστικού πολιτικού κόσμου. «…ο Παπανδρέου – περιγράφει ο Σεφέρης – έλεγε: “Οι Γερμανοί δε θα μας πειράξουν”. Ο Καφαντάρης ομολογούσε: “Επίστευσα στην νίκη του Αξονος”…».

Οσο για τους υπουργούς και τους παρακεντέδες του φασίστα Μεταξά, όλη εκείνη η συνομοταξία των “θα ρίψωμεν μερικές τουφεκιές δια την τιμήν των όπλων” (Λιναρδάτος), ήταν από αυτούς που αν στις 28 Οκτώβρη ο δικτάτορας δεν είχε υποστεί την “προσωπική προσβολή και την απιστία που του είχε κάνει η τροφός του η Γερμανία” (Σεφέρης – Χειρόγραφο Σεπτέμβρης ’41 ) και τους έλεγε ότι αποδέχτηκε το τελεσίγραφο, τότε “όλοι αυτοί οι κύριοι θα πήγαιναν να του φιλήσουν το χέρι και να τον συγχαρούν για το πατριωτικό του σθένος με πολύ μεγαλύτερη ειλικρίνεια παρά όταν άκουσαν το περιλάλητο όχι” (στο ίδιο).     

Με την κατάληψη της χώρας από τους ναζί ένα μέρος του αστικού πολιτικού συρφετού προχωρά στην ανοιχτή συνεργασία με τους κατακτητές και στον δωσιλογισμό. Ένα δεύτερο τμήμα παρέμεινε στην Ελλάδα απέχοντας από τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή περιμένοντας να εμφανιστεί την στιγμή που θα έχουν καθοριστεί οι εξελίξεις. Η πλειοψηφία του υπό βρετανική επιρροή πολιτικού προσωπικού της άρχουσας τάξης, φροντίζει να διατηρεί επαφές και σχέσεις “κατανόησης” με τους κατακτητές. Οσο για την πλειονότητα των αστών “ταγών”, μαζί με το Παλάτι, λιποτάκτησαν στο εξωτερικό αρπάζοντας μαζί τους και τις τεράστιες ποσότητες των κρατικών αποθεμάτων σε χρυσό…  

    Η φυγή τους αποτελεί εκδήλωση παροιμιώδους… λεβεντιάς και «εθνικού φρονήματος»: Ανήμερα της συνθηκολόγησης ο βασιλιάς Γεώργιος με τον πρωθυπουργό Εμμ. Τσουδερό, τον πρίγκιπα Πέτρο και τον Άγγλο πρεσβευτή Μάικλ Πάλαιρετ επιβιβάζονται σ’ ένα βρετανικό υδροπλάνο με πρώτο σταθμό την Κρήτη και κατόπιν το Κάιρο. Είχε προηγηθεί η φυγή του εξαίρετου ζεύγους των διαδόχων του θρόνου, του Παύλου με τη Φρειδερίκη. Τη, δε, νύχτα 22 προς 23 Απριλίου με τα αντιτορπιλικά  «Πάνθηρ», «Β. Ολγα» και «Ιέραξ» την… κοπάνησαν άπαντες:

Ο υποναύαρχος Σακελλαρίου καταγράφει την κατάντια της αστικής πολιτικής τάξης: 

«(…) άπαντες οι υπουργοί, ο Διοικητής και ο Υποδιοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος και μερικοί κρατικοί επίσημοι και μη λειτουργοί, οι πλείστοι με τας οικογενείας των- γυναίκες, τέκνα, πεθερές, κουβερνάντες και τας αποσκευάς των μπαούλα, βαλίτσες και τουαλέτες, τσάντες με ρουχισμό, μερικοί με παιχνίδια των παιδιών των και κάποιοι με τα χρυσαφικά των. Ο Βασιλεύς και ο κ. Τσουδερός ανεχώρησαν αεροπορικώς περί τα ξημερώματα της 23ης Απριλίου, αφού αφήκαν και από μίαν προκήρυξιν προς τον Λαόν διά να του εξηγήσουν την προς την Κρήτην απομάκρυσίν των. Φαίνεται όμως ότι η θέα τοσούτον ασυνηθίστου διά πολεμικά πλοία φορτίου, και δη εν καιρώ πολέμου, εξερέθισε τα πληρώματα εις τοιούτον βαθμόν, ώστε εις την Σούδαν εξεδηλώθη μικρά στάσις επί του “Βασίλισσα Ολγα”, του προσωπικού απαιτήσαντος να μην επιβή κανείς πλέον. Αντιλαμβάνεται ο καθείς την ψυχολογία όλων αυτών των αξιωματικών, υπαξιωματικών και ναυτών που κανένας τους δεν εγνώριζε πού και πώς άφηναν τα σπίτια τους, όταν έβλεπαν ότι υπήρχαν προνομιούχοι Έλληνες και Ελληνίδες ή Ελληνόπουλα που μπορούσαν ανέτως να μεταφέρονται με τα πολύτιμα των υπαρχόντων των προς άλλας ασφαλείς κατευθύνσεις μέχρις ότου παρέλθει η συμφορά ή όταν έβλεπαν ότι η οικογένεια του Πρωθυπουργού της Ελλάδος συνωδεύετο και από το απαραίτητο σκυλάκι της, χωρίς τη συντροφιά του οποίου φαίνεται ότι δεν ήτο δυνατόν να σωθεί η Ελλάς»…

Γιατί στην Δυτική Κρήτη έμειναν μέχρι το Ιούνιο-Ιούλιο του 1945 οι Γερμανοί;

 

Η Βίλα Αριάδνη την οποία έχτισε ως κατοικία του  ο Έβανς στο Ηράκλειο, στην οποία υπεγράφη η υλοποίηση της αποκαλυφθείσας αργότερα, επαίσχυντης μυστικής αγγλογερμανικής Συμφωνίας της Λισαβόνας για την Κρήτη

Η μυστική Συνθήκη της Λισαβόνας και η "περίεργη" συνθηκολόγηση στην βίλα Αριάδνη…

1. Ο Άλμπερτ Σπέερ, υπουργός της Πολεμικής και Βιομηχανικής Παραγωγής του Χίτλερ, σε συνέντευξή του στον Β. Μαθιόπουλο αποκαλύπτει:

 " Είμαι αυτήκοος μάρτυρας ενός γεγονότος, που μας είχε προκαλέσει πολύ μεγάλη εντύπωση το φθινόπωρο του 1944. Θυμάμαι συγκεκριμένα ότι ο στρατηγός Γιόντλ, αρχηγός του Γενικού (γερμανικού) Επιτελείου, ήρθε μια μέρα και μου ανέφερε ότι επήλθε συμφωνία σε υψηλό επίπεδο μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας, που αφορούσε την Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή, πρωτοφανής μέχρι τότε και όπως γνωρίζω ΜΟΝΑΔΙΚΗ σε όλο τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, αφορούσε – όπως, τουλάχιστον, μου είπε ο Γιόντλ – την εκκένωση της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα χωρίς βρετανική ενόχληση.

Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, είχε συναφθεί Αγγλογερμανική συμφωνία με αντάλλαγμα την παράδοση από τους Γερμανούς της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Η συμφωνία αυτή έγινε στη Λισσαβόνα και το ποιος είχε την πρωτοβουλία δεν ξέρω, αλλά πιστεύω ότι δεν έγινε σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά πολύ ψηλότερα, για να μην υπάρξουν ακριτομυθίες. Η πληροφορία για το περίεργο αυτό «τζέντλεμαν αγκρήμεντ» μεταξύ Λονδίνου και Βερολίνου προκάλεσε σε όσους το έμαθαν κατάπληξη. Και, πράγματι, οι Άγγλοι την τήρησαν.

 Τα γερμανικά πολεμικά και μεταγωγικά σκάφη φορτώθηκαν στρατό από τα ελληνικά νησιά – που εκκένωσαν – πέρασαν, το φθινόπωρο του 1944, ανενόχλητα μπροστά από τα μάτια των Βρετανών και ανάμεσα από τα βρετανικά υποβρύχια στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. 

Το τίμημα της συμφωνίας, κατά τη γνώμη μου, ήταν να παραχωρήσουν οι Γερμανοί τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους αμαχητί και μ’ αυτόν το τρόπο η Ελλάδα να περιέλθει στο δυτικό στρατόπεδο. Και, βέβαια, ο Χίτλερ θα διατηρούσε ανέπαφες τις δικές του δυνάμεις, που κατείχαν το ελληνικό χώρο". (Βήμα 1976 )