Σπύρος Αλεξίου
τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο «γκουρού» του αναθεωρητικού ρεύματος Φράνσις Γιοσιχίρο Φουκουγιάμα μίλησε για το «τέλος της Ιστορίας». Σήμερα που η ανθρωπότητα βιώνει τοπικούς «εφιάλτες», προπομπούς ενός μεγαλύτερου, η Ιστορία – που φυσικά δεν τελείωσε – θα έπρεπε να λειτουργεί αποτρεπτικά.
Η δημόσια συζήτηση για τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία της ανθρωπότητας αποτελούσε και αποτελεί βασικό πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης, το οποίο συνδέεται με τις σύγχρονες πολιτικές αντιθέσεις και αναζητήσεις. Στη συζήτηση αυτή έχει αναχθεί σε αξίωμα η διαπίστωση ότι «την ιστορία τη γράφουν οι νικητές». Στο πολιτικό πεδίο ισχύει αναμφισβήτητα. Για την ιστορία όμως, με την έννοια της μνήμης που κυριαρχεί στη συλλογική συνείδηση, δεν είναι απόλυτη η ισχύς της παραπάνω διαπίστωσης.
Ας ξανασκεφτούμε την αλήθεια της. Πιο κοντά στην πραγματικότητα θα ήταν η παραδοχή πως οι νικητές γράφουν την επίσημη ιστορία, την κρατική της εκδοχή. Σε πολλές περιπτώσεις η δυναμική των ιστορικών γεγονότων και των κοινωνικών αναταράξεων που προκαλούν είναι τέτοια, που η επίσημη εκδοχή, η εκδοχή των νικητών, αμφισβητείται ή ακόμη και ανατρέπεται.
Ο 20ος αιώνας, σε όλον τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα, επιβεβαίωσε αυτήν τη διαπίστωση. Εμφανίστηκε, ειδικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, το κοινωνικό και ιδεολογικό παράδοξο που ήθελε την παντοδυναμία των κυρίαρχων να μην εκφράζεται με ιδεολογική κυριαρχία στο πεδίο της ιστορίας, αντίθετα τα αφηγήματά της να έχουν – σε σημαντικό βαθμό - αποδομηθεί στην κοινωνική συνείδηση.
Η δημόσια συζήτηση για τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία της ανθρωπότητας αποτελούσε και αποτελεί βασικό πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης, το οποίο συνδέεται με τις σύγχρονες πολιτικές αντιθέσεις και αναζητήσεις. Στη συζήτηση αυτή έχει αναχθεί σε αξίωμα η διαπίστωση ότι «την ιστορία τη γράφουν οι νικητές». Στο πολιτικό πεδίο ισχύει αναμφισβήτητα. Για την ιστορία όμως, με την έννοια της μνήμης που κυριαρχεί στη συλλογική συνείδηση, δεν είναι απόλυτη η ισχύς της παραπάνω διαπίστωσης.
Ας ξανασκεφτούμε την αλήθεια της. Πιο κοντά στην πραγματικότητα θα ήταν η παραδοχή πως οι νικητές γράφουν την επίσημη ιστορία, την κρατική της εκδοχή. Σε πολλές περιπτώσεις η δυναμική των ιστορικών γεγονότων και των κοινωνικών αναταράξεων που προκαλούν είναι τέτοια, που η επίσημη εκδοχή, η εκδοχή των νικητών, αμφισβητείται ή ακόμη και ανατρέπεται.
Ο 20ος αιώνας, σε όλον τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα, επιβεβαίωσε αυτήν τη διαπίστωση. Εμφανίστηκε, ειδικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, το κοινωνικό και ιδεολογικό παράδοξο που ήθελε την παντοδυναμία των κυρίαρχων να μην εκφράζεται με ιδεολογική κυριαρχία στο πεδίο της ιστορίας, αντίθετα τα αφηγήματά της να έχουν – σε σημαντικό βαθμό - αποδομηθεί στην κοινωνική συνείδηση.
