Ευγ. Σαρηγιαννίδη : Μια ψυχολόγος για τα "νέα ευαγγελικά" στην Εθνική Πινακοθήκη

Γράφουν και ξαναγράφουν για τα νέα "ευαγγελικά" στην Εθνική Πινακοθήκη, εκεί φτάσαμε ως κοινωνία , βολικό για το σύστημα, τις εξουσίες, άγνωστους βουλευτές, καλλιτέχνες και νομικούς με στασίδι στη τηλεόραση, ομού μετά κάποιων άλλοτε "συνδικαλιστών" της αστυνομίας, αλλά και της ιατροδικαστικής που έχουν καταστεί "εθνικοί ειδικοί σχολιαστές" για "πάσα νόσον και μαλακίαν (με την αρχαία σημασία του όρου παρακαλώ πολύ την λογοκρισία του σουσουδισμού). 

Κι όμως επειδή το θέμα άγεται πλέον στην ψυχανάλυση, που είναι το νέο "εθνικό μας σπορ" στα όρια της "ενσυναίσθησης" μέχρι έμετου ενηλίκων (το έχουμε παραξεφτιλίσει με τον όρο για κάθε δράση") ο 98.4 σας παραπέμπει στο εξόχως εύστοχο στα βασικά του σημεία το σκεπτικό της Ευγενίας Σαρηγιαννίδη , ψυχολόγου και επιστημονικής διευθύντριας του Δικτύου Psy-Counsellors, που έγραψε άρθρο με τίτλο “Το σκατό του καλλιτέχνη” μ ε αφορμή το επεισόδιο στην Εθνική Πινακοθήκη . Χωρίς άλλο σχόλιο η κ. Σαρηγιαννίδη απλά διαβάζει στη συχνότητα το άρθρο της . 

Ο θρησκόληπτος βάνδαλος και οι βλαχοκοσμοπολίτες βέβηλοι

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ/STR

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Η δημοκρατική κοινή γνώμη, θρησκευόμενη, σκεπτικιστική ή ομολογουμένως άθεη, δεν ενοχλήθηκε μόνο από την προσβολή στα ιερά σύμβολα της χριστιανικής πίστης από τα εκθέματα του κυρ-Χριστόφορου (;!) στην εθνική πινακοθήκη. Ενοχλήθηκε πολύ περισσότερο από την φανατική και κρατικά, επίσημα ενορχηστρωμένη σταυροφορία των νέων θρησκόληπτων της πολιτικής θρησκείας του δικαιωματισμού και της κουλτούρας της συμβολικής αποδόμησης.

Ενοχλήθηκε με άλλα λόγια από τα εχθροπαθή, ρατσιστικώς οικειόφοβα, μονομερώς χριστιανόφοβα, στερεότυπα της καθεστωτικής πολιτικής ορθότητας που προβάλλονται από τους δήθεν πεφωτισμένους “αντισκοταδιστές” του διαδικτύου και του τηλεοπτικού συρμού ως τα μόνα αποδεκτά, ιερά και απαραβίαστα αξιακά ορόσημα της απεριόριστης ατομικής ελευθερίας του “καθενός” να γελοιοποιεί και να εξευτελίζει τα εθνικά, τα θρησκευτικά, τα ηθικο-πολιτικά σύμβολα, μαζί με τις μαγευτικές, παρηγορητικές, μυστηριακές και παράλληλα ορθολογικές παραδόσεις που συνέχονται ιστορικά σε ένα βιωματικά αδιαίρετο σύνολο.

Άλλοτε βανδαλίζοντας χωρίς συνέπειες το άγαλμα του Κολοκοτρώνη, άλλοτε βεβηλώνοντας, συνήθως χωρίς αντιδράσεις, τόσο τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, όσο και την αισθητική παράδοση που μας κληροδότησαν – όχι μόνο άριστοι λαϊκοί αγιογράφοι και ζωγράφοι, αλλά και πολλοί σκεπτικιστές – ενδεχομένως και άθεοι νεοέλληνες διανοούμενοι λογοτέχνες και ποιητές, η ελληνική κοινωνία, όπως και πολλές άλλες δυτικές κοινωνίες, δέχεται αναφανδόν μια συντονισμένη εσωτερική επίθεση, όχι μόνο από τα πολύμορφα σύγχρονα ιερατεία του δικαιωματισμού, αλλά και τους πολυπληθείς πλέον θρησκόληπτους πιστούς τους.

Ποστάρω, άρα υπάρχω;

Δευτέρα 03/02/2025

Άρθρο της Έλενας Μποτζιολή*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συζήτηση για τα social media (μέσα κοινωνικής δικτύωσης) είναι στο επίκεντρο με διάφορες αφορμές και τρόπους. Από τα υπαρκτά προβλήματα που εντοπίζονται σε νεότερες - και όχι μόνο - ηλικίες, δηλαδή «την κοινωνική αποστασιοποίηση, τον ανεπαρκή ύπνο, τον κατακερματισμό της προσοχής και τον εθισμό», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, μέχρι τις απαγορεύσεις του TikTok, τον ανταγωνισμό για τον έλεγχο της «πληροφορίας» από τα μεγάλα τεχνολογικά μονοπώλια των ΗΠΑ, που προσωποποιούνται στον Elon Musk, στον Mark Zuckerberg κ.ά.

Στο παρόν άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με τον σχολιασμό αυτών των εξελίξεων, αν και έχουν συνολικότερο ενδιαφέρον στο πλαίσιο της περιόδου όξυνσης των αντιθέσεων και των πολέμων που διανύουμε.

Το βασικό, που έχει αξία να σημειώσουμε, είναι η αντίληψη, η οποία τα τελευταία χρόνια διεκδικεί να εδραιωθεί στις συνειδήσεις - κυρίως των νέων ανθρώπων - που θέλει τα social media αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.

 Κι αυτό γιατί, πέρα από το γνωστό φακέλωμα και την κατάργηση κάθε είδους ιδιωτικότητας που επιβάλλουν και απαιτούν, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι καλλιεργούν μία συγκεκριμένη στάση και ένα μοτίβο συμπεριφοράς, μία προκαθορισμένη και αποδεκτή επανάληψη ενός στερεότυπου αναρτήσεων, που καθορίζεται από το εκάστοτε μέσο και απαιτεί έναν μιμητισμό από τους χρήστες του, πράγμα το οποίο αντικειμενικά πολλαπλασιάζει τα προβληματικά χαρακτηριστικά που εξαρχής προωθεί...

Ο ναρκισσισμός και η αυτοπροβολή ως «τρόπος ζωής»

Η αποθέωση του «εγώ», η έκθεση της προσωπικής ζωής, η αυτοπροβολή, ο ναρκισσισμός και η εξύψωση του ατομισμού είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που κατακλύζουν τις οθόνες πίσω από τις στιλιζαρισμένες αναρτήσεις, τα viral βίντεο, τις δημοσιεύσεις των influencers και των άλλων χρηστών, που προσπαθούν να αντιγράψουν σε περιεχόμενο ό,τι γίνεται αρεστό και δημοφιλές.

Ο Άρης Σερβετάλης μίλησε άψογα για τις εκτρώσεις και το woke κατεστημένο έβγαλε αφρούς. Τι απάντησε στους επικριτές του.

Συντάκτης: Ελευθέριος Ανδρώνης

Καπνούς έχουν βγάλει τα woke ΜΜΕ με την άξια ομολογία του Άρη Σερβετάλη που είπε τα πράγματα με τ’ όνομά τους για το έγκλημα των εκτρώσεων.

Να θυμίσουμε ότι μιλώντας στην εκπομπή «Super Κατερίνα», ο Άρης Σερβετάλης ανέφερε αρχικά: 

«Οι αμβλώσεις για εμένα είναι μια δολοφονία. Δηλαδή, είναι απροστάτευτα πλάσματα τα οποία προτιμάμε να τα σκοτώσουμε. Δυστυχώς, αισθάνομαι ότι η θέση της γυναίκας δεν την τιμά να ταυτίζεται με μια δολοφονία, ειδικά για ένα πλάσμα το οποίο είναι τελείως απροστάτευτο. Είναι προτιμότερο για μένα να πάρει την ευθύνη κάποιος να το κυοφορήσει και ύστερα ας το πετάξει ή ας το δώσει σε ένα ορφανοτροφείο. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά».

Στη συνέχεια, ο ηθοποιός είπε:

 «Νομίζω ότι η ελευθερία φέρει και ευθύνες και πρέπει να τις επωμιζόμαστε. Και αυτό με τις εκτρώσεις νομίζω ότι είναι μια πολύ μεγάλη αδικία και για τη γυναίκα την ίδια, αλλά και για τα παιδιά τα οποία δεν υπάρχουν.

 Εγώ, εσύ π.χ., δεν θα υπήρχαμε στην επιλογή μιας γυναίκας να το σκοτώσει το παιδί της. Νομίζω ότι δεν τιμά αυτό τη γυναίκα. Κι αυτό που αναφέρουν ως… αυτοδιάθεση, και αυτό το πλάσμα δεν έχει δικαίωμα; 

Συντηρητισμός VS Ριζοσπαστισμός (Μέρος1ο)

Του Γιάννη Παπαμιχαήλ*

 

Οι υπήκοοι σε όλο τον πολιτισμένο δημοκρατικό δυτικό κόσμο, πολύ ταράχτηκαν. Άλλοι πιο συντηρητικοί, πατριωτικά ευαισθητοποιημένοι, είδαν στην εκλογή του νέου πλανητάρχη φως - πολύ φως και έσπευσαν προκαταβολικά να χαρούν. Άλλοι, λιγότεροι, είδαν με προσοχή ένα κίτρινο φως να αναβοσβήνει προειδοποιώντας για μια επικείμενη μισοφωτισμένη διασταύρωση, ίσως και ένα φαινομενικά παράδοξο κυκλικό αδιέξοδο. Άλλοι πάλι, πιο προοδευτικοί και ριζοσπάστες, παγκοσμιοποιημένοι σε επίπεδο νοοτροπιών και νεοταξίτικων χρηστοηθειών, είδαν στην ίδια εκλογή μόνο σκοτάδι και έσπευσαν επίσης προκαταβολικά, να λυπηθούν. Διότι κατ’ αυτούς, χάθηκε η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο και δικαιότερο, ιδίως δε ανεκτικότερο. 

Σε τι;

  

Εννοείται στις διαφορές - και όχι βέβαια στις σταθερές, δομικές ομοιότητες που συγκροτούν τις συλλογικές συνειδήσεις. Στις ατομικές ή συγκυριακές ιδιομορφίες που κατακερματίζουν σε δικαιωματούχες μειονότητες τις παλαιές, πολιτισμικά τουλάχιστον συνεκτικές κοινωνίες και διαλύουν συνειδησιακά τα συλλογικά τους υποκείμενα (έθνη και κοινωνικές τάξεις) στα εξ ων υποτίθεται ότι συνετέθησαν, δηλαδή στα άτομα και στις συγκυριακές, ταυτοτικές συναθροίσεις τους. Ανεκτικότερο συνεπώς στις μικρές ή μεγάλες παραβάσεις της ισχύουσας εθιμικά, ηθικά ή συνταγματικά κανονικότητας ή και του νόμου που διέπει τις κοινωνικές σχέσεις εντός των παλαιών κοινωνιών του ιστορικά νεότερου, μεταφεουδαρχικού, δυτικού κόσμου. Ανεκτικότερο λόγου χάρη στις παράτυπες μετακινήσεις νομαδικών πληθυσμών που δεν φιλοξενούνται προσωρινά στον δυτικό κόσμο, αλλά εγκαθίστανται σε αυτόν. Τον εποικίζουν, όπως στο κάτω κάτω της γραφής έκαναν ιστορικά και οι πρώτοι ευρωπαίοι έποικοι της Αμερικής, πάνω στα πτώματα των αυτόχθονων Ινδιάνων, στο όνομα προφανώς ενός «καλύτερου κόσμου ίσων ευκαιριών αυτοπραγμάτωσης του καθενός», συνώνυμου του αμερικανικού ονείρου που έχει αποικίσει το ευρωπαϊκό φαντασιακό με τον ριζοσπαστικό ανιστορισμό του. Προσοχή: «παράτυποι μετανάστες». Όχι «παράνομοι και καταχρηστικοί»: τέτοιες μπορούν να είναι μόνο οι απεργίες των εργαζομένων. Όχι οι μετακινήσεις των ατόμων που, από όπου κι αν προέρχονται, ασυνόδευτοι ανήλικοι ή συνοδευόμενοι ενήλικες, δηλώνουν πρόσφυγες που χρειάζονται άσυλο και προστασία. Οι λέξεις και οι σημασίες τους οργανώνουν την κοινωνική και πολιτική σκέψη. Διαμορφώνουν το εκάστοτε πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα άλλωστε με το δήθεν ανθρωπιστικό,  νεοταξίτικο ιδεώδες της συμπερίληψης όλων των χωρίς ιστορία και χωρίς πολιτισμικές καταβολές ομιλούντων διπόδων σε ένα παγκόσμιο σύνολο, κανένας «άνθρωπος δεν είναι παράνομος». Συνεπώς, κανένα σύνορο δεν έχει ηθικά το πολιτικό δικαίωμα να παρεμποδίσει τις «ελεύθερες μετακινήσεις του»: πρόκειται για μια «ανθρωπιστική, προοδευτική» αντίληψη που ιστορικά βόλεψε καλά τις επεκτατικές διαθέσεις όλων των πολέμαρχων, των αποικιοκρατών και των ιμπεριαλιστών. Κατά τα άλλα, η σημερινή χολιγουντιανή πολιτική ορθότητα κόπτεται να ζητά εκ των υστέρων συγνώμη από τους Ινδιάνους, που στην εποχή τους, δεν κατάλαβαν καλά το πολυπολιτισμικό αμερικάνικο όνειρο των εξαθλιωμένων, ευρωπαίων που εποίκισαν παράτυπα την αμερικανική ήπειρο, επιβάλλοντας στους συντηρητικούς αυτόχθονες Αμερικανούς τον δικό τους προοδευτικό νόμο και τη δική τους τάξη…

Τα δικαιώματα έχουν τη μυστική τους ατζέντα…

30/01/2024

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

Ο Ζαν Μπωντριγιάρ μας έλεγε ότι ζούμε κάτω από «το όργιο της απελευθέρωσής μας σε όλους τους τομείς». Στην πολιτική, στην επιστήμη, στην ηθική, στην αισθητική, στις ασυνείδητες ενορμήσεις, στην τέχνης, στα σημεία, στα νοήματα, στην επικοινωνία. Η απελευθέρωση έγινε υστερία και μαζί πανηγύρι ματαιοδοξίας. Μάλιστα, η απελευθέρωση με την ταχύτητά της έσπασε όλα τα κοντέρ και ακολουθεί μια νέα τροχιά προς το κενό.

Αρκεί να δει κανείς πως η “αρχή της ιατρικώς υποβοηθούμενης ανθρώπινης αναπαραγωγής”, μέσα από την παρένθετη μητρότητα, στην επιτάχυνσή της ακολουθεί μια τροχιά στον απεριόριστο εκτενόμενο χώρο της, όπως κάθε συμβάν που απελευθερώνεται από μόνο του και όπως κάθε γεγονός στην επιτάχυνση του, που γίνεται ατομικό, πυρηνικό και ακολουθεί την τροχιά του στο κενό.

Το 2002 (κυβέρνηση Σημίτη) ψηφίστηκε ομόφωνα από όλες τις πτέρυγες του ελληνικού Κοινοβουλίου το νομοσχέδιο της παρένθετης μητρότητας (surrogary όπως αναφέρεται στα αγγλικά). Το 2014 η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά τροποποίησε το πρώτο άρθρο του νόμου 3089/2002, για την “ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή”, ενθαρρύνοντας τον αναπαραγωγικό τουρισμό της παρένθετης μήτρας, έτσι ώστε παρένθετες μητέρες να μην είναι μόνο όσες έχουν μόνιμη κατοικία την Ελλάδα (επιπλέον οι παρένθετες μητέρες να δικαιούνται μια μικρή οικονομική βοήθεια των 10.000 ευρώ).

Άλλες χώρες, με ένα θολό νομικό πλαίσιο, απέρριπταν οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια και έβαζαν την “υποβοηθούμενη ανθρώπινη αναπαραγωγή” σε διαδικασία “human trafficking”. Ωστόσο, υπάρχουν και χώρες που ενισχύουν με κάθε τρόπο τις παρένθετες. Για παράδειγμα, στην Καλιφόρνια η διαδικασία είναι πλήρως διαφανής, η αμοιβή της παρένθεσης προβλέπεται και μάλιστα με ένα ποσό που ξεπερνάει τα 100.000 δολάρια και βεβαίως προστατεύεται απολύτως. Δηλαδή, καλύπτεται από τον προσωπικό της δικηγόρο, έχει ασφάλεια υγείας για τη διάρκεια της κύησής της, ψυχολογική υποστήριξη και πολλές άλλες παροχές.

Φυγοκέντρωση της απελευθέρωσης

Οι “σταυροφόροι” της αποδόμησης και η επιστροφή του συντηρητισμού

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Οι υπήκοοι σε όλο τον πολιτισμένο δημοκρατικό δυτικό κόσμο, πολύ ταράχτηκαν! Άλλοι πιο συντηρητικοί, πατριωτικά ευαισθητοποιημένοι, είδαν στην εκλογή του νέου πλανητάρχη φως, πολύ φως και έσπευσαν προκαταβολικά να χαρούν. Άλλοι, λιγότεροι, είδαν με προσοχή ένα κίτρινο φως να αναβοσβήνει, προειδοποιώντας για μια επικείμενη μισοφωτισμένη διασταύρωση, ίσως και ένα φαινομενικά παράδοξο κυκλικό αδιέξοδο.

Άλλοι πάλι, πιο προοδευτικοί και ριζοσπάστες, παγκοσμιοποιημένοι σε επίπεδο νοοτροπιών και νεοταξίτικων χρηστοηθειών, “σταυροφόροι” της αποδόμησης, είδαν στην ίδια εκλογή μόνο σκοτάδι και έσπευσαν, επίσης προκαταβολικά, να λυπηθούν. Διότι κατ’ αυτούς, χάθηκε η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο και δικαιότερο, ιδίως δε ανεκτικότερο. Σε τι; Εννοείται στις διαφορές κι όχι στις σταθερές, δομικές ομοιότητες που συγκροτούν τις συλλογικές συνειδήσεις. Στις ατομικές ή συγκυριακές ιδιομορφίες που κατακερματίζουν σε δικαιωματούχες μειονότητες τις παλαιές, πολιτισμικά τουλάχιστον συνεκτικές κοινωνίες. Στις διαφορές που διαλύουν συνειδησιακά τα συλλογικά υποκείμενα (έθνη και κοινωνικές τάξεις) σε άτομα και στις συγκυριακές, ταυτοτικές συναθροίσεις τους.

Σ’ έναν κόσμο ανεκτικότερο συνεπώς στις μικρές ή μεγάλες παραβάσεις της ισχύουσας εθιμικά, ηθικά ή συνταγματικά κανονικότητας ή και του νόμου που διέπει τις κοινωνικές σχέσεις εντός των παλαιών κοινωνιών του μεταφεουδαρχικού δυτικού κόσμου. Ανεκτικότερο λόγου χάρη στις παράτυπες μετακινήσεις νομαδικών πληθυσμών που δεν φιλοξενούνται προσωρινά στον δυτικό κόσμο, αλλά εγκαθίστανται σε αυτόν. Τον εποικίζουν, όπως στο κάτω κάτω της γραφής έκαναν ιστορικά και οι Ευρωπαίοι έποικοι της Αμερικής, πάνω στα πτώματα των αυτόχθονων Ινδιάνων, στο όνομα προφανώς ενός “καλύτερου κόσμου ίσων ευκαιριών αυτοπραγμάτωσης του καθενός”, συνώνυμου του αμερικανικού ονείρου που έχει αποικίσει το ευρωπαϊκό φαντασιακό με τον ριζοσπαστικό ανιστορισμό του.

Προσοχή: “παράτυποι μετανάστες”. Όχι “παράνομοι και καταχρηστικοί”: τέτοιες μπορούν να είναι μόνο οι απεργίες των εργαζομένων. Όχι οι μετακινήσεις των ατόμων που, από όπου κι αν προέρχονται, ασυνόδευτοι ανήλικοι ή συνοδευόμενοι ενήλικες, δηλώνουν πρόσφυγες που χρειάζονται άσυλο και προστασία. Οι λέξεις και οι σημασίες τους οργανώνουν την κοινωνική και πολιτική σκέψη. Διαμορφώνουν το εκάστοτε πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα άλλωστε με το δήθεν ανθρωπιστικό, νεοταξίτικο ιδεώδες της συμπερίληψης όλων των χωρίς ιστορία και χωρίς πολιτισμικές καταβολές ομιλούντων διπόδων σε ένα παγκόσμιο σύνολο, κανένας “άνθρωπος δεν είναι παράνομος”.

Ατομικότητα και Αδιαιρετότητα

Η φιλοσοφία του WOKE – Με αφορμή το ομώνυμο βιβλίο

Kυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις, επιμέλεια: Γιώργος Καραμπελιάς, Αθήνα 2024.

Του Σπύρου Α. Γεωργίου από το Άρδην τ. 132

Αντιγράφουμε από το κείμενο με τίτλο BELLUM OMNIUM CONTRA OMNES που περιλαμβάνεται Αντί εισαγωγής στο εν λόγω βιβλίο: «Τα πέντε, λιγότερο ή περισσότερο εκτενή κείμενα που περιλαμβάνονται σε αυτόν τον τόμο, υπό τον γενικό τίτλο Η φιλοσοφία του Woke, προσπαθούν να φωτίσουν ακριβώς τη μετάβαση από την “εκπαιδευτική” αυταπάτη του μαρξισμού και του διαφωτιστικού φιλελευθερισμού σε αυτήν τη νέα μεταμοντέρνα, φιλοσοφικά και επιστημονικά, κατάσταση της απόλυτης ρευστοποίησης εννοιών και επιστημονικών αντικειμένων. Στο πρώτο από αυτά, ο Γάλλος φιλόσοφος Danny Robert Dufour διερευνά τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε η French Theory στη διαμόρφωση του νέου φιλοσοφικού και ιδεολογικού τοπίου της Δύσης. Στο επόμενο, οι Helen Pluckrose και James Lindsay, στη μελέτη τους “Η Queer θεωρία ως Απελευθέρωση από τη Κανονικότητα”, μας εισάγουν σε μια περιεκτική παρουσίαση της queer θεωρίας. Το τρίτο κείμενο της συλλογής, “Το γυναικείο φύλο μεταξύ επιστήμης και “άγραφου χαρτιού”” του Στήβεν Πίνκερ, είναι απόσπασμα από το βιβλίο του The Blank State: The Modern Denial of Human Nature (Το άγραφο χαρτί: η σύγχρονη άρνηση της ανθρώπινης Φύσης). Το τέταρτο κείμενο αποτελεί τη συλλογική παρέμβαση ενός σημαντικού αριθμού ακαδημαϊκών και επιστημόνων που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Journal of Controversial Ideas, 2023, υπό τον τίτλο “Για την υπεράσπιση της αξιοκρατίας στην επιστήμη”. Τέλος, οι Jerry Coyne και Luana Maroja, στη μελέτη τους “Η ιδεολογική υπονόμευση της Βιολογίας”, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Skeptical Inquirer, τον Ιούλιο-Αύγουστο 2023, υποβάλλουν σε μια εμπεριστατωμένη επιστημονική κριτική τις κυρίαρχες woke απόψεις στο πεδίο της βιολογίας».
Χωρίς αμφιβολία, όλα τα κείμενα με τα οποία αρθρώνεται το εξαιρετικό τούτο βιβλίο συντείνουν στο να γίνουν κατανοητά, με διαυγή τρόπο, τα φιλοσοφικά ερείσματα και οι ποικίλες απολήξεις του λεγόμενου woke.

Το δεύτερο όμως κείμενο (που υπογράφουν οι Helen Pluckrose & James Lindsay) είναι ιδιαιτέρως σημαντικό. και τούτο επειδή συμβάλλει στην αποσαφήνιση της queer θεωρίας, η οποία συνιστά το βασικό πλαίσιο αναφοράς, τρόπον τινά, του woke.

Αντιγράφουμε: «Η λέξη queer αναφέρεται σε οτιδήποτε ξεφεύγει από τα δυαδικά συστήματα (όπως άνδρας/γυναίκα, αρσενικό/θηλυκό, και ετερόφυλοι/ομοφυλόφιλοι) και σε έναν τρόπο αμφισβήτησης των δεσμών που υπάρχουν ανάμεσα στο φύλο, το γένος και τη σεξουαλικότητα. […]Το να είναι κάποιος queer επιτρέπει σε κάποιον να είναι ταυτόχρονα άνδρας, γυναίκα ή κανένα από τα δύο, να παρουσιάζεται ως αρσενικό, θηλυκό ή ουδέτερο ή οποιοδήποτε μείγμα των τριών και να υιοθετεί οποιαδήποτε σεξουαλικότητα – να μεταβάλλει οποιαδήποτε από αυτές τις ταυτότητες ανά πάσα στιγμή ή να αρνηθεί ό,τι σημαίνει εξαρχής».
Στο ίδιο κείμενο προσεγγίζεται και η θεώρηση της Αμερικανίδας Τζούντιθ Μπάτλερ της οποίας: «Η κύρια συμβολή ήταν η αμφισβήτηση των δεσμών μεταξύ του φύλου –των βιολογικών κατηγοριών του αρσενικού και του θηλυκού– και του γένους –τις συμπεριφορές και χαρακτηριστικά που συνήθως συνδέονται με το ένα ή το άλλο φύλο– και της σεξουαλικότητας – δηλαδή της φύσης της σεξουαλικής επιθυμίας. Και το έκανε αυτό χρησιμοποιώντας κατά κόρον, την πιο γνωστή έννοιά της: την επιτελεστικότητα του φύλου. Η έννοια της επιτελεστικότητας του φύλου (γένους) προέρχεται από έναν κλάδο της γλωσσολογίας –και η Μπάτλερ υποστηρίζει ότι οι ρόλοι των φύλων διδάσκονται και μαθαίνονται από τους ανθρώπους– συχνά άθελά τους – μέσω της κοινωνικοποίησης ως σύνολα ενεργειών, τρόπων και προσδοκιών και οι άνθρωποι επιτελούν αυτούς τους ρόλους αντίστοιχα. Η κοινωνία επιβάλλει αυτές τις ενέργειες και τις συνδέει με γλωσσικά κατηγορήματα. Με την ανάληψη αυτών των ρόλων και την «επιτέλεσή» τους σύμφωνα με αυτές τις προσδοκίες, οι άνθρωποι δημιουργούν την καταπιεστική ψευδαίσθηση ότι οι ίδιοι ρόλοι είναι πραγματικοί, σταθεροί και με εμμενές νόημα. (Επειδή λοιπόν) μέσω της δια-λεκτικής κατασκευής δημιουργούνται και διαιωνίζονται αυτοί οι ρόλοι και οι αντίστοιχες προσδοκίες, αυτή η «ρυθμιστική μυθοπλασία πρέπει να αποκαλυφθεί».

Με αφορμή αυτό ακριβώς το σπουδαίο κείμενο του παρόντος βιβλίου, που αναδεικνύει την έννοια της επιτελεστικότητας, είναι μάλλον χρήσιμη μια παρέκβαση∙ μια ευσύνοπτη παρέκβαση προκειμένου να εξηγηθεί ακόμη περισσότερο η συγκεκριμένη έννοια (επιτελεστικότητα) η οποία συνιστά, ορισμένως, τον πυρήνα της queer θεωρίας και κατ’ επέκταση του woke.

Κυριάκος Μητσοτάκης:Η woke κουλτούρα είναι κακό πράγμα αλλά ευτυχώς δεν υπάρχει στην Ελλάδα

Του  Τηλέμαχου Χορμοβίτη

ΠΗΓΗ 

"Η woke κουλτούρα είναι κακό πράγμα αλλά ευτυχώς δεν υπάρχει στην Ελλάδα", μας είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Είναι όμως πράγματι έτσι; Είναι η woke κουλτούρα μια ιδιαιτερότητα των αγγλοσαξωνικών χωρών που δεν έχει φτάσει στην χώρα μας; Aς δούμε μερικά παραδείγματα από τα τελευταία χρόνια... 

- Η Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια έχει έναν απαράδεκτο και λογοκριτικό αντιρατσιστικό νόμο που με πρόσχημα την προστασία των μειονοτήτων ποινικοποιεί κάθε άποψη που επιτίθεται στην woke ατζέντα. Το ότι οι καταδίκες είναι λίγες δεν έχει καμιά σημασία αφού ο νόμος λειτουργεί σαν φόβητρο και δημιουργεί ένα ασφυκτικό πλαίσιο για την ελευθερία του λόγου. 

- Στην Ελλάδα ισχύει η αλλαγή ταυτότητας φύλου από την ηλικία των 15 ετών και επιτρέπεται να δοθούν αναστολείς εφηβείας ακόμη και σε παιδιά 14 ετών (μπορεί και σε μικρότερα) . (https://www.facebook.com/photo/?fbid=10161906412111757&set=a.10150839929646757 ). 

Την ίδια ώρα που σε όλη την Ευρώπη η μια χώρα μετά την άλλη απαγορεύουν ιατρικές επεμβάσεις "αλλαγής φύλου" σε ανήλικους, η "κεντροδεξιά" κυβέρνηση Μητσοτάκη σφυρίζει αδιάφορα. 

- Με απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη φυλακισμένοι άνδρες που δηλώνουν γυναίκες μπορούν να εκτίσουν την ποινή τους σε γυναικείες φυλακές. 

( https://avmag.gr/thetiki-exelixi-i-metagogi-ton-trans-gynaikon-kratoymenon-stis-gynaikeies-fylakes/ ). 

Σε ολόκληρη τη Δύση έχει ξεσπάσει κατακραυγή εναντίον τέτοιων πρακτικών που έχουν καταλήξει ακόμη και σε βιασμούς γυναικών κρατουμένων 

(  https://www.facebook.com/photo/?fbid=10156777414121757&set=a.10150839929646757 ) 

αλλά η αντι-woke κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν κολλάει σε τέτοιες λεπτομέρειες. 

Οι τέσσερις μύθοι του φιλελευθερισμού

από Ευάγγελος Κοροβίνης

Ο φιλελευθερισμός περιβάλλεται από μια μακρόβια μυθολογία που μόνον τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να αποδομείται. 

 Σύμφωνα με τον πρώτο μύθο η ελευθερία, όπως την αντιλαμβάνεται ο φιλελευθερισμός, δεν συμβιβάζεται παρά μόνον με ένα μικρό κράτος, ένα κράτος-νυχτοφύλακα.

 Ο δεύτερος μύθος κάνει λόγο για την ουδετερότητα του φιλελεύθερου κράτους απέναντι στις αξίες και τις πεποιθήσεις και κατά συνέπεια για τον πλουραλισμό του. 

Ο τρίτος μύθος σχετίζεται με το υποτιθέμενο ελευθεριακό δυναμικό της τεχνολογίας και ιδιαίτερα του επικοινωνιακού τεχνοσυστήματος. 

 Ο τέταρτος και τελευταίος φιλελεύθερος μύθος θεωρεί τους πολέμους ως επαναλαμβανόμενα ατυχήματα και λάθη που μπορούν να αντιμετωπιστούν με την διάδοση του κοινοβουλευτισμού και την αύξηση της αλληλεξάρτησης μεταξύ των κρατών.

Το κράτος - νυχτοφύλακας

Ο φιλελευθερισμός καθηλώνει την ατομική ελευθερία στον ιδιωτικό χώρο και μόνον και την περιτειχίζει με διάφορα δικαιώματα για να την προστατεύσει. Δεν διανοείται την μετεξέλιξη της ατομικής ελευθερίας σε κοινωνική και πολιτική. Την αντιλαμβάνεται αποκλειστικά ως ελευθερία της ιδιωτικής απόλαυσης, ως διεύρυνση των καταναλωτικών δυνατοτήτων, για παράδειγμα.

Η περιτείχιση της ατομικής ελευθερίας με δικαιώματα νοείται είτε-αρνητικά-ως απουσία εμποδίων και καταναγκασμών (απουσία, για παράδειγμα, διακρίσεων φύλου ή φυλής), είτε-θετικά-ως ικανότητα και όχι απλώς ως δυνατότητα να προωθεί και να επιτυγχάνει κανείς τους στόχους του. Η πρόσβαση στις παροχές του κοινωνικού κράτους είναι ένα παράδειγμα δικαιώματος αυτού του δεύτερου, θετικού, είδους. Η διασφάλιση όμως και η διεύρυνση των δικαιωμάτων προϋποθέτει την αυξανομένη ανάμειξη του κράτους στις ζωές των πολιτών. Η διόγκωση του κράτους, κατά συνέπεια, κάθε άλλο παρά αντιτίθεται στην ελευθερία όπως την αντιλαμβάνεται ο φιλελευθερισμός.

Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ: Ένας «γλυκός» παγκόσμιος δυνάστης

*

του ΑΓΓΕΛΟΥ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ

Το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ μπορεί να θεωρηθεί το αρχαιότερο εν ενεργεία κόμμα της σύγχρονης πολιτικής εποχής. Αν και έχει ιδρυθεί επίσημα το 1828, έλκει την καταγωγή του από το κόμμα του Τόμας Τζέφφερσον (που κατά καιρούς ονομαζόταν και «Ρεπουμπλικανικό», περιπλέκοντας λίγο την ιστορία), το οποίο κυβερνούσε τις ΗΠΑ από το 1800.

Μέχρι την δημιουργία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του Αβραάμ Λίνκολν και τον εμφύλιο πόλεμο το 1861, το Δημοκρατικό Κόμμα ήταν το κυρίαρχο κόμμα των ΗΠΑ, ταυτισμένο με τα αιτήματα κυρίως των γεωργών και ιδιοκτητών γης σε μια αγροτική χώρα που επεκτεινόταν επιθετικά στην βορειοαμερικανική ήπειρο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώτος ήρωας και ουσιαστικός ιδρυτής του ήταν ο στρατηγός και πρόεδρος Άντριου Τζάκσον, ο πρωτοτυπικός λαϊκιστής πολιτικός και σφαγέας των αυτοχθόνων κατοίκων («Ινδιάνων») της Αμερικής.

Η ιδεολογία του Δημοκρατικού Κόμματος είναι δύσκολο να αποτυπωθεί. Συμβατικά μιλάμε για ένα «κεντροαριστερό» κόμμα, liberal με την αμερικανική ορολογία, το οποίο έχει το παράδοξο παρελθόν ότι ήταν κάποτε το κόμμα του Αμερικανικού Νότου και του ρατσισμού σε βάρος των Αφροαμερικανών, μέχρι που αυτή η «ανωμαλία» διορθώθηκε την δεκαετία του ’60 όταν οι ελίτ του Δημοκρατικού Κόμματος αποφάσισαν να στοιχηθούν πίσω από τα κινήματα των μαύρων. Χωρίς να είναι λανθασμένη αυτή η αφήγηση, δεν εξηγεί πλήρως το γιατί το Δημοκρατικό Κόμμα είναι τόσο δημοφιλές εκτός των ΗΠΑ σήμερα, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Ειδικά από την δεκαετία του ’90 και μετά, το Δημοκρατικό Κόμμα είναι στο μυαλό μας το «ευρωπαϊκό» κόμμα των ΗΠΑ, αντιτιθέμενο στην σπηλαιώδη βαρβαρότητα των Ρεπουμπλικάνων.

Για να γίνει κατανοητή αυτή η γοητεία του Δημοκρατικού Κόμματος πρέπει να κατανοηθεί καλύτερα τόσο η ιδεολογία του όσο και ο ρόλος που αυτό το κόμμα παίζει στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Οι απαρχές της ιδεολογίας των Δημοκρατικών βρίσκονται στις φιλοσοφικές συζητήσεις των αμερικανικών ελίτ των τελών του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα, που με την σειρά τους ήταν προέκταση των συζητήσεων και πολιτικών διαμαχών των αντιτιθέμενων αριστοκρατικών πολιτικών μερίδων στην Αγγλία του 17ου και 18ου αιώνα.

Ελληνική Αριστερά: Ηθική του σκοπού και ηθική της ευθύνης

ΜΕΛΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Με την επίκληση της «ηθικής του σκοπού», πολιτικά κόμματα αναρριχώνται στην εξουσία κι ευθύς σπεύδουν να υιοθετήσουν την «ηθική της ευθύνης», δηλαδή την ανημποριά να έλθουν σε ρήξη με την πραγματικότητα που την προηγούμενη περίοδο κατάγγειλαν ότι θα την διαλύσουν με ένα νόμο και σε μια μέρα . Ασκούν στην πράξη μια πολιτική διάσωσης της καθεστηκυίας κατάστασης – τη λεγόμενη «ηθική του καθήκοντος- ταυτιζόμενα πλήρως με αυτή, και εγκαταλείπουν την όποια δική τους βούληση.

Η σύγχρονη εμπειρία δείχνει ότι και τα λεγόμενα κόμματα της «ριζοσπαστικής αριστεράς» (βλέπε ΣΥΡΙΖΑ, ΑΚΕΛ), όταν ανέλαβαν κυβερνητικές θέσεις, όχι μόνο ενσωματώθηκαν στην «ηθική της ευθύνης» αλλά υπερακόντισαν στα κελεύσματά της αποδεχόμενα πλήρως τη λογική της. Τα χιλιάδες «επιχειρήματα και οι μυριάδες δικαιολογίες αυτής της πολιτικής συμπεριφοράς αποτελούν απλά… εκλογικεύσεις και μάλιστα του εσχάτου επιπέδου. Απλά διότι η αδήριτη πραγματικότητα είναι αψευδής μάρτυρας της συμπεριφοράς τους.

Η κυβερνητική θητεία και των δύο κομμάτων έδειξε με απόλυτη σαφήνεια την απουσία οποιασδήποτε θεωρητικής προσέγγισης στο επίπεδο της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής πρότασης που να εκφράζει «αριστερό ριζοσπαστισμό». Αλλά δεν είναι μόνο η ιστορική περίοδος της κυβερνητικής πρακτικής η οποία αποτελεί καθρέπτη της συμπεριφοράς τους. Υπάρχει κάτι πολύ βαθύτερο και πολύ πιο σοβαρό που θέτει ερωτήματα που αγγίζουν την ίδια την ύπαρξη αυτών των μορφωμάτων που αυτοαποκαλούνται «ριζοσπαστική αριστερά». Πρόκειται για την παντελή θεωρητική ένδεια που είναι παρούσα σε όλες τις επιμέρους εκφάνσεις μιας βαθύτερης συζήτησης για τα σύγχρονα (και συγχρόνως διαχρονικά) ζητήματα που τίθενται στο τραπέζι των θεωρητικών προβληματισμών.


Απουσιάζει παντελώς, κάτι που να λειτουργεί ως θεωρητικό πλαίσιο με βάση το οποίο να προσανατολίζονται τα επιδιωκόμενα βήματα των πράξεων τους. Ανυπόφορες ρητορείες χωρίς καμία θεωρητική προσέγγιση. Καμία θεωρητική βάση. Τσαλαβούτημα σε θολά νερά που επιτηδευμένα λαμβάνουν μορφή μιας ενδελεχούς αναζήτησης αλλά που στη ουσία δεν είναι τίποτε περισσότερο από προσπάθεια κάλυψης μια όλο και μεγαλύτερης άγνοιας. Μια άγνοια, που από τη στιγμή δεν αναγνωρίζεται ως τέτοια, καθίσταται άκρως επικίνδυνη καθόσον αυτοεξαπατά εαυτούς και στη συνέχεια εξαπατά τους άλλους.

Η ηθική ψάχνει το νόημα των λέξεων

Η ιστορία των ιδεών αποτελεί ένα συνεχές πεδίο μάχης (από τα πολλά) όπου οι στοχαστές αντιπροσωπεύοντας τον εαυτό τους είτε μια ομάδα ανθρώπων στη βάση κοινών συμφερόντων και επιδιώξεων , αναμετρούνται με άλλους στοχαστές που εκπροσωπούν αντίθετες δεσμευτικές αξιώσεις ισχύος. Οι ιδέες είναι τα όπλα που χρησιμοποιούν σε αυτή τη διαμάχη, γι’ αυτό και από μόνες τους δεν σημαίνουν τίποτε. Μόνο εφ’ όσον τις εγκολπωθεί μια παράταξη και τις αντιπαραθέσει σε εκείνες της αντίπαλης αποκτούν λειτουργία και εκτόπισμα στην Ιστορία.

Ανατομία της woke ιδεολογίας (Β΄ μέρος)

Πηγή φωτογραφίας

2. Τα τρία στάδια της μεταμοντέρνας φιλοσοφίας

του Pierre Valentin* από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 27

Οι Πλάκροουζ και Λίντσεϊ συνοψίζουν την εξέλιξη της μεταμοντέρνας σκέψης σε τρία στάδια. Το πρώτο, κατά τις δεκαετίες 1960-1970, είναι το στάδιο του περιγραφικού μεταμοντερνισμού ο οποίος απορρίπτει τις μετα-αφηγήσεις, όπως τον μαρξισμό ή τον χριστιανισμό, και αρκείται στο να αποδομεί τις ρητορικές που κρύβονται μέσα στις δομές της εξουσίας, αποφεύγοντας να εκφέρει έναν λόγο ρητά κανονιστικό. Στα μέσα της δεκαετίας 1980, αυτή η μεγάλη φάση αποδόμησης εξαντλείται και πολλοί είναι εκείνοι που βλέπουν σε αυτό, ακόμα και σήμερα, το τέλος του πρώτου μεταμοντερνισμού. Αυτή ακριβώς είναι η στιγμή που ο μεταμοντερνισμός μεταλλάσσεται, καθώς η πρωτότυπη μορφή του ήταν καταδικασμένη να αυτοκαταστραφεί.

Σε ένα δεύτερο στάδιο, από τα τέλη της δεκαετίας 1980 μέχρι το 2010, τα κείμενα γίνονται κανονιστικά, και η αποδόμηση μεταβάλλεται σε ένα σύστημα ηθικών επιταγών. Επάνω στα ερείπια που είχαν αφήσει οι προηγούμενοι αποδομητές, οι νέοι μεταμοντέρνοι θεωρούν τον εαυτό τους υποχρεωμένο να οικοδομήσει έναν θεωρητικά καλύτερο κόσμο, παραμένοντας πάντα πιστοί στις αρχές και στο αντικείμενό τους. Και ακριβώς, μέσα από την εγκατάλειψη του ριζικού σκεπτικισμού, θα μεταβληθεί και ο καταγωγικός μεταμοντερνισμός. Το ζήτημα πλέον είναι να περιοριστεί η διανοητική απήχησή του ώστε να αυξηθεί η πολιτική δυναμική του. Το εγχείρημα αυτό θα γίνει συγκεκριμένο με τη βοήθεια της Κίμπερλυ Κρένσοου (Kimberlé Crenshaw), θεωρητικού της «διατομεακότητας», προσφέροντας έναν τεράστιο χώρο στις κατηγορίες του καταπιεστή και καταπιεζόμενου και στην ιδέα μιας πανταχού παρούσας εξουσίας, πηγή ηθικής διαφθοράς – οι οποίες γίνονται αποδεκτές ως αντικειμενικές πραγματικότητες, όπως και οι διακρίσεις, των οποίων δεν αμφισβητείται η πραγματικότητα. Η φεμινίστρια Μαίρη Πούβεϊ (Mary Poovey) θα τονίσει μάλιστα πως, αν οι μέθοδοι αποδόμησης επιτρέπουν να υπονομευθούν τα στερεότυπα του φύλου, μία υπερβολικά ριζική αποδομητική αντίληψη θα μπορούσε να εμποδίσει την ύπαρξη της κατηγορίας «γυναίκα». Αλλά, προκειμένου να υποστηριχθεί η καταπιεζόμενη γυναίκα απέναντι στον άνδρα που την καταπιέζει, πρέπει αυτές οι κατηγορίες να διατηρούν ένα νόημα και να μην εκμηδενίζονται από τον σκεπτικισμό^[1].

Το τρίτο και τελευταίο στάδιο, το στάδιο του γουοκισμού όπως το βλέπουμε σήμερα, ξεκίνησε γύρω στα 2010 και υποδηλώνεται από τους Πλάκροουζ και Λίντσεϊ με το όνομα «πραγμοποιημένος (ή “συγκεκριμενοποιημένοςˮ) μεταμοντερνισμός». Αυτό που είχε ξεκινήσει στις δεκαετίες 1960-1970 ως μια κριτική των μετα-αφηγήσεων μεταβάλλεται με τη σειρά του σε μια μετα-αφήγηση που διακρίνει, μέσα στην αποδόμηση μιας πραγματικότητας που κρίνεται «προβληματική», την προϋπόθεση της χειραφέτησης των μειονοτήτων και του «Άλλου» κάτω από όλες τις μορφές τους. Εδώ ο κύκλος κλείνει διότι εκείνο που ξεκίνησε ως περιγραφή (πρώτο στάδιο) και μεταλλάχθηκε σε επιταγή (δεύτερο στάδιο) ολοκληρώνεται με τη μορφή μιας επιταγής κρυμμένης μέσα στην περιγραφή (τρίτο στάδιο). Οι ηθικές προκείμενες του μεταμοντερνισμού καθίστανται αόρατες στα μάτια των οπαδών του διότι είναι υπερβολικά προφανείς. Ο τόνος συνεπώς αλλάζει σταδιακά, καθώς θεωρούν ότι μιλούν για αποδεδειγμένα γεγονότα και όχι για θεωρίες. Έτσι, για παράδειγμα, η κριτική θεωρία της φυλής (critical race theory, ή CRT), ένας από τους πιο δημοφιλείς κλάδους του γουοκισμού, δεν αναρωτιέται πλέον αν υπάρχει ρατσισμός σε κάποια κοινωνική σχέση (αυτό είναι προφανές κατ’ αυτούς) αλλά μόνο με ποιον τρόπο αυτός ο ρατσισμός εκδηλώνεται^[2].

Από τη στιγμή που έχουν ενστερνιστεί αυτό το υπόδειγμα, και καθώς η ακαδημαϊκή επιβίωσή τους εξαρτάται από την ικανότητά τους να ανακαλύπτουν ρατσιστικές αδικίες, αόρατες για τους κοινούς θνητούς, αυτοί οι θεωρητικοί υποχρεώνονται να «ανακαλύπτουν» και πλήθος άλλων αδικιών. Πρόκειται για το τελευταίο στάδιο του μεταμοντερνισμού. Σηματοδοτεί τη στιγμή που αυτές οι ιδέες υπερπηδούν το τείχος των πανεπιστημιακών τμημάτων κοινωνικών επιστημών και διαχέονται στον κόσμο των μήντια, των επιχειρήσεων και, συνολικότερα, στον δημόσιο χώρο της Αμερικής και στη συνέχεια συνολικά της Δύσης.

3. Οι πανεπιστημιακοί κλάδοι

Ανατομία της woke ιδεολογίας (Α΄ μέρος)

του Pierre Valentin* από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 27

Στις απαρχές της δεκαετίας του 2010, είδαμε να αναδύεται ένα φαινόμενο που αυτοαπεκλήθη «woke». Το να είσαι «woke» σημαίνει ότι είσαι «αφυπνισμένος». Στην προκειμένη περίπτωση, αφυπνισμένος απέναντι στις αδικίες που υφίστανται οι μειονότητες στις δυτικές κοινωνίες. Από κάποιες πλευρές, αυτή η ιδεολογία είναι απότοκος του μεταμοντερνισμού και γνωρίζει μεγάλη απήχηση. Η εμφάνιση αυτής της νέας ηθικής κουλτούρας, σύμφωνα με την οποία το status του θύματος μεταβάλλεται σε κοινωνικό πλεονέκτημα, απαιτεί ορισμένες προϋποθέσεις μεταξύ των οποίων βρίσκουμε την κοινωνική εξατομίκευση και ένα υψηλό επίπεδο εθνοτικής και σεξουαλικής διαφορετικότητας. Η γραφειοκρατικοποίηση και η νομικοποίηση της κοινωνίας λειτουργούν επίσης ως ουσιαστικοί παράγοντες που διασφαλίζουν την αναγνώριση αυτού του καθεστώτος του θύματος από τρίτους που κατέχουν την αυθεντία και επιτρέπουν την επιβολή μιας αληθινής «woke τάξης».

Αυτές οι συνθήκες είναι λιγότερο ή περισσότερο παρούσες στις δυτικές κοινωνίες και ιδιαίτερα στις αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις, εκεί όπου ο «γουοκισμός» έχει τη μεγαλύτερη απήχηση.

Τις περισσότερες φορές, οι ακτιβιστές προέρχονται από εύπορες οικογένειες. Ως παιδιά, είχαν πολύ λίγες ευκαιρίες να παίξουν ελεύθερα και χωρίς επιτήρηση. Ως ενήλικες, δυσκολεύονται να απαλλαγούν από τη συνήθειά τους να αναζητούν μια θεσμική αυθεντία σε περίπτωση διένεξης με ένα άλλο άτομο, αντί να ρυθμίσουν το ζήτημα άμεσα οι ίδιοι. Μία από τις συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι η ενίσχυση μιας πανεπιστημιακής γραφειοκρατίας επιφορτισμένης με το καθήκον να διασφαλίζει και να διαιωνίζει αυτή την κατάσταση υπερπροστασίας. 

Ορισμένοι παρατηρητές είναι βέβαιοι πως αυτό το κίνημα, φορείς του οποίου είναι κυρίως νέοι, θα παραμείνει περιορισμένο στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Ωστόσο, είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσουμε ότι προελαύνει ταχέως τόσο έξω από τις πανεπιστημιουπόλεις όσο και έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Εισαγωγή

Από τη δεκαετία του 1970, το αμερικανικό πανεπιστήμιο του Evergreen τηρούσε μια παράδοση που την είχε ονομάσει «Ημέρα απουσίας», στη διάρκεια της οποίας οι μη λευκοί καθηγητές και φοιτητές εγκατέλειπαν το κάμπους και συγκεντρώνονταν κάπου αλλού. Η πράξη αυτή σκόπευε να υπογραμμίσει το πόσο πολύτιμοι ήταν οι μη λευκοί για τη ζωή του κολεγίου. Αλλά, το 2017, οι διοργανωτές αντέστρεψαν τα πράγματα και απαίτησαν από τους λευκούς καθηγητές και φοιτητές να εγκαταλείψουν το κάμπους. Ένας καθηγητής βιολογίας, ο Μπρετ Γουαϊνστάιν (Bret Weinstein), διαφώνησε με αυτό κρίνοντας πως υπήρχε μια θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα σε μια ομάδα που αποφασίζει με δική της πρωτοβουλία να μην εμφανιστεί στο κάμπους και μία ομάδα που απαγορεύει σε μία άλλη να έρθει. Αυτός ο προοδευτικός καθηγητής αντιμετώπισε αυτομάτως την οργή ορισμένων φοιτητών, στη συνέχεια διάφορα αντίποινα και τέλος καθημερινές επιθέσεις. Απέναντι στην εχθρότητα της διοίκησης του πανεπιστημίου, ο καθηγητής και η σύντροφός του, φοβούμενοι για την ασφάλειά τους, εγκατέλειψαν οριστικά τον χώρο^[1].

Το τέλος της Νεωτερικότητας

*

του ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Ως λέξη η Νεωτερικότητα είναι φορτισμένη με ποικίλες, όχι πάντοτε συμβατές μεταξύ τους, έννοιες. Προσωπικά, προτιμώ τον όρο Νέοι Χρόνοι γιατί έχει το προτέρημα να μην κάνει διάκριση μεταξύ της διαφωτιστικής και της αμέσως πρότερης περιόδου. Τα περισσότερα γνωρίσματα της νεωτερικής εποχής, όπως η εκκοσμίκευση, η πρωτοκαθεδρία του Λόγου και ιδίως της επιστήμης, το ενιαίο, κεντρικά οργανωμένο κράτος, η επικράτηση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, ακόμη και η πρώτη αποκρυστάλλωση των εθνικών μορφωμάτων έχουν τις καταβολές τους στην περίοδο που προηγήθηκε του Διαφωτισμού, ανατρέχουν στον όψιμο Μεσαίωνα. Από τότε έως τις μέρες μας επικρατεί χρονικό συνεχές.

Το συνεχές αυτό έχει βεβαίως σταθμούς, και ο Διαφωτισμός είναι ένας από αυτούς. Ωστόσο, δεν θα ήταν συνετό να τον υπερτιμούμε, αποδίδοντας στη διαπάλη των κοσμοεικόνων και των ιδεών αξία μεγαλύτερη εκείνης που πράγματι διαθέτει. Για να γίνω σαφέστερος, η βιομηχανική επανάσταση υπήρξε κατά την κρίση μου ιστορικό γεγονός σημαντικότερο της Γαλλικής Επανάστασης και του διαφωτιστικού κινήματος. Στον πλανήτη υπάρχουν σήμερα πολιτικές οντότητες –κράτη, κόμματα, κινήματα– που δεν συμμερίζονται τους θεσμούς και τα οργανωτικά σχήματα που η Επανάσταση του 1789 εγκαινίασε. Όμως δεν νοείται οργανωμένος συλλογικά βίος που να μην εξαρτάται από τη βιομηχανία και την τεχνική.

Εν προκειμένω, θα περιορίσω τις παρατηρήσεις μου στην περίοδο των τριών τελευταίων αιώνων, στην νεωτερικότητα επομένως υπό την στενή της έννοια. Φτάνει να συγκρατήσουμε ότι τα φαινόμενα για τα οποία μιλάμε έχουν παρελθόν κατά πολύ απώτερο. Το σημερινό χρηματοπιστωτικό σύστημα, λ.χ., ανατρέχει στην Τοσκάνη του 13ου αιώνα, στην επινόηση της λογιστικής και την ίδρυση ενός θεσμού που το κοσμοϊστορικό του βάρος επιβεβαιώνεται στην εποχή μας καθημερινά: των τραπεζών.

~.~

Ποια είναι η ειδοποιός διαφορά της νεωτερικής εποχής από τις προηγούμενες; Εντελώς επιγραμματικά, η ιστορικά πρωτοφανής και στην πράξη άκρως επαναστατική σύζευξη τριών πραγμάτων: του μεσσιανισμού, της εκκοσμίκευσης και του πρωτείου του Λόγου. Η Νεωτερικότητα είναι έλλογος κοσμικός μεσσιανισμός, με άλλα λόγια ένα κίνημα που επιδιώκει τη σωτηρία του ανθρώπου στον επίκαιρο ενθαδικό κόσμο με έλλογα και ενδιάθετα μέσα.

Woke: Η αποδόµηση του ευρωπαϊκού –ελληνικού;– πολιτισµού

Απόσπασμα από την εισαγωγή των Γιώργου Καραμπελιά & Γιώργου Ρακκά στο βιβλίο, woke- Η καθολική αποδόμηση που κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.

Προσφάτως, τον Ιανουάριο του 2022, η συγγραφέας της σειράς των βιβλίων του Χάρι Πότερ, Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, αποκλείστηκε από την προβολή του έργου «Χάρι Πότερ: 20th Anniversary – ​​Return to Hogwarts», με πρωτοβουλία της Warner Media, γιατί είχε προβεί σε δηλώσεις που υποστήριζαν την… ύπαρξη γυναικείου φύλου και θεωρήθηκαν τρανσφοβικές! Η συγγραφέας της εμβληματικότερης, στην εποχή μας, νεανικής μυθοπλασίας αποκλείστηκε για λόγους «πολιτικής ορθότητας» από το ίδιο της το έργο!

Η βιομηχανία του Χόλλυγουντ θα επιβάλει τα κριτήρια της νέας πολιτικής ορθότητας των woke (αφυπνισμένων) στην απονομή των Όσκαρ γενικότερα: στο εξής, ένας ρόλος ομοφυλόφιλου δεν θα μπορεί να δίνεται παρά μόνο σε έναν ομοφυλόφιλο ηθοποιό, ένας διεμφυλικός χαρακτήρας σε έναν διεμφυλικό κ.ο.κ. Μάλιστα, όταν πρόκειται να παρουσιαστεί μια μαύρη προσωπικότητα, ο ηθοποιός θα πρέπει είναι τόσο μαύρος όσο και εκείνος τον οποίο υποδύεται· η Ζόε Σαλντάνα, που υποδύθηκε τη Νίνα Σιμόν, επικρίθηκε ως «ανεπαρκώς μαύρη» για τον ρόλο.

Καθόλου τυχαία άλλωστε, στην απόλυτη Woke ταινία, «Τα πάντα όλα», δόθηκαν επτά βραβεία Όσκαρ το 2023. Και την χαρακτηρίζουμε έτσι διότι ξετυλίγει το σύνολο της ιδεολογικής παλέτας του κινήματος. Τη φυλετιστική επανάσταση και την απόρριψη της «λευκότητας», τη γυναικεία υπεροχή έναντι των ανδρών, οι οποίοι υποτάσσονται, τη γυναικεία ομοφυλοφιλία, και τη γυναικεία αλληλεγγύη που ξεπερνά τις ταξικές διαφορές, τον αντιεθνικισμό και τον μετανθρωπισμό.

Η πρωταγωνίστρια είναι η έξυπνη και ικανή Κινέζα μετανάστρια, ιδιοκτήτρια πλυντηρίου ρούχων, παντρεμένη με έναν χαζούλη συμπατριώτη της, ενώ η κόρη της είναι λεσβία. Η πρωταγωνίστρια (την οποία υποδύεται η Μισέλ Γιο) αποκτά υπερφυσικές/μετανθρωπικές δυνάμεις και καταχεριάζει ορδές ανδρών, αστυνομικών και μπράβων, στη συντριπτική τους πλειοψηφία λευκών, κάποιος μάλιστα από τους «κακούς», αντί για ρόπαλο, κραδαίνει ένα κοντάρι τυλιγμένο με την αμερικανική σημαία. Ακόμα και η λευκή γυναίκα εφοριακός (η Τζέιμι Λη Κέρτις), με την οποία συγκρούεται η Γιο, υποχωρεί στο τέλος μπροστά στη γυναικεία αλληλεγγύη. Και στην τελική σκηνή, όπου οι γυναίκες αγκαλιάζονται στον θρίαμβό τους, ανασυστήνοντας μια νέα μορφή οικογένειας, τρέχει να προστεθεί και ο χαζούλης «μπάρμπα Θωμάς» Κινέζος (ο Τζόναθαν Κι Κουάν), στον οποίο παραχωρούν μεγάθυμα μια θέση, καθώς αναγνωρίζει το υποδεέστερο status του, ενώ ο αντιδραστικός Κινέζος παππούς μεταστρέφεται και αυτός – ως Κινέζος.

Έχει σχέση ο Δυτικός Χριστιανισμός με τον “ανθρωπόθεο” και τη woke ατζέντα;

ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Στη δημόσια αντιπαράθεση για τον γάμο ομόφυλων έχει επιβληθεί ένα παραπλανητικό στερεότυπο. Και το στερεότυπο αυτό είναι πως, όσοι αντιδρούν σε αυτόν και στο ευρύτερο αφήγημα μέσα στο οποίο αυτός εντάσσεται, είναι θρησκόληπτοι φονταμενταλιστές, ενώ αυτοί που είναι υπέρ παλεύουν για την απαλλαγή της κοινωνίας από θρησκευτικούς σκοταδισμούς.

Στην πραγματικότητα όμως, το ευρύτερο αφήγημα το οποίο υπηρετεί η woke ατζέντα, μέρος της οποίας είναι ο γάμος ομόφυλων, αποτελεί έκφανση του σκληρού πυρήνα του Δυτικού Χριστιανισμού. Όπως ο γράφων υποστήριξε σε προηγούμενο άρθρο του στο SLpress, το ευρύτερο αφήγημα είναι η άρνηση των διαφορετικών ρόλων των δύο φύλων σε μια οικογένεια, αυτόν του πατέρα και της μητέρας. Και αυτή προκύπτει από την άρνηση της ύπαρξης βιολογικών διαφορών μεταξύ των φύλων και εν τέλει από την άρνηση της ίδιας της έννοιας του βιολογικού φύλου. Το φύλο θεωρείται ως μια αυθαίρετη “φαντασιακή” κατασκευή και τίποτε άλλο.

Όμως, αυτή η άρνηση της ίδιας της βιολογίας, που θα ήταν αδύνατη για οποιονδήποτε άλλο πολιτισμό στην ιστορία της Ανθρωπότητας, καθίσταται δυνατή εξαιτίας της τεράστιας αυτοπεποίθησης που έχει προσδώσει στον άνθρωπο της μετανεωτερικής Δύσης το κοσμοείδωλο του “ανθρωποθεού” (man-god), το οποίο εντάσσεται στον σκληρό πυρήνα του Δυτικού Πολιτισμού και προέρχεται από τον Δυτικό Χριστιανισμό.

Ποιος γέννησε τον “ανθρωπόθεο”

Αναλυτικότερα, η παρακμή του Χριστιανισμού στη Δύση και η άνοδος του Ανθρωπισμού ουσιαστικά οδήγησε στην αντικατάσταση του Θεού στη συλλογική συνείδηση των ανθρώπων από την πίστη στις δυνατότητες του ίδιου του Ανθρώπου. Δηλαδή, δημιουργήθηκε το κοσμοείδωλο του “ανθρωποθεού”, όπως το περιγράφει ο Ντοστογιέφσκι στο βιβλίο του οι “Δαιμονισμένοι”. Με απλά λόγια, ο άνθρωπος επιχείρησε να υποκλέψει τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητες του θεού και να θεοποιηθεί ο ίδιος.

Το αφήγημα περί ανυπαρξίας φύλων και ο μανδύας περί ισότητας δικαιωμάτων

ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Η συζήτηση που γίνεται σήμερα για το θέμα του γάμου ατόμων του ιδίου φύλου τείνει να αγνοεί το ευρύτερο πλαίσιο, μέσα στο οποίο διεξάγεται αυτή η συζήτηση. Και το ευρύτερο πλαίσιο είναι η υπαρξιακή κρίση που αντιμετωπίζει σήμερα ο Δυτικός Πολιτισμός, ο οποίος φαίνεται πως έχει κηρύξει έναν ανελέητο πόλεμο σε πάσης μορφής συλλογικές ταυτότητες, προωθώντας ως απόλυτα κυρίαρχο και ανεξέλεγκτο πολιτικό υποκείμενο το “απέραντο” άτομο. Δηλαδή, το άτομο που δεν αντιμετωπίζει κανενός είδους περιορισμούς, ούτε καν από την ίδια τη φύση και που δια των επιλογών του μπορεί να ορίζει τα πάντα, ακόμη και το φύλο του!

Ας ξεκινήσουμε εξετάζοντας αν ο γάμος είναι απαραίτητος σε ζευγάρια ανθρώπων του ιδίου φύλου ώστε να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα ζευγάρια ανθρώπων διαφορετικού φύλου. Όπως έχουν υποστηρίξει πολλοί επιστήμονες, αρμοδιότεροι του γράφοντος, η απάντηση είναι όχι. Πολλά ετερόφυλα ζευγάρια σήμερα (ο γράφων έχει τρία στον οικογενειακό και φιλικό του περίγυρο) έχουν επιλέξει να κάνουν σύμφωνο συμβίωσης και όχι γάμο. Τα ζευγάρια αυτά κανένα πρόβλημα δεν φαίνεται να έχουν με τα παιδιά τους και τα δικαιώματα των συζύγων, σε περίπτωση απώλειας του ενός ή του άλλου, όπως επιμένει ο επικοινωνιακός μηχανισμός προώθησης του γάμου ατόμων διαφορετικού φύλου. Και εν πάση περιπτώσει, αν υπάρχουν προβλήματα, αυτά θα μπορούσαν να επιλυθούν με επιπρόσθετες νομικές ρυθμίσεις.

Η στοχοθέτηση, λοιπόν, δεν είναι η ισότητα στην κοινωνία και έναντι του νόμου ζευγαριών του ιδίου και του άλλου φύλου, αλλά η εξυπηρέτηση ενός ευρύτερου αφηγήματος. Αυτό είναι η άρνηση των βιολογικών διαφορών μεταξύ των φύλων και των ρόλων τους στην οικογένεια, ως πατέρας και μητέρα. Αυτό φαίνεται και από δηλώσεις (επωνύμων και μη) του τύπου ότι οι γυναίκες δεν είναι γυναίκες αλλά γενικά άνθρωποι με μήτρα.

Επίσης έχουμε την εκδήλωση της επιθυμίας ανδρών να θηλάσουν τα παιδιά τους ή ακόμη και να τα κυοφορήσουν και μια σειρά από άλλα. Η τάση αποτυπώνεται σε σχετικές φωτογραφίες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, απεικονίζοντας δύο άντρες όπως ένα παραδοσιακό ζευγάρι στο μαιευτήριο, με τον έναν να είναι ξαπλωμένος, ωσάν μόλις να έχει γεννήσει και να σφίγγει στο γυμνό του στήθος το μωρό, ενώ ο περήφανος πατέρας να χαμογελάει καθισμένος στο πλάι του κρεβατιού.

Η “Ακροδεξιά” ως εσωτερικός εχθρός στην εποχή της αποδόμησης των ταυτοτήτων

ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Σε προηγούμενο άρθρο στο SLpress αναφέρθηκα στην προσπάθεια αποδόμησης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στη Δύση, που βρίσκεται σήμερα εν εξελίξει, προωθούμενη από ένα πλέγμα εξουσιαστικών δυνάμεων. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πιο βαθύ και θα ήταν λάθος να αποδώσουμε την εξέλιξη αυτή αποκλειστικά σε κάποιες ελίτ, οι οποίες υποτίθεται ότι ελέγχουν τα πάντα.

Αυτές οι ομάδες προωθούν μεν δικές τους στοχοθετήσεις, πλην όμως δεν θα μπορούσαν να τις επιβάλλουν αν δεν πατούσαν πάνω σε ένα στιβαρό υπόστρωμα. Και το υπόστρωμα αυτό το προσφέρουν εκτεταμένες αλλοιώσεις που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια στις δυτικές κοινωνίες, προερχόμενες από τη βαθιά κρίση που αντιμετωπίζει ο Δυτικός Πολιτισμός.

Συγκεκριμένα, όπως ο γράφων έχει υποστηρίξει και σε προηγούμενο άρθρo του στο SLpress, στον Δυτικό Κόσμο εξελίσσεται εδώ και χρόνια μια διαδικασία αποδόμησης των συλλογικών ταυτοτήτων, οι οποίες θεωρούνται συλλήβδην ως αυθαίρετες και ψευδείς “φαντασιακές” κατασκευές. Ξεκινήσαμε από την αποδόμηση του έθνους, συνεχίσαμε με αυτήν του λαού, μετά της κοινωνίας, της οικογένειας και καταλήξαμε να θεωρούμε ακόμη και τα φύλα ως αυθαίρετες, ψευδείς, κατασκευές, ενώ η διαδικασία αποδόμησης συνεχίζεται με την αμφισβήτηση πλέον της ίδιας της έννοιας του ανθρώπου ως κάτι ξεχωριστό και πολύ περισσότερο ανώτερο από οποιοδήποτε άλλο ζωικό είδος, ή ακόμη και από την τεχνητή νοημοσύνη.

Από την άρνηση του έθνους, λοιπόν, φθάσαμε στην άρνηση της ανθρωπότητας. Το μόνο που παραμένει ζωντανό μέσα σε αυτό το οντολογικό κενό είναι το άτομο. Για την ακρίβεια ένα απόλυτα περιχαρακωμένο, αυτονομημένο και πανίσχυρο στο εσωτερικό του βουλησιαρχικό άτομο, το οποίο αρνείται ακόμη και τις βιολογικές του συνιστώσες και θεωρεί ότι δια της βουλήσεως του μπορεί να ελέγχει απόλυτα τον εσωτερικό του κόσμο, επιλέγοντας ακόμη και το φύλο του ή την ανυπαρξία φύλου.

Η άνοδος του βουλησιαρχικού ατόμου

Μήπως οι σημερινοί “αντιρατσιστές ουλεμάδες” είναι εκδοχή της Ακροδεξιάς;

ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Τις τελευταίες μέρες μετά τις εκλογές στη Γερμανία και τη συζήτηση που γίνεται για το κλείσιμο των ενδοευρωπαϊκών συνόρων, έχει έλθει ξανά στο προσκήνιο το θέμα της μαζικής κι ανεξέλεγκτης μαζικής εισόδου ξένων πληθυσμών στην Ευρώπη, που ευφημιστικά αναφέρεται ως “παράτυπη μετανάστευση”. Μαζί και ο μπαμπούλας της “ανόδου της Ακροδεξιάς” που κραδαίνουν οι “αντιρατσιστές” κι όχι μόνο.

Κατά την άποψη του γράφοντος η μόνη, πραγματικά ακροδεξιά αντίληψη που υπάρχει και είναι πράγματι πολύ επικίνδυνη, είναι αυτή της υποστήριξης της “παράτυπης μετανάστευσης” και της δαιμονοποίησης από τους “αντιρατσιστές” όσων αντιδρούν σε αυτήν. Σ’ αυτό το άρθρο επαναλαμβάνω απόψεις που είχα δημοσιεύσει πριν από 12 περίπου χρόνια και οι οποίες πιστεύω ότι συνεχίζουν να εκφράζουν απόλυτα τη θέση μου για τη σημερινή κατάσταση.

Τον τελευταίο καιρό η πόλωση μέσα στην ελληνική κοινωνία αναφορικά με το ζήτημα της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών προς τη χώρα μας τείνει να πάρει δραματικές διαστάσεις. Οι υπέρμαχοι του μεταναστευτικού ρεύματος εγκαλούν την υπόλοιπη ελληνική κοινωνία σαν “ρατσιστική” και σαν εμφορούμενη από ακροδεξιές θέσεις. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Κατ’ αρχάς, οι περισσότεροι αλληλέγγυοι των μεταναστών που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα, εκτός από την αλληλεγγύη στους μετανάστες εκδηλώνουν και μια φανατική υποστήριξη στο ίδιο το φαινόμενο της μαζικής μετανάστευσης, μιας και κάθε προσπάθεια για τον περιορισμό του μεταναστευτικού ρεύματος θεωρείται ρατσιστική, φασιστική, ακροδεξιά κλπ.


Όσοι, λοιπόν, έχουν αυτοαναγορευτεί σε υπερασπιστές των μεταναστών προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψη ότι τα σύνορα πρέπει να είναι απολύτως ανοιχτά και κάθε άνθρωπος έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να μετακινείται ελεύθερα προς όπου θέλει, χωρίς να υπάρχει κανένας περιορισμός. Αυτό θεωρείται θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και κάθε προσπάθεια περιορισμού του, όπως π.χ. με τον φράκτη στον Έβρο, θεωρείται βίαιος περιορισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.