Ορθόδοξη πρόσληψη της πολιτικής

Μια σύντομη προσέγγιση

από Γιώργος Τασούδης

H διασάλευση που προξένησε στην κτίση η αποσκίρτηση του ανθρώπου από το θείο θέλημα, περιγράφεται με τρόπο γλαφυρό από τον όσιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο (Λόγος ηθικός 1 – 2). Η θεία πρόνοια και ευσπλαχνία, αντι-αντιδρώντας άμεσα, αποσόβησε τα χειρότερα, μέσω των φυσικών νόμων, οι οποίοι μπορεί να απείχαν από την παραδείσια ισορροπία και αρμονία, προστάτευσαν όμως τον κόσμο από την απόλυτη παράδοσή του στο χάος, από την εξάρθρωση και τον κατακερματισμό.

Πέραν των φυσικών νόμων, ένα από τα «προικιά» του Θεού στον μεταπτωτικό άνθρωπο, στο πλαίσιο της συνοχής των κοινωνιών που έμελλε να συσταθούν, δύναται να θεωρηθεί και η πολιτική. Στην Εκκλησία, ως σώμα Χριστού, γίνεται παραδεκτός ο θεόδοτος χαρακτήρας της εξουσίας, τόσο «ίνα μη ο κόσμος εις ακοσμία εμπέση» (Ισίδωρος Πηλουσιώτης, PG 78, 657) όσο και σε αναρχία, καθόσον «η αναρχία παντού κακόν και συγχύσεως αίτιον» (Ιωάννης Χρυσόστομος, PG 60, 615).

Εξού κι ο Ορθόδοξος Χριστιανός προσεύχεται για τους ανθρώπους της εξουσίας (Α΄ Τιμ. 2:1-3, Α΄ Κλημ. 61:1, Πολύκαρπος Σμύρνης Προς Φιλ. 12:3, Ιουστίνου Α΄ Απολογία 17:3), είναι νομιμόφρων σε κάθε Πολιτεία (Ρωμ. 13, 1-7 και Α΄ Πετρ. 2, 11-18), αλλά υπό την αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση ότι «εν αις αν εντολή Θεού μη εμποδίζεται» (Μ. Βασίλειος, PG 31, 860). Διότι η βιβλική και αποστολική παρακαταθήκη προτάσσουν όπως «ζητείτε πρώτον την Βασιλείαν του Θεού» (Ματθ. 6, 33), «απόδοτε ουν τα καίσαρος καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» (Ματθ. 22, 21), και «πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον η ανθρώποις» (Πράξ. 5, 30).