Στέλιος Κούκος: Άγιοι Δημήτριος και Γρηγόριος Παλαμάς, Το Φως η μεγάλη κληρονομιά του συμπολιούχου στην Θεσσαλονίκη και την οικουμένη

Άγιοι Γρηγόριος Παλαμάς και Δημήτριος Μυροβλύτης.

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Αν ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης Άγιος Δημήτριος αποτελεί τον στρατηλάτη φρουρό και φύλακα της πόλης από τους εξωτερικούς εχθρούς, ο συμπολιούχος της Θεσσαλονίκης Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς αποτελεί τον άγρυπνο εσωτερικό της φύλακα. Τον μέγα θεολόγο που την διαφυλάσσει με άγρυπνο μάτι, να στέκει και να αμύνεται! Να υπάρχει και να ομολογεί, θεολογικώ τω τρόπω, σαφώς την αλήθεια.

Και βεβαίως ο μέγας δούκας και στρατιωτικός Άγιος, Δημήτριος ο Μυροβλύτης δεν αποτελεί αποκλειστικά σκέπη μόνον της Θεσσαλονίκης, αλλά ούτε η ίδια η πόλη μπορεί να μονοπωλήσει την αγία υπόστασή του ως φύλακά της, αφού πρόκειται για υπέρμαχο της οικουμένης, όπως φανερώνει και αποκαλύπτει το απολυτίκιό του.

Ως αντίστοιχο υπέρμαχο, όμως, της οικουμένης επέλεξαν οι Θεσσαλονικείς και τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά όταν κατάλαβαν ότι κινδύνευε να καταλυθεί η Ορθόδοξη θεολογική αλήθεια των πραγμάτων. Αυτόν κάλεσαν εξ Αγίου Όρους για να την υπερασπιστεί, να αμυνθεί υπέρ της πίστεως που βρισκόταν σε κίνδυνο αφόρητης αλλοίωσης.

Κάτι που δεν αφορούσε μόνον τη Θεσσαλονίκη, αλλά όλη την οικουμένη. Αν «έπεφτε» η Θεσσαλονίκη, ίσως η πόλη να γινόταν η κερκόπορτα, για όλη την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την Ανατολή, για όλη την Ορθοδοξία.

Περί της Σαμαρείτιδος και ότι πρέπει να καταφρονούμε τα παρόντα (Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς)

Ὅλη αὐτή τήν περίοδο πού διανύομε τώρα, ἐπεκτεινομένη σέ πενήντα ἡμέρες, ἑορτάζομε τήν ἀπό τούς νεκρούς ἀνάστασι τοῦ Κυρίου καί

 Θεοῦ καί Σωτῆρος μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, δεικνύοντας μέ αὐτή τήν παράτασι τήν ὑπεροχή της ἀπέναντι στίς ἄλλες ἑορτές. ῎Αν καί βέβαια αὐτή ἡ περίοδος τῶν ἡμερῶν περιλαμβάνει καί τήν ἐπέτειο μνήμη τῆς ἐπανόδου στούς οὐρανούς, ἀλλά καί αὐτή δεικνύει τή διαφορά τοῦ ἀναστάντος Δεσπότου πρός τούς ἀνθρώπους ἐκείνους πού κατά καιρούς ἔχουν ἀναβιώσει.

Πραγματικά ὅλοι ὅσοι ἀναστήθηκαν ἀπό τούς νεκρούς ἀναστήθηκαν ἀπό ἄλλους καί, ἀφοῦ ἀπέθαναν πάλι, ἐπέστρεψαν στή γῆ. Ὁ δέ Χριστός, ἀφοῦ ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς, δέν κυριεύεται πλέον καθόλου ἀπό τόν θάνατο. Διότι μόνο αὐτός, ἀφοῦ ἀνέστησε τόν ἑαυτό του τήν τρίτη ἡμέρα, δέν ἐπέστρεψε πάλι στή γῆ, ἀλλά ἀνέβηκε στόν οὐρανό, καθιστώντας τό φύραμά μας πού εἶχε λάβει ὁμόθρονο μέ τόν Πατέρα ὡς ὁμόθεο.

Γι᾿ αὐτό εἶναι ὁ μόνος πού ἔγινε ἀρχή τῆς μελλοντικῆς ἀναστάσεως ὅλων καί ὁ μόνος πού κατέστη ἀπαρχή τῶν νεκρῶν καί πρωτότοκος ἀπό τούς νεκρούς καί πατέρας τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Καί ὅπως ὅλοι, ἁμαρτωλοί καί δίκαιοι, ἀποθαίνουν στόν ᾿Αδάμ, ἔτσι στόν Χριστό θά ζωοποιηθοῦν ὅλοι, ἁμαρτωλοί καί δίκαιοι, ἀλλ᾿ ὁ καθένας στήν τάξι του. Ἀπαρχή εἶναι ὁ Χριστός, ἔπειτα οἱ ὀπαδοί τοῦ Χριστοῦ κατά τήν παρουσία του, ἔπειτα οἱ τελευταῖοι, ὅταν καταργήση κάθε ἀρχή καί ἐξουσία καί δύναμι καί θέση ὅλους τούς ἐχθρούς του κάτω ἀπό τά πόδια του.

Η εργασία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για τον Αριστοτέλη περί της αρετής

της Σοφίας Ντρέκου

Με αφορμή την Β΄ Κυριακή των Νηστειών, ας δούμε την εργασία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για τον Αριστοτέλη και την έννοια της αρετής. Περιγράφει πώς, σε νεαρή ηλικία, παρουσίασε τις γνώσεις του μπροστά στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β’ και τους λόγιους της εποχής. Εξετάζει τη διάκριση της αρετής σε ηθική και διανοητική, όπως την όρισε ο Αριστοτέλης, και αναλύει πώς αυτή αποκτάται μέσω της διδασκαλίας και της συνήθειας.
Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Britannica, ο Αριστοτέλης υπήρξε ο πρώτος γνήσιος επιστήμονας στην ιστορία... και κάθε κατοπινός επιστήμονας τού οφείλει κάτι.

Ο άγιος Γρηγόριος, σε ηλικία 16 ετών, ανέπτυξε στην αρχαία ελληνική γλώσσα, κομμάτια από τον Αριστοτέλη, από στήθους!




Ο έφηβος Γρηγόριος (μετέπειτα Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς) πλήρης γνώσεων καλείται να παρουσιάσει την εργασία του για τον Αριστοτέλη μπροστά στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β', τον πιο σοφό άνδρα της Κωνσταντινούπολης Θεόδωρο Μετοχίτη*, σε αξιωματούχους και λόγιους της βασιλικής αυλής.

Η ασκητική ανθρωπολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Η ασκητική ανθρωπολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

από π. Νικόλαος Λουδοβίκος

Ὁμιλία στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Δράμας, κατά τόν Κατανυκτικό Ἑσπερινό την Β΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, 16 Μαρτίου 2025. Ὁμιλητής ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος Λουδοβίκος, καθηγητής τοῦ Παιδαγωγικοῦ Τμήματος τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων, μέ θέμα: Ἡ ἀσκητική ἀνθρωπολογία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.

Τι πράγμα είναι η άσκηση, Είμαστε ουσιωδώς σωματοψυχικοί, Aπό το νου αρχίζει η αμαρτία, Kατάφαση της φύσης και Αναβάθμιση, Η Άσκηση ως ευγνωμοσύνη, Tι κάνει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μέσα στο σπήλαιο; Mε σώζει το γεγονός ότι έχω ψυχή; Aσκητική του Άγιου Γρηγόριου του Παλαμά, O μακάριος γέλωτας της ψυχής, Αυτά πoυ διαλέγεις σε διαλύουνε, Έχει όρια η τέχνη, Ο πραγματικός άλλος, Προσευχή

ΠΗΓΗ:https://youtu.be/-LhiNG2iADY?si=h6XYL6Xhhdj0-Ofe
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ως φως του κόσμου

π. Βασίλειος Γοντικάκης

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ως φως του κόσμου, Ομιλία στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης, Γ΄ Κυριακή των Νηστειών (25 Μαρτίου) 1984

Στέλιος Κούκος: Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, Συμπολιούχος Θεσσαλονίκης, οικουμενικός φωστήρας και ευεργέτης!

Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, 15ος αι. (Μουσείο Πούσκιν)

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς αποτελεί μια ξεχωριστή μορφή της Θεσσαλονίκης και της ιστορίας της, με έργο οικουμενικών διαστάσεων.


Αν ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης Άγιος Δημήτριος διαφεντεύει τον τόπο, ο συμπολιούχος της, Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, μοιάζει να διαφεντεύει τον τρόπο. Τον τρόπο της ύπαρξης, και μάλιστα ολόκληρης της οικουμένης.

Άλλωστε γι’ αυτό ακριβώς χρειάστηκε να παρέμβει δημόσια και να πρωταγωνιστήσει όταν αυτός ο τρόπος κινδύνεψε… Αλλά και για να μην αδικήσουμε τον Άγιο Δημήτριο, κι αυτός -όπως είναι γνωστό- δεν περιορίζει τη δράση και την εποπτεία του στα τοπικά όρια της Θεσσαλονίκης, αφού το τροπάριό του τον αποκαλεί υπέρμαχο της οικουμένης.

Αυτό αποδεικνύεται και από την αγάπη που τρέφουν για αυτόν όλοι οι χριστιανικοί λαοί, και όχι μόνον οι ορθόδοξοι των Βαλκανίων και της Ρωσίας, αλλά μέχρι τα πέρατα της γης.

Αντίστοιχης λοιπόν διάστασης του προστάτη της οικουμένης Δημητρίου είναι και το έργο του μεγάλου ασκητή και θεολόγου αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Αγίου Γρηγορίου Παλαμά (1297-1359).

Η διαδρομή του από την Κωνσταντινούπολη, από την οποία καταγόταν, στο θρακικό μοναστικό κέντρο του Παπικίου όρους και ακολούθως σε διάφορα μέρη της Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, Βέροια, Άγιον Όρος), στοιχειοθετεί και έναν διαρκή πνευματικό άξονα, αν όχι πνεύμονα, ιδιαίτερο σημαντικό για μας και την παράδοσή μας.

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=367129

Μεγάλη Τρίτη - Γρηγόριος ο Παλαμάς

ph Stuart Redler

Μεγάλη Τρίτη
Γρηγόριος ο Παλαμάς
"Φῶς Ἀνέτειλε Γιὰ Τὸν Δίκαιο Καὶ Ἡ Σύζυγός Του Εὐφροσύνη".

Ἐπειδή, λοιπόν, εἶναι δικαιοσύνης καὶ ἀλήθειας ἥλιος, δὲν ἀνέχεται νὰ φέγγει καὶ νὰ γνωρίζεται ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ μετέρχονται τὸ ψεῦδος ἢ ὑψώνουν τὴν ἀδικία μὲ λόγια ἢ τὴν ἐπιδεικνύουν μὲ ἔργα. Ἀλλὰ ἐμφανίζεται καὶ γίνεται πιστευτὸς ἀπὸ τοὺς ἐργάτες τῆς δικαιοσύνης καὶ τοὺς ἐραστὲς τῆς ἀλήθειας καὶ αὐτοὺς εὐφραίνει μὲ τὶς λάμψεις Του. Αὐτὸ εἶναι ποὺ λέει ἡ Γραφὴ

 «Φῶς ἀνέτειλε γιὰ τὸν δίκαιο καὶ ἡ σύζυγός του εὐφροσύνη».

Άννα Στάικου

Ο ἅγ. Γρηγόριος Παλαμᾶς καὶ ἡ διαρκέστερη ἐπανάσταση

Αὐτὴ ἡ ἐλευθερία ποὺ ἐγὼ προτάσσω, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἐμφανιστεῖ ὡς μιὰ ἐξωτερικὴ πραγματικότητα, πρέπει ἀρχικὰ νὰ γεννηθεῖ καὶ νὰ καλλιεργηθεῖ στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ ἀνθρώπου.

(Γκ. Λαντάουερ, Ἀναρχικὲς σκέψεις πάνω στὸν ἀναρχισμὸ)⃰

[…] Ἡ κοινωνικὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐνσαρκώνει τὴν πνευματική του κατάσταση. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἀντιμετώπιση τῶν κοινωνικῶν προβλημάτων τελεσφορεῖ, ὅταν λαμβάνει ὑπ’ ὄψιν τὰ πνευματικά τους αἴτια. Τὸ κυριότερο αἴτιο τῶν κοινωνικῶν προβλημάτων κατὰ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ εἶναι ἡ πλεονεξία. Ποιὸς ἀγνοεῖ, λέει χαρακτηριστικά, ὅτι «ἡ φωτιὰ τῆς πλεονεξίας καίεται ἐπάνω μας καὶ ἀνυψώνεται καὶ φθάνει σχεδὸν παντοῦ, στοὺς δημόσιους φόρους, στὶς κοινὲς ἀγορές, στὰ γεωργικὰ προϊόντα, στὶς συναλλαγές, στὸ ἔμπόριο. Τώρα μάλιστα προχώρησε καὶ μέσα στοὺς ἱεροὺς χώρους καὶ ἔθιξε τὶς ἑορτάσιμες ἡμέρες μας, κάνοντας ἀνέορτες καὶ τὶς ἑορτές μας μὲ τὴν ἔντονη καὶ γελοία μανία καὶ ματαιότητα τῶν πολλῶν». (Ὁμιλία 38, PG 151, 484Β)

Ἡ πλεονεξία ὠθεῖ τὸν ἄνθρωπο νὰ διατηρεῖ γιὰ τὸν ἑαυτό του ὅλα ὅσα ἔχει, ἔστω καὶ ἂν αὐτὰ εἶναι περιττά, ἐνῶ ἄλλοι στεροῦνται καὶ πεινοῦν. Μιὰ τέτοια συμπεριφορὰ ὅμως εἶναι βάναυση καὶ ἀντιχριστιανική. Ὁ Χριστός, λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος, δὲν κατατάσσει στοὺς κολασμένους τοὺς ἅρπαγες, ἀλλὰ αὐτοὺς ποὺ δὲν μεταδίδουν τὰ ἀγαθά τους στοὺς ἐνδεεῖς. Οἱ ἅρπαγες δὲν κρίνονται κἄν, γιατὶ ἐξ ἀρχῆς βρίσκονται σὲ μεγαλύτερο κρίμα. Ἀλλὰ καὶ ὁ πλούσιος τῆς εὐαγγελικῆς παραβολῆς, ποὺ εὐφόρησε ἡ χώρα του καὶ σκεφτόταν νὰ μεγαλώσει τὶς ἀποθῆκες του, ὅπως καὶ ὁ πλούσιος ποὺ ζοῦσε πολυτελῶς ἀδιαφορώντας γιὰ τὸν φτωχὸ Λάζαρο, δὲν καταδικάζονται ἀπὸ τὸν Χριστὸ γιατὶ ἀδίκησαν κάποιους, ἀλλὰ γιατὶ δὲν βοήθησαν ἄλλους μὲ αὐτὰ ποὺ δικαίως ἀπέκτησαν. (Ὁμιλία 13, PG 151, 164ΑΒ)

Ο Γρηγόριος Παλαμάς και η ησυχαστική έριδα

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, τοιχογραφία Αγίων Αναργύρων Ι. Μ. Μ. Βατοπαιδίου. Ο Άγιος εκοιμήθη το 1359 και αγιοκατατάχθηκε το 1368, ενώ η τοιχογραφία χρονολογείται είτε προ του θανάτου του κτίτορα Ιωάννου Ούγκλεση (σκοτώνεται το 1371 στην μάχη του Έβρου) ή κατ΄ άλλους στα τέλη του 14ου αιώνα. Θεωρείται η παλαιότερη απεικόνιση του Αγίου.

Του Κωνσταντίνου Κόττη*

Η ησυχαστική έριδα, αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα θέματα της Βυζαντινής Ιστορίας, συνδεδεμένο, ασφαλώς, με τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης (1296-1359). Εφαλτήριο για την δημιουργία του ζητήματος, υπήρξε ο Βαρλαάμ, μοναχός του καθολικού τάγματος του Αγίου Βασιλείου. Το 1326 κατέφθασε στην ενετοκρατούμενη, τότε, Αιτωλία, όπου και ενεδύθη, για πρώτη φορά, ανατολικό ράσο. Την περίοδο 1326–30 εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη, συγγράφοντας, μάλιστα, αντιπαπικά συγγράμματα. Αμφότερες οι πράξεις του αντιμετωπίσθηκαν με καχυποψία, αν όχι ως στρατευμένες και προσχηματικές. Κατηγορήθηκε μεταξύ άλλων για την πρώτη πράξη από τον Νικηφόρο Γρηγορά, ενώ για την δεύτερη από τον Ιωάννη Καντακουζηνό.