Η Αγία Σοφία δεν μένει πια εδώ

Η Αγία Σοφία δεν μένει πια εδώ- Στάθης Σταυρόπουλος

Γράφει ο ΣΤΑΘΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το πρόβλημα δεν είναι (μόνον) τα βαρειά φορτηγά μέσα στην Αγία Σοφία, το πρόβλημα είναι η απομείωση της καλαισθησίας του Μνημείου, μία πολίτικη που η Τουρκία ήδη εφαρμόζει και σχεδιάζει από καιρό για το εγγύς μέλλον.

Να κάνει δηλαδή την Αγία Σοφία αγνώριστη, να την κάνει απλώς ένα ακόμη τζαμί.


Ένα τζαμί που οι ίδιοι οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν ποτέ να χτίσουν, όπως αποδεικνύει το Γενί Τζαμί που ανταγωνιστικά προς την Αγία Σοφία ύψωσαν δίπλα της.

Ο Λεκορμπυζιέ έλεγε ότι μετά τον Παρθενώνα και την Αγία Σοφία δεν χτίσαμε τίποτα θέλοντας, διά της υπερβολής, να τονίσει και τις αρχιτεκτονικές καινοτομίες των δύο Μνημείων, αλλά και την κορυφαία σημασία τους για τον παγκόσμιο και κυρίως τον Δυτικό πολιτισμό.


Η χρήση της Αγίας Σοφίας ως τζαμιού θα επιφέρει όχι μόνον μία αισθητική φθορά (απόκρυψη–αποκάλυψη τοιχογραφιών) από τη χρήση (ήδη μαρτυρούνται ζημιές), αλλά και μία σημειολογική αποδυνάμωση του νοήματος της Αγίας Σοφίας για την ανθρωπότητα.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Πρόκειται για μία Άλωση!

Από έναν υπερφίαλο και μικροφιλόδοξο ανθυποσουλτάνο που θέλει να μοιάσει του Μωάμεθ του Πορθητή.

Όμως το χειρότερο είναι ότι – έτσι όπως έχει διαμορφωθεί ο κόσμος μας – η βεβήλωση του Μνημείου γίνεται μπροστά στα μάτια εκείνων που θα έπρεπε να ενδιαφέρονται κι όμως αδιαφορούν.

Η Αγία Σοφία δεν διεκδικεί. Η Αγία Σοφία αναμένει. Και η αναμονή της, χωρίς λειτουργία, γίνεται έρημος της μνήμης.

Του Μάνου Λαμπράκη 

Στους πολιτισμούς που εγκαθίστανται μετά τη μνήμη, το ιερό εκκενώνεται. Όχι επειδή καταστρέφεται, αλλά επειδή απογυμνώνεται από τη δυνατότητα του «συμβαίνειν». Το ιερό, όταν παραμένει μόνο ως αρχιτεκτονική αναφορά, όταν διατηρείται χωρίς το σώμα της συνάθροισης και της επίκλησης, καθίσταται νεκροταφείο της απουσίας του Θεού. 

Το κενό δεν είναι πια θεολογική κατηγορία. Είναι θεσμικά επιτηρούμενη σιωπή.

Η Αγία Σοφία αποτελεί το κατεξοχήν παράδειγμα ενός τόπου όπου η σιωπή δεν είναι κενότητα, αλλά άρση της δυνατότητας του λόγου να προσευχηθεί. Η ιστορική της πορεία, από λειτουργικό κέντρο της Οικουμένης σε μουσειακή αναπαράσταση της πολιτιστικής υβριδικότητας, και στη συνέχεια σε σύγχρονο λατρευτικό χώρο άλλης πίστης, αναδεικνύει με απόλυτη ενάργεια την κρίση της θεολογίας του χώρου και του χρόνου στην ύστερη νεωτερικότητα. Δεν πρόκειται για ανταγωνισμό μεταξύ θρησκειών, αλλά για μεταφυσική υπεραξία που απογυμνώνεται από τη δυνατότητα συμμετοχής.

Γιατί το Ιερό, θεμελιωδώς, δεν είναι χώρος. Είναι συνάντηση. Δεν καθαγιάζεται από τους τοίχους του, αλλά από τη δομή της κλήσης και της ανταπόκρισης. Δεν είναι η αρχιτεκτονική που δημιουργεί τη Θεία Λειτουργία, αλλά το εσχατολογικό άνοιγμα του παρόντος προς την απουσία που καλείται να πληρωθεί. Όταν δεν επιτρέπεται σε κανέναν να λειτουργήσει, το Ιερό απολιθώνεται σε αναπαράσταση της δυνατότητάς του.

Αγιά Σοφιά: Κιβωτός γνώσης και λατρείας - π. Ευάγγελος Παπανικολάου -

Ο π. Ευάγγελος διερευνά τη βαθιά σύνδεση μεταξύ της πολιτικής εξουσίας και της Εκκλησίας, υπογραμμίζοντας τις επιπτώσεις των πολιτικών αλλαγών στις εκκλησιαστικές πρακτικές, όπως η αλλαγή του ημερολογίου.

 Aνατρέχει στην ιστορία της Αγίας Σοφίας, περιγράφοντας αρχιτεκτονικά στοιχεία, λειτουργικές παραδόσεις, και την καταστροφή ή αλλοίωση ιερών αντικειμένων και βιβλίων από κατακτητές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο των βιβλιοθηκών, ειδικά αυτής της Αγίας Σοφίας, ως θεματοφύλακες της γνώσης και της ορθόδοξης παράδοσης έναντι των αιρέσεων. 

Τέλος, αναλύει τις εξελίξεις των τρόπων σήμανσης για τις εκκλησιαστικές συνάξεις, από τους αρχαίους κράκτες και σφυριά μέχρι τις καμπάνες, και τον συμβολισμό του βαπτιστηρίου και του νάρθηκα ως χώρων πνευματικής αναγέννησης και μετάνοιας.

Αγία Σοφία: Τα μοναδικά ψηφιδωτά και η πικρή γεύση

08/09/2025

ΣΤΟΪΛΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

Η “καρδιά” της Ορθοδοξίας για πάνω από εννιακόσια χρόνια, η “πολυδάκρυτη” Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία ήταν ο επόμενος ιερός τόπος στο κωνσταντινοπολίτικο προσκύνημά μας. Και μόνο με την σκέψη ότι σε λίγο θα βρισκόμασταν μέσα στο μεγαλύτερο και ομορφότερο οικοδόμημα της Χριστιανοσύνης και “Παλλάδιο της Ορθοδοξίας”, στον Ιερό Ναό της Σοφίας του Θεού, ένοιωθα ήδη την “κορύφωση” του προσκυνηματικού μας ταξιδιού στη Πόλη (το άρθρο αποτελεί το Β’ μέρος του αφιερώματος).

Χρυσάργυρα ψηφιδωτά και πολύχρωμα μάρμαρα: Η πρώτη υπέροχη χρυσή ψηφιδωτή προσωπογραφία που αντικρίσαμε στην Αγία Σοφία, σε άριστη κατάσταση, ήταν του άσημου αυτοκράτορα Αλέξανδρου, αδελφού του Λέοντα ΣΤ΄ του Σοφού, στο διάχωρο του νότιου “κατηχουμένειου” του υπερώου.

Από ψηλά έβλεπα, με μια αρνητική, αλήθεια, διάθεση, κάτι σαν παράταιρο, τα στρωμένα πράσινα χαλιά στο ισόγειο του μεσαίου κλίτους του ναού που σκέπαζαν τα πολύχρωμα αυθεντικά μάρμαρα από οφίτη, ίασπι, αλάβαστρο και πορφυρίτη του δαπέδου. Τις “θαμμένες” πλούσιες χρωματικές εναλλαγές, που επιβεβαίωναν για μια ακόμα φορά την προτίμηση των Βυζαντινών στην πολύτιμη και αστραφτερή πολυχρωμία.

Η πρώτη όμως μεγάλη “ανταμοιβή” ως πνευματικό γεγονός και εσωτερίκευσης μας ήρθε όταν, σχεδόν στο ίδιο ύψος που βρισκόμασταν στον γυναικωνίτη, είδαμε κρυμμένη, πίσω από άσπρες κουρτίνες, την ψηφιδωτή εικόνα της “Πλατυτέρας των Ουρανών”. Η Ένθρονη Θεοτόκος με το Θείο Βρέφος στα γόνατά της, τοποθετημένη στην κεντρική κόγχη της αψίδας του Ιερού Βήματος, δορυφορούμενη από δύο αγγέλους, που με δυσκολία μπορούσα να διακρίνω.

“Η Πλατυτέρα των Ουρανών” με τη βασιλική μεγαλοπρέπεια, αλλά και με τη μητρική, πονεμένη τρυφερότητα, απεικονισμένη με ένα εξαίσιου κάλους ποικιλόχρωμο βυζαντινό ψηφιδωτό από τον 9ο -10ο αιώνα, επί μακεδονικής δυναστείας. Ένα “αριστούργημα της Πίστεως του Γένους” με τα “βγαλμένα” κάποτε μάτια της (και του γιου της) φαντάζει από αιώνες πιο ανθρώπινη στην “τυφλότητα” της. Ίσως γι’ αυτό στο θαυμάσιο έπος “Η Φλογέρα του Βασιλιά”, ο Κωστής Παλαμάς “ζωγραφίζει” την “σημαδεμένη” “Πλατυτέρα”, στην πιο αγνή και αυθεντική μορφή της: «(…) μ’ ένα παιδί στην αγκαλιά, το χέρι στην καρδιά της, / μια σιταράτη, μια γλυκειά, μια ταπεινή σα χήρα / σαν κουρασμένη, σα φτωχιά, σαν έρμη, σαν κλαϋμένη…».

Αγία Σοφία: Το μεγαλείο της δεν είναι του κόσμου τούτου

06/09/2025

ΣΤΟΪΛΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

Η «καρδιά» της Ορθοδοξίας για πάνω από εννιακόσια χρόνια, η «πολυδάκρυτη» Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία ήταν ο επόμενος ιερός τόπος στο κωνσταντινοπολίτικο προσκύνημά μας. Και μόνο με την σκέψη ότι σε λίγο θα βρισκόμασταν μέσα στο μεγαλύτερο και ομορφότερο οικοδόμημα της Χριστιανοσύνης και «Παλλάδιο της Ορθοδοξίας», στον Ιερό Ναό της Σοφίας του Θεού, ένοιωθα ήδη την «κορύφωση» του προσκυνηματικού μας ταξιδιού στη Πόλη.

Αναρωτιόμουν τι θα μπορούσε να προσθέσει κανείς για την υπερβατική αρχιτεκτονική που χαρακτηρίζει την Αγία Σοφία, όταν οι ειδικοί μιλούν για ένα αριστούργημα «με ρυθμό κλασικό και βάρβαρο μαζί, δυτικό και ανατολικό, ελληνική αυστηρότητα και ρωμαϊκή αίγλη, ασιατικό αχανές μέγεθος και σατραπική μεγαλοπρέπεια»;

Σε λίγο θα ήμασταν εκεί όπου η παγκόσμια ιστορία συμβαδίζει με την θεολογία, με τον πολιτισμό, αλλά και με αλησμόνητους βυζαντινούς θρύλους. Εκεί όπου η ομορφιά φανερώνεται «ως συμμετρία φωτισμένη από ζωή», όπως έλεγε ο νεοπλατωνιστής Πλωτίνος.

Εκεί όπου προσκύνησαν, λειτουργήθηκαν, βαφτίστηκαν και στέφθηκαν σπουδαίοι αυτοκράτορες και αυτοκράτειρες, που ακούστηκαν υπέροχοι εκκλησιαστικοί ύμνοι και ψαλμωδίες, επινίκια και ευχαριστήριες δοξολογίες, εορτάστηκαν θρίαμβοι και βιώθηκαν ώρες αγωνίας και μαρτυρίου, έγιναν Οικουμενικοί Σύνοδοι, διαπράχτηκαν βαρβαρότητες, ιεροσυλίες, εκποιήσεις ιερών σκευών και αφιερωμάτων, λαφυραγωγήσεις και άλλες ανείπωτες ασχήμιες.

Στην Αγιά Σοφιά για την κρυμμένη Παναγίλιά

Μάνος Λαμπράκης

Ἐκρύβησαν οἱ ὀφθαλμοί σου ή Η θεολογία της απόκρυψης και το τραύμα της εικόνας

(Λειτουργική βία, σιωπή της Παναγίας και η πολιτική του ελαχίστου φωτός. Αφιερωμένο στον π. Ευάγγελο Παπανικολάου)

Η ορατότητα δεν είναι ουδέτερη. Η εικόνα δεν είναι συμβολική, είναι μετοχική. Στην Ορθόδοξη θεολογία, η εικόνα δεν εκπροσωπεί: είναι. Η εικόνα συμμετέχει στην παρουσία του εικονιζομένου. Όταν καλύπτεται μια εικόνα, δεν κρύβεται μόνο ένα αισθητικό συμβάν. Διακόπτεται η μετοχή στην παρουσία. Σημειώνεται ρήγμα στην ουσία της λειτουργικής σχέσης του κόσμου με το Άκτιστο.

Στην Αγία Σοφία, πίσω από τις κάθετες λωρίδες του καλύμματος, το ψηφιδωτό της Πλατυτέρας διασώζει μια σχισμή του βλέμματος. Ο χώρος της Θεοτόκου –εκεί όπου η Θεία Οικονομία έγινε υλική σάρκωση– αποκαλύπτεται με όρους απουσίας. Το βλέμμα της Παναγίας δεν θεάται· διασώζεται. Το φως της δεν διαχέεται αλλά διαρρέει. Η Θεοτόκος δεν φανερώνεται αλλά εμμένει.

Η απόκρυψη της εικόνας της Παναγίας στην Αγία Σοφία είναι μια μορφή θεολογικής βίας, όχι απλώς πολιτικής ή πολιτισμικής. Πρόκειται για λειτουργική καταστολή – μια καταστροφή του εσχατολογικού χρόνου. Εκεί όπου η εικόνα καλείται να συγκρατήσει την πληρότητα του τέλους εντός της ύλης, το πανί διακόπτει την κλήση. Δεν σβήνει την εικόνα, ακυρώνει τη δυνατότητα πρόσβασης στο Πρόσωπο.

Με το σπαθί και το Κοράνι το χαλιφάτο προχωρά...

Η ΕΛΛΑΔΑ πάντα με την ΣΩΣΤΗ ΠΛΕΥΡΑ της ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΥΤΥΧΩΣ Η Ε.Ε. εξοπλίζεται με την βοήθεια της ΤΟΥΡΚΙΑΣ

ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΔΙΑΜΑΡΥΡΙΑ Ή ΜΗΠΩΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΜΕ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΟΥΜΕ ΙΣΛΑΜΟΦΑΣΙΣΤΕΣ;

Γιώργος Τασιόπουλος 

🔴ΚΟΡΑΝΙ ΚΑΙ ΣΠΑΘΙ στην ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 

Στις 24 Ιουλίου 2020 τελείται η πρώτη μουσουλμανική προσευχή στον ναό μετά από 86 χρόνια.

 Ο Ερντογάν προκλητικά διαβάζει το Κοράνι μέσα στην Αγία Σοφία μας συγκλονίζει...

Συμβολική η εμφάνιση του επικεφαλής της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας Αλί Ερμπάς με σπαθί μέσα στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης.

Παρα τις διεθνείς αντιδράσεις η Ελλάδα επαφίεται στις διαμαρτυρίες της UNESCO!

🔴ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ ΤΟ ΥΠΕΞ ΕΛΠΙΖΕΙ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ ΟΙ ΙΣΛΑΜΟΦΑΣΙΣΤΕΣ

Οι Ρουμ Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Συρίας, γνωστοί και ως Ελληνορθόδοξοι του Πατριαρχείου Αντιοχείας, έχουν υποστεί σοβαρούς διωγμούς και απειλές, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και της ανόδου ισλαμιστικών ομάδων όπως το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS).

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΑΠΙΣΜΟΣ;

Ενρίκο Ντάντολο (Enrico Dandolo, 1107 – Μάιος 1205)

Η μαρμάρινη πλάκα που φυλασσόταν τα οστά του Δόγη της Βενετίας, Ενρίκου Δάνδολου, στο δεξιό κλίτος του γυναικωνίτη της Αγίας Σοφίας, όπως τον φωτογραφίσαμε στην πρόσφατη επίσκεψή μας.

Φεύγοντας οι σταυροφόροι μετέφεραν και τα οστά.
Ο Ενρίκο Ντάντολο πέθανε 97 ετών και τάφηκε στον ναό της Αγίας Σοφίας (Ιούνιο 1205), ήταν το μοναδικό πρόσωπο που τάφηκε εκεί.

____****____

Απόσπασμα:

«Στὴ συνέχεια, ἄρχισε ἡ λεηλασία τῆς πόλης. Τὸ αὐτοκρατορικὸ θησαυροφυλάκιο καὶ ὁ ναύσταθμος τέθηκαν ὑπὸ φρούρηση, ἀλλὰ, μὲ ἐξαίρεση αὐτὰ τὰ δύο, οἱ στρατιῶτες καὶ οἱ ναῦτες εἶχαν δικαίωμα νὰ λαφυραγωγήσουν ὅ,τι ἤθελαν χωρὶς διάκριση. Ποτὲ στὴν Εὐρώπη δὲν εἶχε πραγματοποιηθεῖ μία τόσο συστηματικὴ καὶ ἀνελέητη λεηλασία. Ποτὲ ὁ στρατὸς ἑνὸς χριστιανικοῦ κράτους δὲν εἶχε λεηλατήσει μία πόλη μὲ τόσο βάρβαρο τρόπο, ὅσο ἐκεῖνος μὲ τὸν ὁποῖο λεηλάτησαν τὴν πόλη ἐκεῖνοι οἱ στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ, πού εἶχαν ὁρκιστεῖ νὰ παραμείνουν ἁγνοί, εἶχαν ὑποσχεθεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ νὰ μὴ χύσουν χριστιανικὸ αἷμα κι ἔφεραν πάνω τους τὸ ἔμβλημα τοῦ Πρίγκιπα τῆς Εἰρήνης.

Περιγράφοντας τὰ ἐγκλήματα ποὺ διέπραξαν οἱ Σταυροφόροι, ὁ Χωνιάτης γράφει μὲ ὀργή: «Πήρατε τὸ Σταυρὸ καὶ ὁρκιστήκατε πάνω σ' αὐτὸν καὶ στὰ ἱερὰ εὐαγγέλια, ὅτι θὰ περνούσατε ἀπὸ τὴν ἐπικράτεια τῶν χριστιανῶν χωρὶς νὰ χύσετε αἷμα καὶ χωρὶς νὰ στραφεῖτε πρὸς τὰ δεξιὰ ἤ πρὸς τὰ ἀριστερά. Μᾶς εἴπατε ὅτι εἴχατε πάρει τὰ ὅπλα μόνο ἐναντίον τῶν Σαρακηνῶν καὶ θὰ πνίγατε μόνο ἐκείνους στὸ αἷμα τους. Ὑποσχεθήκατε νὰ παραμείνετε ἁγνοὶ ἐνόσω φέρατε τὸ Σταυρό, ὅπως ἅρμοζε σὲ στρατιῶτες ποὺ ὑπηρετοῦν τὴ σημαία τοῦ Χριστοῦ. Ἀντὶ νὰ ὑπερασπιστεῖτε τὸν τάφο Του, βιαιοπραγήσατε σὲ βάρος τῶν πιστῶν ποὺ εἶναι μέλη του. Φερθήκατε στοὺς χριστιανοὺς χειρότερα ἀπ' ὅ,τι οἱ Ἄραβες φέρονται στοὺς Λατίνους γιατὶ οἱ πρῶτοι, σέβονται τοὐλάχιστον τὶς γυναῖκες».

Η ΑΙΧΜΑΛΩΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑ - ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΥΣΟΛΥΠΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ

Του Γιώργου Τασιόπουλου 

Αξιωθήκαμε σήμερα, Παρασκευή λόγω του σεισμού, και προλάβαμε να προσκυνήσουμε το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας έστω και σε συνθήκες αιχμαλωσίας.

 Βιαστικά, υπό συνεχή επιτήρηση, μαντιλοφορούσες οι γυναίκες, γιατί στις 12μμ,  θα άρχιζε η προσευχή των Μουσουλμάνων στο τζαμί, όπως τον θέλουν μέχρι σήμερα οι πορθητές της Πόλης.

Για εμάς θα είναι πάντα Εκκλησία, κι ας μας επιτρέπουν να εισχωρήσουμε στον Ναό από τον γυναικωνίτη για να δούμε από ψηλά τον ναό και το δάπεδο του στρωμένο με πράσινο χαλί για τις ανάγκες της δικής τους πίστης.

Μόλις και καταφέραμε να αντικρίσουμε την Πλατυτέρα Παναγιά μας με τον Χριστό στην αγκαλιά της, αιχμάλωτη, στην κόγχη του ιερού, κρυμμένη και αυτή πίσω από κουρτίνα.

Επί αιώνες ο Ναός της Αγια- Σοφιάς αποτελεί το άσβηστο καντήλι της ενότητας του Γένους και της αναστάσιμης ιδεολογίας του.

"...Εν τω ναώ εκείνω ως εν βουλευτηρίω, απεφασίσθησαν και εδραματουργήθηκαν αι τύχαι του ελληνισμού επί χιλίους όλους ενιαυτούς.  Και βραδύτερον, επί τετρακοσίους έτι ενιαυτούς θλιβερών περιπετειών, οι πατέρες και οι μητέρες ημών δεν έπαυσαν να πιστεύωσιν ότι θέλει αντηχήσει υπό τους θόλους της Αγίας Σοφίας η ιερά της πίστεως ημών δοξολογία...".

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ Η ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ

Τρία καράβια ενετικά λοιπόν ξεκίνησαν από την Πόλη γεμάτα με όλα τα κειμήλια από την Αγιά Σοφιά, σύμφωνα με τον θρύλο, αλλά το τρίτο από αυτά, το οποίο μετέφερε την Αγία τράπεζα βυθίστηκε στα νερά του Βοσπόρου στην περιοχή του Μαρμαρά.

Από τότε μέχρι σήμερα στο σημείο εκείνο που είναι βυθισμένη η Αγία Τράπεζα τα νερά της θάλασσας είναι πάντοτε ήρεμα και γαλήνια, ασχέτως με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην γύρω περιοχή.

Το φαινόμενο μαρτυρούν και σύγχρονοι Τούρκοι επιστήμονες, που έχουν κάνει κατά καιρούς απόπειρες να ανακαλύψουν που οφείλεται αυτό το περίεργο φαινόμενο, αλλά λόγω της λασπώδους σύστασης του βυθού, απέβησαν άκαρπες.

Στο βιβλίο του Δωροθέου Μονεμβασίας με τίτλο “Βίβλος Χρονική ” (1781) διαβάζουμε: ”Οι Ενετοί την υπερθαύμαστον και εξάκουστον Αγίαν Τράπεζαν της Αγίας Σοφίας, την πολύτιμον και ωραιότατην, έβγαλαν από τον Ναό και έβαλαν εις το καράβι, και καθώς έκαναν άρμενα και επήγαιναν προς Βενετία, ω, του θαύματος!

Πλησίον της νήσου του Μαρμαρά άνοιξε το καράβι και έπεσεν εις την θάλασσαν η Αγία Τράπεζα και εβούλησε και είναι εκεί ως σήμερον, και τούτο είναι φανερόν και το μαρτυρούν οι πάντες, διότι όλον το μέρος εκείνο, όταν κάμνει φουρτούνα, η θάλασσα όλη κάμνει κύματα φοβερά, εις δε τον τόπο όπου είναι η Αγία Τράπεζα είναι γαλήνη και δεν ταράσσεται η θάλασσα.

Και υπαγαίνουν τινές εκεί με περάματα, και λαμβάνουν από την θάλασσαν εκείνην, όπου είναι η Αγία Τράπεζα, και μυρίζει θαυμασιώματα μυρωδίαν, από το άγιον μύρον όπου έχει και των άλλων αρωμάτων“.

Πως ο Ερντογάν εργαλειοποίησε την Αγιά Σοφιά

Πως ο Ερντογάν εργαλειοποίησε την Αγιά Σοφιά: Με πανηγυρισμούς στην Αγιά Σοφιά γιόρτασαν οπαδοί του Ερντογάν την νέα εκλογική νίκη του . Ο Ερντογάν εργαλειοποίησε και αυτό το σύμβολο.

Στέλιος Κούκος, Η Αγία Σοφία και το συνεχές πολιτισμικό της πλιάτσικο!

Ιερομόναχος Αναστάσιος, «Η Μεγάλη του του Χριστού Εκκλησία».

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν συνεχίζει να πανηγυρίζει για την… άλωση της Αγίας Σοφίας! Πριν από δύο μέρες και κατά τη διάρκεια προεκλογικής του ομιλίας, διάβασε ένα ποίημα-προφητεία που παρουσιάζει τις ενέργειες του να λειτουργήσει ο ναός σαν τζαμί ως μια δεύτερη άλωση! Προφανώς ως δεύτερη άλωση της Πόλης και της Αυτοκρατορίας! Τι άλλο;


Λέει το ποίημα: «Αγία Σοφία, υπέροχε ναέ! Μην ανησυχείς τα εγγόνια του Μωάμεθ του Πορθητή θα γκρεμίσουν όλα τα είδωλα και θα σε μετατρέψουν και πάλι σε τζαμί. Θα κλαίνε όταν θα ετοιμαστούν για προσευχή και θα γονατίσουν για να προσευχηθούν.


Οι ήχοι των προσευχών θα γεμίσουν και πάλι τους άδειους τρούλους. Θα είναι η δεύτερη Άλωση. Οι ποιητές θα γράψουν έπος. Οι προσευχές θα την αναγγείλουν. Οι ήχοι των προσευχών που θα ακουστούν από τους άδειους σήμερα μιναρέδες θα ακουστούν και πάλι στο Διάστημα…».


Κατ’ αρχήν να ευχαριστήσουμε τον ποιητή-προφήτη, αλλά και τον νέο… πορθητή για την φιλοφρόνηση! «Αγία Σοφία, υπέροχε ναέ»! Μας συγκινεί ιδιαιτέρως η εκτίμησή σας για τον ναό μας και καταλαβαίνουμε γιατί κατά καιρούς θέλετε να τον ανακαταλαμβάνετε.


Πράγματι αξίζει τον κόπο! Ακόμη κι αν αυτός βρίσκεται στα χέρια σας και έχετε και τα κλειδιά στις τσέπες σας, μπορείτε να κάνετε μερικές φορές πως δεν είναι δικό σας και να ξεκινάτε νέα εκστρατεία για την κατάληψή του! Έτσι, θα μπορεί ο κάθε πρόεδρος να πανηγυρίζει για τον θρίαμβό του και τις αλλεπάλληλες αλώσεις της Αγια-Σοφιάς, της Πόλης, της Αυτοκρατορίας.

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=363782

ΠΗΓΗ:https://ologiomofeggari.blogspot.com/2023/01/blog-post_31.html?m=1
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ὁ συμβολισμός τῆς Ἁγίας Σοφίας

από

 Φώτης Σχοινάς

 -

27 Μαΐου 2022

 

   Ὁ ναός τῆς τοῦ Θεοῦ ἐνυποστάτου Σοφίας, δηλαδή τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τό  σύμβολο τοῦ Μεσαιωνικοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς Ὀρθοδοξίας, ὅπως ὁ ναός τοῦ Παρθενῶνος εἶναι τό σύμβολο τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ πνεύματος καί τῆς Δημοκρατίας. Ὅπως ἔχει γραφεῖ, «Δύο μεγάλους καί μακραίωνες πολιτισμούς ἐδημιούργησε στό πέρασμα τῶν χρόνων τό ἑλληνικό πνεῦμα. Σύμβολο καί μνημεῖο τοῦ καθενός ἕνας ναός, ἀφιερωμένος καί τίς δύο φορές στήν πάνω ἀπό τά ἀνθρώπινα μέτρα θεία σοφία: Ὁ ναός τοῦ Παρθενῶνος, τῆς θεᾶς δηλ. τῆς σοφίας Ἀθηνᾶς, ἐνσαρκώνει καί ἐκφράζει στούς αἰῶνες τό ἀρχαῖο ἑλληνικό πνεῦμα καί ὁ ναός τῆς τοῦ Θεοῦ Ἁγίας Σοφίας, συμβολίζει τόν βυζαντινό ἑλληνοχριστιανικό πολιτισμό καί συμπυκνώνει τά κύρια ἰδεώδη του τῆς ὅλης ὑπερχιλιετοῦς ζωῆς του. Μέ μία μεταξύ τους χρονική ἀπόσταση δέκα ἀκριβῶς αἰώνων, τά δύο αὐτά παράλληλα καί μεγαλόπνοα καλλιτεχνικά καί πνευματικά μνημεῖα ἀποτελοῦν ἕκαστον, θά ἔλεγε κανείς, τό πεπρωμένο ἀπόσταγμα τῶν ἰδεῶν καί τῶν ἰδεωδῶν ὄχι ἁπλῶς ἑνός λαοῦ, ἀλλά δύο πολύ μεγάλων ἐποχῶν».[1] Καί οἱ δύο ναοί ἐκφράζουν ἀρχιτεκτονικά τόν Λόγο. Ὁ Παρθενών συμπυκνώνει ἀρχιτεκτονικά καί συμβολίζει τόν Λόγο, τό μέγιστο ἀρχαιοελληνικό ἐπίτευγμα, δηλ. τή λογική καί τό μέτρο καί ἡ Ἁγία Σοφία τόν ἐνυπόστατο Λόγο τοῦ Θεοῦ, τόν Χριστό. Συναφῶς ἔχει γραφεῖ: «Ἀπέναντι στήν ὀρθολογιστική καθαρότητα τῆς ἀρχαιοελληνικῆς ἀρχιτεκτονικῆς ἡ Ἁγία Σοφία λειτουργεῖ μέ ὅρους ὑπερβατικούς, σάν ἕνα θαῦμα πού ὑπερβαίνει τούς φυσικούς νόμους τῆς βαρύτητας.Στήν κλασική ἀρχιτεκτονική ἀποθεώνεται ἡ λογική, στή βυζαντινή τό ὑπέρλογο. Ἕνα ἡμισφαίριο πού κρέμεται σέ μεγάλος ὕψος, σχεδόν 70 μ. θαρρεῖς ἀπό τό πουθενά καί κρύβει ἰδιοφυῶς τούς τρόπους στήριξης του» (Μάνος Στεφανίδης)[2]

16 Ιουλίου 2020. Η Αγία Σοφία όμηρος του Ερντογάν

Άρθρο του Olivier Delorme σε απόδοση Σταύρου Λάβδα

Δημοσιεύουμε το νέο άρθρο του Olivier Delorme για την Αγιά Σοφία, σε πρωτότυπη απόδοση του Σταύρου Λάβδα για τη ΔΡΑΣΗ, που αναρτήθηκε στην εξειδικευμένη σε θέματα ιστορίας γαλλική ιστοσελίδα herodote.net. Πρόκειται -και πάλι- για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο.

Καθώς το καθεστώς του αποδυναµώνεται αδυνατώντας να αντιστρέψει την ύφεση που έχει πλήξει την Τουρκία από το 2018, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν αποφάσισε να επαναφέρει τη µουσουλµανική λατρεία στην Αγία Σοφία. Μια απόφαση που πλήττει τον Ορθόδοξο κόσµο αλλά και αναζωπυρώνει τον φόβο να δούµε την Τουρκία να διεκδικεί γα λογαριασµό της την οθωµανική κληρονοµιά και να επιδεινώσει έτσι την ήδη χαοτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Γέφυρα µεταξύ όλων των δυτικών θρησκειών και πολιτισµών, η Βασιλική της Αγίας Σοφίας υπήρξε η µεγαλύτερη εκκλησία στον κόσµο για σχεδόν χίλια χρόνια. Εκεί έπαιρναν τη θεία χάρη οι βυζαντινοί αυτοκράτορες. Οι Ρώσοι και οι άλλοι Ανατολικοί Σλαβικοί λαοί στρέφονταν προς αυτήν όταν ζητούσαν το βάπτισµα. Και ήταν αυτή που χρησίµευσε ως πρότυπο για τα µεγάλα ισλαµικά τεµένη των Οθωµανών Τούρκων.

Η Αγία Σοφία στις θύελλες του περασµένου αιώνα

Σήµερα, αφού γλίτωσε από την κατεδάφιση που οραµατιζόταν το καθεστώς των Νεότουρκων και συνήλθε από την διάψευση της ελπίδας να επιστρέψει στη χριστιανική λατρεία µετά την οθωµανική ήττα του 1918, η Αγία Σοφία δεν είναι µόνο ένα σηµαντικό µνηµείο -που πρώτα ανήκει στην πολιτιστική κληρονοµιά της ανθρωπότητας και µετά στο τουρκικό κράτος- αλλά παραµένει για τους ορθόδοξους όλου του κόσµου ένα µείζον σύµβολο, όχι µόνο της πίστης τους αλλά της ίδιας της ύπαρξής τους -απέναντι στο Ισλάµ και στο ρωµαιοκαθολικισµό -ένας µοναδικός τόπος φορτισµένος µε πνευµατικότητα, µνήµη, συναισθηµατικότητα, θλίψη -ακόµη, για κάποιους, µε ελπίδα επανάκτησης -του οποίου τη σηµασία ένας Δυτικός µε καθολική-προτεσταντική κουλτούρα δυσκολεύεται να κατανοήσει.

Στα µέσα του 19ου αιώνα, όταν αρκετοί σουλτάνοι προσπάθησαν – σε µεγάλο βαθµό ανεπιτυχώς – να µμεταρρυθμίσουν την Οθωµανική Αυτοκρατορία, οι εργασίες αποκατάστασης της Αγίας Σοφίας αποκάλυψαν την έκταση και την ποιότητα των τοιχογραφιών της που, σε αντίθεση µε πολλές άλλες ορθόδοξες εκκλησίες που υπέστησαν βανδαλισµό από τους Τούρκους, είχαν διατηρηθεί κάτω από ένα στρώµα επιχρίσµατος. Αλλά οι κύριοι αντίπαλοι των µεταρρυθµίσεων ήταν οι µουσουλµάνοι κληρικοί, ειδικά οι φοιτητές της ισλαµικής θεολογίας, οι οποίοι γρήγορα έστρεψαν τα πλήθη ενάντια στην κυβέρνηση. Οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά καλύφθηκαν και πάλι πίσω από µεγάλους κυκλικούς δίσκους (διαµέτρου 7,5 µέτρων) που κρεµάστηκαν στους τοίχους, µε τα ονόµατα του Αλλάχ, του Μωάµεθ και άλλων σηµαντικών µορφών του Ισλάµ και αφαιρέθηκαν αργότερα από τον Κεµάλ. Γιατί για να κλείσει οριστικά τη συζήτηση για το τι είναι η Αγία Σοφία, δέκα χρόνια µετά την κατάργηση του χαλιφάτου (και αφού εξέτασε ακόµα και την απέλαση από την Τουρκία του οικουµενικού πατριαρχείου, τιµητικά πρώτου τη τάξει στον Ορθόδοξο κόσµο), τέσσερα χρόνια µετά την ελληνοτουρκική συνθήκη φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας που υπέγραψε µε τον Βενιζέλο για τον τερµατισµό της δεκαετίας αντιπαράθεσης 1912-1922, ο Κεµάλ αποφάσισε το 1934 να εκκοσµικεύσει την Αγία Σοφία και να την “προσφέρει στην ανθρωπότητα” µετατρέποντας την σε Μουσείο.

Οι κουρτίνες του Ερντογάν στην Αγιά Σοφιά

Στην Αγία Σοφία ειδικές κουρτίνες 

για να μη φαίνονται οι αγιογραφίες.

Με κουρτίνες θα καλύπτονται τα ψηφιδωτά στην Αγία Σοφία, είχε επιβεβαιώσει ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν. Την κάλυψη των ψηφιδωτών με κουρτίνες είχε αποκαλύψει η τουρκική εφημερίδα Hurriyet. Σε δημοσίευμά της είχε αναφέρει ότι στην Αγία Σοφία θα τοποθετηθούν ειδικές κουρτίνες οι οποίες θα ανοίγουν κατά τη διάρκεια της προσευχής, ενώ στο πάτωμα θα τοποθετηθούν χαλιά τα οποία θα φωτίζονται για να σκοτεινιάζει ο χώρος και να μη φαίνονται οι αγιογραφίες.

Ο π. Λίβυος: «Οι κουρτίνες του Ερντογάν»

Τι έκρυψε ο Ερντογάν πίσω τις κουρτίνες που έβαλε στην Αγιά Σοφιά; 

Την ενοχή του κατακτητή και το μίσος του Ισλάμ στην αξία του ανθρώπου.

Αλλά ας τα δούμε ένα ένα.

Οι κουρτίνες του Ερντογάν κάλυψαν με το θράσος και την ασέβεια του κατακτητή το πρόσωπο της Παναγίας. Της Μητέρας του Χριστού. Δηλαδή εκείνης που έδωσε ύλη στον άυλο, εκείνης που έδωσε σάρκα στον άσαρκο Δημιουργό. Εδώ είναι και το πρόβλημα του Ισλάμ. Ότι είναι μια απόλυτα μονοφυσιτική αίρεση εικονοκλαστικής κακοδοξίας.

Ο Ερτογάν και οι τούρκοι ισλαμιστές βάζουν κουρτίνα στο πρόσωπο της Παναγίας γιατί δε μπορούν να δεχθούν ότι ο Θεός γίνεται άνθρωπος με σκοπό ο άνθρωπος να γίνει Θεός. Δεν μπορούν να δεχθούν ότι η ύλη μπορεί κατά χάρη να θεωθεί. Το κτιστό να κοινωνήσει των ενεργειών του Ακτίστου. Για την Ορθόδοξη εκκλησία όμως αυτή είναι η πεμπτουσία της πίστεως της. Όλο το νόημα της θείας ενσαρκώσεως, αποκαλύπτεται ακριβώς εδώ:

ότι η ύλη, το σώμα, ο άνθρωπος ως ψυχοσωματική ενότητα υπάρχουν με σκοπό την θέωση. Τα πάντα και οι πάντες θα ενωθούν με τον Χριστό διότι αυτός είναι το αρχέτυπο όλης της δημιουργίας.

Κι όμως αυτή την θεμελιώδη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, δεν την αγνοούν κακοδόξως μονάχα οι Ισλαμιστές αλλά και πολλοί Χριστιανοί. Διότι κάθε φορά που ένας χριστιανός υποτιμά τις ανάγκες και την αξία του ανθρωπίνου σώματος πέφτει στην αίρεση του μονοφυσιτισμού. Κάθε φορά που θεωρεί την ψυχή ανώτερη από το σώμα, εκφράζει την αίρεση του μανιχαϊσμού, και κάθε φορά που αρνείται την ζωή αυτή ως δώρο Θεού, ουσιαστικά αγγίζει τα όρια της αρνησιθεΐας, διότι ο Θεός αυτόν το κόσμο δημιούργησε και μας έδωσε ως παράδεισο χαρά και κοινωνίας.

Διαβάστε: Η 24η Ιουλίου που διάλεξαν να γίνει τζαμί η Αγία Σοφία, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΑ

Αγία Σοφία: Με κατάρες το κήρυγμα του ιμάμη–Κρατούσε το οθωμανικό ξίφος

Από

 iskra

 -

Ενδεικτική των νεοοθωμανικών επιδιώξεων του Ερντογάν η κίνηση του ανώτατου ιμάμη να ανέβει στον άμβωνα της Αγία Σοφίας με το οθωμανικό ξίφος.

Δυόμιση ολόκληρες ώρες κράτησε το σόου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγία Σοφία, η οποία και επισήμως μετατράπηκε σε τζαμί.

Ολόκληρη η τελετή του ανοίγματος του χριστιανικού ναού ως τζαμί και η πρώτη προσευχή ήταν γεμάτη συμβολισμούς για την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, την υπεροχή του Ισλάμ και κυρίως την υπεροχή του ίδιου του Ερντογάν.

Χαρακτηριστική ήταν η κίνηση του ανώτατου ιμάμη, Αλί Ερμπάς, ο οποίος ανέβηκε στον άμβωνα της Αγίας Σοφίας κρατώντας ένα οθωμανικό ξίφος.

Η κίνησή του δεν ήταν τυχαία. Το οθωμανικό ξίφος θεωρείται σύμβολο της κατάκτησης. Στην παράδοση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, δύο πράσινα πανό κρέμονται στον άμβωνα του τζαμιού ως σύμβολο της κατάκτησης, ενώ ένα ξίφος τοποθετείται στην είσοδο του άμβωνα.

Όπως επισημαίνει ο εξόριστος Τούρκος δημοσιογράφος, Αμπντουλάχ Μποζκούρτ, η κίνηση αυτή – παρουσία σύσσωμης της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας – συμβολίζει την εκπλήρωση των νεοοθωμανικών επιδιώξεων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Για μια ιδέα και μια χούφτα χώμα – Αγία Σοφία και Αιγαίο

Ανδρεάδης Γιάγκος

Ο Ερντογάν αποφάσισε η Αγία Σοφία να γίνει αυτό που δεν είναι: Τζαμί. Η Αγία Σοφία όμως είναι κάτι άλλο: Κέντρο. Όχι «κέντρο του κόσμου», «ιερό κέντρο», αλλά, κάτι που περιέχει και υπερβαίνει όλα τα άλλα, Κέντρο. Μοναδικό αν και όχι το μόνο. Στο νου μου έρχονται τρία τουλάχιστον ακόμα: Ο Παρθενώνας, ο καθεδρικός ναός της Σαρτρ στην Γαλλία και το Τατζ Μαχάλ στην Ινδία. Το ότι είναι τόσα, ή περισσότερα, δεν αλλάζει την μοναδικότητά τους.

Υπάρχουν εκφράσεις τους σε κείμενα και εικόνες τους σε βιβλία ή και καρτ ποστάλ. Αλλά τίποτε δεν συγκρίνεται με τον συγκλονισμό που γεννούν όταν κάποιος τα δει με τα μάτια του. Συγκλονισμός που σφραγίζει σώμα και ψυχή, συνείδηση και όνειρα. Και στα τέσσερα κυριαρχεί το φως. Εξωτερικό στον Παρθενώνα και στο Τατζ Μαχάλ. Εσωτερικό στην Αγία Σοφία και στην Σαρτρ, αλλά πάντοτε ίδιο: ένα και μοναδικό. Φως που οδηγεί τα βήματά μας. Τότε και τώρα.

Ο Όμηρος χάραξε μια για πάντα τα ελεύθερα βήματα των ποιητών. Η Αγία Σοφία το ορατό που αιχμαλωτίζει το αόρατο. Η Αγία Σοφία είναι το κέντρο. Μοναδικό, ανεπανάληπτο και πολυώνυμο. Τέτοιος –ένας και μοναδικός– είναι και ο Θεός του οποίου την σοφία υμνεί. Υπό την ακριβώς αντίθετη έννοια από την μισαλλόδοξη ισλαμική ρήση "Ένας είναι ο Αλλάχ".

Λέγοντας ότι ο Θεός είναι ένας δεν αποκλείουμε, αλλά αγκαλιάζουμε. Καταφάσκοντας τον θεό της Αγίας Σοφίας αγκαλιάζουμε τον θεό της κάθε θρησκείας. Και ακόμα και τον θεό των αθέων που, όταν δεν είναι ρηχοί, μοιράζονται κάτι από την λάμψη του Βούδα που ήταν –κι ας του έχτισαν ναούς– και αυτός άθεος.

Ωστόσο, αυτό το ένα κέντρο ο καθένας το πλησιάζει από τον δρόμο που είναι γραμμένος μέσα του. Για τον Έλληνα τον δρόμο του Παρθενώνα και της Αγίας Σοφίας. Με δεδομένο ότι οι άλλοι, όταν αξίζουν, δεν μας ζητούν να τους μαϊμουδίσουμε, αλλά να τους συναντήσουμε, αποκαλύπτοντας με την σκέψη και την πράξη σε αυτούς και σε μάς του ίδιους από πού κρατούμε και τι είμαστε.

Οι τόποι είναι σαν τους ναούς

ΟΙ ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑΣ

Εν τω μεταξύ στην Αγιά Σοφιά...

Εν τω μεταξύ στην Αγιά Σοφιά ο "Σουλτάνος" με την κίνησή του, συσπειρώνει και φανατίζει τους υποστηρικτές του, δημιουργεί πρόβλημα στην όποια εσωτερική αντιπολίτευση έχει, δινει τέλος στην κοσμική Τουρκία, αποκτά ένα ατού για σκληρό παζάρι με πολλά ανταλλάγματα σε οποιαδήποτε μελλοντική διαπραγμάτευση διεξαχθεί...

ΕΝ ΗΜΕΡΑ ΘΛΙΨΕΩΣ

ΕΝ ΗΜΕΡΑ ΘΛΙΨΕΩΣ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου

Μέρα που δεν ξυπνάς «με ένα μαρμάρινο κεφάλι στα χέρια που μου εξαντλεί τους αγκώνες» όπως γράφει ο αγαπημένος ποιητής, αλλά με διάθεση να ξεφυλλίσεις την Ιστορία του Μιχαήλ Δούκα και να διαβάσεις όσα (ξανα) γίνανε στην Αγία Σοφία το μαύρο πρωί κάποιου Μαΐου. Αντιγράφω:

«Αυτός δε κελεύσας ένα των αυτού μιαρών ιερέων, ανέβη ο κληθείς επ’ άμβωνος και εδιελάλησε την μιαράν αυτού προσευχήν.

Ο δε υιός της ανομίας, ο πρόδρομος του αντιχρίστου, αναβάς επί της αγίας τραπέζης, εποίησε την προσευχήν. Βαβαί της συμφοράς, φευ του φρικώδους τέρατος• οίμοι, τι γεγόναμεν;

Αι, αι, τι είδαμεν;

Τούρκος εν τω αγίω θυσιαστηρίω, εν ω λείψανα αποστόλων και μαρτύρων ίδρυνται, και επάνω αυτού ασεβής.

Φρίξον, ήλιε. Και πού ο αμνός του Θεού και πού ο υιός και λόγος του πατρός, ο θυόμενος επάνω και εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος; Όντως εις κίβδηλον ελογίσθημεν. Η λατρεία ημών εις ουδέν ελογίσθη τοις έθνεσιν. Διά τας αμαρτίας ημών ο επ’ ονόματι της του Θεού λόγου Σοφίας ανοικοδομηθείς ναός και τέμενος της Αγίας Τριάδος, ονομαζόμενος και Μεγάλη Εκκλησία και Νέα Σιών, σήμερον βωμός βαρβάρων και οίκος του Μωάμεθ επεκλήθη και γέγονεν».