Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΥΡΑΝΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΥΡΑΝΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη 9 Απριλίου 2020

Για το προϋπάρχον “υποκείμενο νόσημα” της χώρας

ψηφιδωτό Γιάννη Τσαρούχη

στην είσοδο του Μουσείου Μπενάκη

“….κ’ εγώ θα τα περνώ στου σπλάχνου μου το μυστικό αργαστήρι / κι αγάλια με το παίξε γέλασε και το βαθί κανάκι/ πέτρες, νερό, φωτιά και χώματα θα γίνουν όλα πνέμα….”
από στίχους της Οδύσσειας του Καζαντζάκη στο κάτω μέρος του μεγάλου ψηφιδωτού που φιλοτέχνησε ο Τσαρούχης το 1959-60 (διαστάσεων 3,765×2,02), βρισκόταν στον αίθριο χώρο της Σχολής Δοξιάδη στον Λυκαβηττό, δωρίστηκε από τα παιδιά του Κων. Δοξιάδη στο Μουσείο Μπενάκη και τοποθετήθηκε στην είσοδό του.
«…καμιά αρετή σχεδόν δεν φοβούνται οι δαίμονες, όσο την πραότητα….»
 Ευάγριος ο Ποντικός μοναχός (γύρω στο 380μχ), “Κεφάλαια περί διακρίσεως παθών και λογισμών”
του Ανδρέα Κυράνη
  1. Η ανάγκη τα πράγματα να λεχτούν ακριβώς με το όνομα τους
Με το άρωμα μιας ανώνυμης οδύνης ζούμε την απαρχή ενός ασαφούς ορίζοντα. Ένας υπό μέτρηση καθημερινός θάνατος αναγγέλλεται τελετουργικά από τα δελτία ειδήσεων. Ένας αριθμός χωρίς στοιχείο προσώπου απτό στον καθένα μας. Απτό προκειμένου να αφήσουμε εκείνο το ελάχιστο δάκρυ της αληθινής συναίσθησης μιας ΚΑΙ δικής του απώλειας. Μια νέα μαζική κατηγορία ανθρώπων αναδύεται. Εκείνων που αποκτούν το θλιβερό προνόμιο, την ύστατη τους ώρα, να διαθέτουν το περίφημο “προϋπάρχον” “υποκείμενο νόσημα”. Σε μια εποχή απύθμενης ύβρεως, μια εποχή υπερανάλυσης και  υπερπροσδιορισμού του παραμικρού φαινομένου σε αίτιο και αιτιατό,  μια εποχή υποτιθέμενης έκρηξης της γνώσης σε όλα τα επίπεδα, η επίσημη ιατρική, η βιομηχανία της, οι υπερεθνικές και εθνικές δομές της, αποκαλύπτουν την παντελή αδυναμία τους  όχι τόσο στη διαύγαση του ίδιου του “ιατρικού” συμβάντος, όσο και περισσότερο στην πρόβλεψη και τον περιορισμό των καταστροφικών  του συνεπειών.
Η ίδια η πραγματικότητα ΒΟΑ για το ότι, ΕΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΗΜΗΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ,  αυτός ο συγκεκριμένος δυτικός πολιτισμός μιας χρησιμοθηρικής “επιστήμης”, έχει παντελώς αποξενωθεί από το καθ ύλη αντικείμενο του, δηλαδή το ίδιο το ανθρώπινο είδος για το οποίο υποτίθεται μεριμνά. Έχει ξεκοπεί τόσο, έχει καταστεί τόσο ανάλγητος μέσα στην παρά-μόρφωση του, ώστε να προσδιορίζει,  την μέγιστη  πλειοψηφία των θυμάτων της πανδημίας με την γενική ψυχρή κατηγορία κάποιου, και μάλιστα “προϋπάρχοντος”, το οποίο οφείλεται μόνο στον “ατυχή”  “ασθενή”, “υποκειμένου νοσήματος”. Ποιο άραγε πραγματικό φυσικό, πολιτισμικό, κοινωνικό, παραγωγικό, οικονομικό και τελικά τοξικό περιβάλλον το επιτρέπει; Η κρίση της πανδημίας  αποκαλύπτει την αληθινή υπόσταση, βαθιά μεσαιωνική και σκοταδιστική,  μιας διεθνούς κοινότητας επαϊόντων, εχόντων και κατεχόντων, υπόσταση που, όπως τα φαινόμενα δείχνουν, θα επιχειρήσει επιμελώς να αποκρύψει με περισσή βία στο αμέσως επόμενο διάστημα, αξιοποιώντας στο μάξιμουμ τους μηχανισμούς που κατέχει, βγάζοντας “αν χρειαστεί” και το στρατό στους δρόμους.
Διάβαζα κάπου πρόσφατα πως η αγάπη δεν έχει πατρίδες. Όμως αληθινή αγάπη, ευτοπία,  δεν υφίσταται χωρίς πατρίδες παρά μόνο ως δυστοπία της ετεροτοπίας, δηλαδή ως κακέκτυπη κατασκευή.
Σε μια εποχή κατάρρευσης σε πολλαπλά επίπεδα κινδυνεύει και η δική μας κοινωνία και χώρα να πάει άπατη. Ακόμη χειρότερα ο χαμός της κινδυνεύει να φορτωθεί στο δικό της ήδη προϋπάρχον υποκείμενο νόσημα. Ήδη το ήθος και το είδος των οικονομικών μέτρων που λαμβάνονται προϊδεάζει για το ποιος θα θεωρηθεί και πάλι ως ο γνωστός “άγγλος ασθενής”.
Την ίδια στιγμή που αρμόδιοι παράγοντες, γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό καταβάλουν, με πενιχρά μέσα, υπεράνθρωπες προσπάθειες καταθέτοντας την ίδια τους τη ζωή, όλοι οι επώνυμοι, έχοντες και κατέχοντες της χώρας, σπεύδουν να συμπεριληφθούν στην λίστα των δωρητών φιλανθρώπων, υπέρ του κοινού καλού, του φαντάσματος μιας κοινωνίας σε πλήρη διάλυση (με καθόλου αμελητέα και τη δική τους συμβολή), προκειμένου, αφού καταθέσουν την περίσσεια της “εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης” να “δικαιούνται” πρώτη θέση και στην “μοιρασιά”  της επόμενης μέρας. Η σιωπηλή, σοβαρή και ανιδιοτελής, παράδοση αλληλεγγύης  των κοινοτήτων του ιστορικού ελληνισμού, όπως και οι χιλιάδες δωρεές των ευεργετών αυτού του τόπου, καμία φυσικά σχέση ουσίας δεν έχει με αυτές τις κοντόθωρες πρακτικές.

Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2020

Ένα εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο

του Ανδρέα Κυράνη, από το Άρδην τ. 96, Μάρτιος-Μάιος 2014

Για να μιλήσεις για εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο, οφείλεις να προσδιορίσεις επακριβώς την ειδοποιό διαφορά του από το κυρίαρχο. Το παραγωγικό μοντέλο συνιστά τον τεχνικό τρόπο συγκρότησης και συγκράτησης σχέσεων, τον τεχνικό τρόπο συγκρότησης του εκάστοτε «κοινωνικού». Αυτή είναι και η κατ εξοχήν πλευρά του παραγωγικού μοντέλου που οι εκάστοτε εξουσίες επιμελώς αποσιωπούν και αποκρύπτουν.
Το κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο καταδηλώνει και αποτυπώνει με τον πιο διαυγή υλικό τρόπο, μια μακραίωνη ιστορία συγκρότησης αυταρχικών σχέσεων, που εγκλωβίζει και καταστρέφει δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις αντί να τις απελευθερώνει, που ακυρώνει βάναυσα την ελευθερία των ανθρώπων στη σκέψη και την πράξη αντί να την ενισχύει.
Με αυτή την έννοια, το αίτημα για ένα εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο είναι κατ’ εξοχήν ένα αίτημα δημοκρατίας, ένα διακύβευμα πρακτικό, και μαχητό, για την εποχή μας και τη χώρα μας.
Η βιομηχανία, μια συγκεκριμένη και όχι μοναδική ιστορικά μορφή μεταποίησης με τη βοήθεια της μηχανής, αναπτύχθηκε στη Δύση. Τότε, ή ακριβέστερα λίγο πριν, στην Αναγέννηση, συγκροτείται η βούληση «μεταποίησης» του ίδιου του ανθρώπινου είδους, πέραν της φύσης, γεγονός που συνιστά ιστορική μετάλλαξη. Εκείνο που αρχίζει τότε να τελειώνει είναι η συνείδηση της όποιας ιερότητας φύσης και ανθρώπου, ή καλύτερα η ανάδυση της μηχανής σε υπέρτατη θεότητα, πάνω από φύση και ανθρώπους.
Ας παραθέσουμε εν τάχει κάποια κομβικά ιστορικά βήματα που συγκροτούν την υλική βάση, προκειμένου η βιομηχανική επανάσταση να δυνηθεί να αναπτυχθεί:
– Αποικιοκρατία, βίαιη υφαρπαγή πλούτου από την περιφέρεια και συγκέντρωσή του στα εκάστοτε δυτικά κέντρα, γέννηση του καπιταλισμού.
– Αναγέννηση, η θεότητα μηχανή γεννιέται, η φύση απομυθοποιείται και παγιδεύεται στην προβολή της εκάστοτε εικόνας- εξουσίας του ανθρώπου πάνω της.
– Βιομηχανική επανάσταση και βιομηχανική πόλη, βίαιη ερήμωση της υπαίθρου, βίαιη αστικοποίηση, καταμερισμός εργασίας, γκέτο ξεκομμένων από τη γη τους εξαθλιωμένων ανθρώπων, που συνιστούν το πρώτο φθηνό εργασιακό δυναμικό.
– Τεϊλορισμός, φορντισμός, καταστροφή και εξοβελισμός της μαστορικής από την παραγωγική διαδικασία, αποξένωση του παραγωγού από το προϊόν του, γέννηση του τεχνοκρατισμού, παράκαμψη της συσσωρευμένης λαϊκής γνώσης αιώνων από την επιστήμη, κεντρικός σχεδιασμός της παραγωγής, μαζικό προϊόν, μεροκάματο, μονοκαλλιέργεια, ντιζάιν, μάρκετινγκ, μπραντ-νέιμ, βιομηχανικός εργάτης-ανθρωπος μηχανή παραγωγική και καταναλωτική δύναμη, κοσμοπολιτισμός, κορπορατισμός, μοντερνισμός, σοσιαλδημοκρατία, Οκτωβριανή Επανάσταση, κονστρουκτιβισμός, υπαρκτός σοσιαλισμός, κεϋνσιανισμός, φασισμός, η πόλη σαν μηχανή εξάρτημα της βιομηχανίας.
– Τρίτη βιομηχανική επανάσταση, ο αυταρχισμός ενισχύεται, ενώ κατ’ επίφαση υποχωρεί, ρομποτική, μεταμοντερνισμός, προσωπικός υπολογιστής, κοινωνία της πληροφορίας, ευέλικτη κατασκευαστική τεχνολογία, τρισδιάστατη εκτύπωση, υποκατάσταση του εργάτη από τη μηχανή, πτώχευση της αστικής δημοκρατίας, παγκοσμιοποίηση, χρηματοπιστωτική οικονομία, αυτόματη παραγωγή κέρδους, αμφισβήτηση του έθνους-κράτους, τριτογενής τομέας, η μεταποίηση στις αναδυόμενες οικονομίες. Μια καθολική αυτόματη μηχανική συνθήκη, προϊόν μιας τεχνητής, δήθεν, νοημοσύνης, επιχειρεί να προδιαγράψει ένα νέο είδος ανθρωποειδούς, αφού καταστρέψει την ιστορική πολύτροπη νόηση και πρακτική.
Ένα πράγμα είναι πλέον από βέβαιο. Η βιομηχανική επανάσταση, πίσω από τις λαμπερές τεχνολογικές της αριστείες, συνιστά μια διαδρομή εχθρική στην ιστορική μας ταυτότητα, ανενδοίαστα αυταρχική και υπερσυγκεντρωτική, που κρύβει πίσω της απύθμενη βία, δυστυχία και ποταμούς ανθρώπινου πόνου και αίματος.

Τι σημαίνει ενδογενής παραγωγική ανασυγκρότηση;

Παρασκευή 18 Αυγούστου 2017

Eνδογενής παραγωγή

Του Ανδρέα Κυράνη από το Άρδην τ. 99 
Είναι εφικτή μια ενδογενής παραγωγική ανασυγκρότηση;
Πού στηρίζεται η «απεγνωσμένη αισιοδοξία» μας για την ευόδωση ενός τέτοιου εγχειρήματος σε αυτή την πολύ δύσκολη τοπική και διεθνή συγκυρία; Στη ρεαλιστική δυνατότητα συναίσθησης, αφύπνισης και σύνθεσης δύο υπαρκτών δυναμικών πεδίων που συνιστούν ταυτοτικά χαρακτηριστικά του λαού και του τόπου μας. Το πρώτο είναι το πεδίο του ιστορικού τεχνικού μας πολιτισμού και το δεύτερο είναι εκείνο της δυναμικής παρουσίας της νεότερης γενιάς της χώρας σε όλα τα πεπραγμένα του σύγχρονου ψηφιακού κόσμου. Το ύψιστο ζητούμενο της συγκυρίας είναι η συμφιλίωση και σύνθεση αυτών των δυο αντιθετικών μεταξύ τους κόσμων, στην κατεύθυνση της συγκρότησης μιας εναλλακτικής παραγωγικής πραγματικότητας, ικανής να ανατρέψει μια κυρίαρχη σήμερα παρασιτική συνθήκη.
Ένα εθνικό σχέδιο εφαρμογής για την επίλυση αυτού του ζητήματος είναι το μόνο που διατυπώνει μια δική μας συγκροτημένη εναλλακτική παραγωγική πρόταση προς τη διεθνή κοινότητα, και την Ευρώπη αν θέλετε, με όρους αμοιβαίας ωφέλειας. Ένα διαπραγματευτικό χαρτί με όρους αμοιβαιότητας. Την ίδια στιγμή που αδυνατεί σαν μοντέλο να καλύψει ολοκληρωτικά το σύνολο μιας παραγωγικής πραγματικότητας, προσδιορίζει με σαφήνεια ένα από τα ελάχιστα παραγωγικά πεδία που θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε κάλλιστα με απολύτως ενδογενείς όρους. Η Ελλάδα, στα πλαίσια μιας τέτοιας πρότασης, θα μπορούσε να είναι το εκκολαπτήριο καινοτομικών τρόπων παραγωγικής συγκρότησης με διεθνή αξία εφαρμογής. Δυστυχώς, σε αυτό το σημείο είμαστε ακόμη πάρα πολύ πίσω από τις πραγματικές ανάγκες της συγκυρίας.
Ο μόνος πραγματικός τόπος όπου μπορούμε να αντιληφθούμε πρακτικά τη δυνατότητα σύνθεσης αυτών των δύο κόσμων είναι η διαδικασία γέννησης ενός προϊόντος εναλλακτικού στο κυρίαρχο. Ξεκινώ να μιλώ περιστρεφόμενος γύρω από μία σημασία, αυτήν του προϊόντος, με όρους δηλαδή «αγοράς», μια και αυτή η σημασία συμπυκνώνει το εμπράγματο καταστάλαγμα μυριάδων σχέσεων αλληλεξάρτησης, σχέσεων παραγωγής ή εξουσίας, αν θέλετε.