Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2024

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ



Γεώργιος Μπαμπινιώτης 

Αντιγράφω και προσυπογράφω ένα απόσπασμα από το σημερινό άρθρο στα Νέα τού φίλου Κώστα Γεωργουσόπουλου, ενός Έλληνα διανοούμενου που γνωρίζει την γλώσσα μας όσον ολίγοι.

 Φιλόλογος, δάσκαλος, θεατρικός κριτικός, συγγραφέας, μελετητής τής γλώσσας και τής ελληνικής παράδοσης και τού πολιτισμού γενικότερα ο Κώστας Γεωργουσόπουλος μάς μιλάει για την ελληνική γλώσσα και ιδιαίτερα για το ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ τής Ελληνικής με τρόπο και περιεχόμενο που αξίζει να διαβαστεί ευρύτερα.

«Εδώ ο έλληνας μαθητής κυκλοφορεί στα ίδια τοπία, αντικρίζει τον ίδιο ορίζοντα. Μιλάει την ίδια γλώσσα. Αν όχι ως συντακτική δομή, αλλά ως λεξιλόγιο:

 Αρετή, Αμαρτία, Αγάπη, Μίσος, Ειρήνη, Πόλεμος, Ηθος, Εθος, Εθνος, Εθισμός, Αιθέρας, Αίθριο, Αιθρία.

Φανταστήκατε ποτέ, το συνειδητοποιήσατε πόσες λέξεις λέμε κάθε μέρα που έλεγε και ο Σωκράτης, ο Κολοκοτρώνης και ο Τζιμ Λόντος στην Αμερική; 

Το «Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, σε γνωρίζω από την όψη που με βια μετράει τη γη», στίχοι του Διονύσιου Σολωμού του 1800 περίπου με λέξεις που θα τις βρείτε όλες και στον Ομηρο! 

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης έγραψε το υφολογικά εξοχότερο Ευαγγέλιο στα ελληνικά και από τον Ομηρο στον Αισχύλο και από τον «Ερωτόκριτο» στον Μακρυγιάννη και από τον Παράσχο στον Παλαμά και στον Τερζάκη, ένα λεξικό ελληνικής γλώσσας θα είχε λέξεις που υπάρχουν σε όλες τις γενιές ελληνικής γλωσσικής περιπέτειας λογοτεχνικής και καθημερινότητας. 

Αν θεωρείτε πως όσα γράφω είναι αυτονόητα, συνήθη, θα ισχυριστούν κάποιοι πως οι λέξεις βέβαια είναι οι ίδιες, αλλά η λειτουργία και το σημερινό νόημά τους άλλαξαν. Αλλάξω; 

Η ποινή, η τιμωρία, το έγκλημα, η αθωότητα, το πνεύμα, το νόημα, η ποίηση, το έπος, ο λυρισμός, το δίκαιο, η αδικία, η αρχή και το τέλος, η πορεία και η στάση, ο έρωτας και ο θάνατος, ο άνθρωπος και ο θεός, η γη και ο ουρανός, ο κεραυνός και η αιθρία, το πεπρωμένο και το μέλλον, το μυστήριο και το αίνιγμα, ο μύθος, ο θρύλος, ο όλεθρος, το θράσος, το κύρος, η απάτη, η λέξη και η σκέψη, το νέφος και το έρεβος, η Κόλαση και ο Παράδεισος κυκλοφορούν στον αέρα αιώνες αιώνων. 

Είναι η προίκα μας που δεν ξοδεύεται ποτέ, αφού ακόμη και στα όνειρά μας με λέξεις του Ομήρου και του Μακρυγιάννη ταξιδεύουμε.»

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/p/HuypigmMo8e2rU2p/
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2024

Τα ελληνικά στον Καύκασο




Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ - ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

Κ02.Δ04. «Τα ελληνικά στον Καύκασο» 
Καθ. Σταύρος Σκοπετέας (Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, Γερμανία)
  --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, μέσα από 10 ετήσιες διαδικτυακές διαλέξεις, υλοποιεί πενταετές μνημόνιο συνεργασίας για την ελληνομάθεια το οποίο υπεγράφη ανάμεσα στα Υπουργεία Παιδείας της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
   Οι διαλέξεις εντάσσονται στη γενικότερη θεματική της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας και εξειδικεύονται στις επιμέρους υποθεματικές περιοχές: (α) Ιστορία της γλώσσας, (β) Λεξικογραφία και (γ) Κοινωνιογλωσσικές πτυχές της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας (π.χ. διάλεκτοι, επαφές με άλλες γλώσσες, η ελληνική γλώσσα της διασποράς κτλ.).

Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2024

Λατινικά Ή (ΚΑΙ) Κοινωνιολογία;


Λατινικά - Κοινωνιολογία: Αφού στόχος μας είναι οι ανθρωπιστικές σπουδές, η γλώσσα, η ιστορία... και ότι αυτά σημαίνουν για την πολιτιστική μας ιδιαιτερότητα. Ας ρίξουμε και το δόλωμα με την "αναβάθμιση" της κοινωνιολογίας. Αλλά οι παρα-μορφωμένοι πως να ξέρουν ότι και η κοινωνιολογία ανήκει στις ανθρωπιστικές επιστήμες, μαζί με τα λατινικά και τα αρχαία ελληνικά. Και μάλιστα δανείζεται πολλά (πάμπολλα) εργαλεία από τις συγκεκριμένες.

Σχόλιο του Κοινωνιολόγου Κώστα Δημητρόπουλου με αφορμή προηγούμενο σχόλιο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη









----------------------   ***********     -------------------

Γιώργος Τασιόπουλος


Είχαμε αναφερθεί σε παλαιότερη ανάρτησή μας το πόσο μας συγκινεί με το πάθος της για τους αρχαίους η ελληνίστρια Andrea Marcolngo* στη μελέτη της,  «Η Υπέροχη γλώσσα.  9 λόγοι για ν’ αγαπήσεις τα αρχαία ελληνικά»*.
Ήταν το πρώτο της βιβλίο, πρωτοεκδόθηκε στην Ιταλία το 2016 με τεράστια επιτυχία και πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 100.000 αντίτυπα, ενώ μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες.  Έργο εντυπωσιακό ως προς το εύρος αλλά και την ποιότητά του. Θα ήθελα, επίσης, να υπογραμμίσω την ευρύτητα πνεύματος της συγγραφέως.


«Η Υπέροχη γλώσσα, η αρχαία ελληνική, που δεν έπαψε ποτέ να γοητεύει άνδρες και γυναίκες όλες τις εποχές και σε όλα τα μέρη του κόσμου, με τη χάρη της, την κομψότητά της και πάνω απ’ όλα την ιδιορρυθμία της.  Αυτή η γλώσσα της ομορφιάς, της περηφάνιας, της ακεραιότητας του πνεύματος … βρίσκεται ακόμα μέσα μας, στους Έλληνες.
Η αρχαία ελληνική που η Βιρτζίνα Γουλφ το 1905, όριζε ως “The Magic Language”.
Θαρρείς πως εκείνη η θεώρηση του κόσμου, μοναδική των αρχαίων Ελλήνων-από τον πολύ ιδιαίτερο τρόπο να σκέφτονται το χρόνο μέχρι την έκφραση της επιθυμίας, από την ικανότητα να εκφράζουν τον έρωτα και να ξεπερνούν το φράγμα που υψώνουν τα γένη των ονομάτων και της ζωής – έχει ξεκινήσει το τελευταίο της ταξίδι, εκείνο στο νόστο, που είναι μόνο δικός μας, που ανήκει σε εμάς, τους σύγχρονους Έλληνες».



.......................

«Αν έγραψα αυτές τις σελίδες, το έκανα επειδή από μικρό παιδί ερωτεύτηκα τα αρχαία ελληνικά: τελικά ήταν ο πιο μακροχρόνιος έρωτας της ζωής μου.»!!!
«Τώρα γυναίκα πια, θα ήθελα να δοκιμάσω να χαρίσω (ή να ανταποδώσω) λίγη αγάπη σ’ εκείνους που έπαψαν να τα αγαπούν… Καθένας από σας, στην πορεία της ζωής του, πρέπει να συναπαντήθηκε με τα ελληνικά και τους Έλληνες.  Άλλος με τα πόδια μαγκωμένα κάτω από το θρανίο του λυκείου, άλλος στο θέατρο μπροστά σε μια τραγωδία ή μια κωμωδία, άλλος στους χλωμούς διαδρόμους πολλών αρχαιολογικών μουσείων που βρίθουν στην Ιταλία – σε όλες τις περιπτώσεις, η έννοια της ελληνικότητας ποτέ δεν ξεπερνούσε σε ενδιαφέρον και ζωντάνια ένα μαρμάρινο άγαλμα.
Σε όλους – κυριολεκτικά σε όλους – κάποια στιγμή πρέπει να ειπώθηκε, ή ούτε καν ειπώθηκε, αφού, εδώ και πάνω από δύο χιλιετίες, η φήμη που κυκλοφορεί είναι πάντα η ίδια, τόσο που έχει γίνει πια δεύτερη φύση κι έχει μπει για τα καλά στο κεφάλι όλων των Ευρωπαίων, το εξής:  «Ότι ωραίο και ανυπέρβλητο ειπώθηκε ή έγινε στον κόσμο, το είπαν ή το έκαναν για πρώτη φορά οι αρχαίοι Έλληνες».  Και συνεπώς στα αρχαία Ελληνικά.


ΕΔΩ η προηγούμενη δημοσίευσή μας για την ελληνίστρια συγγραφέα:

Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2024

Ο Φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης για το πολυτονικό



Ο Φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης για τη γλώσσα:

«… Ἄν δέν θέλετε, κύριοι τοῦ ὑπουργείου, νά κάνετε φωνητική ὀρθογραφία, τότε πρέπει νά ἀφήσετε τούς τόνους καί τά πνεύματα, γιατί αὐτοί πού τούς βάλανε ξέρανε τί κάνανε. 

Δέν ὑπῆρχαν στά ἀρχαῖα ἑλληνικά, γιατί ἀπλούστατα ὑπῆρχαν μέσα στίς ἵδιες τίς λέξεις. Αὐτοί, οἱ Κριαρᾶς καί οἱ ἄλλοι, τά κτήνη τά τετράποδα πού ἔκαναν αὐτές τίς μεταρρυθμίσεις - αὐτό παρακαλῶ νά γραφεῖ στίς ἐφημερίδες - δέν ξέρουν τί εἶναι γλῶσσα. 

Δέν ξέρουν αὐτό πού γνώριζε ἡ κόρη μου στά τρία της χρόνια. Μάθαινε μία λέξη καί μετά έψαχνε γιά τίς συγγενεῖς της. Αὐτό εἶναι μὶα γλῶσσα. Ἕνα μάγμα, ἕνα πλέγμα ὅπου οἱ λέξεις παράγονται οἱ μέν ἀπό τίς δέ, ὅπου οἱ σημασίες γλιστρᾶνε ἀπό τή μία στήν ἄλλη, εἶναι μία ὀργανική ἐνότητα ἀπό τήν ὀποία δέν μπορεῖς νά βγάλεις καί νά κολλήσεις πράγματα, δυνάμει μίας ψευτοκυβερνήσεως, καθισμένος σ’ ἕνα γραφεῖο στό ὑπουργεῖο Παιδείας. 

Ἡ κατάργηση τῶν τόνων καί τῶν πνευμάτων εἶναι ἡ κατάργηση τῆς ὀρθογραφίας, πού εἶναι τελικά ἡ κατάργηση τῆς συνέχειας. Ἤδη, τά παιδιά δέν μποροῦν νά καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ἐλύτη, γιατί αὐτοί εἶναι γεμάτοι ἀπό τόν πλοῦτο τῶν ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Δηλαδή, πᾶμε νά καταστρέψουμε ὅ,τι κτίσαμε. Αὐτή εἶναι ἡ δραματική μοῖρα τοῦ σύγχρονου Ἑλληνισμοῦ.»

Βόλος, 16/02/1989

Δευτέρα 26 Αυγούστου 2024

Η αξία των διαλέκτων και ιδιωμάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας



Ἡ νεοελληνικὴ γλώσσα, ἡ ὁποία συνεχίζει τὴν ἀπρόσκοπτη τρισχιλιετῆ καὶ πλέον πορεία (τουλάχιστον σὲ γραπτὴ μορφὴ) τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, δὲν πρέπει νὰ θεωρεῖται ὡς ἑνιαία καὶ ὁμοιόμορφη.

Τζαβάρα Ξενοφῶντος,

 Δρ. Γλωσσολογίας, Ἐκπαιδευτικοῦ – 18/-8/2024 – ΤΟ ΡΩΜΑΙΙΚΟ

Κάτι τέτοιο θὰ ἦταν οὐτοπικὸ καθὼς θὰ παραγνώριζε τὶς ἐπιμέρους τοπικὲς (καὶ ὄχι μόνο) διαφοροποιήσεις ἐνῶ παράλληλα θὰ ἐνεῖχε τὸν κίνδυνο νὰ ταυτιστεῖ αὐτὴ μὲ τὴν ἐπίσημή της μορφή, τὴν Νεοελληνικὴ Κοινή, ἡ ὁποία καὶ ἀποτελεῖ τὸ ἐπίσημο ὄργανο προφορικῆς καὶ γραπτῆς ἐπικοινωνίας τῶν ὁμιλούντων τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ὡς ἐκ τούτου ἔχει ἑνιαία μορφή. Ἔτσι, ἡ νεοελληνικὴ γλῶσσα δὲν ἀποτελεῖ μία μεμονωμένη γλωσσικὴ μορφὴ ἀλλὰ μπορεῖ νὰ παραλληλιστεῖ μᾶλλον μὲ ἕνα μεγάλο καὶ πολύχρωμο ψηφιδωτό, καθεμιὰ ἀπὸ τὶς ψηφίδες τοῦ ὁποίου κατέχει–ἀναλόγως τοῦ χρώματος, τοῦ σχήματος καὶ τῆς θέσεώς της–ἰδιαίτερη θέση σὲ αὐτὸ συντελώντας τὰ μέγιστα στὴν τελείωση καὶ τὴν ἁρμονία τῆς μορφῆς του. Κατ’ ἀντιστοιχία καὶ ἡ νεοελληνικὴ γλῶσσα ἀποτελεῖται ἀπὸ 6 διαλέκτους (Κυπριακή, Κρητική, Τσακωνική, Ποντιακή, Καππαδοκική, Κατωιταλικὴ) καὶ ἑκατοντάδες μικρότερα ἰδιώματα (π.χ.: Ζακύνθου, Λέσβου, Ἴμβρου, Σίφνου, Καστοριᾶς, κ.λπ.-κ.λπ.) τὰ ὁποία μὲ τὴν σειρὰ τους μποροῦν νὰ ἐνταχθοῦν σὲ δεκάδες εὐρύτερες κατηγορίες (π.χ.: Ἑπτανησιακά, Κυκλαδικά, Δωδεκανησιακά, Πελοποννησιακά, Θρακικά, Θεσσαλικά, Ἠπειρώτικα, Μακεδονικά, Βόρεια, Νότια, Μικρασιατικά, κ.λπ.).

Ὡστόσο, οἱ τοπικὲς αὐτὲς παραλλαγὲς τῆς νεοελληνικῆς γλώσσας, μία ἀπὸ τὶς ὁποῖες μάλιστα ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι εἶναι καὶ ἡ ἴδια ἡ ἐπίσημη Νεοελληνικὴ Κοινή, ἀντιμετωπίζονται συνήθως ὑποτιμητικά, ὡς ὑποδεέστερες ἐνῶ οἱ φορεῖς αὐτῶν συχνὰ γίνονται ἀποδέκτες ἄμεσου ἢ ἔμμεσου γλωσσικοῦ ρατσισμοῦ καὶ κοινωνικοῦ στιγματισμοῦ. Παρόλα αὐτά, ἡ ὕπαρξη καὶ διατήρησή τους, ὅπως θὰ δοῦμε, ἔχει πολλαπλὴ καὶ σημαντικὴ ἀξία.

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2024

Ο κύριος Ντίνος μας της Θεσσαλονίκης...


Της Ανδρονίκης Παντελεμίδου


* Στην πρώτη φωτογραφία, η τελευταία του κατοικία στα νεκροταφεία της Αναστάσεως του Κυρίου στην Θέρμη Θεσσαλονίκης  Η επιτάφια πλάκα γράφει τον γνωστό του στίχο: 
"Και τί δεν κάνατε για να με θάψετε ΄Ομως ξέχασατε ότι ήμουν σπόρος"

** Στην δεύτερη, η κατοικία του Ντίνου Χριστιανόπουλου στο νοικιασμένο σπίτι στην Δημητρίου Πολιορκητού στην ΄Ανω Πόλη της Θεσσαλονίκης που έζησε πολλά χρόνια... 

Στην ανημπόρια της ηλικίας του αλλά και δυσκολίας της τσέπης του έφυγε από δω και πήγε στις Σαράντα Εκκλησιές...   
Αυτό του στοίχισε  πολύ.

Ο Ντίνος Χριστανιόπουλος "εμμονικός" με την γλώσσα μας και τον πλούτο της, επέμενε:

"Ο Σολωμός πήγαινε στις ταβέρνες της Κέρκυρας για ν’ ακούσει πρόσφυγες από την Κρήτη που τραγουδούσαν μαντινάδες. 
Ο Καβάφης πήγαινε στα καφενεία και τα φαρμακεία της ελληνικής παροικίας της Αλεξάνδρειας κι έστηνε αυτί για να τσακώσει καμιά ζωντανή ελληνική φράση.....

Γλώσσες που μιλούσαν στη Μεσόγειο το 500 μ. Χ.

Παρασκευή 12 Ιουλίου 2024

Η θάλασσα στην αρχαία Ελλάδα



Η θάλασσα στην αρχαία Ελλάδα: 

Με άνεμο 0 μποφόρ, λεγόταν "Γαλήνη"...

Με άνεμο 1 μποφόρ, λεγόταν "Αλσάλος"... 

Με άνεμο 2 μποφόρ, λεγόταν "Θάλαττα ή Θάλασσα"...

Με άνεμο 3 μποφόρ, λεγόταν "Μύρα" έτσι γεννιούνται οι λέξεις 
Λατ. Ιταλ: Mare, Γαλ: Mer, Ισπ. Πορτ.: Mar, Γερ: Meer, Ρωσ.: Mope, Φινλ.: Meri, Σλοβάκ.: Mora, Σλοβέν.: Morje, αλλά και Marin, Marina, Miror.... αλλά και Μαίρα (Νηρηίδα), από αυτή και το εβραϊκό Μυριάμ = κυρα τής θάλασσας... 

Με άνεμο 4 μποφόρ, λεγόταν "Πέλαγος" έτσι έχουμε τις ονομασίες "Πελασγός" = πελαγίσιος, ταξιδευτής, Πελαγονία, Πελαγονική Χερσόνησος .......

Με άνεμο 5 μποφόρ, λεγόταν "Πόρος", από το αρχ. Ελλ. ρήμα "Πείρω" = διαπερνώ, μεταβαίνω απέναντι, περνώ θάλασσα... Αλλά με τι περνώ την θάλασσα; Με πλωτό "Μέσον” Ναῦς... Από το αρχ. Ελλ. ρήμα "Πείρω" έχουμε και τις "Πειρατής" "Πειρατεία"... Πόροι Αλός" λέγονται οι θαλάσσιοι δρόμοι... Όποιος ήταν μέσα στον "Πόρο" (στο πέρασμα, στον θαλασσινό δρόμο) και η πρόθεση που το δηλώνει αυτό είναι το "εν" (εντός) ήταν "έν-πορος" "έμπορος"... Από εκεί ξεκινά το εμπόριο... Γινόταν "Εύ-Πορος" πλούσιος δηλαδή ή αν δεν μπορούσε να ασχοληθεί με την θάλασσα ήταν "Ά-πορος" δηλ. χωρίς τα πλούτη που προσφέρει η θάλασσα... 

Με άνεμο 6 μποφόρ, λεγόταν "Πόντος" έτσι έχουμε το "Ποντο-Πόρο" πλοίο, Πόντιους....

Με άνεμο 7 μποφόρ, λεγόταν "Κλύδων" έτσι έχουμε τον κλυδωνισμό.....

Με άνεμο 8 μποφόρ, λεγόταν "Άχα". Το Χάος (>χάfος), κατά τους Στωικούς εκ του Χέω = χύνω, άχα... Έτσι λοιπόν ταξιδεύει η λέξη και γίνεται Σουηδ. Δαν.: hav, Λατιν.: Aqua..

Με άνεμο 9 μποφόρ, λεγόταν "Ρόθιον"..

Με άνεμο 10 μποφόρ, λεγόταν "Δόν - Δάν". Δόν -Δάν = Δόνησις... Ταξιδεύει και αυτή η λέξη και έχουμε την Τούρκ.: deniz , αλλά και εκ της "Σείσεως" συνώνυμο της "Δονήσεως" έχουμε Αγγλ.: "Sea", Ολλανδ.: "Zee", Νορβ.: Sjø

Με άνεμο 11 μποφόρ, λεγόταν "Βρύξ"..

Με άνεμο 12 μποφόρ, λεγόταν "Βρύχα" αυτός που ήταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ήταν "Υπό Βρύχα" έτσι έχουμε το υποβρύχιο κλπ...

Ο ΕΝ ΤΗ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ, ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ Άννας Τζιροπούλου Ευσταθίου, και λεξικό LIDELL SCOTT
από ανάρτηση Αλεξάνδρας Γκανά

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/p/Dw5Wb6YuPX9xAyeM/
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Δευτέρα 8 Ιουλίου 2024

Σημειώσεις για τον Νεοελληνικό Λαϊκό Πολιτισμό, την Γλώσσα και την Ιδεολογία




Μιχάλης Μερακλής – ΑΡΔΗΝ


Ο Γιάν­νης Μό­τσιος (Ελ­λη­νι­κή πε­ζο­γρα­φί­α 1600-1821), μι­λώ­ντας για την πε­ζο­γρα­φί­α του 17ου αιώ­να, κά­νει μιαν α­δρο­με­ρή κα­τά­τα­ξη του πλού­σιου υ­λι­κού σε: α) έρ­γα ι­στο­ριο­γρα­φί­ας και χρο­νι­κών, β) έρ­γα ρη­το­ρι­κά γ) “πε­ρισ­σό­τε­ρο ή λι­γό­τε­ρο κα­θα­ρές μορ­φές καλ­λι­τε­χνι­κής πε­ζο­γρα­φί­ας”, στις ο­ποί­ες συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει “και έ­να μέ­ρος α­πό τη μα­κραί­ω­νη πο­ρεί­α και ε­ξέ­λι­ξη των συ­να­ξα­ρια­κών ει­δών” (σ. 3). Πρέ­πει να προ­σθέ­σου­με και την ε­πι­στο­λο­γρα­φί­α (πβ. σ. 52). Ως προς τη γλωσ­σι­κή έκ­φρα­σή τους, ση­μειώ­νει ό­τι εί­ναι γραμ­μέ­να στη λα­ϊ­κή προ­φο­ρι­κή γλώσ­σα.

Ως υ­πο­δο­μή, τρό­πον τι­νά, του πε­ριε­χο­μέ­νου ό­λων αυ­τών των κα­τη­γο­ριών υ­πάρ­χει α­φε­νός “το η­ρω­ι­κό πα­ρελ­θόν, με τις νί­κες ή και τις σο­φές σε δι­δάγ­μα­τα ήτ­τες των αρ­χαί­ων προ­γό­νων”, α­φε­τέ­ρου η “ορ­θό­δο­ξη χρι­στια­νι­κή πα­ρά­δο­ση”, που με μια ο­πωσ­δή­πο­τε μα­χό­με­νη Εκ­κλη­σί­α κρά­τη­σε ακ­μαί­o το θρη­σκευ­τι­κό συ­ναί­σθη­μα, τη χρι­στια­νι­κή πί­στη.

Εν­δια­φέ­ρου­σα εί­ναι η ά­πο­ψή του, ό­τι η ι­στο­ρί­α γραμ­μά­των στον αιώ­να αυ­τόν, ό­πως και στον ε­πό­με­νο, δεν έ­χει να ε­πι­δεί­ξει μορ­φές ό­πως τον Θερ­βά­ντες, αλ­λά συν­θέ­τει το πρό­σω­πο της λο­γο­τε­χνί­ας, θα έ­λε­γε κα­νείς, ο­μα­δι­κά· αλ­λά και το­πι­κά, και μά­λι­στα σε τό­πους της πε­ρι­φέ­ρειας, σε ε­στί­ες (οι­κο­νο­μι­κές, πο­λι­τι­στι­κές) που α­να­δει­κνύ­ο­νται σε “ε­θνι­κά σταυ­ρο­δρό­μια”, ό­που “α­φο­μοιώ­νο­νταν φω­νές, χρώ­μα­τα το­πι­κά, ι­διο­μορ­φί­ες, συγ­χω­νεύ­ο­νταν χρο­νι­κές και χω­ρι­κές α­πο­στά­σεις” (σ. 5).

Τετάρτη 12 Ιουνίου 2024

Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ



Ιστορικά η ελληνική γλώσσα κατέχει καίρια θέση στην σκέψη και την γλωσσική έκφραση τής Ευρώπης σε όλες τις μορφές τής λεγόμενης απαιτητικής επικοινωνίας. 

Δεν είναι μόνο το ίδιο το όνομα Ευρώπη (πιθανότατα από το θηλυκό τού επιθέτου εὐρωπός, που σήμαινε «με ευρείς οφθαλμούς», άρα «ανοιχτομάτης») που είναι ελληνικό. Αλλά η όλη οργάνωση και έκφραση τής ευρωπαϊκής νόησης και γνώσης είναι αδύνατον να μη στηριχθεί σε λέξεις-έννοιες, όπως λ.χ. η θεωρία (theοry) και η εμπειρική (empirical) ή πρακτική (practical) γνώση, το σύστημα (system) και η μέθοδος (methοd), η λογική (lοgics) και η οργάνωση (οrganisatiοn), η υπόθεση (hypοthesis), τα κριτήρια (criteria), η ιεραρχία (hierarchy), οι κατηγορίες (categοry) και η ταξινόμηση (taxοnοmy), η ανάλυση (analysis) και η σύνθεση (synthesis), οι ιδέες (idea), οι θέσεις (thesis) και τα θέματα (theme), η κρίση (crisis) και τα προβλήματα (prοblem), η τεχνολογία (technοlοgy) και η μηχανή (machine), ο τύπος (type) και η αναλογία (analοgy), η φάση (phase) και το πρόγραμμα (prοgramme), η σφαίρα (sphere) και η ατμόσφαιρα (atmοsphere), η διάγνωση (diagnοsis), τα συμπτώματα (symptοm) και η θεραπεία (therapy), ο ενθουσιασμός (enthusiasm), το μυστήριο (mystery) και η μαγεία (magic), η συμμετρία (symmetry), ο ρυθμός (rythm), η περίοδος (periοd) και η εποχή (epοch), ο τόνος (tοne) και η μελωδία (melοdy), η δημοκρατία (demοcracy), η πολιτική (pοlicy), ο διάλογος (dialοgue) και ο μονόλογος (mοnοlοgue), η ενέργεια (energy) και το πάθος (pathοs), η ποίηση (pοetry), το θέατρο (theatre) και το δράμα (drama), η οικονομία (ecοnοmy), τα μαθηματικά (mathematics) και η αριθμητική (arithmetics), η συμφωνία (symphοny), η μουσική (music), η ορχήστρα (οrchestra), το σχολείο (schοοl), ο μύθος (myth) και η ιστορία (histοry), οι αυτόματοι (autοmatic), ηλεκτρονικοί (electrοnic), ατομικοί (atοmic) μηχανισμοί (mechanisms) κ.λπ.

Οι έννοιες-λέξεις αυτές λειτουργούν, τρόπον τινά, από σημειολογικής πλευράς ως πρώτες έννοιες ή ριζικές έννοιες με υψηλή δηλωτικότητα, αυτήν που έχει κάθε λέξη-έννοια στο ξεκίνημά της. Έτσι καταλαβαίνουμε τα λόγια τού ΒΕΡΝΕΡ ΧΑΪΖΕΝΜΠΕΡΓΚ (Werner Heisenberg), τού μεγάλου φυσικού, που δήλωνε ότι «η θητεία μου στην αρχαία ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση· στη γλώσσα αυτήν υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στη λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο» (εννοώντας την ετυμολογική διαφάνεια).

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/p/KGMoE248Qz1MFNCr/
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Πέμπτη 6 Ιουνίου 2024

Τι σημαίνει η ελληνική γλώσσα λίγοι από μας το γνωρίζουν



Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις. είναι από την Ελληνική γλώσσα.. (βιβλίο Γκίνες)

Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ’ αυτήν δεν υπάρχουν όρια.

(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)


Η Ελληνική και η Κινέζικη. είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και…..στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική.
(Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.

Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει.

Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.

Σάββατο 4 Μαΐου 2024

Ρωσία: Καθηγητής Πανεπιστημίου διασώζει τα «Τσακώνικα», την αρχαία δωρική διάλεκτο των Σπαρτιατ





Η διάλεκτος των αρχαίων δωρικών διασώζεται, εκτός από τους απανταχού Έλληνες Τσάκωνες και σε περιοχές της Πελοποννήσου, και στη Ρωσία.

Υπεύθυνος για αυτό είναι ο 44χρονος διευθυντής του Τμήματος Ελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών του Κρατικού Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, Μαξίμ Κισιλίερ, μελετητής της τσακώνικης διαλέκτου.

Είναι Ρώσος, μιλάει άπταιστα νεοελληνικά, γνωρίζει αρχαιοελληνικά και μιλάει...τσακώνικα, όπως οι ντόπιοι των χωριών της Τσακωνιάς, στην Πελοπόννησο. Και κάθε Τετάρτη από την έδρα του, την Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, παραδίδει διαδικτυακά μαθήματα τσακώνικης διαλέκτου σε απανταχού Έλληνες Τσάκωνες, που φροντίζουν να μην χαθεί η αρχέγονη – δωρική γλώσσα των προγόνων τους.

«Δύο τόπους έχω στη ζωή μου, που με εκφράζουν απόλυτα. Είναι η Αγία Πετρούπολη, όπου μένω και το Λεωνίδιο», λέει ο Μαξίμ Κισιλίερ. «Από τις πέντε ευρωπαϊκές γλώσσες που γνωρίζω πάρα πολύ καλά, τα νεοελληνικά είναι η γλώσσα της καρδιάς μου, αφού ασχολούμαι και με την έρευνα των ελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων», λέει ο γλωσσολόγος, που μελετά τα μαριουπολιτικά των Ελλήνων της Ουκρανίας, τα τσακώνικα, τα κυπριακά, τα ποντιακά, και τη γλώσσα των Ελλήνων στην περιοχή της Χειμάρρας.

Τσακώνικα, μια «κρυφή γλώσσα»


«Μια φορά ένας Έλληνας παππάς με το φίλο του μέσα στο καράβι, στο λιμάνι της Οδησσού, σχολίασε στα τσακώνικα μια κοπέλα, νομίζοντας ότι σίγουρα δεν τους καταλαβαίνει κανείς. Αλλά, η Ρωσίδα κοπέλα, γύρισε και του απάντησε στα τσακώνικα. Έμειναν έκπληκτοι και οι δύο. Μετά η κοπέλα τους εξήγησε, ότι έχει φίλο Έλληνα, από το Λεωνίδιο και έμαθε τσακώνικα», αφηγείται ο γλωσσολόγος Μαξίμ Κισιλίερ.

«Η πραγματική αυτή ιστορία δείχνει ότι αν και η τσακνική διάλεκτος δεν ομιλείτε παντού στον κόσμο, όπως τα κυπριακά και τα ποντιακά, εν τούτοις παραμένει αναλλοίωτη κα σώζεται στις ημέρες μας», λέει ο καθηγητής.

Παρασκευή 8 Μαρτίου 2024

Η αρμονία της ελληνικής γλώσσας



Ευλόγως λοιπόν ο Αντισθένης μας υπενθυμίζει «Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις»

Η Ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία. Χτίστηκε πάνω στα μαθηματικά, και αυτό που ελάχιστοι ακόμα ξέρουν είναι ότι κάθε λέξη στην Ελληνική έχει μαθηματικό υπόβαθρο.

Τα γράμματα στην Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα σύμβολα. Όρθια, ανάποδα με ειδικό τονισμό, αποτελούσαν το σύνολο των 1620 συμβόλων που χρησιμοποιούνταν

στην Αρμονία (Μουσική στα νεοελληνικά). Η πιο σημαντική τους ιδιότητα είναι ότι το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός.Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα λέξεις λόγω της μαθηματικών τιμών που έχουν. Ένας από τους Πρωτοπόρους επί του θέματος ήταν ο μέγιστος Πυθαγόρας. Οι αριθμοί, τα σχήματα, η αρμονία και τα άστρα έχουν κάτι κοινό, έτσι αντίστοιχα τα μαθηματικά (αριθμοί) η γεωμετρία (σχήματα) η αρμονία(μουσική) και η αστρο-νομία (αστήρ=α-χωρίς- στήριγμα + φυσικοί νόμοι που τα διέπουν) ήταν αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα, που με την συγκεκριμένη σειρά που αναφέραμε ήταν η σκάλα για την εξέλιξη (=εκ -του- έλικος, DNA) του νου-ψυχής προς τον Δημιουργό. Έναν Δημιουργό που δημιούργησε βάσει αυτών των τεσσάρων επιστημών. 27 σύμβολα-αριθμοί με αριθμητική αξία συνθέτουν το Ελληνικό Αλφάβητο, 3 ομάδες από 9 σύμβολα-αριθμούς η κάθε ομάδα, με άθροισμα κάθε ομάδας 45, 450, 4.500.

ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1

ΕΝ = 5+50 = 55 => 5+5 = 10 => 1+0= 1

ΟΜΙΚΡΟΝ = 70+40+10+20+100+70+50= 360, όσες και οι μοίρες του κύκλου

Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024

Οι σκέψεις του Ελύτη για την κατάργηση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών




Όπως είναι γνωστό ο νόμος του Κωνσταντίνου Καραμανλή για την κατάργηση της καθαρεύουσας εν μία νυκτί αποδοκιμάστηκε από μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής κοινότητας. Επίσης, η απόφαση θεωρήθηκε πως είχε πολιτικά κριτήρια και όχι γλωσσολογικά – επιστημονικά.

Έτσι, λοιπόν στις 27 Ιανουαρίου του 1976 μια μακρά συνεδρίαση στο κτίριο του Υπουργείου Παιδείας ολοκληρώνεται. Η ιστορική απόφαση έχει ληφθεί: η δημοτική καθιερώνεται ως η μόνη γλώσσα διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Στην ιστορική συνάντηση προέδρευσε ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και συμμετείχαν ο υπουργός και οι υφυπουργοί Παιδείας, πρυτάνεις πανεπιστημίων, πανεπιστημιακοί και πρόεδροι εκπαιδευτικών σωματείων.

Παρών ήταν και ο βουλευτής Επικρατείας του ΕΚΝΔ Ευάγγελος Παπανούτσος, ο οποίος λίγο πριν τη χούντα ήταν ο εμπνευστής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που εισήγαγε η κυβέρνηση Παπανδρέου.

Η ιστορική συνάντηση της 27ης Ιανουαρίου


Το γλωσσικό ζήτημα ήταν μόνο ένα από τα θέματα της διαβούλευσης. Το κεντρικό θέμα ήταν το εκπαιδευτικό σύστημα και οι παθογένειές του. Ωστόσο, η κατάργηση της καθαρεύουσας, όπως ήταν λογικό, μονοπώλησε το ενδιαφέρον της ελληνικής κοινωνίας. Συγκεκριμένα, η απόφαση ανέφερε ότι όλα τα σχολικά βιβλία έπρεπε να ξαναγραφούν στη δημοτική, ενώ ακόμη και τα κείμενα των αρχαίων φιλοσόφων στο Γυμνάσιο θα διδάσκονταν πλέον μόνο από μετάφραση, για να είμαστε πιο ακριβείς μόνο στη νεοελληνική απόδοση.

Κυριακή 24 Δεκεμβρίου 2023

Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ



Αντιγράφω απο το έντυπο «Φύλλα μάχης» Σεπτέμβριος του 1991.
~Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ

[Ἔνθετο ἔντυπο τοῦ περιοδικοῦ Εὐθύνη, συλλογὴ «Φύλλα μάχης» ἀρ. 1.]

1.
Τὸ μονοτονικὸ ἐπιβλήθηκε στὸν ἑλληνικὸ Λαὸ ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση τοῦ ΠΑΣΟΚ —Ὑπουργὸς Παιδείας κ. ᾽Ελευθ. Βερυβάκης— μὲ τροπολογία ποὺ αἰφνίδια προτάθηκε, κοντὰ στὰ μεσάνυχτα, ὅταν ἡ Βουλή τῶν Ἑλλήνων (συνεδρίαση τῆς 11.1.1982) εἶχε περατώσει τὴν συζήτηση καὶ εἶχε ψηφίσει τὸ ἕνα καὶ μόνο ἄρθρο τοῦ Νόμου 1228 ποὺ ἀποτελοῦσε «Κύρωση τῆς ἀπὸ 11.11.1981 πράξης τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας περ ὶ ἐγγραφῆς μαθητῶν στὰ Λύκεια τῆς Γενικῆς καὶ Τεχνικῆς καὶ ᾽Επαγγελματικῆς ᾽Εκπαιδεύσεως» καὶ μὲ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν τίτλο δημοσιεύτηκε στὸ Αʹ Τεῦχος τοῦ φύλλου 15/11.2.82 τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως.

Ἕνα κεφαλαιῶδες, λοιπόν, ἐθνικὸ θέμα, τὸ θέμα τοῦ τρόπου γραφῆς τῶν λέξεων μιᾶς πανάρχαιας γλώσσας -τρόπου καθιερωμένου μὲ ἐφαρμογὴ πολλῶν αἰώνων,- ἀντιμετωπίστηκε μὲ ἀσύγνωστη, ἀνατριχιαστικὴ ἐπιπολαιότητα. Διότι: α) εἰσάγεται πρὸς συζήτηση μὲ ἄρθρο τῆς προσκολλήσεως σὲ θέμα νόμου ἄσχετο, β) εἰσάγεται μεσάνυχτα, ὅταν ἡ πλειονότητα τῶν βουλευτῶν ἀπουσιάζει, γ) εἰσάγεται αἰφνίδια (κι αὐτό, θὰ ἰδοῦμε γιατί) δ) εἰσάγεται ἀντισυνταγματικὰ (προσκολλημένο σὲ νόμο ἄσχετο) καὶ ε) εἰσάγεται χωρὶς νὰ ἐρωτηθεῖ, οὔτε ὁ Λαὸς —ἐνῶ τότε ἀκριβῶς ὑποστηριζόταν πὼς γιὰ δυὸ στρατιωτικὲς βάσεις ἔπρεπε νὰ γίνει... δημοψήφισμα,— οὔτε ἡ ᾽Ακαδημία ᾽Αθηνῶν, οὔτε τὰ Πανεπιστήμια τῆς χώρας καὶ ἰδίως οἱ Φιλοσοφικές τους Σχολές, οὔτε οἱ Ἑταιρίες τῶν Συγγραφέων-Λογοτεχνῶν —παρὰ τὴν βαρυσήμαντη ἀπόφανση τοῦ σοφοῦ καθηγητῆ καὶ τότε Γεν. Γραμματέα τῆς ᾽Ακαδημίας Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου πὼς «Τὴν γλώσσα τὴν ἀναπτύσσουν μόνον ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν νὰ εἰποῦν κάτι, δηλαδὴ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι, καὶ ὄχι οἱ ἀπνευμάτιστοι γλωσσοπλάστες καὶ νομοθέτες... Οἱ γλωσσικοὶ νομοθέτες δὲν ἔχουν καμμιὰ ἁρμοδιότητα καὶ ἀνακόπτουν ἁπλῶς τὴν ἐξέλιξη τοῦ γλωσσικοῦ μας πολιτισμοῦ».

2.
Ὑπῆρξε, βέβαια, πολὺ πρὶν ἀπὸ τὴν ἡμερομηνία αὐτή, ἐξαγγελία κύκλων τοῦ ΠΑΣΟΚ ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ ἀλλὰ γιὰ ἔσχατη ἁπλοποίηση τῆς γλώσσας μας (ὡσὰν νὰ εἴμαστε οἱ ἄξεστοι Τοῦρκοι τοῦ Κεμὰλ ᾽Ατατοὺρκ καὶ ὄχι οἱ φορεῖς τῆς ἀρχαιότερης ζωντανῆς γλώσσας τοῦ κόσμου...). Στὸ «Δελτίο Συνδέσμου Ἑλληνίδων ᾽Επιστημόνων (᾽Οκτώβριος 1979) προαναγγέλλεται πὼς «τὸ μονοτονικὸ εἶναι ἕνα βῆμα» πρὸς τὴν ταύτιση τῆς γραπτῆς μὲ τὴν προφορικὴ λαλιὰ (δὲν μᾶς μιμήθηκαν οἱ Ἄγγλοι καὶ οἱ Γάλλοι...), δηλαδή: τὴν κατάργηση τῶν διφθόγγων, τῶν πολλῶν ι, τῶν δύο ε καὶ ο, —καὶ «σ' αὐτὴ τὴν ἐπίμονη», λέει τὸ κείμενο, «διεργασία πρωτοστατοῦν οἱ δημοσιογράφοι, οἱ προκηρυξιογράφοι-τοιχοκολλητές, οἱ μπροσουροποιοί, μανιφεστογράφοι... ποὺ θὰ λυτρώσουν τὴν γλώσσα μας ἀπὸ τὴν σκουριὰ αἰώνων». Μόνο αὐτοὶ εἶναι ἁρμόδιοι...

Τρίτη 19 Δεκεμβρίου 2023

" Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτισμικής καλλιέργειας. "



- Μαριάννα Μακ Ντόναλτ, καθηγήτρια Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, ιστορικός των κλασικών

Δώρισε ενα εκατομμύριο δολάρια στο Πανεπιστήμιό της, για να ιδρυθεί ένα ερευνητικό κέντρο με σκοπό την καταχώρηση σε Η/Υ όλης της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, έτσι ώστε ο οποιοσδήποτε ερευνητής στο μέλλον να μπορεί να αναδιφήσει ταχύτατα μέσα σε οποιοδήποτε κείμενο η συνδυασμό Αρχαίων κειμένων. Έτσι ξεκίνησε το διάσημο προγραμμα TLG, που σημαίνει «Thesaurus Linguae Graecae» δηλαδή ο «Θησαυρος της Ελληνικης Γλωσσας», το 1972 στο Πανεπιστημιο της Καλιφορνια στο Irvine.

Το TLG έχει ουσιαστικά αποθηκευμένη σχεδόν ολόκληρη την Ελληνική Γραμματεία απο το 800 π.χ.ε. (προ χριστιανικής εποχής) μέχρι το 1453 μ.χ.ε. και επίσης συνεχίζει με την μετα-Βυζαντινή περίοδο. Το όλο corpus περιλαμβάνει περί τα 90.000.000 λέξεων, λεκτικών τύπων και λημμάτων.

Σήμερα (86 ετών παρακαλώ) είναι επίτιμη καθηγήτρια (Emeritus Faculty of UC San Diego) Κλασσικής Φιλολογίας και Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και διεθνούς φήμης αυθεντία στο χώρο της Αρχαίας Τραγωδίας, ιδιαίτερα όσον αφορά στις σύγχρονες παραστάσεις του Αρχαίου Θεάτρου. Το 1972 η Marianne MacDonald ολοκλήρωσε την διδακτορική της διατριβή με θέμα την έννοια της ευτυχίας στον Ευριπίδη. Τελευταία της επίσημη συμμετοχή/εργασία δημοσιεύτηκε στη OUP (Oxford University Press) το 2015 με τίτλο "Dancing Drama: Ancient Greek Theatre in Modern Shoes and Shows book chapter for Oxford Handbook on Dance and Theatre, edited by Nadine George"

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2023

Τι σχέση έχουμε εμείς με τους αρχαίους;


Όμηρος 

Πέρασαν 3.000 χρόνια το λιγότερο (και 4 μη σου πω) και ακόμα ομιλείται η ίδια γλώσσα χωρίς να το ξέρετε. Δεν συμβαίνει σε καμία άλλη γλώσσα αυτό παγκοσμίως.

Στην καθημερινότητα σου λες :

1. Ένα χελιδόνι (ή ένας κούκος) δεν φέρνει την άνοιξη.
Μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεἶ - Ειπώθηκε απο τον Αίσωπο και έμεινε ως παροιμία που χρησιμοποιούσαν συχνά ο Αριστοτέλης, ο Στοβαίος και ο Αριστοφάνης. Επικράτησε η εκδοχή με τον κούκο.

2. Το ένα χέρι νίβει το άλλο
ἁ δὲ χεὶρ τὰν χεῖρα νίζει - στίχος του Πυθαγόρειου φιλόσοφου και ποιητή Επίχαρμου

3. Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις
Εί κακά τις σπείραι κακά κέρδια αμήσειν - Ησίοδος

4. Κάλλιο να σε ζηλεύουνε παρά να σε λυπούνται
κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος- Πίνδαρος

5. Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει
Ἡ γλῶττα ἀνόστεος μὲν ὀστέα θραύει- Σόλων

6. Έπαθε και έμαθε
τὸν πάθει μάθος- Αισχύλος, Αγαμέμνων

7. Σηκώθηκαν οι τρίχες μου
τριχὸς δ᾽ ὀρθίας πλόκαμος ἵσταται - Αισχύλος, Επτά επί Θήβας

8. Ο άνδρας είναι η κολώνα του σπιτιού
Ανήρ, στέγης στῦλον - Αισχύλος, Αγαμέμνων

9. Χτύπα ξύλο
Ἅπτεσθαι ξύλου - Αριστοφάνης

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2023

Μάικλ Βέντρις έδωσε στην χώρα μας 7 αιώνες περισσότερη Ιστορία!



Του Δημήτρη Σταματάκη


Έζησε μόνο 34 χρόνια, στην σύντομη ζωή του ο ιδιοφυής νεαρός Μάικλ Βέντρις και έδωσε στην χώρα μας 7 αιώνες περισσότερη Ιστορία! Από μικρός είχε κλίση στην εκμάθηση γλωσσών, 9 χρονών γνώριζε αρχαία ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερμανικά, πολωνικά.

Το 1936, σε ηλικία 14 ετών έτυχε να ξεναγηθεί από τον ανασκαφέα της Κνωσού Σερ Άρθουρ Έβανς σε μια έκθεση Μινωικής τέχνης και εντυπωσιάζεται, ακούει για πρώτη φορά για την άγνωστη γραφή των Μινωιτών, ο Έβανς την ονόμασε Γραμμική Β, επειδή χρησιμοποιούσε γραμμικούς χαρακτήρες, όχι εικονιστικούς, όπως τα ιερογλυφικά και διέφερε από την ακόμα παλιότερη γραφή, την Γραμμική Α, ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα επηρεασμένη από το κύρος του Έβανς δέχεται την γνώμη του ότι δεν είναι Ελληνική, αλλά ξεχωριστή γλώσσα, του Βέντρις γίνεται έμμονη ιδέα να την διαβάσει.

Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατατάχτηκε στη Βασιλική Βρετανική Αεροπορία και διέπρεψε στο να σπάζει μυστικούς κώδικες των Γερμανών, το να λύσει το μεγάλο αίνιγμα, το αποκαλούμενο «Έβερεστ» της Αρχαιολογίας που ταλάνιζε ειδικούς πάνω από 30 χρόνια ήταν πια θέμα χρόνου. Το γεγονός ότι δεν ήταν αρχαιολόγος, αλλά αρχιτέκτονας αλλά ούτε και πανεπιστημιακός, τον βοήθησε να διατηρήσει το μυαλό του καθαρό και να ρισκάρει κάνοντας τολμηρές υποθέσεις ότι πράγματι η Γραμμική Β είναι Ελληνική γλώσσα, χωρίς το φόβο της απόρριψης από ένα χώρο, τον Ακαδημαϊκό όπου ούτως ή άλλως δεν ανήκε.

Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023

Οι 18 μοναδικές ιδιότητες της Ελληνικής γλώσσας!

Ἀντώνη Ἀντωνάκου, φιλολόγου – ἱστορικοῦ





Οι ιδιότητες αυτές, πολύ περιληπτικά, είναι οι εξής:


1. Ἡ μόνη γλῶσσα στὸν κόσμο ποὺ ὁμιλεῖται συνεχῶς ἐπὶ 4000 ἔτη. Ὅλες οἱ ὁμηρικὲς λέξεις ἔχουν διασωθεῖ στὴν παραγωγὴ τῶν λέξεων καὶ κυρίως στὰ σύνθετα. Π.χ. μπορεῖ σήμερα νὰ λέμε νερό (ἐκ τοῦ νηρόν, ἐξ οὗ καὶ Νηρηίδες, Νηρεὺς κ.λπ.), ἀλλὰ τὰ σύνθετα καὶ τὰ παράγωγα θὰ εἶναι μὲ τὸ ὕδωρ (ὑδραυλικός, ὑδραγωγεῖο, ὕδρευση, ἐνυδρεῖο, ἀφυδάτωση, κ.λπ.) Ἢ τὸ ρῆμα δέρκομαι βλέπω, ποὺ ἔχει διασωθεῖ στὸ ὀξυδερκής.

2. Ἔξυπνοι τόνοι καὶ ἔξυπνα γράμματα. Οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα ἀλλὰ καὶ τὰ φωνήεντα εἶναι πολὺ σημαντικοὶ παράγοντες στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, γιατί, ἂν ἀλλάξει ἕνα πνεῦμα ἢ ἕνας τόνος ἢ ἕνα φωνῆεν, αὐτομάτως ἔχουμε διαφορετικὴ σημασία. Π.χ. τὸ ρῆμα εἴργω (μὲ ψιλὴ) σημαίνει ἐμποδίζω τὴν εἴσοδο, ἐνῷ μὲ δασεῖα (εἱργνύω) σημαίνει ἐμποδίζω τὴν ἔξοδο (κάθειρξις). Σῦρος (μὲ περισπωμένη) εἶναι τὸ νησί, ἐνῷ Σύρος (μὲ ὀξεῖα), εἶναι ὁ κάτοικος τῆς Συρίας. Ἡ λέξη φορὰ (μὲ ὄμικρον) σημαίνει τὴν κατεύθυνση ἑνὸς πράγματος, ἡ λέξη φωρά (μὲ ὠμέγα καὶ ὀξεῖα) σημαίνει τὴν κλοπή, ἐνῷ φωρᾷ (μὲ ὠμέγα, περισπωμένη καὶ ὑπογεγραμμένη) σημαίνει ζητεῖ.

3. Ὁ τονισμὸς δημιουργεῖ θετικὴ ἢ ἀρνητικὴ ἔννοια. Παράδειγμα, ἡ λέξη ἔργον συντιθέμενη μὲ ἕνα συνθετικὸ ἀποδίδει ἰδιότητα δημιουργώντας τὴν κατάληξη -ουργός. Καὶ ἐδῶ ἔρχεται τὸ μεγαλεῖο τῆς Ἑλληνικῆς ἡ ὁποία προστάζει: Ἐὰν τὸ ἔργο εἶναι γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἀνθρώπων, τότε τονίζεται ἡ λήγουσα, ὅπως μελισσουργός, δημιουργός, σιδηρουργός. Ὅταν ὅμως εἶναι πρὸς…βλάβην τῶν ἀνθρώπων, ὁ τονισμὸς ἀνεβαίνει στὴν παραλήγουσα π.χ. κακοῦργος, πανοῦργος, ραδιοῦργος.

4. Ἡ σοφία. Ἡ γλῶσσα μας ἔχει λέξεις ποὺ περικλείουν, πραγματικά, ὁλόκληρη φιλοσοφία. Π.χ. ἡ λέξη βίος ἀναφέρεται στοὺς ἀνθρώπους ἐνῷ ἡ λέξη ζωὴ στὰ ζῶα, ἡ λέξη φθόνος ἐκ τοῦ φθίνω ποὺ σημαίνει, σβήνω, χάνομαι, ὁπότε ἐπισημαίνεται ἡ ἠθικὴ διδασκαλία τῆς λέξεως αὐτῆς ποὺ μᾶς προστάζει νὰ μὴν φθονοῦμε τοὺς ἄλλους, διότι ὅποιος φθονεῖ τότε φθίνει συνεχῶς, σβήνει καὶ στὸ τέλος χάνεται.

Τετάρτη 2 Αυγούστου 2023

Η ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΡΙΖΑΣ ΛΕΞΕΩΝ




Στο παρακάτω κείμενο (παρμένο από το "Έλλην Λόγος" της Άννας Τζιροπούλου) γίνεται  προσπάθεια να μελετηθούν περιπτώσεις λέξεων που δείχνουν σε ποια έκταση και ποιο βάθος η γλώσσα, ως κύριος εκφραστής του ήθους του ελληνικού πολιτισμού, μπόρεσε να διαμορφώσει δίαυλους παιδείας και επικοινωνίας με τους λαούς της Δυτικής Ευρώπης.

1. Η λέξη #Βρετανία [αγγλικά Britain, λατινικά Britannia] ετυμολογείται από την ελληνική λέξη πρυτανεία [πρώτη στην ιεραρχία] που προέρχεται από τα συνθετικά πρώτος + άνω [=η πρώτη χώρα που βρίσκεται πάνω από την ηπειρωτική Ευρώπη].  Η λέξη #αναφέρεται για #πρώτηφορά από τον Έλληνα εξερευνητή και θαλασσοπόρο #ΠυθέατονΜασσαλιώτη, που επισκέφθηκε την Αγγλία περί το 330 π.Χ. Σημειωτέον ότι αρχικά οι Βρετανικές Νήσοι ονομάζονταν «Κασσιτερίδες  Νήσοι» (εξαιτίας των κοιτασμάτων κασσιτέρου που υπήρχαν στην Κορνουάλη), ενώ για  την  Βρετανία  υπήρχε  στην  αρχαιότητα  και  το  όνομα  «Αλβιών». Και οι δύο αυτές λέξεις είναι ελληνικής προέλευσης: Η λέξη Κασσίτερος ετυμολογείται από τα συνθετικά κατά + σίδηρος [>κατασίδηρος >κατσίδερος >κασσίτερος], ενώ η λέξη #Αλβιών ετυμολογείται από το #αλφός [=υπόλευκος, λευκός], ενώ ως προσδιορισμός της Αγγλίας αναφέρεται στο υπόλευκο χρώμα των βράχων της (που περιέχουν κιμωλία) όπως φαίνονται από την ακτογραμμή του Dover. Περαιτέρω η λέξη σίδηρος προέρχεται από τα συνθετικά σίζω [=σφυρίζω] + δηρός [=ανθεκτικός], που σημαίνουν ότι το μέταλλο σιρίζει όταν ψύχεται με νερό και γίνεται σκληρό. Εξάλλου η λέξη αλφός προέρχεται από τα συνθετικά α [στερητικό] + φλοιός [=φλούδα] >αφλοιός >αλφειός, που δηλώνουν ότι το ξεφλουδισμένο κλαδί αφήνει να φαίνεται η λευκωπή εσωτερική επιφάνειά του. Από τη λέξη αλφός, εκτός από  Αλβιών, προέκυψαν ονόματα όπως #ΑλφειόςΆλπειςΑλβανία. (Και η αρχαία και νυν Αλφά Μυλοποτάμου και οι υπόλευκες πέτρες Αλφάς στην Κρήτη)    

2. Η λέξη #Αγγλία [αγγλικά Anglia, λατινικά Anglia] είναι ελληνικής προέλευσης και ετυμολογείται από τα συνθετικά #Άνω + #Γαλλία [>Ανγαλία >Αγγλία = χώρα πάνω από τη Γαλλία].  Η λέξη #Γαλλία είναι επίσης Ελληνική, προέρχεται από τη λέξη #Γαλάτης (>Γαλατία >Γαλτία >Γαλλία), η οποία αποτελεί μετεξέλιξη της λέξης #Κελέτης (>#Καλάτης >Γαλάτης), από την οποία προήλθε και το όνομα #Κέλτης.  Η λέξη Κελέτης έτυμολογείται από τα συνθετικά #κέλης [=#ίππος] + #έχω [>εχεύς, έτωρ, έτης] και σημαίνει "άνθρωπος που χρησιμοποιεί άλογα".  

3. Η λέξη Σκοτία [αγγλικά #Scotland] είναι ελληνική, σχετίζεται με τη λέξη "#σκότος" και σημαίνει "χώρα του σκοταδιού", εξαιτίας της μεγαλύτερης διάρκειας της νύχτας σε εκείνο το γεωγραφικό πλάτος. Σημειωτέον ότι αρχαιότερο όνομα της Σκοτίας ήταν το #Καλυδονία, που είναι επίσης ελληνικής προέλευσης, ετυμολογούμενο από τα συστατικά #καλός + #υδνέω [=τρέφω, αυξάνω {<δαίνυμι}] που σημαίνουν "αυτός που φέρνει πολλή τροφή". Το όνομα εξάλλου #Ουαλία [αγγλικά #Wales] της τρίτης βρετανικής χώρας είναι επίσης ελληνικό, σχετίζεται με το ρήμα "#βάλλω" [="πλήττω καταβάλλω"], το οποίο στην εκλατινισμένη Δυτική Ευρώπη προφερόταν και ως "ουάλλω", και επομένως σημαίνει "χώρα ανθρώπων που μπορούν να καταβάλλουν" [=να νικάνε].