Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Παρασκευή 5 Ιανουαρίου 2024

Οι απόψεις των βυζαντινολόγων για την τέχνη της Μακεδονικής Αναγέννησης



του Χρήστου Χατζηλία, παιδαγωγού


To παρών άρθρο επιχειρεί να σκιαγραφήσει σε λίγες σειρές τις απόψεις μεγάλων βυζαντινολόγων για την τέχνη μετά τη περίοδο της Εικονομαχίας την οποία ο καθένας αναλύει τις πολιτικές και πολιτισμικές καταβολές τις συγκεκριμένης όπως αυτός τις αντιλαμβάνεται, στόχος είναι η συγκέντρωση, η σύγκριση και η κριτική των απόψεων τους.

Η Μακεδονική δυναστεία (867-1057) υπήρξε μια από τις αποτελεσματικότερες της ιστορίας του Βυζαντίου, μέλη της κατάφεραν να αυξήσουν εδαφικά το κράτος περνώντας στην αντεπίθεση μετά από πολλές ήττες από Άραβες και Βούλγαρους, την περίοδο εκείνη η αυτοκρατορία εκτείνονταν από την Ιταλία μέχρι τον Καύκασο και την Συρία, όπως επίσης από την Κροατία μέχρι την Κριμαία και την Κύπρο. Επηρέασε πολλούς λαούς μέσω της διπλωματίας, της σύναψης επιγαμιών και φυσικά των ιεραποστολών με πρωτεργάτες τους Κύριλλο-Κωνσταντίνο και Μεθόδιο όπου αρχίζει ο εκχριστιανισμός των Σλάβων της Βαλκανικής και των Ρώσων του Κιέβου. Όσον αφορά το καλλιτεχνικό κομμάτι αρχίζει σταδιακά μια ανάκαμψη των απεικονίσεων ιερών προσώπων στους ναούς και ακολουθεί μια στροφή προς τα ελληνιστικά πρότυπα.


Οι βυζαντινολόγοι Vasiliev, Mango, Runciman, Obolensky, Diehl έδωσαν ο καθένας την δική του θεωρία για το πως αντιλαμβάνεται την τέχνη της Μακεδονικής Αναγέννησης.

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2023

Η ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ




Ένα θεολογικό λατρευτικό ζήτημα που συντάραξε τη ζωή της βυζαντινής αυτοκρατορίας ολόκληρο τον 8ο και τις αρχές του 9ου μ.Χ. αιώνα. Είναι η διαμάχη που ξέσπασε ανάμεσα σε δυο παρατάξεις: τους εικονοφίλους (οπαδούς της λατρείας των εικόνων) και τους εικονομάχους (διώκτες της λατρείας των εικόνων).

 Η διαμάχη ξεκίνησε από την αντίδραση εναντίον της θρησκοληψίας και των υπερβολών στη λατρεία των αγίων λειψάνων και εικόνων. Στα χρόνια αυτά έχουμε μεγάλη έξαρση του μοναχισμού. Χιλιάδες νέοι άνθρωποι κατέφυγαν στα μοναστήρια για να αποφύγουν τη στράτευση ή τις άλλες κοινωνικές υποχρεώσεις. Για να ζήσουν, πολλοί απ' αυτούς εκμεταλλεύονταν την αμάθεια του κόσμου με την πώληση λειψάνων αγίων ή χρώματος από θαυματουργές εικόνες για θεραπευτικούς σκοπούς κ.λπ.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ


Τα αίτια της εικονομαχίας είναι κυρίως θεολογικά, αλλά έχουν και πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο. Ειδικότερα:

1.  Τον 8ο μ.Χ. αιώνα εδραιώνεται στην Ανατολή το Ισλάμ, ενώ ο Χριστιανισμός δέχεται ακόμη επιρροές από τον Ιουδαϊσμό. Οι θρησκείες αυτές αρνούνται την απεικόνιση του Θεού, αλλά και όλων των θρησκευτικών προσωπικοτήτων. Οι ανεικονικές αυτές αντιλήψεις επηρέασαν πολλούς πιστούς και βρήκαν γόνιμο έδαφος σε αιρετικές κοινότητες, όπως των Νεστοριανών και των Παυλικιανών. Γενικότερα, στην Μικρά Ασία υπήρχε μια τάση απόρριψης των εικόνων.

2.  Το ανεικονικό πνεύμα του Ισλαμισμού και οι αντιλήψεις της Ανατολής επηρέασαν τη δυναστεία των Ισαύρων που καταγόταν από τη Συρία. Ο Λέων Γ' ο Ίσαυρος και ο γιος του Κωνσταντίνος ο Ε', όταν έγιναν αυτοκράτορες, προσπάθησαν να επιβάλλουν στους πιστούς τις εικονομαχικές τους απόψεις.

3. Η επιθυμία των Ισαύρων να περιορίσουν την επιρροή των μοναχών.

4. Η λανθασμένη ιδέα που είχαν οι εικονομάχοι ότι οι επιτυχίες των εχθρών του Βυζαντίου, προέρχονταν από τη δίκαιη οργή του Θεού για ότι συνέβαινε στο χώρο της λατρείας.

5.  Στη διένεξη αυτή συνέβαλαν πολλοί αφελείς και χωρίς θεολογική παιδεία μοναχοί και λαϊκοί, που προέρχονταν από τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας. Με τις υπερβολές και τις δεισιδαιμονίες τους σχετικά με τις εικόνες διαμόρφωσαν ένα κλίμα εικονολατρίας με ειδωλολατρικές εκδηλώσεις. Κατέληξαν να λατρεύουν το ξύλο, το χρώμα και το υλικό της εικόνας, τα οποία θεωρούσαν φορείς της θείας χάριτος και μέσον αγιασμού των πιστών.

6.  Οι αντιλήψεις αυτές, αλλά και η δυσαρέσκεια για την αυστηρή οικονομική και κοινωνική πολιτική των Ισαύρων οδήγησε τις λαϊκές και οικονομικά ασθενείς κοινωνικές ομάδες με αφορμή τις εικονομαχικές θέσεις αυτής της δυναστείας, να αντιδράσουν δυναμικά στις μεταρρυθμίσεις τους.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ

Σάββατο 6 Μαρτίου 2021

ΕΙΚΟΝΟΚΛΑΣΤΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΕΙΚΟΝΟΔΟΥΛΩΝ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ!

Μπορεί να είναι εικόνα εξωτερικοί χώροι και μνημείοΜπορεί να είναι εικόνα ‎εξωτερικοί χώροι, μνημείο και ‎κείμενο που λέει "‎雅צ Fuck HEROES FIGHT, NOW‎"‎‎


Του Γιώργου Τασιόπουλου



Να θυμίσουμε ότι ο όρος βανδαλισμός προήλθε από το μάχιμο γερμανικό φύλο των Βανδάλων, οι οποίοι συνήθιζαν κατά τις εκστρατείες τους να καταστρέφουν έργα τέχνης από τους τόπους των κατακτήσεών τους. Κατέστρεφαν κυρίως αγάλματα, αφαιρώντας συνήθως τις μύτες και τα αυτιά των προσώπων κι αυτό με αφορμή μια προκατάληψη που έλεγε πως τα αγάλματα διαθέτουν ψυχή και έτσι, καταστρέφοντάς τα, αφαιρούσαν τη δυνατότητα να εισέρχεται και να εξέρχεται η ψυχή μέσα στο άγαλμα.

Δυστυχώς, στα μάτια και ο βανδαλισμός των ηρώων του '21 στην Αργυρούπολη.
 

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ


Ουδείς διανοήθηκε, εκδικούμενος για τις πολικές ιδέες τους, να καταστρέψει το έργο καλλιτεχνών.
Χαρακτηριστικά τα παραδείγματα του Νταλί και του Καζαντζάκη.

Ο Νταλί
έχει χαρακτηριστεί ως υποστηρικτής του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο στην Ισπανία. Οι πολιτικές του απόψεις ήταν άλλωστε και η αιτία της διαμάχης του με πολλά από τα μέλη του υπερρεαλιστικού κινήματος. Αν και στα νεανικά του χρόνια, ο Νταλί είναι γνωστό πως συνδέθηκε πιο στενά με τον χώρο του αναρχισμού και του κομμουνισμού στη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου, αρνήθηκε να κάνει αντίσταση ή να επιλέξει στρατόπεδο. Συνδέθηκε ωστόσο περισσότερο με το καθεστώς του Φράνκο, ιδιαίτερα κατά την επιστροφή του από την Αμερική στην Ισπανία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ίδιος ο Νταλί ζωγράφισε και ένα πορτραίτο της κόρης του Ισπανού δικτάτορα.
Ο Νταλί έχει δηλώσει ο ίδιος ότι δεν έχει πολιτική θέση. Είναι αναρχικός, αλλά και μοναρχικός, και τα δύο όμως σε μεταφυσικό επίπεδο και όχι σε πολιτικό.

Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2018

Κυριακή της Ορθοδοξίας: Η πίστη που σώζει


Ο ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Παν. Αθηνών Πρωτ. Γεώργιος Μεταλληνός, μιλώντας για την μεγάλη εορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας, τονίζει ότι σήμερα, τιμώντας και υψώνοντας τις άγιες εικόνες του Χριστού, της Θεοτόκου και όλων των αγίων, εορτάζουμε την ορθόδοξη πίστη που σώζει, όπως βεβαιώνουν και τα άφθαρτα λείψανα αγίων και μαρτύρων της Εκκλησίας μας.
και ΕΔΩ

Εικονομαχία: Η κατανόηση του Θείου... Το πνεύμα του μετά


Ν. Λυγερός: Η Εκκλησία μας 
είναι το πνεύμα του Βυζαντίου 
που νίκησε τους εικονοκλάστες
και αυτό μπορείς να το θυμάσαι
κάθε φορά που φιλάς μια εικόνα
γιατί χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσες
και θα έβλεπες ένα κτίριο κενό
αν υπήρχε βέβαια μετά την εξαφάνιση 
κάθε εικόνας έτσι αν δεν αντιστέκεσαι
είναι σαν να λειτουργείς ως συνεργάτης
που με την παρουσία του 
βοήθησε να καούν 
και να καταστραφούν εικόνες. 

Εικονομαχία: Η κατανόηση του Θείου - Σ. Ντρέκου

Η Εικονομαχία ήταν η κατάληξη μιας μακράς περιόδου, αρχομένης από τον Μονοφυσιτισμό και με συνέχεια στον μονοενεργητισμό και μονοθελητισμό, κατά την οποία προσπαθήθηκε να επιβληθεί η Ασιατική αντίληψη περί του τρόπου κατανόησης του Θείου επί της Ορθοδοξίας. Από τον «μονολιθικό» μονοθεϊσμό του Ισλάμ έως το χαοτικό κενό των θρησκειών της Άπω Ανατολής, υπάρχει μια κοινή αντίληψη για το υπερβατικό: Απρόσωπο και εν πολλοίς απάνθρωπο. Ίσως γι' αυτό και οι προαναφερθείσες αιρέσεις βρήκαν μεγάλη απήχηση στην μικρασιατικές και μεσανατολικές επαρχίες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και μηδαμινή στις Ευρωπαϊκές.
Το πνεύμα του μετά - Ν. Λυγερός