Μαζί με τον Εργάτη Χριστό

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Δρ. θεολογίας, εκπαιδευτικός,
αρχισυντάκτης του περιοδικού Σύναξη

Πρωτομαγιά. Εργατική πρωτομαγιά της αλληλεγγύης, κι όχι των ατομικών τροχιών, τις οποίες λυσσούν να επιβάλουν στην κοινωνία οι βρικόλακες του νεοφιλελευθερισμού. Πρωτομαγιά λοιπόν, και στο παρά πέντε της εκλογικής ευθύνης μας ας μου επιτραπεί ένα μνημόσυνο (πολιτικό και θεολογικό αξεχώριστα), για τον άνθρωπο που κάποτε προσπάθησε να καθιερώσει στον εκκλησιαστικό χώρο τη γιορτή του Εργάτη Χριστού. Μια γιορτή που, για να μπορέσει να υπάρξει, χρειάζεται μια Εκκλησία αποφασιστικά αφιερωμένη στον φτωχό Χριστό, κι όχι στον Μαμωνά και τους πολιτικούς υπαλλήλους του.

Ο άνθρωπος που εισηγήθηκε τη γιορτή του εργάτη Χριστού ήταν ο παπα-Γιώργης Πυρουνάκης (1910-1988), ο επονομαζόμενος «παπάς του λαού». Σύμφωνα με το πρωτόκολλο θα έπρεπε να πω ότι τα λόγια μου που ακολουθούν τα αφιερώνω στη μνήμη του. Όμως όχι! Τα αφιερώνω στα οράματά μας, τα σημερινά και τα επίκαιρα, όπως ο ίδιος ο παπα-Γιώργης θα το ‘θελε!

Ο παπα-Γιώργης ήταν ένας άνθρωπος της πίστης και, ακριβώς γι' αυτό, της πράξης. Τουλάχιστον όσοι έχουν συμπληρώσει την τέταρτη δεκαετία της ζωής τους, θα θυμούνται την παρουσία του στον δημόσιο χώρο: τη φωνή του για κοινωνική δικαιοσύνη, το αίτημά του για απεξάρτηση της Εκκλησίας όχι μόνο από το κράτος αλλά και από το κρατικό πνεύμα, την εναντίωσή του σε κάθε λογής αυταρχισμό, τις πρωτοβουλίες του για τους αδύναμους και τους απόκληρους, την αντίστασή του στη δικτατορία του 1967.


Θα μπορούσε να πει κανείς ότι, τηρουμένων των αναλογιών, ο παπα-Γιώργης ήταν ένας από τους ευάριθμους εκπροσώπους της "θεολογίας της απελευθέρωσης" στον τόπο μας. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη το 1965, στο μικρό βιβλίο του "Η Εκκλησία και το χρέος της" υπογράμμιζε, ως βάση μιας αληθινής απελευθέρωσης - πνευματικής και ταυτόχρονα κοινωνικής - τα λόγια με τα οποία ο Χριστός περιέγραψε την αποστολή του (Λουκ. 4: 18-19): "Ο Κύριος με έχρισε και μ' έστειλε ν' αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τους τσακισμένους ψυχικά· στους αιχμαλώτους να κηρύξω λευτεριά και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους (εδώ ο Πυρουνάκης πρόσθετε: "από κάθε τύφλωση βέβαια") · να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους". Ο Πυρουνάκης εκλάμβανε το χωρίο κυριολεκτικά - όχι συμβολικά και ανιστορικά. Κυριολεκτικά το εξέλαβαν και οι λατινοαμερικάνοι χριστιανοί που συγκρότησαν τη "θεολογία της απελευθέρωσης" στις αρχές της δεκαετίας του '70. Ούτε ο Πυρουνάκης ούτε οι λατινοαμερικάνοι υπήρξαν οι εφευρέτες αυτής της οπτικής. Πλήθος πιστών ανθρώπων στο διάβα της ιστορίας κράτησαν ψηλά το ευαγγελικό ιδεώδες της απελευθέρωσης και της ρήξης με κάθε λογής υποτέλεια. Μα είναι, παράλληλα, ενδιαφέρον να δει κανείς, στη δισχιλιετή πορεία του Χριστιανισμού, πότε η έγνοια για την ελευθερία (για την ελευθερία κάθε ανθρώπου - πιστού ή απίστου) ανέβηκε στο προσκήνιο και πότε κατρακύλισε στο περιθώριο.


Είναι πολλές οι εγγραφές που μπορεί να διαβάσει κανείς στο "ποινικό μητρώο" του Πυρουνάκη, όπως η συμπόρευση με κάθε εραστή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η αξίωση να λαμβάνει η ίδια η Εκκλησία πρωτοβουλίες (λ.χ. για την αναδιάταξη των σχέσεών της με το κράτος) κι όχι να σέρνεται πίσω από τις εξελίξεις, το αντάμωμα πίστης και τέχνης, η κριτική ανάγνωση και της Ανατολής και της Δύσης. Θα σταθώ, όμως, μόνο σε δύο ενδεικτικά σημεία της ζωής του:

Κοντεύουν ογδόντα χρόνια - ήταν το 1938 - από τότε που, όντας λαϊκός θεολόγος σε σχολεία του Πειραιά, προσπάθησε να καθιερώσει τη γιορτή του εργάτη Χριστού , «μέσα στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, στα 1938, σε προφανή αντιδιαστολή με τον “Πρώτο εργάτη Ι. Μεταξά” που γιόρταζε εκείνη», όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο Άλκης Ρήγος (http://archive.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=587437). Για τον εκκλησιαστικό χώρο, τι ήταν, άραγε, η προσπάθεια αυτή του παπα-Γιώργη; Νεωτερισμός; Η Εκκλησία κάποτε μπόλιασε την πίστη της στη ζωή και δε δίστασε να αποκαλέσει τον Χριστό "άνοιξη" - "γλυκύ έαρ". Τίποτα παράταιρο δεν θα υπήρχε, αν το αίμα των καθημερινά σταυρουμένων μπολιαζόταν με το αίμα του Σταυρωθέντος. Ο εργάτης Χριστός είναι μια εικόνα εντελώς σύστοιχη προς το ευαγγέλιο, προς το πρωτείο της αλληλεγγύης και της σύνταξης με το μέρος των θυμάτων της ιστορίας. [Την εικόνα του Εργάτη Χριστού, που συνοδεύει το κείμενό μου αυτό, τη φιλοτέχνησε ο Κ. Θετταλός (Κώστας Κουλουμπάρδος) και την αναδημοσιεύσαμε στο περιοδικό «Σύναξη» τ. 114 (2010)].

ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ...

ΚΛΗΜΗΣ ΠΥΡΟΥΝΑΚΗΣ 

Για τους μαθητές μου........

Οι Έλληνες έζησαν στον γύψο 7 Χρόνια. Σοκαρίστηκαν, μούδιασαν και άργησαν να σηκώσουν κεφάλι. Ο αντιδικτατορικός αγώνας, τα ουρλιαχτά στην Μπουμπουλίνας και στο ΕΑΤ ΕΣΑ, η εξαφάνιση φίλων, οι σακατεμένες ψυχές, τα παραμορφωμένα σώματα των βασανισμένων, οι νεκροί , τα νέα της Deutsche Welle , του BBC και η Φωνή της Αλήθειας, μεγάλωσαν την οργή του Λαού που σκέφτεται και νοσταλγεί την Ελευθερία.

Η Νομική ήταν η αρχή και το βάπτισμα του πυρός για μαζική αντίδραση και αμφισβήτηση της εξουσίας των κρατούντων, των συνεργατών και των χαφιέδων τους.

Το φοιτητικό κίνημα έβγαλε καθαρό από την λάσπη το πρόσωπο της Ελευθερίας.

Ανέστησε τους μακελεμένους πατριώτες από τα χέρια του Μπάμπαλη του Μάλλιου και του Θεοφιλογιαννάκου.

Αποκορύφωμα της αντίδρασης των φοιτητών στην Χούντα ήταν το Πολυτεχνείο που η Δημοκρατία και το Έθνος οφείλει πολλά.

Ο Διομήδης Κομνηνός ο πρώτος νεκρός στην γωνία Μάρνης και Αβέρωφ και οι δεκάδες νεκροί και τραυματισμένοι από τα όπλα των διατεταγμένων στρατιωτών και αστυνομικών και των ερπυστριών των τανκς προστέθηκαν στις εκατόμβες των νεκρών αυτού του τόπου που επιμένει να ζει σε Ελευθερία.

Η ξενοκίνητη χούντα των συνταγματαρχών αφού κατεδίωξε, προπηλάκισε, απαγόρευσε, στραπατσάρισε αγωνιστές στα στρατοδικεία και τις φυλακές δεν κατάφερε να ποδηγετήσει τον Λαό.

Η Εκκλησία είναι βεβαρημένη με φορτίο μεγάλης αμαρτίας.

Ενώ θα περίμενε κανείς να είναι στο πλευρό του Λαού, να συμπάσχει με τους αγωνιστές , να συνοδοιπορεί με τους πονεμένους, όχι μόνο έμεινε αμέτοχη, αλλά συνεργάστηκε υποταγμένη στην εξουσία των πραξικοπηματιών.

Ήταν υποταγμένη από τον καιρό της Εθνικής Απελευθέρωσης, ήταν υποταγμένη στα αιματηρά Ευαγγελικά, υποταγμένη και πρωτοπόρα στον αφορισμό του Ελευθερίου Βενιζέλου, υποταγμένη και συμπαραστατούσα στην δικτατορία Μεταξά, υποταγμένη και στηρίζουσα τους δυνάστες της 21ης Απριλίου του 1967 και στην πρώτη φάση και στην δεύτερη.

Εγκατέλειψε τους τραγικά βασανισμένους Έλληνες αγωνιστές της Ελευθερίας. Καμία κύρωση καμία εξιχνίαση εκείνων που υμνούσαν την δικτατορία, αυτών που επικάθησαν με βία στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο.

Ευτυχώς όμως διέσωσαν την αξιοπρέπεια της Εκκλησίας αφανείς ιερωμένοι και πιστοί που συμμετείχαν στους αγώνες του Λαού.

Ένας από αυτούς ήταν ο πάπα Γιώργης Πυρουνάκης.

Έτρεχε στα Στρατοδικεία ως μάρτυρας υπεράσπισης μαχητών της Δημοκρατίας, ύψωσε φωνή διαμαρτυρίας για την Ελευθερία και την Αλήθεια υποκαθιστώντας τιτλούχους Ιεράρχες που υποβάσταζαν ή συμμαχούσαν με την ένοχη σιωπή τους τους δικτάτορες. Εξέφραζε την αληθινή Εκκλησία του Χριστού την ζώσα Εκκλησία του Χριστού Ελευθερωτή.

Εξέφραζε το κήρυγμα του φτωχού μαραγκού της Ναζαρέτ για Ελευθερία και Αγάπη.

Στο Πολυτεχνείο τα παιδιά περίμεναν από την μια με τις εκκλήσεις τους οι στρατιώτες να μην πυροβολήσουν τους Ελεύθερους πολιορκημένους και από την άλλη τους γονείς τους , τους συγγενείς τους, τον Λαό και τους πολιτικούς ταγούς να ζώσουν το κτήριο...και ήρθαν τα 15 χρόνια αγόρια και κορίτσια.....

Μέσα στο Πολυτεχνείο έμειναν μόνοι, ανυπεράσπιστοι. Η χούντα με τα όργανά της τους τσάκισε.

Τον Νοέμβρη του 1975 σε ένα από τα περιοδικά του ο πατέρας μου έγραφε:

ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ
και ζητώ συγγνώμη από τα θύματα της εφτάχρονης τυραννίας του Τόπου μας, ως παπάς, για όσα δεν πράξαμε οι Ιερωμένοι, να τα σώσουμε από τα άγρια νύχια τους . και για την παράλειψη ακόμη να συμπαρασταθούμε στους πόνους και τους φόβους, που τους προκαλούσαν οι αδίστακτοι διώκτες τους.
Έ π ρ ε π ε κ α ι μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ! Ούτε καν οι διαμαρτυρίες μας δεν διατυπώθηκαν επίσημα και διεθνώς, όπως κάνουν άλλες Εκκλησίες μη Ορθόδοξες σε παρόμοιες κακές περιστάσεις. Μα ούτε και τώρα που αποδείχνονται δικαστικώς τα άθλια και φρικιαστικά δεν εκφράζουμε τον αποτροπιασμό μας …. Και παραπονιόμαστε γιατί οι πιστοί - τα παιδιά μας, μας περιφρονούν και λένε τόσα σε βάρος μας άσχημα σχόλια!
Οι απουσίες συνεχίζονται: Δεν περιζώσαμε τότε το Πολυτεχνείο για να εμποδίσουν τα ράσα μας τα τανκς … Εκείνες οι εκκλήσεις δεν μας καίνε;
Γι’ αυτή την αμαρτία μας γιατί δεν κλαίμε; Και γιατί με τρίχινους σάκους (όχι με χρυσούς) δεν πέφτουμε στα γόνατα στον ίδιο χώρο να ζητήσουμε το έλεος του Θεού και τη συγγνώμη του Λαού; Γιατί;
Δεν είμαστε από το Λαό; Αυτή δεν είναι η αποστολή μας; Από πού βρήκαμε την υπόδειξη μόνο βασιλικά ή τυραννικά καθεστώτα να στηρίζουμε, να ευλογούμε, να ανεχόμαστε αδιαμαρτύρητα και να ορκίζουμε τους «άρχοντές» τους;
Ντρέπομαι.

ΠΗΓΗ:Klimis Pirounakis

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Χτίζοντας ένα καινούργιο εαυτό: Παραβατικότητα και Συγγνώμη

Την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου συναντηθήκαμε στο Σπιτάκι του Ραγκαβά με τον θεολόγο Κλήμη Πυρουνάκη, ιδρυτή του Δικτύου Στήριξης φυλακισμένων και αποφυλακισμένων γυναικών, με θέμα:

«Χτίζοντας ένα καινούργιο εαυτό: Παραβατικότητα και Συγγνώμη».

Ο Κλήμης Πυρουνάκης, διευθυντής για πολλά χρόνια του σχολείου δεύτερης ευκαιρίας των γυναικείων Φυλακών στον Ελαιώνα Θηβών, είδε να συντελείται πολλές φορές μπροστά του θαύμα της μετάνοιας και της αλλαγής του ανθρώπου.

Θα δούμε μαζί του πώς ο άνθρωπος γίνεται από «θηρίο», άνθρωπος. Πώς χτίζει ένα καινούργιο εαυτό, αν πάρει αγάπη και συγχώρεση!!!

Ταγματάρχης Χωροφυλακής Αμβρόσιος Λενής: Μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη του παπα-Γιώργη Πυρουνάκη

Ο παπα-Γιώργης Πυρουνάκης

Υπάρχει ένα θολό μη διευκρινισμένο σημείο. Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος Λενής, σύμφωνα με τη Wikipedia, «υπηρέτησε ως ιερέας της Ελληνικής Αστυνομίας από το έτος 1963 μέχρι το 1974». Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας «επί μία δεκαετία υπηρέτησε ως Πρεσβύτερος στο Σώμα της τότε Βασιλικής Χωροφυλακής, ως Ιεροκήρυκας του Σώματος». Και ο γνώστης των εκκλησιαστικών θεμάτων δημοσιογράφος Θωμάς Τσάτσης μας πληροφορεί:

«[…] Άλλωστε οφείλει τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα στη θητεία του στη θρησκευτική υπηρεσία της χωροφυλακής, (ναι, ναι της χωροφυλακής!) στη διάρκεια της δικτατορίας. Παρέμεινε στη θέση αυτή από το 1968 έως το 1976. Είναι κάτι που καταγράφει και στο βιογραφικό του, χωρίς όμως να προσδιορίζει χρονικά την περίοδο που ήταν ‘προϊστάμενος’ της θρησκευτικής υπηρεσίας των χωροφυλάκων, υπηρεσία που σήμερα έχει μετονομαστεί σε Θρησκευτική Υπηρεσία της Αστυνομίας. Αυτό όμως είναι ένα άλλο ξεχωριστό κεφάλαιο».

Από ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο, Γιάννης Γκίνης, ‘Ιεράρχες διάκονοι της χούντας‘, Α έκδοση 1978, Β’ έκδοση από τις εκδόσεις Βασδέκης, 1981, μαθαίνουμε τελικά ότι το επίσημο δελτίο της Εκκλησίας της Ελλάδος είχε γράψει τον Σεπτέμβριο του 1976, με αφορμή την χειροτονία του στην ανύπαρκτη Μητρόπολη Ταλαντίου, πως από ιεροκήρυξ είχε λάβει τον βαθμό του Μοιράρχου, και κατόπιν του Ταγματάρχου Χωροφυλακής:

Γιάννης Γκίνης, Ιεράρχες διάκονοι της χούντας, Β έκδοση, Βασδέκης, 1981, σελίδα 116. Βιογραφικό Αμβρόσιος Λενής.

Παπά Γιώργης Πυρουνάκης: Ένας φωτισμένος εκπαιδευτικός με ράσα

Ρήγος Άλκης

Τούτη την περίοδο που ο Λόγος του επικεφαλής της Εκκλησίας των Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών, ολοένα και περισσότερο απομακρύνεται από το ευαγγελικό «αγαπάτε αλλήλους» και συμπορεύεται με τις πιο ακραίες φωνές ενός «εθνοφυλετισμού» - που ήδη από τον 19ο αιώνα έχει καταδικάσει η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου - εμείς ας θυμηθούμε έναν διαφορετικό και σπάνιο είδος κληρικού της Ελλαδικής Εκκλησίας, εκείνο του παπά Γιώργη Πυρουνάκη.

Λόγω της φύσης του ένθετου που υπηρετούμε και μέσα από αυτές τις ιστορικές σελίδες, δεν θα σταθούμε αναλυτικά στις Θέσεις και την ανειρήνευτη Στάση του, απέναντι στην ιεραρχία της Εκκλησίας, όσο επίκαιρες κι αν είναι ιδιαίτερα σήμερα: για το σταμάτημα του βυζαντινού κατάλοιπου της «συναλληλίας» δηλαδή τον πλήρη χωρισμό εκκλησίας και κράτους, την αντίθεσή του στην έννοια της «εθνικής εκκλησίας» και την απορρέουσα απ« αυτήν ταύτιση ελληνισμού και χριστιανισμού, μέσω του ιδεολογήματος περί »ελληνοχριστιανικού πολιτισμού«, την αντίθεση του με την ανάρτηση τις τελευταίες δεκαετίες στους ναούς της βυζαντινής σημαίας, τον συνεχή αγώνα του εναντίον της εξουσιαστικής ιεραρχικής δομής της εκκλησίας, την πρόταση του για εκλογή των Κληρικών και των Επισκόπων και όχι των »Δεσποτάδων« - όπως τόνιζε την ουσιαστική διαφορά του νοήματος των λέξεων - από λαϊκό - κληρικές τοπικές συνελεύσεις, τους γάμους των κληρικών όλων των βαθμίδων, την αντικατάσταση των χρυσοποίκιλτων αμφίων και της επιδεικτικής πολυτέλειας με απλά λευκά ράσα όπως στις απαρχές του χριστιανισμού, την καθιέρωση της γιορτής του »Εργάτη Χριστού«, την θέση του για την απόδοση των Ευαγγελίων στη Δημοτική, την αντίθεσή του με τις παρεκκλησιαστικές Οργανώσεις και το ρεύμα των »νεορθόδοξων«, που του στοίχισαν συνεχείς εκκλησιαστικές διώξεις και μεταθέσεις, μέχρι την τιμωρία του »μικρού αφορισμού της ακοινωνησίας« για δύο χρόνια, γιατί τόλμησε να αποδεχθεί την συμμετοχή του στο Δ.Σ. του Οργανισμού Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας του Υπουργείου Παιδείας. «για να βοηθήσει - όπως έγραφε - την Εκκλησία να απεμπλακεί απ» ότι την καθηλώνει, τον πλουτισμό και το έλλειμμα συνοδοικότητας...» μια που θεωρούσε την εκκλησιαστική περιουσία ως αμάρτημα...

Παπα-Γιώργης Πυρουνάκης, ο "Πρωτόπαπας του Λαού"

«Ο ελεύθερος άνθρωπος που ποθεί την ελευθερία δεν καταδέχεται να ντροπιάζει τον εαυτό του με τυρρανία ή με υποδούλωση. Αυτός είναι ο άνθρωπος του Θεού». Πατήρ Γεώργιος Πυρουνάκης (+16 Μαΐου 1988) Ο "Πρωτόπαπας του Λαού" Ο πατήρ Γεώργιος Πυρουνάκης υπήρξε θεολόγος και στη συνέχεια κληρικός, συγκεκριμένα πρωτοπρεσβύτερος. Γεννήθηκε στη Μήλο το 1910 από γονείς Σφακιανούς. Οι γονείς του διώχθηκαν από την Κρήτη ύστερα από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα που έγινε εναντίον των Οθωμανών και κατέφυγαν στη Μήλο. Από τη Μήλο μετακινήθηκαν πολύ γρήγορα στον Πειραιά, όπου ο Πυρουνάκης τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Υπήρξε συμμαθητής με σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Νίκος Καββαδίας. Το 1928 εισήχθη στη Θεολογική Σχολή και ξεκίνησε να κηρύττει ακόμη από τα φοιτητικά του χρόνια. Η προσφορά του ως θεολόγου Τον Οκτώβριο του 1932 δημιούργησε στον Πειραιά μαζί με άλλους έξι νέους μια οργάνωση νεολαίας, με το όνομα "Φιλική Εταιρεία Νέων". Μέχρι το 1939, η Εταιρία είχε ιδρύσει τέσσερα νυχτερινά σχολεία για τους εργαζόμενους νέους άνδρες και γυναίκες, δύο επαγγελματικές σχολές και «Λαϊκό Πανεπιστήμιο». Η οργάνωση ίδρυσε το πρώτο νυχτερινό Γυμνάσιο στον Πειραιά, το οποίο στεγάστηκε μετά από πολλές δυσκολίες στη Ράλλειο Σχολή. Την ίδια εποχή ο Πυρουνάκης ίδρυσε τις πρώτες κατασκηνώσεις εργαζομένων παιδιών στο Πέραμα. Για να αναδείξει το ρόλο και τη σημασία της εργατικής τάξης και να ανυψώσει ψυχικά τους ανθρώπους που την αποτελούν ξεκινά την Γιορτή του Εργάτη Χριστού. Το 1938, στη γιορτή του Εργάτη Χριστού στον Πειραιά, θα παραβρεθούν πάνω από πέντε χιλιάδες εργαζόμενα παιδιά.

Με μια διαφορετική ματιά: Κλήμης Πυρουνάκης

Ο  Κλήμης Πυρουνάκης, θεολόγος εκπαιδευτικός, ιστορεί γεγονότα – αφήνοντάς μας να διακρίνουμε, αν θέλουμε, μιαν άλλη εκδοχή για τα αίτια και τα αιτιατά της πορείας μας.

 [...Aυτή η χαριτωμένη κοινότητα έχει να αντιμετωπίσει το θάνατο. Και θάνατος δεν είναι μόνο ο φυσικός, σωματικός ή αυτός της αυτοκαταστροφής και της αυτοτιμωρίας, αλλά και ο θάνατος που βίωσαν όταν βρίσκονταν έξω από την φυλακή. Θάνατος είναι και η απειλή, η πείνα, το ψέμα, ο εξευτελισμός, η δειλία, η ανθρώπινη υποτίμηση, η ανειλικρίνεια, ο εξαναγκασμός, ο φόβος, ο ψυχικός και σωματικός πόνος, ο ρατσισμός, ο βιασμός, η σεξουαλική παρενόχληση και άλλα...]