Δεν μπορεί το ΤΕΕ να πρωτοστατεί σε αυτή την άνευ λογικής αθλιότητα – να καταργεί τα τρένα, σχεδιάζοντας ποδηλατόδρομους πάνω σε βουνά και φαράγγια.

Του Νίκου Μπελαβίλα

Δυστυχώς, ο επίσημος εθνικός φορέας των μηχανικών ανέλαβε να οργανώσει τον σχεδιασμό της καταστροφής της αρχαιότερης σιδηροδρομικής γραμμής της χώρας μας – της ορεινής διαδρομής της Πελοποννήσου, η οποία λειτουργούσε από το 1903, μεταφέροντας εκατοντάδες χιλιάδες επιβάτες τον χρόνο, από την Καλαμάτα ως την Αθήνα και τον Πειραιά.

Στις 24 Σεπτεμβρίου 2025 δημοσιεύτηκαν δύο διακηρύξεις του ΤΕΕ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για την εκπόνηση προμελετών που αφορούν τη μετατροπή των μετρικών σιδηροδρομικών γραμμών Κορίνθου–Τρίπολης–Καλαμάτας και Κορίνθου-Μεγάρων σε ποδηλατόδρομο, με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο.

Εδώ και χρόνια, οι τοπικές κοινωνίες της Πελοποννήσου, οι δήμοι, οι φορείς και οι φίλοι του σιδηροδρόμου αγωνίζονται για την επαναλειτουργία της γραμμής, ενός έργου στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη, τις μετακινήσεις, τις τοπικές οικονομίες και τον τουρισμό της περιοχής.

Η συγκεκριμένη γραμμή δεν είναι ένα εγκαταλελειμμένο απομεινάρι του παρελθόντος. Είναι μία από τις πιο όμορφες και ελκυστικές ορεινές διαδρομές τρένου της νότιας Ευρώπης και των Βαλκανίων. Εκπληκτικής αρχιτεκτονικής γέφυρες και σταθμοί συναντούν τα μοναδικά τοπία των βουνών, από τον Ισθμό και τα Δερβενάκια ως τον Μεσσηνιακό κόλπο.

3.500.000 Ευρώ(!) ΓΙΑ ΝΑ ΣΙΓΟΥΡΕΥΤΟΥΝ ΠΩΣ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΞΑΝΑ ΤΡΕΝΟ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ

📢Δελτίο Τύπου: Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος προωθούν την οριστική καταστροφή του Σιδηροδρομικού Δικτύου της Πελοποννήσου.

🔸Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας ανακοίνωσε στις 24/9/2025, ότι προχωρεί στην επιλογή αναδόχου για την σύνταξη μελέτης που αφορά στην μετατροπή της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής μετρικού εύρους της Πελοποννήσου στο τμήμα Μεγάρων -Κορίνθου-Καλαμάτας σε ποδηλατόδρομο.

🔸Οι προμελέτες -ύψους 3.500.000 Ευρώ(!)– για την καταστροφή του πιο φιλοπεριβαλλοντικού μέσου μετακίνησης που είναι ο σιδηρόδρομος, θα χρηματοδοτηθούν από το Πράσινο Ταμείο (υπό την εποπτεία του ΥΠΕΝ).

🔸Προφανώς το ΤΕΕ και το ΥΠΕΝ αγνοούν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία ελληνοελβετική επιστημονική πρωτοβουλία (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού( ΕΛΛΕΤ), Ελβετική πρεσβεία, Ελβετοί εμπειρογνώμονες, καθηγητές του EΤH και του ΕΜΠ) για την σταδιακή επαναλειτουργία του ανενεργού σιδηροδρομικού δικτύου μετρικού εύρους, που μας κληροδότησε ο αείμνηστος Χαρίλαος Τρικούπης στην Πελοπόννησο.

🔸Αντί να υποκαταστήσουμε τον σιδηρόδρομο με τον ποδηλατόδρομο, θα έπρεπε να αξιοποιήσουμε τη συνέργειά τους, να χρησιμοποιήσουμε δηλαδή το τραίνο σαν καταλύτη για την ανάπτυξη του ποδηλατικού τουρισμού. Σε χώρες με εκτεταμένα εθνικά δίκτυα ποδηλατοδρόμων, οι ποδηλάτες χρησιμοποιούν το τραίνο και τα ΜΜΜ για να έχουν πρόσβαση σε διαδρομές ιδιαιτέρου κάλλους, όπως και σε περιπτώσεις κακοκαιρίας η δύσκολης τοπογραφίας

🔗Διαβάστε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ:

Οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου – Αντιμαχόμενες φατρίες

Ο Νικ. Μοσχοβάκης αναφέρει ότι η Πελοπόννησος “εμόρφωσε τελειότερον το της αυτοδιοικήσεως σύστημα[1]“. Στην Πελοπόννησο, ιδιαίτερα κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία, οι πρόκριτοι υπήρξαν ένας από τους βασικότερους διοικητικούς και δημοσιονομικούς φορείς, με πολιτική εξουσία, οικονομική δύναμη και μεγάλη επιρροή στο λαό.

Οι απαρχές της συγκρότησης του μηχανισμού αυτού τοποθετούνται στην εποχή της δεύτερης Ενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1685-1715), όταν αναδείχθηκε μια ισχυρή αγροτική ολιγαρχία που έτεινε να αντικαταστήσει τους Τούρκους φεουδάρχες. Οι νέοι αυτοί τοπικοί αρχηγοί άντλησαν τη δύναμή τους από το διοικητικό σύστημα των Ενετών, αξιοποιώντας τα προνόμια που τους έδιναν. Έτσι ορισμένες οικογένειες, όπως οι Νοταράδες στην Κόρινθο, οι Ζαΐμηδες στα Καλάβρυτα, οι Μπενάκηδες στη Μεσσηνία, κ.ά., απόκτησαν σημαντική πολιτική και οικονομική δύναμη.

Αυτές οι οικογένειες κατάφεραν να διατηρήσουν και να εδραιώσουν την εξουσία τους και μετά την Οθωμανική ανακατάληψη της Πελοποννήσου το 1715. Σ’ αυτό συνετέλεσε σημαντικά η οικειοθελώς και έγκαιρη υποταγή των προεστών στα οθωμανικά στρατεύματα. Χαρακτηριστικά ο Κανέλλος Δεληγιάννης αναφέρει ότι οι Πελοποννήσιοι προεστοί πέτυχαν “δια σουλτανικού φιρμανίου”, την αναγνώριση προνομίων, κυρίως “δημοκρατικήν διοίκησιν”, δηλαδή δυναμική και διευρυμένη τοπική αυτοδιοίκηση με αντιπροσώπους που αποφάσιζαν “εις τας εκλογάς και εις την διανομήν των επιτοπίων φόρων[2]“.

Οι Πελοποννήσιοι κοτσαμπάσηδες αντλούσαν την οικονομική δύναμή τους από τη μεγάλη γαιοκτησία – σαφώς μικρότερη από αυτήν των Οθωμανών μεγαλογαιοκτημόνων – από την ενοικίαση των φόρων και από το εμπόριο. Δεν ήταν απλοί μεγαλογαιοκτήμονες αλλά ταυτόχρονα μεγαλέμποροι και εισπράκτορες των φόρων. Επίσης, αντλούσαν δύναμη από τις επιγαμίες με άλλες ισχυρές οικογένειες Πελοποννησίων προυχόντων.

Οι προύχοντες της Πελοποννήσου δεν αποτελούσαν ένα ενιαίο σώμα ταξικά και κοινωνικά διαμορφωμένο. Είχαν όμως συνείδηση ότι ήταν ξεχωριστή τάξη, αυτοπροσδιορίζονταν ως “ευγενείς” και άρχοντες, ενώ τα παιδιά τους προσφωνούνταν “αρχοντόπουλα”. Μεταξύ τους υπήρχαν πολλά και αντικρουόμενα συμφέροντα, που οδηγούσαν σε διαμάχες, οι οποίες έφταναν σε δολοπλοκίες ή ακόμα και δολοφονίες, επεκτείνονταν στην πρωτεύουσα του πασά, στην Τρίπολη, και συχνά έφταναν έως την Κωνσταντινούπολη.

Στην Πελοπόννησο προεπαναστατικά υπήρχαν δύο δίκτυα προκρίτων, που βρίσκονταν σε συνεχή και σκληρή αντιπαράθεση. Η μια φατρία, υπό τον προεστό της Βοστίτσας Σωτηράκη Λόντο, είχε οπαδούς τον Ασημάκη Ζαΐμη από τα Καλάβρυτα, τον Γεώργιο Σισίνη από τη Γαστούνη, τον Γρηγόριο Παπαφωτόπουλο από την Αρκαδία, τον Αναγνώστη Κοπανίτσα από τον Μυστρά και τον Γιαννούλη Καραμάνο από τον Άγιο Πέτρο. Έτσι στη διάρκεια της διοίκησης της Πελοποννήσου από τον Βελή, γιο του Αλή Πασά (1806-1812), επειδή η οικογένεια Λόντου είχε εξαιρετικές σχέσεις με αυτόν, όσοι πρόκριτοι ήταν με το πλευρό του Λόντου ευνοήθηκαν.

Να ξαναλειτουργήσει άμεσα το τρένο της Πελοποννήσου

Η δια σιδηροδρόμου είσοδος στην Μεσσηνία, μια περιγραφή από την τελευταία δεκαετία του 19ου αι.:

" Πέρα από τους Χράνους απολαμβάνουμε την υπέροχη θέα της Μεσσηνιακής πεδιάδας ως τη θάλασσα, με τα βουνά της Ιθώμης και της Είρας να υψώνονται στα δυτικά της όρια. Η γραμμή κατεβαίνει σε φαρδιές καμπύλες, και στο φαράγγι από κάτω μας βλέπουμε τη συνέχειά της. Δύο σήραγγες στο Ίσσαρι, χωριό με 1930 κατοίκους. Ακόμα δύο σήραγγες και ο σιδηρόδρομος εισέρχεται στην «άνω» Μεσσηνιακή πεδιάδα (μήκος 7 μίλια , πλάτος 31/2 μίλια), η οποία, ελάχιστα κατώτερη σε γονιμότητα από την φημισμένη «κάτω» πεδιάδα, πήρε το όνομά της από την Στενύκλαρο. Αυτή η εύφορη και καλά ποτισμένη έκταση, προφυλαγμένη από τους βόρειους και ανατολικούς ανέμους με φράχτες από ψηλούς λόφους, καλύπτεται από πλούσιους ελαιώνες από πορτοκαλιές, συκιές, ελιές και μουριές και διάσπαρτες χουρμαδιές. Οι αμπελώνες και τα καλαμποχώραφα περιβάλλονται από αδιαπέραστους φράχτες φραγκοσυκιών και στα χωριά η αλόη ( αθάνατος) παίρνει τις διαστάσεις ενός δέντρου.

Πριν φτάσουμε στου Δεσύλλα παρατηρούμε λίγο πιο πάνω από τη γραμμή, σε ένα βουνό στα δεξιά, μερικά αρχαία ελληνικά ερείπια, γνωστά σήμερα ως Ελληνικό ή Κάστρο. Μετά από μια ακόμα σήραγγα φτάνουμε στο Παραπούγκι."

Karl Baedeker, Greece, handbook for traveller's. London & New York 1909, 4η έκδοση.

( Φωτογραφία S.C.Atchley, Υψομετρικά στην Ανδανίας, 1ο πέμπτο του 20ου αι.)

“Μανία καταστροφής” των υποδομών με τη μετατροπή του σιδηροδρομικού δικτύου της Πελοποννήσου σε ποδηλατόδρομο!

Ενώ η απαξίωση των σιδηροδρόμων στην Ελλάδα οδήγησε στο έγκλημα των Τεμπών, διαρκές σκάνδαλο παραμένει η κατάργηση του σιδηροδρομικού δικτύου της Πελοποννήσου, το οποίο συνέδεε όλες τις πρωτεύουσες των νομών εκτός από τη Σπάρτη, από τα χρόνια του Χαριλάου Τρικούπη το 19ο αιώνα. Αντί να συγκεντρωθούν κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου και την επαναλειτουργία του, συγκεντρώνονται κονδύλια για να το ξηλώσουν οριστικά, μετατρέποντάς το σε ποδηλατόδρομο! Η ψευτο-οικολογική αυτή “φαεινή ιδέα”, εξ αντικειμένου υπηρετεί ιδιοτελή συμφέροντα, που αντιστρατεύονται το σιδηρόδρομο ως μέσο συγκοινωνίας. Στην πραγματικότητα, η καθιέρωση του σιδηροδρόμου ως βασικού μέσου συγκοινωνίας είναι ακρογωνιαίος λίθος μιας σύγχρονης πολιτικής για την προστασία του περιβάλλοντος.

Όχι μόνο το δίκτυο που είχε δημιουργηθεί πρέπει να επαναλειτουργήσει στο σύνολό του, στην Πελοπόννησο -που λειτούργησε στις 19 Απριλίου 1882 (ΦΩΤΟ)- και στην Αιτωλοακαρνανία, αλλά και να αποκτήσουν σιδηροδρομικό δίκτυο και οι περιοχές της χώρας που ποτέ δεν είχαν. Και να αξιοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο όπου είναι δυνατό, τα τμήματα της γραμμής Αθήνας-Θεσσαλονίκης τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της χάραξης.

Αναδημοσιεύουμε τη σχετική καταγγελία από το Συντονιστικό Συμβούλιο του Κινήματος Διάσωσης και Επαναλειτουργίας Σιδηροδρόμου Πελοποννήσου:

Κι’ ενώ η χώρα μας που πρωταγωνιστεί σε αυτοκινητόδρομους έφτασε πλέον στον πάτο της Ευρώπης από πλευράς λειτουργίας του σιδηροδρόμου κι ενώ διασύρεται με όσα συμβαίνουν με διασπάθιση δημόσιων κι ευρωπαϊκών πόρων, τις προηγούμενες ημέρες αναδύθηκε ένα ακόμα προκλητικό «καραμπινάτο» σκάνδαλο!

Οι Σλάβοι στην Πελοπόννησο Του Περικλή Ροδάκη, Συγγραφέα -Ιστορικού

Από την εφημερίδα'Στύξ'

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ http://www.styga.gr

Σ' αυτό το χώρο (μεταξύ του Αίμου-Δούναβη), που προηγούμενα ζούσαν εξελληνισμένοι ή εκρωμαϊσμένοι λαοί, δεν έμεινε τίποτα από την παλιά πολιτιστική παράδοση μια και μετακινήθηκαν οι πληθυσμοί. Οι νέοι κάτοικοι, τα σλαβικά φύλα, ανέπτυξαν εδώ δική τους γλώσσα και δικό τους πολιτισμό.

Φυσικά οι Σλάβοι δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους προς το βυζαντινό κράτος. Δε διαφύλαξαν τα σύνορα. Αντίθετα μάλιστα ήρθαν σε επαφή με τους πέρα από το Δούναβη ομοφύλους τους και τους Αβάρους και όλοι μαζί εισέβαλαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και την ερήμωσαν φτάνοντας ως την Πελοπόννησο. Έτσι για ένα διάστημα κυριάρχησαν στον Ελλαδικό χώρο. Τι σημαίνει όμως αυτό το «κυριάρχησαν»; Ακριβώς για τούτη την περίοδο μιλάει ο Φαλμεράγιερ όταν λέει ότι η Ελλάδα εκσλαβίστηκε.

Τονίζουμε για άλλη μία φορά ότι παρά τις καταστροφές που προκάλεσε η αβαροσλαβικλή επιδρομή, ο ελληνικός πληθυσμός δεν αφανίστηκε. Οι ομάδες των Αβαροσλάβων που κυριάρχησαν, αριθμητικά ήταν ελάχιστες έναντι του πληθυσμού που επέζησε. Με την δύναμη των όπλων και κρατώντας βασικά ορεινά σημεία υπέτασσαν τα γύρω χωριά και τα υποχρέωναν να τους πληρώνουν φόρους. Ήταν και παρέμειναν ως το τέλος ένα είδος στρατού κατοχής. Πολλές από τις επιμέρους ομάδες έφερναν μαζί τους και τα κοπάδια τους και τις οικογένειές τους και εγκαταστάθηκαν σε ορεινές περιοχές, από όπου ασκούσαν την κυριαρχία τους στο γύρω χώρο. Κυριαρχούσαν πάνω στον ελληνικό πληθυσμό.

Καρύταινα: Επιβλητική, αρχοντική, με μεσαιωνικά στοιχεία και αρχοντιά

Έχει εντυπωσιακή εικόνα όταν την αντικρίζει ο επισκέπτης από μακριά, ενώ παλαιότερα θρυλικό γεφύρι της απεικονιζόταν στην μία πλευρά του χαρτονομίσματος των 5.000 δραχμών (στην άλλη ήταν ο Κολοκοτρώνης). Ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, όταν την επισκέφθηκε, την χαρακτήρισε Τολέδο της Ελλάδας.

Ο λόγος για την Καρύταινα (ή Καρίταινα), ένα χωριό της Γορτυνίας στην Αρκαδία. Είναι χτισμένη σε κορυφή λόφου γύρω από το μεσαιωνικό κάστρο. Βρίσκεται στο χώρο της αρχαίας Βρένθης, στην καρδιά του Μοριά, μόλις 15 χιλιόμετρα από την Μεγαλόπολη, στον δρόμο για Ελληνικό και Ανδρίτσαινα, σε μια διαδρομή πνιγμένη στο πράσινο.

O οικισμός διακρίνεται ιδιαίτερα για τον μεσαιωνικό της χαρακτήρα που της προσδίδουν τα σπίτια, το κάστρο και οι βυζαντινού ρυθμού εκκλησίες.

Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, ήταν πρωτεύουσα της ομώνυμης βαρονίας και κτίσθηκε το κάστρο της (1245) από τον Hugues de Bruyeres. Τότε ονομάσθηκε το «Τολέδο της Ελλάδας» και θεωρήθηκε σαν ένα από τα σημαντικότερα σημεία της Πελοποννήσου χάρη στην στρατηγική θέση του.

Τα σπίτια της Καρύταινας είναι όλα χτισμένα με παραδοσιακό στυλ, παλιά αρχοντικά, πάνω και κάτω μαχαλάς, πέτρινες κρήνες, μαγαζιά με κατώγια, ρούγες, βυζαντινές εκκλησίες και ξωκλήσια -με έντονα τα στοιχεία της φράγκικης επίδρασης- και το σπίτι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

"O κόσμος είν' απότιστος κι εγώ σταλαγματιά" …

Της Ελένης Σκάβδη

Ασκώ συνέχεια τη μνήμη, λατρεύω τα flash-back, βυθίζομαι στην ανάμνηση από μια διαρκή και παιχνιδιάρικη διάθεση να διευρύνω ορίζοντες και χρόνο, να χορτάσω από μνήμη, που στο κάτω-κάτω από μόνη της συνιστά το βιο του καθενός ξεχωριστά, αλλά και των συλλογικοτήτων…

Αλλωστε, στο σημείο που βρίσκομαι είναι ακριβώς στο optimum των απολογισμών, μικροζημιές και μικροκέρδη συμψηφίζοντας. Από πού ν' αρχίσεις, λοιπόν, για να καταφέρεις να τοποθετηθείς στη μέση, εκεί απ' όπου έχεις τη δυνατότητα να κοιτάς παντού, χωρίς κόπο, χωρίς να χρειαστείς "προσαρμογή" των οφθαλμών, χωρίς ν' αναγκαστείς να "διορθώσεις" είδωλα και παραστάσεις; Βολεύει ο τόπος για τέτοιες θυσίες, υπάρχουν μυριάδες γωνιές για τέτοια θέαση, κι όσο ο καιρός περνά τόσο και αποκαλύπτω κρυφά-μυστικά- μαγικά περάσματα…

Στην άκρη του μπαλκονιού λίγο πριν την οριστική, χειμωνιάτικη δύση, όταν ο ορίζοντας βάφεται πορτοκαλής για παράδειγμα… 

Στο κέντρο της δέσης του φράγματος, με το βλέμμα να αναδύεται μέσα απ' το νερό, για ν' αντικρίσει κάθυγρο το γκρίζο όγκο του Ερύμανθου… 

Στο κοιμητήριο των Αγνάντων, εκεί απ' όπου έχεις την παρήγορη βεβαιότητα ότι πετάς πάνω από τους ρευστούς δασωμένους λόφους. Λίγο μετά τη Σπαρτουλιά, στην Ε.Ο-111, όταν προβάλει κάτω από το δρόμο η πράσινη απεραντοσύνη του δάσους της Φολόης, ή και στο κάστρο της Κουκουβίτσας, απ' όπου μπορείς να δεις ολόγυρα την Ηλεία, ν' ανακαλύψεις τα "γιατί" της νωχέλειας και των αναστεναγμών της… Ετσι όπως βλέπεις τον Κυπαρισσιακό από το παλιό πέτρινο εγκαταλελειμμένο σχολείο των ταξιαρχών, πάνω από το Λέπρεο…

Τραγούδια και σκοποί από τη λαϊκή παράδοση του Μοριά με τον π. Χρίστο Κυριακόπουλο

Αφιερωμένη στη μοραΐτικη μουσική παράδοση, η παρουσίαση περιελάμβανε τραγούδια από διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου, η οποία είναι πατρίδα της δημοτικής μουσικής, καθώς συνδυάζει ηρωικές μνήμες του έθνους με την πίστη των απλών ανθρώπων, τα έθιμα και τη ζωή του τόπου.

 

Μουσικό αφιέρωμα, στη λαϊκή παράδοση της Πελοποννήσου, με αντιπροσωπευτικά τραγούδια και σκοπούς, πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».

Την επιμέλεια και παρουσίαση της μουσικής παράστασης, έκανε ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Χρίστος Κυριακόπουλος με τη συνοδεία ορχήστρας παραδοσιακών οργάνων. Στην ορχήστρα συμμετείχαν ο Κώστας Γιαννακόπουλος στο κλαρίνο, ο Δημήτρης Κατσούλης στο βιολί, η Ιωάννα Ρήγα στο σαντούρι, ο Γιαννούλης Μαργώνης στο λαούτο, ο Χρήστος Πανάγου στον ταμπουρά, ο Γιάννης Τούσιας στο λαούτο και ο Ανδρέας Νιάρχος, κρουστά, φλογέρα.

Αφιερωμένη στη μοραΐτικη μουσική παράδοση, η παρουσίαση περιελάμβανε τραγούδια από διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου, Στόχος της εκδήλωσης ήταν η αναβίωση της αυθεντικής παράδοσης και ερμηνείας των δημοτικών ασμάτων της πατρίδας μας, όπως παραδόθηκαν και ερμηνεύθηκαν από παλαιούς γνήσιους ερμηνευτές.

Ενώ σήμερα, η παραχάραξη της μουσικής απόδοσης τους σε λαϊκές πανηγύρεις και λοιπές κοινωνικές εκδηλώσεις, συνήθως καταλήγει σε ξένα ακούσματα, εκκωφαντικούς ήχους και αλλότριες μουσικές εκτελέσεις, που αλλοιώνουν το ήθος της παράδοσης μας.

Η Πελοπόννησος είναι πατρίδα της δημοτικής μουσικής, καθώς συνδυάζει ηρωικές μνήμες του έθνους με την πίστη των απλών ανθρώπων, τα έθιμα και τη ζωή του τόπου. Και σε αυτές τις μνήμες ήταν αφιερωμένη η μουσική παρουσίαση.

Ξεκινώντας με ένα ιστορικό κλέφτικο τραγούδι γνωστό ως το «τραγούδι του Μαντά ή της Βλαχοθανάσως» που έγινε θρύλος και εξαπλώθηκε σε όλη την Πελοπόννησο. Με το επόμενο, να είναι ένα τραγούδι της ξενιτειάς που αναφέρεται στο νέο τόπο που είναι αφιλόξενος και εχθρικός απέναντι στον άνθρωπο που αναζητεί μάταια αναμνήσεις της πατρίδας.

Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα -Ένας συνηθισμένος Ναός, ή ένα αστρονομικό ρολόι;

Από τον 5ο αιώνα π.Χ. δεν έχει χάσει ούτε ένα ραντεβού με τον Πολικό Αστέρα. Ο Ναός που ακολουθεί τις κινήσεις των άστρων, που συσσωρεύει τις ενέργειες 3 αρχιτεκτονικών ρυθμών και κοιτάζει πάντα προς το βορρά, περιμένει να μας ξεναγήσει στα μυστικά του…

Συχνά επισκεπτόμαστε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους της πατρίδας μας και αισθανόμαστε μεγάλη περηφάνια για τα οικοδομήματα που κάποτε στέκονταν αγέρωχα εκεί. Σπάνια όμως γνωρίζουμε τις βαθύτερες προεκτάσεις και τη σκοπιμότητά τους.

Η αλήθεια είναι πως οι αρχαίοι ναοί δεν ήταν απλώς σημεία συγκέντρωσης των πιστών, για να λατρέψουν δουλοπρεπώς τον τρομερό θεό τους αλλά λειτουργούσαν και σαν μηχανές αναζήτησης του Πνεύματος!

Οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο, ώστε να συσσωρεύσουν την πνευματική ενέργεια και να τη μεταφέρουν στους πιστούς, με σκοπό να τους διαποτίσουν μ’ αυτήν, ώστε να φύγουν από την τελετή έχοντας εισπνεύσει λίγο περισσότερο Θεό…

Τέτοιες τεχνικές φαίνεται να χρησιμοποιήθηκαν και από τον Ικτίνο, κατασκευαστή του Ναού του Επικούρειου Απόλλωνα (Επικούρειος= βοηθός, συμπαραστάτης σε πόλεμο ή αρρώστια).

Η κατασκευή

Είναι χτισμένος σ’ ένα απόμερο σημείο στο βουνό Κωτίλιο, μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας, στην περιοχή Βάσσες Φιγαλείας, σε υψόμετρο 1.130 μέτρων. Έχει αντέξει πάνω από 25 αιώνες (χτίστηκε γύρω στο 420-410 π.Χ.) και τα σημάδια του χρόνου είναι ορατά πάνω του. Για να τον προστατέψουν από περαιτέρω φθορές, οι αρχαιολόγοι τον σκέπασαν με μια τέντα.

Τελικά από που κρατά η σκούφια των ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ;

Από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ήρθε η στιγμή ο Έλληνας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος να δικαιωθεί και με τη «γλώσσα» του DNA. 

Το ποσοστό της σλαβικής καταγωγής των σύγχρονων Πελοποννησίων κυμαίνεται από 0,2% έως 14,4%, σύμφωνα με μια νέα γενετική έρευνα επιστημόνων από την Ελλάδα και τη διασπορά.

Η μελέτη καταρρίπτει με γενετικά δεδομένα τη θεωρία του 1830 του Γερμανού Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράιερ ότι, μετά από τις σλαβικές επιδρομές κατά τον Μεσαίωνα, ο ντόπιος ελληνικός πληθυσμός ουσιαστικά εξαφανίσθηκε και αντικαταστάθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. σχεδόν πλήρως από σλαβικές φυλές, οι οποίες τελικά εξελληνίσθηκαν υπό την επιρροή και της Ορθόδοξης εκκλησίας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Γιώργο Σταματογιαννόπουλο του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ευρωπαϊκό περιοδικό ανθρώπινης γενετικής European Journal of Human Genetics, ανέλυσαν δείγματα DNA από 241 ανθρώπους από όλη την Πελοπόννησο, οι περισσότεροι ηλικίας 70 έως 90 ετών (ο γηραιότερος 107 ετών), των οποίων οι παππούδες είχαν γεννηθεί μεταξύ 1860-1880.

Έχουν σχέση οι Πελοποννήσιοι με τους Σλάβους;

Σύμφωνα με την ανάλυση του γενετικού υλικού, υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στους πελοποννησιακούς και στους σημερινούς σλαβικούς πληθυσμούς, με ένα μικρό μόνο βαθμό εισροής γονιδίων από τους δεύτερους στους πρώτους.

Αντίθετα, οι Πελοποννήσιοι φαίνεται πως έχουν σημαντικά μεγαλύτερη κοινή γενετική κληρονομιά με τους Γάλλους (39 έως 42%), τους Ισπανούς (53% έως 62%) και τους Ιταλούς (85% έως 96%), από ό,τι με τους Σλάβους (λιγότερο από 15%).

Συνεπώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, «οι Πελοποννήσιοι είναι γενετικά πολύ πιο διαφορετικοί από τους σλάβικούς πληθυσμούς και πολύ πιο όμοιοι με τους πληθυσμούς της Νότιας Ευρώπης».

Οι πρώτοι μετανάστες στην Πελοπόννησο

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι πρώτοι «μετανάστες» στην Πελοπόννησο έφθασαν από την Ανατολία περίπου το 9.000 π.Χ.

Δημητσάνα: «Μετακομίζοντας στο Κινενούργιο Αιώνα ...» / Δημητσάνα: "Προς το Νέο Αιώνα ..."

ΚΛΙΚ στην εικόνα για να παρακολουθήσετε την ταινία...

Γιάννης Ν. Δρίνης - Σίλας Μιχάλακας

Η ταινία, η οποία προβλήθηκε ως "εργασία υπό εξέλιξη" στο 2ο και ολοκληρώθηκε στο 3ο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας-Ethnofest, αποτελεί μέρος της εθνογραφικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε στη Δημητσάνα (Αρκαδία) κατά την περίοδο 2007-2011, με θέμα την διερεύνηση των μετασχηματισμών και αναπαρισμάτων του χώρου. Οι διαφορετικές εμπειρίες αυτοχθονίας και ριζοσώματος, η μετανάστευση και οι επιστροφές στο γενέθλιο τόπο, οι νέες σχέσεις με το χωριό, η εμφάνιση της «αυθεντικότητας», η «παράδοση» και η ορεινότητα αισθητικών αντικειμένων στο πλαίσιο της εναλλακτικής τουρισμού, καθώς και οι νέες οι χρήσεις του χώρου ως πεδίου υπαίθριων δραστηριοτήτων αναψυχής είναι μερικές από τις πραγματικότητες που προσπαθούν να αναδείξουν την ταινία.

Γιάννης Ν. Δρίνης - Σίλας Μιχάλακας © 2012

Καθαρόαιμοι Έλληνες οι Πελοποννήσιοι από την αρχαιότητα. Η βαθειά Μάνη και η Νότια Τσακωνιά. Κύριο

Μηδέν τουρκική ανάμιξη επί 400 χρόνια, ελάχιστη σλαβική.

Νέα επιστημονική δικαίωση του μεγάλου Έλληνα ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου για την αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα, μετά από πλήθος πολλών ερευνών και με πρόσφατη βιολογική με τη μέθοδο του DNA. Το ποσοστό της σλαβικής καταγωγής των σύγχρονων Πελοποννήσιων κυμαίνεται από 0,2% έως 14,4%, σύμφωνα με μια νέα γενετική έρευνα επιστημόνων από την Ελλάδα και τη διασπορά. Ανύπαρκτη επίσης η επιμειξία των Ελλήνων με τους Τούρκους, παρά τη σκλαβιά 400 χρόνων, όπως έχουν αποδείξει άλλες μελέτες.

Η νέα μελέτη καταρρίπτει με γενετικά δεδομένα τη θεωρία του 18273 του Γερμανού Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράιερ ότι, μετά από τις σλαβικές επιδρομές κατά τον Μεσαίωνα, ο ντόπιος ελληνικός πληθυσμός ουσιαστικά εξαφανίσθηκε και αντικαταστάθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. σχεδόν πλήρως από σλαβικές φυλές, οι οποίες τελικά εξελληνίσθηκαν υπό την επιρροή και της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Γιώργο Σταματογιαννόπουλο του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ευρωπαϊκό περιοδικό ανθρώπινης γενετικής "European Journal of Human Genetics", ανέλυσαν δείγματα DNA από 241 ανθρώπους από όλη την Πελοπόννησο, οι περισσότεροι ηλικίας 70 έως 90 ετών (ο γηραιότερος 107 ετών), των οποίων οι παππούδες είχαν γεννηθεί μεταξύ 1860-1880.
Σύμφωνα με την ανάλυση του γενετικού υλικού, υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στους πελοποννησιακούς και στους σημερινούς σλαβικούς πληθυσμούς, με ένα μικρό μόνο βαθμό εισροής γονιδίων από τους δεύτερους στους πρώτους.

Αντίθετα, οι Πελοποννήσιοι φαίνεται πως έχουν σημαντικά μεγαλύτερη κοινή γενετική κληρονομιά με τους Γάλλους (39% έως 42%), τους Ισπανούς (53% έως 62%) και τους Ιταλούς (85% έως 96%), από ό,τι με τους Σλάβους (λιγότερο από 15%). Συνεπώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, «οι Πελοποννήσιοι είναι γενετικά πολύ πιο διαφορετικοί από τους σλάβικούς πληθυσμούς και πολύ πιο όμοιοι με τους πληθυσμούς της Νότιας Ευρώπης».

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι πρώτοι «μετανάστες» στην Πελοπόννησο έφθασαν από την Ανατολία περίπου το 9.000 π.Χ. Ακολούθησαν δύο βασικά μεταναστευτικά ρεύματα καθοριστικά για τον πολιτισμό, των Μυκηναίων και αργότερα των Ελλήνων Δωριέων. Οι επόμενες εισροές πληθυσμών πολύ αργότερα ήσαν σλαβικές. Υπήρξε μεν σλαβική μετανάστευση στην Πελοπόννησο, αλλά οι αριθμοί των Σλάβων μεταναστών ήσαν μικροί σε σχέση με των γηγενών, για να αφήσουν κάποιο καθοριστικό γενετικό αποτύπωμα.

Ανακάλυψαν τη βρύση των Κολοκοτρωναίων και γεφύρι του 16ου αιώνα στην Αρκαδία

Ένα γεφύρι το οποίο οι σύγχρονοι Αρκάδες αγνοούσαν την ύπαρξη του ήρθε πριν από λίγες ημέρες στο φως κατά τον καθαρισμό του μονοπατιού από την Στεμνίτσα προς την μονή Αιμυαλών. Πρόκειται για μοναδικό στο είδος του γεφύρι καθώς όχι μόνο είναι οξύκορφο – όταν όλα τα άλλα της περιοχής έχουν τόξα με ομαλές καμπύλες – αλλά έχει και καμπύλο κατάστρωμα, με την κυρτή πλευρά στραμμένη προς τα ανάντη.

Την ανακάλυψη του έκανε ο Γιάννης Λαγός, ο δημιουργός και συντονιστής του Menalon Trail που έβαλε εδώ και 4 χρόνια την Αρκαδία και την Πελοπόννησο στον παγκόσμιο πεζοπορικό χάρτη. Όπως αναφέρει στο News24/7, o κ. Λαγός “σύμφωνα με τον ηγούμενο της μονής Αιμυαλών, τον γέροντα Δαμασκηνό μάλλον πρόκειται για ένα κτητορικό γεφύρι. Το μοναστήρι χτίστηκε το 1608 από την οικογένεια Κοντογιάννη οι οποίοι φέρεται να έχτισαν και το γεφύρι στο Ζυγοβιστινόρεμα, παραπόταμο του Λούσιου”.

Την ύπαρξη του γεφυριού γνώριζαν μόνο οι μοναχοί καθώς από το 1905, οπότε και η κύρια διαδρομή που ένωνε την Στεμνίτσα με την Δημητσάνα περνούσε από διαφορετικό σημείο, ο παλαιός δρόμος που το προσέγγιζε είχε πέσει σε αχρηστία. Ήρθε ξανά στο φως από την ομάδα της Στεμνίτσας που συμμετέχει στον καθαρισμό της διαδρομής: Στεμνίτσα – Ι.Μ. Αγίου Δημητρίου – Ι.Μ. Αιμυαλών – Παλιοχώρι.

ΟΡΕΙΝΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Ο Πέλοψ κι ένα κομμάτι ελεφαντόδοντου- Του Μάνου Στεφανίδη

(μνήμη Τάκη Σπυρόπουλου, του μεγάλου απόντος από το συνέδριο της Ολυμπίας) 

Το ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία εικονοποιεί τον καταγωγικό μύθο του Δράματος. Έχουμε εδώ την εκκίνηση ενός αγώνα θανάτου με έπαθλο μια γυναίκα και ένα βασίλειο. Ένα σώμα και μια εξουσία. Ο Οινόμαος, βέβαιος για τη νίκη του, είναι χαλαρός. Μειδιά με το χέρι στη μέση. Ο ξενόφερτος Πέλοψ από την άλλη πλευρά, στα αριστερά του Δία, είναι σύννους (αυστηρός ρυθμός γαρ) έχοντας συνείδηση της μοίρας του. Αυτοσυγκεντρώνεται με τον τρόπο του νεαρού Δαβίδ, του νεαρού Michelangelo. Δίπλα του η Ιπποδάμεια, η δαμάστρια αλόγων και ελλόγων, έχει ήδη κάνει την επιλογή της προδίδοντας αυτόν που την διακυβεύει τόσο εύκολα. Που την παίζει στα ζάρια. Τον πατέρα! Πολιτική ή συναισθηματική η απόφαση; Τα άλογα πάντως δίπλα της είναι έτοιμα για να καταστούν τα πρότυπα των ίππων του Παρθενώνα αλλά και να φτάσει η επιρροή τους ως τα άγρια άλογα του Gauguin.

Πελοποννησιακός «εμφύλιος» για τα σκουπίδια

του Βασίλη Στοϊλόπουλου 

Διαμαρτύρονται εντόνως πέντε Δήμαρχοι της Πελοποννήσου, καταγγέλλοντας «υπάρχοντα και επερχόμενα» σκάνδαλα αναφορικά με τα προβλεπόμενα έργα διαχείρισης αστικών αποβλήτων της περιφέρειάς τους. Για να δεχτούν, με τη σειρά τους, σφοδρή επίθεση της αρμόδιας αντιπεριφερειάρχη Πελοποννήσου, που τους κατηγορεί για τις «ανεύθυνες πρακτικές τους να κρύβουν το πρόβλημα κάτω απ’ το χαλί» (www.aftodioikisi.gr).

Για πολλοστή φορά καταδεικνύεται ότι η «αέναη» διαμάχη των αυτοδιοικητικών για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων της Πελοποννήσου, και ιδιαίτερα για τη μορφή χρηματοδότησης των σχεδιαζόμενων έργων (ΣΔΙΤ), έχει μεταμορφωθεί σε «πιασάρικο» πολιτικό ζήτημα υψηλής εντάσεως, αλλά και ιδεολογικό «όπλο». Με αποτέλεσμα βεβαίως την αδράνεια, τις αλληλοκατηγορίες, τα μπλοκαρίσματα … και τις «νέες» χωματερές, παρότι έχουν δαπανηθεί ήδη αρκετά εκατομμύρια για την αποκατάσταση δεκάδων χωματερών της Πελοποννήσου.

Αυτό όμως που έχει σημασία για κάθε πολίτη της Ελλάδας δεν είναι ο ιδιότυπος Πελοποννησιακός «Εμφύλιος» αλλά το γεγονός ότι μέχρι τώρα το επιβληθέν πρόστιμο για τις 82 χωματερές των Δήμων της εν λόγω περιφέρειας πλησιάζει τα 12 εκατομμύρια ευρώ (περισσότερο από το 1/3 που αναλογούν σε όλη τη χώρα). Το γεγονός ότι αυτή η «αιμορραγία» για το ελληνικό δημόσιο θα συνεχιστεί και τα επόμενα εξάμηνα, μια και τα έργα ολοκληρωμένης διαχείρισης στην Πελοπόννησο καθυστερούν απελπιστικά με ευθύνες πολλών και διάφορων, προφανώς ελάχιστα ενδιαφέρει τους άμεσα εμπλεκόμενους στην αντιπαράθεση των αυτοδιοικητικών της Πελοποννήσου. Και είναι σαφές ότι υπάρχουν περιπτώσεις Δήμων, όχι μόνο στην Πελοπόννησο, με διαχρονική άρνηση για το οτιδήποτε, αρκεί οι δημότες τους να μη πληρώνουν τα αναλογούντα τέλη μιας ορθής κι αποτελεσματικής διαχείρισης. Προτιμούν «φθηνές» λύσεις, χωματερές της «πρώτης» και – τελευταία – της «δεύτερης» γενιάς, μια και οι εισαγγελείς δεν φαίνεται μέχρι τώρα να δείχνουν τον αναγκαίο ζήλο.

Η Φωτεινή Αρκαδία

Το Αρκαδικόν Ιδεώδες και η Σύγχρονη Παρακμή

«Αρκαδίαν μ’ αιτείς; Μέγα μ’ αιτείς ου τοι δώσω»

Χρησμός του Μαντείου των Δελφών στον βασιληά της Σπάρτης

του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*

Η Αρκαδία είναι αναμφισβήτητα η πατρίδα της ελληνικής Παλιγγενεσίας του 1821. Από τα χρόνια της Άλωσης, στα μέσα του 15ου αιώνα, οι Αρκάδες αγωνίζονταν να αποτρέψουν την παράδοση της Πελοποννήσου στους Οθωμανούς. Συμμάχησαν με την Βενετία όταν πολεμούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία στα 1463, ξεσηκώθηκαν στα 1532 όταν ο Γενουάτης Αντρέα Ντόρια καταναυμαχούσε τους Τούρκους, επαναστάτησαν μετά το 1686 όταν ο Μοροζίνι πήρε το Ναύπλιο και κατέλαβαν το κάστρο της Καρύταινας. Μετά την ειρήνη του Ποσάροβιτς (1718), ο Δήμος Κολοκοτρώνης έκανε νέο ξεσηκωμό, στα Ορλωφικά (1770) πρωτοστάτησαν και πνίγηκαν στο αίμα. Δεκάδες Αρκάδες ήταν μυημένοι στην Φιλική Εταιρεία συγκροτώντας έτσι ένα δυναμικό αγωνιστικό πυρήνα στις παραμονές του ’21.

Ώσπου έφτασε η πολυπόθητη ώρα: στις 28 Απριλίου 1821, οι οπλαρχηγοί του Μωριά αποδέχτηκαν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ως στρατιωτικό ηγέτη του Αγώνα. Λίγους μήνες μετά, ο Δράμαλης με το σουλτανικό στράτευμα θα πάθαινε πανωλεθρία στα Δερβενάκια, παγιδευμένος από την στρατιωτική ιδιοφυΐα του Γέρου του Μωριά. Ο δρόμος θα άνοιγε για την νικηφόρα Επανάσταση και την δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους.

Στα σχολεία μαθαίναμε, τουλάχιστον οι παλιότεροι προ της εθνομηδενιστικής επέλασης, ότι οι πρόγονοί μας ξεσηκώθηκαν γιατί αρνούντο να είναι φόρου υποτελείς στους Τούρκους, να πληρώνουν χαράτσια και κεφαλικούς φόρους. Έπιασαν λοιπόν τους φοροεισπράκτορες και τους ξέκαναν, έτσι ξεκίνησε η εξέγερσή τους. Τι πλήρωναν τότε οι Αρκάδες παππούδες μας;Την “Δεκάτη”, δηλαδή το 10% από τα εισοδήματά τους…