Κουπόνια, τροφεία, δωροεπιταγές, «voucher», προπληρωμένες κάρτες: Τις ημέρες που πέρασαν, μέσα στο πνεύμα των εορτών αρκετές ήταν οι επιχειρήσεις που προχώρησαν σε παροχές σε είδος προς τους εργαζόμενούς τους. Μέχρι εδώ όλα καλά, θα σκεφτεί κάποιος. Θα συμφωνήσουμε μαζί του. Τι γίνεται όμως όταν αυτές οι παροχές έρχονται να υποκαταστήσουν έμμεσα ένα μέρος των αυξήσεων που δικαιούνται οι εργαζόμενοι μετά το ψαλίδι των μνομονιακών χρόνων, από κοινού με την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και τον πληθωρισμό που ροκανίζει κάθε μέρα το εισόδημά τους;

Μίλησαμε επ’ αυτού με την 25χρονη προγραμματίστρια λογισμικού Μ.Γ.

Η συζήτησή μας ξεκίνησε με την αναφορά της στη διαδεδομένη όπως λέει πολιτική των κουπονιών («ticket restaurant» και κάρτες μετρό) στον κλάδο γενικά και στην εταιρεία που εργάζεται ειδικότερα. Στη δική της περίπτωση, οι παροχές αυτές έχουν σταθερό χαρακτήρα. Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι η χορήγησή τους βρίσκεται πάντα στην ευχέρεια του εργοδότη. Ωστόσο, για την νεαρή εργαζόμενη στον χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας, εκτός από τον πρακτικά προσωρινό χαρακτήρα αυτής της βοήθειας, προκύπτουν κι άλλα προβλήματα εις βάρος των εργαζομένων «από την ανάγκη του εργοδότη να μην πληρώσει τις απαραίτητες εισφορές».

Επιχειρώντας να εξηγήσει τι εννοεί, η Μ.Γ. ανέφερε ότι παρά την επιχείρηση να «πλασαριστεί» αυτή η πρακτική ως μέρος του «καθαρού μισθού», το κουπόνι δεν συμπεριλαμβάνεται σε κανένα δώρο ή και επίδομα και φυσικά δεν λαμβάνεται υπόψη στο πόσο της αποζημίωσης. «Δεν είναι “επιπλέον προσφορά” του εργοδότη, είναι ο τρόπος του να καλύψει το κενό του χαμηλού μισθού μας με το μικρότερο δυνατό κόστος. Για αυτό η λύση δεν είναι να διεκδικήσουμε μονιμοποίηση του ‘’ticket restaurant’’, αλλά να διεκδικήσουμε αυξήσεις στους μισθούς μέχρι να καλύπτουν τις ανάγκες μας χωρίς να χρειαζόμαστε κουπόνια-μπόνους».

Μια καλά εμπεδωμένη πρακτική

Βέβαια δεν είναι μόνο η Μ.Γ. κι αρκετοί από τους συναδέλφους της στον κλάδο που έχουν παρόμοιες αξιώσεις. Όπως διαπιστώσαμε κατά το ρεπορτάζ πρόκειται για μια πάγια πρακτική των εργοδοτών σε πολλούς κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα.

Χαρακτηριστικά, το 2022 έγινε γνωστή η υπόθεση Ανώνυμης Εταιρείας στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης, η οποία στην επιχειρησιακή ΣΣΕ που υπεγράφη με τους εργαζομένους της, προέβλεπε έκτακτη παροχή δωροεπιταγής ύψους 300 ευρώ έκαστη για τις ημέρες των Χριστουγέννων και του Πάσχα καθώς και διατακτική σίτισης ύψους 6 ευρώ/ μέρα κατά τις ώρες φυσικής παρουσίας στον χώρο εργασίας ή τηλεργασίας, υπό τον όρο όμως ότι ο εργαζόμενος βρίσκεται στο πόστο του, δεν νοσεί ή δεν απουσιάζει σε άδεια αναψυχής.

Σε άλλη περίπτωση, πάλι το ίδιο χρονικό διάστημα, μεγάλο σούπερ μάρκετ, ενώ την αμέσως προηγούμενη χρονιά είχε καταγράψει κέρδη που ξεπερνούσαν τα 30 εκατ. ευρώ, προχώρησε στην παροχή επιδόματος προς το προσωπικό του, της τάξης των 150 ευρώ και διάρκειας ενός διμήνου, ωστόσο με την προϋπόθεση ότι οι υπάλληλοι θα εξαργύρωναν το ποσό μέσα από την ειδική κάρτα της αλυσίδας σε κάποιο από τα καταστήματα της, όχι σε μετρητά. Με λίγα λόγια το χρήμα θα επέστρεφε εκ νέου στην επιχείρηση.