Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

13 Νοεμβρίου 2025

Ατελέσφορος εκσυγχρονισμός, Κώστας Σημίτης και η εποχή του



Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις πραγματοποίησαν την Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2025 παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Καραμπελιά:

Ατελέσφορος εκσυγχρονισμός, Κώστας Σημίτης και η εποχή του

Μίλησαν οι:
– Άγγελος Συρίγος, Βουλευτής, Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου
– Παναγιώτης Λιαργκόβας, καθηγητής Οικονομικών και πρόεδρο ΚΕΠΕ
– Μελέτης Μελετόπουλος, Συγγραφέας, Δρ. Κοινωνιολογίας
– Βασίλης Ασημακόπουλος, συγγραφέας, δικηγόρος – πολιτικός επιστήμονας

06 Οκτωβρίου 2025

Η ελευθερία του ατόμου την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

3 Οκτωβρίου 2025


Απόσπασμα από την διάλεξη που θα πραγματοποιήσει ο Γιώργος Καραμπελιάς την Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2025 στις 6:30 μ.μ. στους Φίλους του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή με θέμα: «Η ελευθερία του ατόμου την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης».

Κατακλυζόμαστε από ένα τεράστιο κύμα πληροφοριών για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΕΙ) που μας καλούν να μπούμε με όλες μας τις δυνάμεις σε αυτόν τον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο». Στην Ελλάδα μάλιστα η αναφορές στην ΤΝ παίρνουν κυριολεκτικά μυθικές διαστάσεις και ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει γίνει ένας από τους πλέον διαπρύσιους υποστηρικτές της.

Τι είναι όμως είναι η τεχνητή νοημοσύνη και πώς επηρεάζει τις ζωές μας;

Ξεκινώντας από την «ονομάτων επίσκεψιν», η τεχνητή νοημοσύνη αναφέρεται στην ικανότητα μιας μηχανής να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες ενός ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα ενώ καθιστά τις μηχανές ικανές να ‘κατανοούν’ το περιβάλλον τους, να επιλύουν προβλήματα και να δρουν προς την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Ο υπολογιστής λαμβάνει δεδομένα (ήδη έτοιμα ή συλλεγμένα μέσω αισθητήρων, π.χ. κάμερας), τα επεξεργάζεται και ανταποκρίνεται βάσει αυτών.

Τελικώς για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, γίνεται επιστημονικά και τεχνολογικά εφικτή η δυνατότητα μιας μετεξέλιξης των μηχανικών συστημάτων προς την κατεύθυνση οιονεί ανθρωπίνων λειτουργιών, και παράλληλα παρέμβασης στο γενετικό υλικό του ανθρώπου και κατά συνέπεια η δυνατότητα μιας τεχνητής αλλοίωσης (ή μήπως μετεξέλιξης) του ανθρωπίνου είδους.

Πλέον επιτεύξιμο, διότι η επιθυμία να δημιουργηθούν ευφυείς μηχανές χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πριν. Ο ίδιος ο Αριστοτέλης φανταζόταν ένα μέλλον στο οποίο «το πλήκτρο θα μπορούσε να παίζει μόνο του» και «ο αργαλειός θα μπορούσε να υφαίνει το ύφασμα».

17 Αυγούστου 2025

Ο Κωνσταντίνος Παρθένης και ο Ελευθέριος Βενιζέλος

Του Γιώργου Καραμπελιά *

Ο Κωνσταντίνος Παρθένης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1878 από πλούσια οικογένεια. Ο πατέρας του Νικόλαος ασχολούνταν με το καπνεμπόριο και κατείχε αγγλική υπηκοότητα, ενώ μητέρα του ήταν η Ιταλίδα Elisabetta Ceresuoli. 

Τα πρώτα του χρόνια ο ζωγράφος τα έζησε στην ελληνική συνοικία, μια αστική γειτονιά πολύ κοντά στο Πατριαρχείο και στο σπίτι του Καβάφη, αλλά ορφάνεψε κι από τους δύο γονείς σε νεαρή ηλικία – προτού καν ενηλικιωθεί. Ωστόσο, σημαντικοί παράγοντες της ελληνικής κοινότητας, όπως ο Γεώργιος Αβέρωφ, τον έθεσαν υπό την προστασία τους, αναγνωρίζοντας το ταλέντο του.

Φοίτησε στο γαλλόφωνο σχολείο Saint-François-Xavier και απέκτησε στέρεη κλασική παιδεία: γνώριζε και έγραφε ελληνικά, ιταλικά, γερμανικά, γαλλικά και αγγλικά.

14 Αυγούστου 2025

Θεόφιλος – Ο φτωχούλης του Θεού

Του Γιώργου Καραμπελιά



Εγκαινιάζουμε μια σειρά 10 κειμένων του Γιώργου Καραμπελιά για την γενιά του ’30 στις εικαστικές τέχνες. Τα κείμενα πρόερχονται από το πρόσφατο βιβλίο του, Από τη μεταβυζαντική ζωγραφική στη γενιά του ’30 – Μια πολιτική ιστορία (Εναλλακτικές Εκδόσεις).

Η στροφή προς την ελληνική ζωγραφική παράδοση έχει ήδη εγκαινιαστεί πριν ο Κόντογλου και ο Παπαλουκάς αρχίσουν από το Άγιον Όρος τη μελέτη της βυζαντινής ζωγραφικής. Και οι πλέον εμβληματικές μορφές αυτής της στροφής υπήρξαν ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1870-1934), που θα αναγάγει τη λαϊκή ζωγραφική σε υψηλή τέχνη, και, από τον δρόμο της λόγιας παράδοσης, ο Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967).

Ο Θεόφιλος θα μετουσιώσει σε υψηλή τέχνη τη λαϊκή παράδοση, της οποίας αποτελεί την άμεση συνέχεια και το κορυφαίο ανάστημα,. Από την άλλη πλευρά, ο Αιγυπτιώτης πατρίκιος Παρθένης, που θα ζήσει στην Αίγυπτο, στη Βιέννη, στο Παρίσι, θα οδηγηθεί στη νέα σύνθεση «από τα πάνω» ήδη από τον Ευαγγελισμό του 1911, ενώ και ως προς την αγιογραφία θα εγκαινιάσει πρώτος, το 1920, στον ναό του Αγίου Αλεξάνδρου στο Παλαιό Φάληρο την ανασύνδεση με τη βυζαντινή εικαστική ιδιοπροσωπία, που θα χαρακτηρίσει τη γενιά του ’30.

Αυτή η συμβολή δύο ρευμάτων, «από τον λαό και τις ελίτ» παράλληλα, αποτελεί τη χαρακτηριστικότερη απόδειξη της καθολικής ωρίμανσης της ελληνικής κοινωνίας, της προσέγγισης σε αυτόν τον «ελληνικό ελληνισμό» που οραματιζόταν ο Γιώργος Σεφέρης.

Η ανάδυση

28 Ιουλίου 2025

Ο Σημίτης, ο Χριστόδουλος και οι Ολυμπιακοί Αγώνες


Του Γιώργου Καραμπελιά*


Το βασικό πρόβλημα του σημιτικού εκσυγχρονισμού ήταν η αδυναμία του να συλλάβει την ιδιοπροσωπία του ελληνικού λαού – εξ ου και η βασική του προσπάθεια θα κατατείνει πάντοτε στο ξερίζωμά της, ώστε να επιβληθεί ο "εκσυγχρονισμός" έστω και "εκ των άνω", υπό τη φωτισμένη καθοδήγηση του ιδίου και της ομάδας του. Και ο ίδιος φαίνεται να έχει συνείδηση της μειοψηφικότητας των απόψεών του. Γράφει "Στη δεκαετία του 1990 οι ιδέες αυτές απέκτησαν μεγαλύτερο ακροατήριο χωρίς βέβαια να γίνουν πλειοψηφικές. Δεν έγιναν πλειοψηφικές ούτε μετά το 1996, καθώς οι ιδεολογίες δεν αλλάζουν με το ρυθμό που αλλάζουν οι πολιτικές συγκυρίες. Ενισχύθηκε όμως ο πόλος του εκσυγχρονισμού."

Παρόλο λοιπόν που οι αντιλήψεις του δεν έγιναν ποτέ πλειοψηφικές, θα προσπαθήσει να εκριζώσει τον "εθνοκεντρισμό" από την παιδεία και να αποκόψει σταδιακά την Εκκλησία από το κράτος. Ως μη όφειλε:

"θα οδηγήσει στα άκρα τη σύγκρουση με τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο για τη μη αναγραφή του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, το 2000. δεν δέχτηκε καμία συμβιβαστική λύση, δεν υποχώρησε ούτε μπροστά στις λαοσυνάξεις ούτε απέναντι στα 3 εκατομμύρια υπογραφές που συγκέντρωσε η Εκκλησία ζητώντας δημοψήφισμα: "πιστεύω ότι η υπαναχώρηση σε ένα τέτοιο θέμα θα αναβίβαζε την εκκλησία σε συνδιοικητή της χώρας, θα αποκτούσε ξαφνικά τον σε πολλά θέματα ανάλογο ή ισχυρότερο ρόλο με αυτόν της καθολικής εκκλησίας στην Ιταλία”".

Δεν διέθετε τις ιδεολογικές προϋποθέσεις για να κατανοήσει πως η στενή σχέση του ελληνισμού με την Ορθοδοξία δεν επιδέχεται καμία σύγκριση με εκείνη του Βατικανού και της Ιταλίας. Εκεί, το ιταλικό εθνικό κράτος θα δώσει μακρόχρονους αγώνες για να απελευθερωθεί ακόμα και από την κοσμική ηγεμονία του Βατικανού. Και εντούτοις, σήμερα, η συμβίωση κράτους και Εκκλησίας στην Ιταλία αποτελεί παράγοντα ενίσχυσης του διεθνούς status της Ιταλίας και όχι το αντίστροφο. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα, όπου η αδιάρρηκτη σχέση της Ορθοδοξίας με τον ελληνισμό αποτέλεσε θεμελιώδη πυλώνα των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων – αρκεί να θυμηθούμε, πρόσφατα, τον αγώνα της Κύπρου να διεξάγεται κάτω από την αιγίδα της Εκκλησίας.

14 Ιουλίου 2025

Ατελέσφορος εκσυγχρονισμός, ο Κώστας Σημίτης και η εποχή του

Απόσπασμα από το νέο μου βιβλίο, “Ατελέσφορος εκσυγχρονισμός, ο Κώστας Σημίτης και η εποχή του” που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.

Γιώργος Καραμπελιάς

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και την απαρχή των παραβιάσεων του εναέριου χώρου της Ελλάδας από την τουρκική αεροπορία, κατανόησε, και πολύ ορθά, πως η χώρα έχει εισέλθει σε μία μακρά ιστορική περίοδο αντιπαράθεσης με μία επεκτατική Τουρκία. Γι’ αυτό επέλεξε την επίσπευση της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ-Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ένα επιπλέον και σημαντικό μέτρο προστασίας απέναντι σε αυτή την απειλή – παράλληλα βέβαια με οικονομικά και πολιτικά σταθεροποιητικά οφέλη για τη χώρα, αλλά και πολλές άμεσες αρνητικές συνέπειες στο πεδίο του οικονομικού ανταγωνισμού. Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε δε ότι και ο Ανδρέας Παπανδρέου, πάρα τις αρχικές και μάλιστα έντονες αντιρρήσεις του για μια ΕΟΚ, όργανο των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, ακολούθησε τελικά και αυτός την ίδια γραμμή: Η Ευρώπη ως ασπίδα προστασίας για την Ελλάδα – η Τουρκία ως το μείζον πρόβλημα για τον ελληνισμό και η Ευρώπη ως ένα καθοριστικό όπλο για την αντιμετώπισή του.

Καθώς όμως οι ελληνικές ελίτ άρχισαν να «εξευρωπαΐζονται» και να απολαμβάνουν τα οφέλη και τις απολαβές της ένταξης, η οπτική τους μετατοπίζεται. Στο εξής, το βασικό ζήτημα δεν είναι η αντιμετώπιση της πάντα παρούσας τουρκικής απειλής αλλά μία παρασιτική ενσωμάτωση στην Ευρώπη, την οποία αντίθετα φαίνεται να παρεμποδίζει η «ελληνοτουρκική διαμάχη», όπως πλέον την αναφέρουν, υιοθετώντας μία οπτική παρατηρητή εκ των έξω. Διαβάζουμε ενδεικτικά στον Γιάννη Στουρνάρα:

Σχετικά με τις αμυντικές δαπάνες, η Ελλάδα συνεχίζει να δαπανά, ως ποσοστό του ΑΕΠ, υπερδιπλάσια ποσά σε σχέση με τους εταίρους της στην ΕΕ, λόγω του γνωστού γεωπολιτικού προβλήματος και εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια εξοικονόμησης, ανάλογα και με την πορεία του προβλήματος που αναφέρθηκε[1].

27 Ιουνίου 2025

Η γέννηση του ελληνικού κόσμου



του Γιώργου Καραμπελιά,

  απόσπασμα από ευρύτερο κείμενό του στο αφιέρωμα του Άρδην, “Η καταγωγή των Ελλήνων”. Άρδην τ. 134-135, κυκλοφορεί σε περίπτερα και βιβλιοπωλεία.

Πόθεν και πότε οι Έλληνες;[1]

Οι πρώτοι οικισμοί της νεολιθικής περιόδου, κατά την οποία αρχίζει να ασκείται η γεωργία και η κτηνοτροφία εμφανίζονται στο Σέσκλο της Θεσσαλίας, στο Φράγχθι της Αργολίδας, στο Δισπηλιό στην Καστοριά, στην Κνωσό, ενώ σταδιακώς θα πολλαπλασιαστούν νεολιθικοί οικισμοί στη Θεσσαλία, στον Ορχομενό, τη Χαιρώνεια, την Αθήνα, την Κόρινθο, τη Νεμέα, τη Λέρνα, την Τεγέα, τους Σιταγρούς στη Μακεδονία, κ.λπ.

Μεταξύ των ερευνητών υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πότε εμφανίστηκαν στην Ελλάδα οι ομιλούντες την ελληνική γλώσσα. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι ιστορικοί E. Meyer και K. J. Beloch, 1854-1929[2], είχαν υποστηρίξει ότι οι Έλληνες ήρθαν στην περιοχή μας στα τέλη της 3ης π.Χ. χιλιετίας ενώ, σύμφωνα με τον J.L. Caskey (1908-1981), οι Πρωτοέλληνες έφτασαν σε δύο κύματα. Από το πρώτο θα καταγόταν η Πρωτοελλαδική III και από το δεύτερο η Μεσοελλαδική. Την άποψή τους ενστερνίστηκαν οι N. G. L. Hammond, F. Schachermeyr, E. J. Holmberg κ.ά. – καθώς και ο Μιχαήλ Σακελλαρίου[3], ο οποίος πιστεύει ότι οι Πρωτοέλληνες αποβιβάστηκαν στις ανατολικές ακτές της Κεντρικής Ελλάδας. Ο δε Αυστραλός αρχαιολόγος Gordon Childe (1892-1957) υποστήριξε πως οι πολιτισμοί δεν αναπτύσσονται ενδογενώς, αλλά μέσω της πολιτισμικής διάδοσης και/ή της μετανάστευσης και επομένως ο ελληνικός πολιτισμός επηρεάζεται μάλλον από τη Μέση Ανατολή και την Ανατολία[4]. Και πάντως η λιθουανικής καταγωγής αρχαιολόγος Marija Gimbutas (1921-1994) με την υπόθεση Kurgan υποστηρίζει ότι η πρωτο-ινδοευρωπαϊκή εξάπλωση προήλθε από μια μετανάστευση λαών από την ποντο-κασπιακή στέπα γύρω στο 4.000 π.Χ.

Αντίθετα, ο αρχαιολόγος και ιστορικός των πολιτισμών Colin Renfrew (1937-2024) αναπτύσσει μια ριζικά διαφορετική θεωρία: Κατ’ αρχάς πιστεύει πως οι Ινδοευρωπαίοι εμφανίστηκαν στη Μικρά Ασία περίπου την 8η χιλιετία π.Χ. και, με την εξάπλωση της γεωργίας, αναδύθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη – δηλαδή 4.000 χρόνια πριν τη χρονολόγηση της Gimbutas.[5]

07 Μαΐου 2025

Περί «τυμβωρύχων» και πολιτικών συμμάχων

Από Νίκος Ταυρής


ΟΓ. Καραμπελιάς και ο χώρος του Άρδην έχει επιλέξει εδώ και μερικά χρόνια να παίζει τον ρόλο του υπερασπιστή της κυβερνητικής πολιτικής του Κ. Μητσοτάκη, την οποία «ξεπλένει» με «πατριωτικά» επιχειρήματα. Η όποια σπάνια κριτική γίνεται στη «μόνη ρεαλιστική κυβερνητική επιλογή» αφορά επιμέρους πλευρές, ιδεολογικά θέματα ή την κυβερνητική ατολμία στην προώθηση της ορθής, κατά τα άλλα, γραμμής του Μαξίμου. Τι κι αν στο μεταξύ είχαμε τη Διακήρυξη των Αθηνών και τις κυβερνητικές επικύψεις στον Ερντογάν, τις τυχοδιωκτικές θέσεις του Μαξίμου για τους πολέμους σε Ουκρανία και Γάζα και το συστημικό έγκλημα των Τεμπών. Σε όλα τα κεντρικά πολιτικά ζητήματα, το αφήγημα Γ. Καραμπελιά προσαρμοζόταν ώστε να είναι συμβατό με αυτό του Μαξίμου, ξιφουλκώντας μάλιστα με τις κάθε φορά κριτικές φωνές, ανακαλύπτοντας λαϊκιστές, εθνομηδενιστές και ρωσο-υποκινούμενους.

Σε αυτό το πολιτικό πλαίσιο ήταν ενταγμένη και η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στον Ιανό με τίτλο «Η πολιτική τυμβωρυχία των Τεμπών». Η σπουδή των ομιλητών ήταν να καταδείξουν τις υπαρκτές και ανύπαρκτες αντιφάσεις της αντιπολίτευσης, να αποδομήσουν τα επιχειρήματα των γονέων και των νομικών τους συμβούλων ‒μάλιστα ο Δ. Γαλλής, πρώην δικηγόρος οικογένειας θύματος, με πρόσβαση στη δικογραφία καταφέρεται πέραν κάθε δεοντολογίας κατά των πρώην εντολέων του‒ και να στρέψουν τη συζήτηση από την απόδοση ευθυνών, στις αόριστες και απρόσωπες παθογένειες που επιζητούν λύση. Και αν όντως η επίσημη κομματική αντιπολίτευση επιδιώκει μικροκομματικά οφέλη και όχι την αλήθεια, αυτό σε καμιά περίπτωση δεν ακυρώνει τον αγώνα των συγγενών και τη βούληση εκατομμυρίων Ελλήνων. Και αν όντως είναι άμεση η ανάγκη για ανάταξη των υποδομών και ασφαλή σιδηρόδρομο, αυτό σίγουρα δεν μπορεί να το εγγυηθεί ένα καθεστώς που κάνει ό,τι μπορεί για να συγκαλύψει τις ευθύνες του για το έγκλημα στα Τέμπη.

01 Μαΐου 2025

Σταύρος Καλλέργης – Πλάτων Δρακούλης, πατριώτες και σοσιαλιστές, οργανώνουν την Εργατική Πρωτομαγιά

Ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα και οι πρωτεργάτες.
ΑΡΧΕΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΛΕΡΓΗ: Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας. 

του Γιώργου Καραμπελιά από την www.huffingtonpost.gr

Το 1893, ο Σταύρος Καλλέργης οργάνωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Μετά την ομιλία του, περίπου 500 άτομα υπέγραψαν ψήφισμα με το οποίο ζητούσαν να παραμένουν κλειστά τα καταστήματα τις Κυριακές, η εργασία να είναι οκτάωρη και να παρέχεται σύνταξη σε όσους δεν μπορούσαν πια να εργαστούν.
Ύστερα από την ομιλία που εκφώνησε ο Καλλέργης, κατευθύνθηκε στη Βουλή για να παραδώσει το ψήφισμα, το οποίο όμως ο Πρόεδρος της Βουλής αρνήθηκε να δεχθεί. Αν και συνελήφθη για την πράξη του αυτή και καταδικάστηκε σε φυλάκιση, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα αποτελεί σταθμό στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος.
Τελικά, το ψήφισμα κατατέθηκε στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου 1893 και αφού είχαν συγκεντρωθεί 2.000 υπογραφές.
Το ψήφισμα ανέφερε τα εξής:
“Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου ημέραν Κυριακήν και ώραν 5μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν:
Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ’ όλην την ημέραν, και οι πολίται ν’ αναπαύωνται.
Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν.
Γ) Ν’απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των.
Δ) Το συμβούλιον του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν”.
Την επόμενη χρονιά, στην Πρωτομαγιά του 1894, πραγματοποιείται μια πολύ πιο μεγάλη και οργανωμένη εκδήλωση, όπου συμμετείχαν 6.000 άτομα, με οργανωτές και ομιλητές εκ νέου τον Σταύρο Καλλέργη και τον εκδότη του Άρδην, Πλάτωνα Δρακούλη. Πλέον όμως η κρατική εξουσία είχε θορυβηθεί και έγιναν πολλές συλλήψεις (μεταξύ των συλληφθέντων και ο Καλλέργης), ενώ ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς στο εξής απαγορεύτηκε. Το ψήφισμα που εξεδόθη, εκτός από τα αιτήματα του 1893 προσέθεσε και ορισμένα ακόμα, ανοίγοντας τον δρόμο για την διεύρυνση των σοσιαλιστικών και λαϊκών διεκδικήσεων.

14 Φεβρουαρίου 2025

Η απόσυρση του USAID και οι παλιοί μας φίλοι που αγαπήθηκαν από αυτό


Η διάλυση του  USAID από τη νέα διοίκηση Τραμπ απασχολεί την επικαιρότητα.  Είναι σίγουρο ότι το σχέδιο ΑΝΑΝ όπως και οι Πρέσπες θα ήταν δύο δράσεις του. Ο αδελφός οργανισμός του State Department με με αυτές της "φιλάνθρωπης" δράσης των ΜΚΟ του Σόρος φυσικά και είχαν προκαλέσει στο παρελθόν για τη δράση τους στη χώρα μας κάτι όμως που δεν επιτρεπόταν να απασχολήσει εφημερίδες και συστημικά κοινωνικά δίκτυα.

Μήπως ήρθε η ώρα όλοι αυτοί οι άνθρωποι που στο παρελθόν συνεργάστηκαν μαζί τους να ερωτηθούν, ώστε και εμείς να φωτιστούμε για τη συνεργασία τους;

Το κείμενο που ακολουθεί είναι από το 58 τ. του Άρδην γραμμένο από το Γιώργο Καραμπελιά και είναι αρκετά διαφωτιστικό. Ας το θυμηθούμε!

________________******_______________

Υπό κατοχήν: ο νεοθωμανισμός στην εξουσία

Γιώργος Καραμπελιάς

Άρδην τ. 58

Ένα φάσμα πλανιέται πάνω από τη «Νοτιοανατολική Ευρώπη», εκείνο του Σόρος και του νεο-οθωμανισμού. Ο σχεδιασμός των Η.Π.Α., της Αγγλίας, του σιωνιστικού λόμπι και των πολυεθνικών είναι διάφανος: για όσο καιρό η Ρωσία βρίσκεται στο καναβάτσο, ή δεν έχει αναλάβει ακόμα τις δυνάμεις της, να συγκροτηθεί ένας ισχυρός ατλαντικός πόλος στην Ανατολική Ευρώπη γενικότερα, και τη νοτιοανατολική ειδικότερα, που θα εμποδίσει οποιαδήποτε επανεμφάνιση της Ρωσίας και θα δέσει όλη την Ευρώπη στο ατλαντικό άρμα, υποσκελίζοντας –σύμφωνα με την αμερικανική ορολογία– την «παλαιά Ευρώπη».

 Ο σχεδιασμός αφορά το σύνολο της Ανατολικής Ευρώπης, Βορειοανατολικής και Νοτιοανατολικής. Ως προς τη βορειότερη, το σχέδιο στηρίζεται αποφασιστικά στην Πολωνία και επιχειρεί να εντάξει την Ουκρανία και τις Βαλτικές χώρες. Ως προς τη Νότια πτέρυγα, βασικό κέντρο στήριξης αυτής της πολιτικής είναι η Τουρκία. Σύμφωνα με αυτόν τον σχεδιασμό, κεντρικός γεωπολιτικός πόλος στην περιοχή θεωρείται η Κωνσταντινούπολη –η οποία, με τα δεκαπέντε εκατομμύρια πληθυσμό της, αποτελεί ήδη το σημαντικότερο οικονομικό κέντρο– και η Τουρκία ως η σταθερότερη δύναμη που μπορεί να αντιμετωπίσει την επανεμφανιζόμενη Ρωσία. Αυτή η στρατηγική προϋποθέτει την κονιορτοποίηση των βαλκανικών, ειδικά των ορθόδοξων, πληθυσμών, και την «ενοποίησή» τους κάτω από μια νεο-οθωμανική Τουρκία, υπό την υψηλή εποπτεία των Η.Π.Α.

05 Ιανουαρίου 2025

Γ. Καραμπελιάς: O Μαυροκορδάτος, οι εμφύλιοι, η ξένη «προστασία» (podcast)

Σήμερα συνεχίζουμε το 12ο μέρος από το ιστορικό αφιέρωμα «25 μαθήματα για την ελληνική ιστορία» με το Γιώργο Καραμπελιά. 

(Εδώ το 11ο μέρος)

                                                                          **************************

Σύμφωνα με τη διήγηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (1770-1843), η οικογένεια του, από τον πρώτο γνωστό γενάρχη της, κατά τον 16ο αιώνα, μέχρι  τον πατέρα του Κωνσταντή, επί πέντε γενιές, «ἐδῶ καὶ 300 χρόνους», βρισκόταν σε αδιάκοπο πόλεμο με τους Οθωμανούς ενώ, «στα 1780 … ὁ πατέρας μου ἐσκοτώθηκε μὲ δύο του ἀδέλφια, Ἀποστόλη καὶ Γεώργη».

Ο πόλεμος και ο θάνατος θα αποτελούν στο εξής την καθημερινότητά του, η δε ζωή του συμπυκνώνει αρχετυπικά τη διαδρομή όλων των ενόπλων της προεπαναστατικής περιόδου, από την ανταρσία στην επαναστατική συνειδητοποίηση.

Στα «Απομνημονεύματά» του συνοψίζει με απαράμιλλη πυκνότητα το βιογραφικό του: «Ἐγεννήθηκα στα 1770. Ὅταν ἐγλύτωσα ἀ­πὸ τὴν Κα­στά­νιτ­ζα εἴ­μουν χρό­νων 10. Δι­α­μο­νὴ Μά­νης χρό­νι­α 2. Εἰς τὴν Ἁ­λω­νί­σθε­να­­­­ χρό­νι­α 3. Εἰς τὰ Σαμ­πά­σι­κα­­­ χρό­νι­α 12. Ἐ­πο­χὴ τῆς νε­ό­τη­τος, 5 χρό­νι­α ἀ­νύ­παν­δρος καὶ ἄλ­λους 7 χρό­νους ὑ­παν­δρευ­μέ­νος 27 χρό­νους εἴ­χα ὅ­ταν μὲ ἐ­πρω­το­κυ­νή­γη­σαν. Ἀρ­μα­τω­λὸς καὶ κλέφ­της ἀλ­λη­λο­δι­α­δό­χως χρό­νι­α 5. Φερ­μά­νι­­ Βα­σι­λι­κὸ δι­ὰ ἐμένα καὶ τὸν Πε­τι­με­ζὰ­­­ στὰ 1802. Τὸ δεύ­τε­ρο φερ­μά­νι τὸν Ἰ­α­νου­ά­ρι­ον 1806, καὶ τὸ Πα­τρι­αρ­χι­κὸ Συ­νο­δι­κό. 36 χρό­νων ἤ­μουν ὅ­ταν ἐ­πή­γα εἰς τὴν Ζά­κυν­θο. 50 χρό­νους εἴ­χα ὅ­ταν ἐβ­γῆ­κα εἰς τὴν ἐ­πα­νά­στα­σι[1]».

Θα κυνηγηθεί άγρια όταν ο Σελίμ Γ΄ θα κηρύξει τη γενικευμένη καταδίωξη των Ελλήνων ενόπλων και θα εκδοθεί Πατριαρχικό Συνοδικό εναντίον των κλεφτών. Θα αναγκαστεί να φύγει για τη Ζάκυνθο, θα μάθει «γράμματα», θα χρηματίσει πειρατής με τον Νικοτσάρα, θα στρατολογηθεί στον αγγλικό στρατό, θα γίνει μέλος της Φιλικής και «θα βγει» στην Επανάσταση.

Ο Φαναριώτης, από την Πίζα στην επαναστατημένη Ελλάδα

02 Δεκεμβρίου 2024

Γιώργος Καραμπελιάς: "Η woke πολιτική υπηρετεί τα ενδιαφέροντα των ελίτ"



Ο Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας και εκδότης, διευθυντής του περιοδικού "Άρδην", μίλησε στις Αναλύσεις του Radio Me με τον Γιάννη Χαραλαμπίδη, για τις ρίζες, την εξέλιξη, τη φιλοσοφία και τις πολιτικές προεκτάσεις του κινήματος Woke, που έχει βρεθεί στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.

ΠΗΓΗ:https://youtu.be/XwZkDUGlW-g?si=MDGoxWl8i4fBY7Zp
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

22 Νοεμβρίου 2024

Γ. Καραμπελιάς: Ο Ελληνικός φωτισμός και η Βυζαντινή κληρονομιά, λόγια & λαϊκή παράδοση (βίντεο)





Μέρος Α΄: Ο Φωτισμός Το Σεμινάριο για τη νεοελληνική Αναγέννηση θα επιχειρήσει να διερευνήσει το σύνολο των διαδικασιών του ελληνικού φωτισμού: αρχίζοντας από την εκπαίδευση σε όλες της τις παραμέτρους, σχολεία, δάσκαλοι, διδακτικό υλικό, διατρέχοντας τους περισσότερους από τους τομείς της πνευματικής δραστηριότητας του γένους, λογοτεχνία, λαϊκή και λόγια, – από το ακριτικό τραγούδι έως τον Σολωμό, την ζωγραφική –αγιογραφία και λαϊκή τέχνη, και καταλήγοντας στη φιλοσοφική και γενικότερα την πνευματική παραγωγή καθώς και τις συναφείς αντιπαραθέσεις ρευμάτων και ευαισθησιών. Εξαιτίας του όγκου του σχετικού υλικού το Σεμινάριο θα περιλαμβάνει δύο μέρη. Το πρώτο αφορά στον φωτισμό του γένους και το δεύτερο στον ελληνικό διαφωτισμό και τις ιδεολογικές διαμάχες που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια της ελληνικής Αναγέννησης.

07 Νοεμβρίου 2024

H εποχή του μετανθρώπου & οι μαθητευόμενοι μάγοι της Silicon Valley

του Γιώργου Καραμπελιά, το εισαγωγικό κείμενο από το αφιέρωμα του Άρδην (τ. 132) για τον Μετάνθρωπο και την Silicon Valley

Η κρίση του μαρξιστικού και εθνικοσοσιαλιστικού μεσσιανισμού προήλθε από την εξάντληση των προτάσεών τους, στην αντιπαράθεση με την ίδια την ηγερία τους, την Ιστορία, και από την εκκένωση του «μύθου του 20ού αιώνα» –για να δανειστούμε τον τίτλο του Ρόζενμπεργκ– του ημιθέου της ιστορίας. Ο ημίθεος κομμουνιστής/προλετάριος και ο αντίπαλός του, ο Γερμανός υπεράνθρωπος/δολοφόνος, θα βυθιστούν στο λυκόφως, όσο και εάν ο πρώτος συνιστά μια πλέον ελκυστική ανθρώπινη φιγούρα από την αποτρόπαιη καρικατούρα του δεύτερου.
Πράγματι, κατά τον 20ό αιώνα, περάσαμε από τον Θεό και Μεσσία του εβραϊσμού στον Θεό/Ημίθεο της ιστορίας, για να ξαναβρεθούμε μπροστά σε έναν νέο θεό, τον Θεό της τεχνολογίας. Δεν προλάβαμε να εξέλθουμε από την εποχή του ιστορικού μεσσιανισμού και βρισκόμαστε αντιμέτωποι, σε αυτή τη νέα χιλιετία, με τη φοβερότερη πρόκληση στην ιστορία του ανθρώπου, τη μετάβαση προς τον «μετάνθρωπο».


Όντως, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, γίνεται επιστημονικά και τεχνολογικά εφικτή η δυνατότητα παρέμβασης στο γενετικό υλικό του ανθρώπου και κατά συνέπεια η δυνατότητα μιας τεχνητής αλλοίωσης του ανθρωπίνου είδους, ή μιας μετεξέλιξης των μηχανικών συστημάτων προς την κατεύθυνση οιονεί ανθρωπίνων λειτουργιών, ή και τα δύο ταυτοχρόνως, σε μια συνάρθρωση («συνεπαφή») ανθρώπου και μηχανής. Και επιμένουμε στο επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύξιμο, διότι μυθολογικά και μυθιστορηματικά είχαν ήδη κατασκευαστεί τεχνουργήματα αντίστοιχα με τις σημερινές ευφυείς μηχανές και τα αυτόματα, από τον χάλκινο γίγαντα Τάλω, στην αρχαία Ελλάδα, έως τον… Πινόκιο και το τέρας του Φρανκενστάιν.


Στην αρχαία ελληνική παράδοση, ο Τάλως ήταν μια μηχανική κατασκευή, το πρώτο «ρομπότ» στην παγκόσμια ιστορία. Σύμφωνα με την επικρατέστερη μυθολογική εκδοχή, κατασκευάστηκε από τον Ήφαιστο κατ’ εντολήν του Δία, ο οποίος τον χάρισε στο Μίνωα για να φυλάει την Κρήτη. Ήταν κατασκευασμένος από μπρούντζο και διέθετε μία και μοναδική φλέβα, η οποία ξεκινούσε από τον λαιμό και κατέληγε στον αστράγαλό του, όπου ένα χάλκινο καρφί έκλεινε την έξοδό της. Μέσα στη φλέβα του Τάλω κυλούσε ο ιχώρ, δηλαδή «το αίμα των αθανάτων», θείο υγρό που του έδινε ζωή. Κύριο έργο του Τάλω ήταν να διατρέχει όλες τις ακτές της Κρήτης, τρεις φορές την ημέρα, να ρίχνει βράχους στα εχθρικά πλοία, να σκοτώνει τους εισβολείς και επί πλέον να περιφέρεται στο εσωτερικό του νησιού μεταφέροντας από χωριό σε χωριό τους νόμους που θεσμοθετούσε ο Μίνωας. Τους εισβολείς εξόντωνε αγκαλιάζοντάς τους, ενώ ταυτόχρονα πυρακτωνόταν –άγνωστο πώς– και τους κατέκαιγε. Ο «θάνατός» του επήλθε όταν, από την Κρήτη, περνούσαν οι Αργοναύτες και ο Ποίας, πατέρας του Φιλοκτήτη, τόξευσε το χάλκινο καρφί στη φτέρνα του Τάλω, το οποίο βγήκε από τη θέση του και χύθηκε ο ιχώρ. Δηλαδή, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Τάλως αποτελούσε ένα είδος «κύβοργου».
Στο παρελθόν, και σε δύο μεγάλες «στιγμές», ο άνθρωπος έθεσε ως στόχο την «υπέρβαση» της ανθρώπινης φύσης, και σήμερα ετοιμάζεται για το τρίτο «αποφασιστικό άλμα».

13 Οκτωβρίου 2024

Τα Αμπελάκια και η Ελληνική μανιφακτούρα της Τουρκοκρατίας




Γράφει ο Γιώργος Καραμπελιάς

Τον 17ο αι., αρχίζει η ανάπτυξη της βιοτεχνίας και της οικοτεχνίας των ορεινών κοινοτήτων, ο πληθυσμός των οποίων ενισχύεται, ενώ παράλληλα αυξάνεται η εμπορευματική παραγωγή αγροτικών προϊόντων και πρώτων υλών σε μαλλί, ξυλεία, σιτηρά, βαμβάκι, καπνό, κορινθιακή σταφίδα, ιδιαίτερα στις μεγάλες πεδιάδες. Ο Κωστής Μοσκώφ –ο μόνος ίσως που συνέλαβε, σε όλες τις διαστάσεις της, τη σημασία του φαινομένου– υπογραμμίζει:

Μια παραγωγική εμπορευματική δραστηριότητα διασώζεται ανάμεσα στον 16ο και 18ο αι., στον ελεύθερο από τα αντικίνητρα του οθωμανικού φεουδαλισμού νεοεποικισμένο ορεινό χώρο, ή στις όμοιας ιστορικής γένεσης νησιώτικες κοινωνίες του Αιγαίου, αποκλειστικά σχεδόν εκεί[1]. [ ]

Η οικονομική ενότητα της ελλαδικής κοινωνίας έχει διασπαστεί τώρα: Οι αστικές σχέσεις αναπτύσσονται στα εμπορευματικά βουνίσια αυτά κέντρα, διεισδύουν σταδιακά στην περίοική τους αγροτιά, δεν διοχετεύονται όμως και προς τον φεουδαλοποιημένο πεδινό χώρο.

Όχι ότι μια ανάπτυξη της οικονομίας δεν πραγματοποιείται και στα μέρη αυτά. Οι καινούργιες καλλιέργειες, η σταφίδα κυρίως, αλλά και το βαμβάκι, ο καπνός, το καλαμπόκι, ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη ολοένα ζήτηση της Ευρώπης, κι έτσι η παραγωγή αυξάνεται σημαντικά από τα τέλη του 17ου αιώνα στον ελλαδικό χώρο σαν σύνολο.

Η εξαγωγική δραστηριότητα που θα αναπτυχθεί δίνει στους εξαγωγείς, μεγάλους φεουδαλικούς άρχοντες κυρίως, και στην κεντρική διοίκηση, ένα σημαντικό εισόδημα σε νόμισμα «σκληρό», ευρωπαϊκό, αλλά στην τέτοια οικονομική διαδικασία οι καλλιεργητές ελάχιστα θα συμμετέχουν[2].

Έτσι, η μεταποιητική δραστηριότητα θα «ξεφύγει» σταδιακά, κατά το μεγαλύτερο μέρος της, από τα παραδοσιακά παραγωγικά βιοτεχνικά κέντρα της Αυτοκρατορίας και θα μετακινηθεί σε νέα κέντρα, μακριά από τον άμεσο έλεγχο των Τούρκων και από τον δυτικό ανταγωνισμό, στα ορεινά κέντρα και, για τη ναυτιλία, στα απομονωμένα νησιά. Αυτή η χωροταξική μετακίνηση θα σηματοδοτήσει και τη συρρίκνωση του παραγωγικού ρόλου των Εβραίων της Αυτοκρατορίας και τη σταδιακή μεταπήδησή τους στις εμπορικές και χρηματιστικές δραστηριότητες. Ενώ, μετά την εγκατάσταση των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη, η τελευταία είχε μεταβληθεί, ήδη από το 1500, «στο μεγάλο υφαντήριο, τον αργαλειό του Λεβάντε»[3], μετά το 1720, ο παραγωγικός χαρακτήρας της πόλης υποχωρεί και ενισχύεται ο εμπορικός μεταπρατικός, ενώ η Θεσσαλονίκη γίνεται το δεύτερο μετά τη Σμύρνη κέντρο του εξωτερικού εμπορίου, σε βάρος του Σεράγεβου, του Μοναστηρίου, της Σόφιας, της Μοσχόπολης.

01 Οκτωβρίου 2024

Γιώργος Καραμπελιάς, «25 μαθήματα ελληνικής ιστορίας» Μέρος 8ο: 1453-1715 Αντίσταση και Ορθοδοξία

Μέρος 8ο: 1453-1715 Αντίσταση και Ορθοδοξία



«....Η περίοδος μετά την Άλωση υπήρξε, για διακόσια πενήντα χρόνια περίπου, η μελανότερη περίοδος της Τουρκοκρατίας: αποσπώνται βίαια οι ιδιοκτησίες των Ελλήνων, το παιδομάζωμα αποκτά ενδημικό χαρακτήρα, οι εκκλησίες μεταβάλλονται σε μουσουλμανικά τεμένη, τα σχολεία εξαφανίζονται, ενώ μεγάλος αριθμός των Ελλήνων εγκαταλείπει τις πόλεις και αποτραβιέται στα ορεινά και στα ξερονήσια. Στο Πήλιο, στα Ζαγοροχώρια, στη Δυτική Μακεδονία· στην περιοχή των Αγράφων και στην ορεινή Θεσσαλία, κατοικούσαν διακόσιες χιλιάδες Έλληνες ενώ, στη Λάρισα, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού ήταν Τούρκοι και οι Έλληνες μόνο 3-5 χιλιάδες. Στη Θεσσαλονίκη, συμβαίνει το ίδιο. Αντιθέτως, ήταν πολύ μεγαλύτερος ο πληθυσμός σε μία ορεινή πόλη, που σήμερα βρίσκεται στη Β. Ήπειρο, τη Μοσχόπολη, κατοικημένη αποκλειστικά από βλαχόφωνους Έλληνες, η οποία χάθηκε εντελώς μετά τις επιδρομές των Τουρκαλβανών. Πολλοί κατευθύνονται ταυτόχρονα και στα νησιά. Σε ορισμένα νησιά, για να αποφύγουν τους Τούρκους, κρύβονται την ημέρα, όπως συνέβαινε στην Ικαρία, και κυκλοφορούσαν το βράδυ και τη νύχτα. Ερημονήσια, όπως τα Ψαρρά, η Ύδρα, οι Σπέτσες, που ήταν απολύτως έρημα, εποικίζονται από Αρβανίτες κτηνοτρόφους ου θα μεταβληθούν σε ναυτικούς.   Αυτά τα ορεινά εδάφη και τα απομακρυσμένα νησιά θα μεταβληθούν εν συνεχεία στις εστίες αναβίωσης του ελληνισμού. Διότι εκεί είχαν τη δυνατότητα να αναπτύξουν μία οικονομική και πολιτιστική-εκπαιδευτική δραστηριότητα, σχετικά αυτόνομη και ανεξάρτητη, και μόνο μετά τον 18ο αι. άρχισαν να ξανασυγκεντρώνονται στις μεγάλες πόλεις Παράλληλα αρχίζει το μεγάλο κύμα της φυγής στο εξωτερικό, στη Ρωσία, την Αυστροουγγαρία, αλλά και στις ηγεμονίες της Βλαχίας και Μολδοβλαχίας.

30 Σεπτεμβρίου 2024

Γ. Καραμπελιάς, Μέρος 7o: Η αποσύνθεση του βυζαντινού κράτους – η ανάδυση του νεώτερου ελληνισμού

Μέρος 7o: Η αποσύνθεση του βυζαντινού κράτους 
– η ανάδυση του νεώτερου ελληνισμού




Σε αυτό το αφιέρωμα ο κ. Καραμπελιάς αναφέρεται  - με αφορμή το βιβλίο του  «Μια υπονομευμένη Άνοιξη. Στις ρίζες της οικονομικής εξάρτησης» - στην χρονική περίοδο 1071-1453. Τότε που είχαμε σταδιακά την αποσύνθεση του βυζαντινού κράτους και την αναδυση του νεότερου Ελληνισμου. «Ο Ελληνισμός γύρω στο 1100 - 1200 μΧ (...), εχει ολοκληρώσει πλέον την ιστορική του διαδρομή ο ιστορικός Ελληνισμός και έχει περάσει πια στη φάση του νεότερου εθνοκεντρικού Ελληνισμου. Η πρώτη περίοδος που έχουμε ενα συγχρονο έθνος- κράτος, είναι από το 1204 ως το 1453 μΧ. Εχουμε ένα έθνος - κράτος της ύστερης βυζαντινής περιόδου, όπου ο Ελληνισμός περιλαμβάνει αποκλειστικά ελληνικούς πληθυσμούς είτε στη δυτικη Μικρά Ασία, είτε στη Χερσόνησο και τα νησία, από την Κρήτη, την Κύπρο κτλ. Είναι το πρώτο εθνος - κράτος του νεότερου Ελληνισμού», επισημαίνει ο κ. Καραμπελιάς. Μάλιστα ο ίδιος επισημαίνει πως από τότε έχουμε τέσσερις ιστορικές φάσεις:

29 Σεπτεμβρίου 2024

Γ. Καραμπελιάς,«25 μαθήματα ελληνικής ιστορίας» Μέρος 6ο: Από τον οικουμενικό στον νεώτερο ελληνισμό

Μέρος 6ο: Από τον οικουμενικό στον νεώτερο ελληνισμό



Από το Ματζικέρτ στο 1204

Η Οικουμενική περίοδος του ελληνικού έθνους διαρκεί λίγο πολύ μέχρι τους Κομνηνούς Αυτοκράτορες. Τότε, οι Βυζαντινοί αρχίζουν να πιέζονται ασφυκτικά τόσο στα ανατολικά, όταν ηττώνται από τους Σελτζούκους Τούρκους στο Ματζικέρτ, και από τα δυτικά, όταν οι Νορμανδοί καταλαμβάνουν τη Σικελία και τη νότιο Ιταλία, επίσης το 1071. Αμέσως μετά αποβιβάστηκαν στο Δυρράχιο, και μετά από λίγα χρόνια πολιόρκησαν και τη Θεσσαλονίκη[1]. Ταυτόχρονα, στα Βαλκάνια, οι Σέρβοι δημιουργούν το πρώτο τους κράτος, οι Βούλγαροι ανασυστήνουν την «Αυτοκρατορία» τους, οι Αρμένιοι συγκροτούν βασίλεια στην Κιλικία. Άρα, οι εναπομείναντες υπήκοοι του Βυζαντίου παύουν να ανήκουν πλέον σε ένα αληθινά οικουμενικό κράτος και στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι πλέον και «Έλληνες το γένος». Αυτή τη μετάβαση σηματοδοτεί, στο πεδίο της λογοτεχνίας, ο Διγενής Ακρίτας. Τα ακριτικά τραγούδια διαμορφώνονται σαν «δημοτικά τραγούδια», στα σύνορα της Μικράς Ασίας με τη Συρία, μέσα από τη σύγκρουση με τους Άραβες, ήδη από τον 10ο ή ίσως και τον 9ο αιώνα· πάνω στην προϋπάρχουσα λαϊκή παράδοση θα στηριχτεί η συγγραφή του έπους του Βασίλειου Διγενή Ακρίτη – λόγιο κείμενο, που έχει γραφεί την εποχή των Κομνηνών, μετά τη μάχη του Ματζικέρτ, ίσως και μετά τη μάχη του Μυριοκεφάλου. Το έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτη αντλεί από τα ακριτικά δημοτικά τραγούδια κατά τον ίδιο τρόπο που τα Ομηρικά Έπη στηρίχτηκαν σε παλαιότερα λαϊκά τραγούδια και ραψωδούς· στη συνέχεια δε, κατασκευάζονται νέα δημοτικά τραγούδια –εν μέρει και με βάση αυτό το έπος– που εξαπλώνονται σε ολόκληρο τον ελληνισμό, τα οποία και θα συναντήσουμε με ελάχιστες παραλλαγές στην Κύπρο, στον Πόντο, στην Κρήτη. Προφανώς, τις χρονολογίες που επιλέγονται για να ορίσουν την αφετηρία ή το τέλος μιας ιστορικής περιόδου –αυτού που αποκαλούμε νεώτερο ελληνισμό στην περίπτωσή μας– θα πρέπει να τις αντιλαμβανόμαστε μάλλον ως οδοδείκτες και ως συμβολικά ορόσημα. Έτσι, επί παραδείγματι, από πολλούς έχει προταθεί ως αφετηριακή χρονολογία για τον νεώτερο ελληνισμό, όχι το 1204 αλλά το 1071 στη διττή σημειολογία του, της μάχης του Ματζικέρτ και της κατάληψης της Νότιας Ιταλίας από τους Νορμανδούς.

28 Σεπτεμβρίου 2024

Γιώργος Καραμπελιάς: «25 μαθήματα για την ελληνική ιστορία» - Μέρος 5ο: Ελληνισμός και χριστιανισμός


Μέρος 5ο: Ελληνισμός και χριστιανισμός



Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στην Ελληνική Ιστορία, ο Γιώργος Καραμπελιάς αναλύει σήμερα  σε αυτό το 5ο μέρος, το κεφάλαιο  «Ελληνισμός και Χριστιανισμός» Το ελληνικό έθνος, στην οικουμενική του φάση, όταν η ταυτότητα ήταν περισσότερο πολιτισμική, γλωσσική και εν μέρει θρησκευτική, έκανε αποδεκτό τον αυτοπροσδιορισμό Ρωμαίοι –που επί πέντε αιώνες είχε καταστεί συνώνυμος της Αυτοκρατορίας– μόνο όταν έκανε αυτή την αυτοκρατορία δική του! Γι’ αυτό και θα ταυτιστεί σε τέτοιο βαθμό με τον χριστιανισμό και την Ορθοδοξία, ως συστατικό στοιχείο της νέας αυτεξούσιας ταυτότητάς του. Η Ορθοδοξία θα μεταβληθεί στο πνευματικό όχημα αυτού του νέου οικουμενικού ρόλου του ελληνισμού κατά τη βυζαντινή περίοδο. Εξάλλου, ο ίδιος ο χριστιανισμός «ήτο μία καθαρώς ελληνική υπόθεσις», όπως σημειώνει ο καθηγητής της Ιστορίας του κολλεγίου του Στόκτον, Δ.Ι. Κωνσταντέλος: «Ο Χριστιανισμός γεννήθηκε στα σπλάχνα του εξελληνισμένου Ιουδαϊσμού, αλλά διαδόθηκε από ελληνόφωνους ευαγγελιστές και αποστόλους διά της ελληνικής γλώσσας και ελληνικής φιλοσοφικής ορολογίας, με αφετηρία ελληνικές πόλεις (Αντιόχεια, Έφεσο, Φιλίππους, Θεσσαλονίκη, Κόρινθο), και οριοθετήθηκε δια τοπικών και οικουμενικών συνόδων. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει ότι, για τους πρώτους τέσσερις αιώνες, ο Χριστιανισμός ήτο μία καθαρώς ελληνική υπόθεσις, τόσο στην Ελληνόφωνη Ανατολή όσο και στην Λατινική Δύση;»

27 Σεπτεμβρίου 2024

Γ. Καραμπελιάς, «25 μαθήματα για την Ελλ. Ιστορία» Μέρος 4ο: Οικουμενικός Ελληνισμός και Ρωμαίοι

Μέρος 4ο: Οικουμενικός Ελληνισμός και Ρωμαίοι




Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στην Ελληνική Ιστορία, ο Γιώργος Καραμπελιάς αναλύει σήμερα το κεφάλαιο «Οικουμενικός Ελληνισμός και Ρωμαίοι». Οπως έχει επισημάνει μέσα από αυτή τη σειρά ιστορικών αφηγήσεων, η ανάλυση της Ιστορίας είναι βασισμένη στο βιβλίο του «25 μαθήματα για την ελληνική ιστορία». Ο Γιώργος Καραμπελιάς επιμένει αφ’ ενός στην απαραίτητη ιστορική περιοδολόγηση –τις τρεις ιστορικές φάσεις της ιστορίας του ελληνικού έθνους και τη διάκριση των περιόδων της ιστορίας του νεώτερου ελληνισμού από το 1204 μέχρι σήμερα– ενώ εγκύπτουν λεπτομερέστερα στα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας, από την Επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα.