Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΝΤΙΦΩΝ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΝΤΙΦΩΝ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 13 Απριλίου 2022

Αντιφών, ο Ρήτορας (Εγκληματολόγος) της Κλασικής Αθήνας

Αντιφών, ο Ρήτορας (Εγκληματολόγος) της Κλασικής Αθήνας

 

Δημήτριος Γεωργαντάς Υποναύαρχος (Ο)  ΠΝ ε.α.
Ιωάννα – Θεοδοσία Γεωργαντά

Αντί Εισαγωγής

«Υπήρχε των τότε Αθηναίων αρετή τε ουδενός ύστερος και κράτιστος ενθυμηθήναι γενόμενος και α αν γνοίη ειπείν»    Θουκυδίδης

Περί τον 5o και 4ο αιώνα π.Χ. εμφανίζονται στην πολιτική σκηνή της κλασικής Αθήνας οι ρήτορες. Ήταν άτομα που χάρη στη ρητορική τους δεινότητα αγόρευαν συνεχώς στην Εκκλησία του Δήμου, εισηγούνταν προτάσεις και ασκούσαν επιρροή  στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, με τη συνεχή παρουσία τους στα κοινά. Ήταν πολιτικοί ηγέτες, όπως ο Αντιφών. Ήταν ο αρχαιότερος των δέκα ρητόρων του Αττικού κανόνα και διαπνέονταν από τα ολιγαρχικά ιδεώδη, γεγονός που περιόρισε την πολιτική του δράση για πολλά χρόνια στη δημοκρατική Αθήνα. Περί το 411 π.Χ. ήταν ο ιθύνων νους των αδιάλλακτων ολιγαρχικών που κατέλαβαν την εξουσία στην Αθήνα. Το 410 π.Χ. με την πτώση των ολιγαρχικών τιμωρήθηκε, το 409 π.Χ., με θάνατο για τις θέσεις του, σε ηλικία εβδομήντα ένα ετών.

Ο Βίος και οι Δράσεις του

«Πιστεύω ότι εσείς δεν πρέπει να οργίζεσθε στο άκουσμα της λέξης «Τετρακόσιοι», αλλά με τα έργα μερικών» Λυσίας (459-380 π.Χ.)

Ο Αντιφών[1] (480-409 π.Χ.) υπήρξε γιος του Σόφιλου από τον Ραμνούντα. Καταγόταν  από παλιά αριστοκρατική οικογένεια, που είχε σχέση με τους Πεισιστρατίδες. Έμεινε εκτός δημόσιας ζωής, καθόσον ο δήμος δεν τον εμπιστεύονταν, εξαιτίας της ιδιαίτερης ευφυΐας του και στο ότι έδινε εξαιρετικές συμβουλές σε πολίτες που εμπλέκονταν σε δίκες ή απευθύνονταν στην Εκκλησία του Δήμου. Δεν εμφανίζονταν στο δικαστήριο ή την Εκκλησία του Δήμου. Ήταν μόνο λογογράφος και θεωρητικός διδάσκαλος της ρητορικής τέχνης. Δίδασκε τη ρητορική τέχνη έναντι χρηματικής αμοιβής.

Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, είναι ο πρωτεργάτης της σχεδίασης της ολιγαρχικής στάσης των Τετρακοσίων στην Αθήνα το 411 π.Χ. και αντίθετος του Θηραμένη. Μέχρι τότε δεν είχε αναμειχθεί στην πολιτική. Το 411 π.Χ. υπηρέτησε ως τριήραρχος, στρατηγός και πρέσβης. Ένα χρόνο αργότερα, το 410 π.Χ., το ολιγαρχικό καθεστώς έπεσε και οι ηγέτες του κατέφυγαν στη Σπάρτη. Ο Αντιφών έμεινε στην Αθήνα. Παρόλο, που ο λόγος που εκφώνησε[2], θεωρήθηκε ως ο καλύτερος λόγος υπεράσπισης, δικάστηκε και καταδικάστηκε για προδοσία, σε θάνατο με κώνειο. Δημοσιεύτηκε η περιουσία του και τιμωρήθηκε, αυτός και το γένος του με την ποινή της ατιμίας.  Η γενναία στάση του εξαίρεται ιδιαίτερα από τον Θουκυδίδη[3].

Η δράση του Αντιφώντα ως πολιτικού προσώπου, σοφιστή, ρήτορα και λογογράφου ήταν σημαντική και ιδιαίτερα η ενασχόλησή του με την δικανική ρητορεία. Ήταν ο πρώτος γνωστός επαγγελματίας συγγραφέας λόγων (λογογράφος)[4]. Πρώτος αυτός, καθιέρωσε την πρακτική της καταγραφής των έργων του που του είχαν ανατεθεί. Πίστευε ότι ο έντεχνος ρητορικός λόγος, πέραν της πρόσκαιρης συμβολής του στην εξέλιξη μιας δίκης, μπορεί να αποβεί ένα σημαντικό λογοτεχνικό έργο. Οι συμβουλές του γίνονταν ιδιαίτερα σε άτομα με παρόμοιες πολιτικές πεποιθήσεις και πιθανότατα ανήκε σε μία από τις ολιγαρχικές ομάδες, που τα μέλη τους δέχονταν τακτικά τις κατηγορίες των υποστηρικτών της δημοκρατικής παράταξης. Στο λόγο του «Περί του Χορευτού», ο ομιλητής του επιτίθεται εναντίον της διαφθοράς των δημοκρατικών λειτουργών. Ασχολήθηκε και με την καταπιεστική μεταχείριση των συμμάχων της Αθήνας από την δημοκρατία, όπως εμφαίνεται στο λόγο του «Περί του Ηρώδου φόνου» και στους λόγους του για τους Λίνδιους και τους Σαμοθράκες[5], όσον αφορά τις εισφορές τους στην Αθηναϊκή Συμμαχία.