από Σωτηρία Ορφανίδου
H Francesca Ferrando, καθηγήτρια φιλοσοφίας και μετανθρωπίστρια, γράφει στο βιβλίο της για τον Φιλοσοφικό Μετανθρωπισμό: «Εάν δεν αντιμετωπίσουμε τη συμπαγή μορφή της δυαλιστικής σκέψης που επιτρέπει να υπάρχουν ιεραρχικές κοινωνικοπολιτικές κατασκευές, τότε θα προκύψουν μελλοντικά νέες μορφές διακρίσεων. Για παράδειγμα, τα ρομπότ ενδέχεται να αντιμετωπιστούν ως νέοι “άλλοι”».[1] Η ανησυχία της Ferrando εκτείνεται πέρα από τη μετανεωτερική επιταγή για διάρρηξη του ορίου μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου, μεταξύ εαυτού και ετερότητας⸱ αγγίζει τη διάκριση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, ανθρώπου και ρομπότ, που μελλοντικά θα μπορούσαν να συμβιώνουν στην ίδια κοινωνία.
Σήμερα δεν συμβιώνουμε ακόμη με τα ρομπότ, όμως συνομιλούμε σχεδόν καθημερινά μαζί τους. Σήμερα, ο νέος «άλλος» είναι ένας υπολογιστής⸱ ωστόσο, δεν πρόκειται για το μηχάνημα, το πληκτρολόγιο και την οθόνη του, ούτε καν για το υλισμικό του. Μέσω αυτών εκφράζεται –γλωσσικά τουλάχιστον– μια άλλη οντότητα η οποία έχει «μάθει» και «εκπαιδεύεται» συνεχώς να χρησιμοποιεί την ανθρώπινη γλώσσα με όλα τα χαρακτηριστικά της. Πρόκειται για προγράμματα και εφαρμογές, όπως το δημοφιλές Chat-GPT, στις οποίες ο χρήστης συνομιλεί χωρίς άλλη διαμεσολάβηση και σε πραγματικό χρόνο με ένα υπολογιστικό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.
Ο λόγος της μηχανής, ή σε πιο σύγχρονη ορολογία του chatbot, δεν είναι πια στεγνός και ξύλινος, δεν είναι καν μηχανικός. Τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (Large Language Models, LLMs) δεν γνωρίζουν απλώς γραμματική και συντακτικό, μπορούν να διαχειρίζονται σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό στοιχεία του λόγου, όπως ύφος, δομή, συνοχή, έννοιες, επιχειρήματα, ακόμη και να επιστρατεύουν εκφραστικές λεκτικές πράξεις (κατά Searle) εκφράζοντας συναισθήματα.
Σήμερα δεν συμβιώνουμε ακόμη με τα ρομπότ, όμως συνομιλούμε σχεδόν καθημερινά μαζί τους. Σήμερα, ο νέος «άλλος» είναι ένας υπολογιστής⸱ ωστόσο, δεν πρόκειται για το μηχάνημα, το πληκτρολόγιο και την οθόνη του, ούτε καν για το υλισμικό του. Μέσω αυτών εκφράζεται –γλωσσικά τουλάχιστον– μια άλλη οντότητα η οποία έχει «μάθει» και «εκπαιδεύεται» συνεχώς να χρησιμοποιεί την ανθρώπινη γλώσσα με όλα τα χαρακτηριστικά της. Πρόκειται για προγράμματα και εφαρμογές, όπως το δημοφιλές Chat-GPT, στις οποίες ο χρήστης συνομιλεί χωρίς άλλη διαμεσολάβηση και σε πραγματικό χρόνο με ένα υπολογιστικό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.
Ο λόγος της μηχανής, ή σε πιο σύγχρονη ορολογία του chatbot, δεν είναι πια στεγνός και ξύλινος, δεν είναι καν μηχανικός. Τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (Large Language Models, LLMs) δεν γνωρίζουν απλώς γραμματική και συντακτικό, μπορούν να διαχειρίζονται σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό στοιχεία του λόγου, όπως ύφος, δομή, συνοχή, έννοιες, επιχειρήματα, ακόμη και να επιστρατεύουν εκφραστικές λεκτικές πράξεις (κατά Searle) εκφράζοντας συναισθήματα.
