Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΩΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΑΙ ΩΣ ΕΛΠΙΔΑ

Εκδήλωση - συζήτηση της Σύναξης και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών την Δευτέρα 1 Απριλίου 2013 με θέμα:

Η παράδοση ως κίνδυνος και ως ελπίδα

Ομιλητές:
• π. Βασίλειος Γοντικάκης, προηγούμενος ι. μονής Ιβήρων Αγ. Όρους

• Μάριος Μπέγζος, Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής Αθηνών

• Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Δρ. Θεολογίας, αρχισυντάκτης του περιοδικού "Σύναξη"

Συντονιστής: Βασίλης Ξυδιάς, Θεολόγος καθηγητής

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Συνέντευξη του Προηγούμενου της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αρχιμανδρίτη Βασίλειου Γοντικάκη (4 Ιουνίου 2016)

Πέρα ἀπὸ τὸ κίβδηλο: Ἡ πορεία καὶ ἡ τελευτὴ τοῦ γέροντος Βασιλείου (Γοντικάκη)

Στρατῆς Ψάλτου

Οἱ γιορτὲς στὴν Ἰβήρων θὰ εἶναι πλέον πιὸ φτωχές. Θὰ λείπει ὁ γέροντας Βασίλειος (Γοντικάκης), ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη τὴν Τετάρτη, 17 Σεπτεμβρίου 2025, σὲ ἡλικία 89 ἐτῶν. Εἶχε γεννηθεῖ στὶς 8 Φεβρουαρίου 1936 στὸ Ἡράκλειο τῆς Κρήτης καὶ ἦταν τὸ δεύτερο ἀπὸ τὰ ἐννιὰ παιδιὰ τῆς οἰκογένειας. Ἡ μάνα του Χρυσὴ ἦταν Μικρασιάτισσα πρόσφυγας στὴν Κρήτη καὶ ὁ πατέρας του, ὁ Κωνσταντῖνος Γοντικάκης, μαθηματικὸς καὶ διευθυντὴς τοῦ ἐκπαιδευτηρίου «Κοραῆς». 

Ὁ Βασίλειος σπούδασε θεολογία στὴν Ἀθήνα καὶ συνδέθηκε μὲ τὴν χριστιανικὴ ἀδελφότητα «Ζωή». Ὡστόσο, ἡ ὀργάνωση αὐτή, τόσο μέσα ἀπὸ τὴν ἔντονη κριτικὴ που δέχτηκε γιὰ εὐσεβισμό καί προτεσταντικὲς ἐπιδράσεις ὅσο καὶ μέσα ἀπὸ τὶς ἐσωτερικὲς διενέξεις τῶν μελῶν της γιὰ ζητήματα ἐξουσίας, ἄρχισε τὴ δεκαετία τοῦ ’60 νὰ χάνει κύρος καὶ ἀνθρώπους, κάποιοι ἀπὸ τοὺς ὁποίους στράφηκαν στὸ Ἅγιο Ὄρος. Ἡ πιὸ χαρακτηριστικὴ περίπτωση εἶναι ἐκείνη τοῦ Βασίλειου.

Ἀρχικῶς ἐκάρη μοναχὸς καὶ χειροτονήθηκε διάκονος καὶ ἱερέας στὴν Κρήτη τὸ 1961. Ὡστόσο, στὴ συνέχεια ἡ ἀναζήτησή του τὸν ὁδήγησε στὴ Γαλλία, ὅπου μεταξὺ ἄλλων μαθήτευσε στὴν τέχνη καὶ τὴ θεολογία τῆς εἰκονογραφίας κοντὰ σ’ ἕναν ξεχωριστὸ Ρῶσο δάσκαλο τοῦ Ἰνστιτούτου τοῦ Ἁγίου Σεργίου στὸ Παρίσι, τὸν Λεονὶντ Οὐσπένσκυ (1902-1987). Ἡ μαθητεία αὐτὴ στὸ Παρίσι ἔφερε τὸν Βασίλειο ἐγγύτερα στὶς πνευματικὲς καὶ πολιτισμικὲς ζυμώσεις, οἱ ὁποῖες ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἀναπτύσσονταν στὴ Γαλλία. Μέσα σ’ ἕνα κλίμα ἀμφισβήτησης τοῦ κυρίαρχου μοντέλου τοῦ ἀστικοῦ πολιτισμοῦ, στὸν Βασίλειο ὠρίσαμε ἡ ἀπόφαση νὰ στραφεῖ πρὸς τὴν ἀσκητικὴ παράδοση τοῦ Ἁγίου Ὀρους, τὸ ὁποῖο εἶχε ἐπισκεφθεῖ λίγα χρόνια πρίν, ἀναζητώντας μιὰ βαθύτερη πνευματικὴ διέξοδο. Ἔτσι, τὸ 1965 ἐγκαταστάθηκε σὲ κελὶ τῆς Σκήτης τῶν Ἰβήρων ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ γέροντα Παϊσίου, μὲ τὸν ὁποῖο εἶχε ἐπικοινωνία ἤδη ἀπὸ τὰ χρόνια ποὺ προηγήθηκαν. 

"Ο Αγιορείτης διανοούμενος που γέμιζε τα φοιτητικά αμφιθέατρα..."

 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 27.9.2025

ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ.

ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΝΤΑΣ.

Όταν κατά την δεκαετία του 80 ο  ιερομόναχος Βασίλειος Γοντικάκης έβγαινε από τον Αθω- και το έκανε συχνά- για  κάποια ομιλία του στην  Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα, γινόταν ένας μικρός πανικός.

Τα αμφιθέατρα γέμιζαν ασφυκτικά και στα ντουβάρια των  Εξαρχείων και του Αριστοτέλειου εμφανίζονταν- απουσία διαδικτύου- συνθήματα του τύπου “ελάτε στο αμφιθέατρο της (….) σχολής, μιλάει ο Βασίλειος από το Άγιο Όρος και θα πάθετε την πλάκα σας”.

Ήταν η εποχή της αμφισβήτησης  και  ο “αναρχικός καλόγερος από το Άγιο Όρος”, ήταν περιζήτητος  στις πιάτσες των “ζυμώσεων” του “χώρου”  αλλά και της Ορθοδοξίας. 

Η  παρουσία ενός ηγουμένου, ενσαρκωτή του μεταφυσικού και του “σκοταδισμού”,   στα  “επαναστατημένα” μεταπολιτευτικά φοιτητικά αμφιθέατρα, ήταν από μόνη της ένα σκάνδαλο-όχι όμως  και αυτή του αγιορείτη ανατρεπτικού  διανοούμενου. Οι συζητήσεις,  ξεκινούσαν ως θεολογικού περιεχόμενου  και κατέληγαν στον Ηράκλειτο, την αναρχία και την Επανάσταση. 

Γοητευτικός ομιλητής και βαθειά φιλοσοφημένος, ο Βασίλειος δεν δίσταζε να απαντήσει, εν μέσω οχλαγωγίας πολλές φορές, με ηρεμία, στις καταιγιστικές ερωτήσεις, ακόμα και στις πιο  “προβοκατόρικες”.

“Εμείς είμαστε αναρχικοί, εσύ τι πρεσβεύεις;”, φώναζαν από κάτω για να τον προκαλέσουν. “Μα και εγώ  με τον “άναρχο Θεό” είμαι ” απαντούσε. 

“Τι λέτε για την Επανάσταση;”, τον ρωτούσαν συχνά  για να λάβουν την  απάντηση ότι  “και εγώ με την επΑΝΑΣΤΑΣΗ είμαι” και συνήθως κατέληγε στο συμπέρασμα ότι “είμαστε το ίδιο”..

“Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες”, έφευγαν από τις αίθουσες ευφρανθέντες ιδεολογικά και ψυχικά, και  προετοιμάζονταν για τον επόμενο γύρο, σε κάποιο άλλο αμφιθέατρο.. 

Eισοδικόν στη Θεολογία της καρδιάς (εις μνήμην γέροντα Βασιλείου Γοντικάκη)

Συζήτηση μεταξύ του Βασίλη Ξυδιά, του Κώστα Μπλάθρα και του Στρατή Ψάλτου—λίγες μέρες μετά την κοίμηση και την ταφή του γέροντα πατρός Βασιλείου Γοντικάκη.

Η συζήτηση εστιάζει στην προσωπικότητα και την κληρονομιά του Γέροντα Βασιλείου, εξετάζοντας τη συμβολή του στην αναγέννηση του μοναχισμού στο Άγιον Όρος τη δεκαετία του 1960.

 Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον αποφασιστικό ρόλο του Γέροντα στην προσέλκυση της νεολαίας προς την Ορθοδοξία κατά τη μεταπολίτευση, ειδικά της αριστερής και αναζητούσας νεολαίας.

 
Οι ομιλητές αναλύουν το μοναδικό, ιμπρεσιονιστικό ύφος του λόγου του Βασιλείου, ο οποίος ξεπερνούσε τη συμβατική θεολογία και προσέφερε μια βιωματική κατανόηση του Ευαγγελίου, εστιάζοντας στο μυστήριο της καρδιάς και την έννοια της χάριτος. Τέλος, αναφέρεται η μετάβαση από τον ιδιόρρυθμο στον κοινοβιακό μοναχισμό στο Άγιον Όρος, όπου ο Γέροντας Βασίλειος υπήρξε πρωτεργάτης, ιδιαίτερα στη Μονή Σταυρονικήτα και αργότερα στην Ιβήρων.

Θεολογικό σχόλιο στις τοιχογραφίες της τράπεζας της Μονής των Ιβήρων

Του Γιώργου Ντόκου

Το 1963 γιορτάστηκε η χιλιετηρίδα του Αγίου Όρους. Ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα της χρονιάς σύμφωνα με τον τύπο, στο οποίο παρευρέθηκαν ο Πατριάρχης,  ο Βασιλιάς Παύλος, πλήθος στρατηγών και ναυάρχων και πολιτικών καθώς και ο ευπατρίδης εφοπλιστής Ιωάννης Λάτσης. Παρά τους πανηγυρισμούς διαπιστώθηκε η παρακμή της χιλιετούς αθωνικής πολιτείας. 

Μέχρι την εποχή εκείνη τα μοναστήρια του Αγίου Όρους έπαιζαν ένα κοινωνικό ρόλο στην Βαλκανική Χερσόνησο. Σε πολλά μοναστήρια και σκήτες συναντάμε έντονο το τοπικιστικό στοιχείο έτσι για παράδειγμα στην Μονή Αγίου Παύλου οι μοναχοί προέρχονταν από την Κεφαλλονιά,  της Αγίου Γρηγορίου από την Κρήτη, στην Σκήτη της Αγίας Άννας υπήρχε μικρασιάτικο στοιχείο και πολλοί μοναχοί προέρχονταν από τα χωριά και τις κωμοπόλεις της Χαλκηδικής. Υπήρχαν επίσης Ρώσοι, Ρουμάνοι, Βούλγαροι κα. 

Συνήθως οι πολυμελείς πάμφτωχες οικογένειες της εποχής άφηναν το πιο αδύναμο από τα παιδιά τους στα μοναστήρια και τις σκήτες.

Γιὰ τὸν γέροντα Βασίλειο (Γοντικάκη) καὶ τὸ μυστήριο τῆς καρδι

από Στρατής Ψάλτου

-18 Σεπτεμβρίου 2025

Οἱ γιορτὲς στὴν Ἰβήρων θὰ εἶναι πλέον πιὸ φτωχές. Θὰ λείπει ὁ γέροντας Βασίλειος (Γοντικάκης), ποὺ πέθανε τὴν Τετάρτη, 17 Σεπτεμβρίου 2025, σὲ ἡλικία 89 ἐτῶν καὶ σήμερα τὸν δέχθηκε στὴν ἀγκαλιά της ἡ Ἀθωνικὴ γῆ, μὲ τὴν ὁποία συνδέθηκε ἀπὸ εἰκοσιπέντε περίπου ἐτῶν.

Γεννήθηκε στὶς 8 Φεβρουαρίου 1936 στὸ Ἡράκλειό τῆς Κρήτης καὶ ἦταν τὸ δεύτερο ἀπὸ τὰ ὀκτὼ παιδιὰ τῆς οἰκογένειας. Ἡ μάνα του Χρυσὴ ἦταν μικρασιάτισσα πρόσφυγας στὴν Κρήτη καὶ ὁ πατέρας του, ὁ Κωνσταντίνος Γοντικάκης, μαθηματικὸς καὶ διευθυντὴς τοῦ ἐκπαιδευτηρίου «Κοραῆς».

Ὁ Βασίλειος σπούδασε θεολογία στὴν Αθήνα καί συνδέθηκε μὲ τὴν χριστιανικὴ ἀδελφότητα «Ζωή». Ὡστόσο, ἡ ὀργάνωση αὐτή, τόσο μέσα ἀπὸ τὴν ἔντονη κριτικὴ ποὺ δέχτηκε γιὰ προτεσταντικὲς ἐπιδράσεις ὅσο καὶ μέσα ἀπὸ τὶς ἐσωτερικὲς διενέξεις τῶν μελῶν της γιὰ ζητήματα ἐξουσίας, ἄρχισε τὴ δεκαετία τοῦ ’60 νὰ χάνει κύρος καὶ ἀνθρώπους, κάποιοι ἀπὸ τοὺς ὁποίους στράφηκαν στὸ Ἅγιο Ὂρος. Ἡ πιὸ χαρακτηριστικὴ περίπτωση εἶναι ἐκείνη τοῦ Βασίλειου, ὁ ὁποῖος τὴν ἐγκατέλειψε καὶ τὸ 1966 ἐγκαταστάθηκαν σὲ κελὶ τῆς Σκήτης τῶν Ἰβήρων ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ γέροντα Παϊσίου.

Γέροντας Βασίλειος (Γοντικάκης) Ιβηρίτης, Απέσβετο και θείον πυρ;

Αρχιμανδρίτης Βασίλειος (Γοντικάκης), Προηγούμενος Ιεράς Μονής Ιβήρων (1936-2025). Από την Αγιορειτική Φωτοθήκη.

Στέλιος Κούκος

Μια πρώτη κατάθεση σεβασμού, ευγνωμοσύνης, αγάπης

Ας αρχίσουμε με δικά του λόγια:
«Μπορούμε να πούμε πολλά ή και τίποτα».
«Το Άγιον Όρος μιλά με τη σιωπή του».
«Ήθελα να σας πω, πως είσαστε όλοι Αγιορείτες».

Με την τελευταία φράση άρχισε μια ομιλία του ο πατήρ Βασίλειος, ηγούμενος τότε της Μονής Σταυρονικήτα Αγίου Όρους, (κατά κόσμον Γοντικάκης), στο αμφιθέατρο της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Και μάλιστα, μπροστά σε ένα ετερόκλητο φοιτητικό ακροατήριο, αφού, όπως πάντα, στις ομιλίες του συμμετείχαν κυρίως φοιτητές από τους πιο συντηρητικούς μέχρι τους πιο ανήσυχους και ταραχώδεις, αλλά και εξωπανεπιστημιακοί· όπως και μερικές από τις σημαντικότερες μορφές της τέχνης και της διανόησης.

Για παράδειγμα ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης στην Θεσσαλονίκη, ο Διονύσης Σαββόπουλος στην Αθήνα.

Αλλά και η ίδια η φράση του, το «είσαστε όλοι Αγιορείτες» προκάλεσε, αμέσως, ιδιαίτερη εντύπωση στην αίθουσα!

Είχαν προηγηθεί λίγα δευτερόλεπτα αγιορειτικής σιωπής του ομιλητή, δηλαδή προσευχής, μετά την μικρή παρουσίαση που του έγινε.

Και μετά άρχισε τον υπέρ-λογο λόγο του που πάσχιζε, όχι να μας ξεσηκώσει, (δεν είχε ίδιον όφελος, δίκην πολιτευτή ή κομματάρχη), αλλά έμμεσα να μας… ξεκουνήσει. Να μας μεταφέρει σε έναν άλλο κόσμο περίλαμπρο, διαρκούς πνευματικής αίγλης, και με ρητά ρήματα να μας μεταφέρει με θεία, ποιητική και εκστατική έμπνευση τα άρρητα. Και όλο αυτό δεν ήταν ένα μείγμα συγκεκριμένων δόσεων προς τέρψη ή προς… έκσταση του ακροατηρίου, αλλά ο κόσμος του.

Πριν από λίγες ώρες εκοιμήθη εν Κυρίω ο Γέροντας Βασίλειος (Γοντικάκης),

Η κηδεία του αύριο στην Ι. Μ. Ιβήρων  στις 2μμ.

Ο Θεός να τον αναπαύσει και να ΄χουμε την ευχή του.

Υπήρξε Προηγούμενος της  Ιεράς Μονής Ιβήρων. 

Την παραμονή της πανηγύρεως (14/27-Αυγούστου) έπεσε κι έσπασε την κεφαλή του μηριαίου οστού. Χειρουργήθηκε αλλά είχε επιπλοκές και παρέμεινε στην εντατική.

 Οι πατέρες που τον είδαν μάς είπαν πως έλαμπε το πρόσωπό του κι έλεγε πως απολαμβάνει από τώρα την εξόδιο ακολουθία και προγεύεται τη χαρά του Παραδείσου.

Ας κανονίσει καθένας την πορεία του.

Του Μανώλη Κοττάκη

Σχεδόν όλα στη Μακεδονία είναι γεωπολιτική.

 Το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ (εσχάτως) είναι γεωπολιτική. Το λιμάνι είναι γεωπολιτική. Οι γλώσσες που πασχίζουν να αναγνωριστούν ως επίσημες είναι γεωπολιτική (διεξάγεται αυτές τις ημέρες στην Αχρίδα διεθνές συνέδριο για τη «μακεδονική γλώσσα»). 

Η Εγνατία Οδός ως κόμβος διαμετακομιστικού εμπορίου Ανατολής και Δύσης είναι γεωπολιτική (η μεταβίβασή της στον ιδιώτη ανάδοχο ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά την κατακύρωση του διαγωνισμού).

 Η ΔΕΘ είναι στο μέτρο που την αξιοποιούμε γεωπολιτική (φέτος δεν θα υπάρχει έπειτα από χρόνια τιμώμενη χώρα – θα μπορούσε να είναι η Κύπρος μας, αλλά πού μυαλό!). 

Οι αθρόες αγορές ακινήτων από Τούρκους, Βουλγάρους, Σκοπιανούς και Ισραηλινούς στη βόρεια Ελλάδα είναι γεωπολιτική. Μεταξύ αυτών και το Άγιον Όρος είναι γεωπολιτική. Εκτός, βεβαίως, από πνευματικό καταφύγιο χιλιάδων ορθοδόξων.

Αναζητώντας αυτές τις μέρες της αυγουστιάτικης ραστώνης τις βαθύτερες αιτίες του εμφυλίου που προέκυψε μέσα στη Μονή Σινά από 15 μοναχούς που αμφισβητούν τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό, καταλήγω πάλι σε αυτό το συμπέρασμα: ότι στη διαμάχη που ξέσπασε τη χειρότερη δυνατή ώρα, που κρίνονται το ζήτημα της ιδιοκτησίας της μονής και η διατήρηση ελληνικής επιρροής αιώνων, κρίσιμο ρόλο έχει διαδραματίσει η διαμάχη μονών του Αγίου Όρους που στέκονται κριτικά απέναντι στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και στις δυνάμεις που τον υποστηρίζουν και μονών οι οποίες διάκεινται θετικά στον Οικουμενικό Πατριάρχη και στις δυνάμεις που τον υποστηρίζουν.

Θυμίζω ημερολογιακά τα γεγονότα.

Εμπειρίες από το Άγιον Όρος

Αναρτήσεις στο Γερομοριά για τον Άγιο Παΐσιο που τιμάται η μνήμη του στις 12 Ιουλίου ΕΔΩ...

Θλίψη!!!

Του Θανάση Χούπη 

"Καθείλεν δυνάστας από θρόνων καί ύψωσεν ταπεινούς..."

" Ουδείς οικέτης δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν· ή γάρ τόν ένα μισήσει καί τόν έτερον αγαπήσει, ή ενός ανθέξεται καί τού ετέρου καταφρονήσει. Ου δύνασθε Θεώ δουλεύειν καί μαμωνά."

(Λουκ. 16,13)

Ίσως, τελικά, να μην έχει καμιά αξία να μάθουμε ποιος ήταν αυτός ο Αγιορείτης Πατέρας, που συμπεριφέρθηκε ως γερο(α)πετρίτης της μοναστικής πολιτείας του Άθωνα, φίλώντας το χέρι του Πρωθυπουργού. Δημιουργώντας μια εικόνα που δεν "χώνεψε" ο λαός μας, πιστός ή μη...

Όποιος και να ήταν, είτε εκπροσωπούσε τον εαυτό του είτε κάποια εκ των δέκα (10) Μοναστηριών του Αγίου Όρους, που υποδέχτηκαν τον πρωθυπουργό, κατόρθωσε να σκανδαλίσει το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όπως και ο ...άρχων, που δέχτηκε το χειροφίλημα του μοναχού, δημιουργώντας σωρεία ερωτημάτων:

Άραγε, φιλώντας το χέρι του πρωθυπουργού, ο συγκεκριμένος γερο(α)πετρίτης υποδήλωνε την απόλυτη συμφωνία του με το γνωστό ψευτο-γάμο, που κατέστη νόμος του κράτους, παρά την καταδίκη του από τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού; 

Η Μετατόπιση του Ιερού: Σκέψεις για έναν Πρωθυπουργό στον Θρόνο

Του Μάνου Λαμπράκη 

Στην εποχή της υπερδιάφανης εξουσίας, η πολιτική δεν κυβερνά πλέον, σκηνοθετεί. Δεν θεσμοθετεί, προβάλλεται. Δεν αποσύρεται στο βάθος της ευθύνης, αλλά διατίθεται ως εικόνα – αποθέωση χωρίς αποφατικότητα, φωτογραφία χωρίς Θεό. Στην καρδιά αυτής της επιτελεστικότητας, η φωτογραφία του Έλληνα Πρωθυπουργού επάνω στον επισκοπικό θρόνο λειτουργεί όχι απλώς ως τεκμήριο παραβίασης της εκκλησιαστικής τάξης, αλλά ως συμβολικό κώλυμα σωτηρίας.

Στην Ορθόδοξη παράδοση, ο επισκοπικός θρόνος δεν είναι καθίσμα, είναι τόπος. Ο τόπος του Χριστού, εκεί όπου ο Επίσκοπος, εικών και τύπος Αυτού, ευχαριστεί, συγχωρεί, ποιμαίνει. Δεν ανήκει σε κανέναν άλλον, όχι από δικαίωμα, αλλά από χάρη. Η κατάληψή του από πολιτικό πρόσωπο –ακόμα και όρθιο, ακόμα και «προσωρινά»– συνιστά ιεοπολιτική βεβήλωση. Μια πράξη που ακυρώνει τη θεολογία του σώματος της Εκκλησίας και μετατρέπει τον τόπο του Εσχάτου σε πεδίο κοσμικής επίδειξης.

Ο Πρωθυπουργός δεν κάθεται. Πατεί. Το σώμα του, εδραζόμενο επί της βάσεως του θρόνου, εγγράφεται στην παράδοση της πολιτικής ιδιοποίησης του ιερού. Όπως ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος αγκαλιάζει τους αποστόλους στο ψηφιδωτό, χωρίς να είναι ένας από αυτούς, όπως ο κοσμικός ηγεμόνας ζητά να καθαγιαστεί μέσα από τούς μηχανισμούς του συμβολικού, έτσι κι εδώ, το σώμα του Πρωθυπουργού γίνεται εικόνα ενός νέου τύπου Μεσσία, του τεχνοκρατικού σωτήρα χωρίς Θεό, που δεν θυσιάζεται, αλλά φωτογραφίζεται.

Ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης ή η αρχιτεκτονική της σωτηρίας

Του Μάνου Λαμπράκη 

Η εποχή μας κουβαλά έναν βαθύ κλονισμό στη σχέση με τον χώρο, με τον χρόνο, με το άλλο πρόσωπο. Το κοινό έχει αποσυντεθεί και η κοινότητα δεν συγκροτείται πια από την παρουσία του Θεού, αλλά από την απουσία νοήματος. Ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης δεν υπήρξε μόνο θεμελιωτής μιας Μονής. Υπήρξε θεμελιωτής ενός τρόπου σωτηρίας. Και τούτος ο τρόπος δεν μπορεί να αναχθεί σε κανονισμό, ούτε να περιγραφεί με όρους ηθικής – είναι λειτουργία ύπαρξης.

Η Μεγίστη Λαύρα δεν είναι ένα σύνολο κτισμάτων. Είναι ένα σώμα υπομονής, ένας αρχιτεκτονικός ψαλμός προς την αλήθεια της κοινής ζωής. Ο Αθανάσιος οικοδομεί όχι με λίθους αλλά με αναστάσιμες αναμονές. Όχι με εξουσία, αλλά με γνώση του τι σημαίνει να ελπίζεις μέσα στη σιωπή. Εκεί, κάθε κελί είναι ένας χώρος επιστροφής, κάθε τράπεζα, ένας προθάλαμος Ευχαριστίας.

Ο Όσιος δεν οραματίζεται έναν χώρο για να αποδράσει κανείς από τον κόσμο· αλλά έναν χώρο όπου ο κόσμος μπορεί να σωθεί. Η κοινοβιακή τάξη δεν είναι περιορισμός, είναι το άνοιγμα του εγώ προς μια υψηλότερη μορφή ελευθερίας, που δεν αυτονομείται αλλά κοινωνείται. Η υπακοή δεν είναι άρνηση του προσώπου, είναι η άρνηση της ψευδούς αυτοεικόνας του.

Ἐκκένωσις ἢ Ἐπιτέλεση: Για μια ανατομία της ψευδομυστικιστικής ρητορείας Μητσοτάκη

Του Μάνου Λαμπράκη 

Στο στόμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, το Άγιον Όρος και η μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά γίνονται σχήματα μιας νέας μετα-πολιτικής λατρείας, μιας παγκοσμιοποιημένης εικονολογίας χωρίς Θεό, μιας τελετουργίας χωρίς μυστήριο. Η επίσκεψή του στο Άγιον Όρος δεν είναι πράξη ταπείνωσης, είναι τεχνική ορατότητας. Δεν είναι μυστική ανάβαση, είναι παραγωγή συμβόλων. Ο πρωθυπουργός δεν μιλά, δεν προσέρχεται, δεν ζητεί. Επιτελεί. Σκηνοθετεί. Εμφανίζεται. Ασκεί εξουσία μέσα από εικόνες ευλάβειας, αλλά χωρίς ποτέ να διακινδυνεύει το εσωτερικό βάθος που η πίστη απαιτεί.

Η μετάνοια θέλει συντριβή. Ο Μητσοτάκης προσφέρει συνέντευξη.

Η μεταφυσική του είναι πολιτική σκηνογραφία. Το Άγιον Όρος δεν είναι πλέον κοινόβιο προσευχής, αλλά παραγωγικό πεδίο ήπιας ισχύος, τόπος παραγωγής πολιτισμικής νομιμοποίησης για μια εξουσία που βρίσκεται εκτός οποιασδήποτε κοινωνικής ή θεολογικής πραγματικότητας. Μιλά για «μήνυμα αλήθειας» σε «ασταθές περιβάλλον», την ίδια στιγμή που το περιβάλλον που ο ίδιος έχει δημιουργήσει είναι τοξικά σταθερό: σταθερά διεφθαρμένο, σταθερά υποκριτικό, σταθερά απονοηματοδοτημένο.

Εν ὄρει ψευδομετανοίας - Σχόλιο για την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Άγιον Όρος

Του Μάνου Λαμπράκη 

Η χώρα έχει πάψει προ πολλού να παράγει πολιτική. Αυτό που παράγει είναι εικόνες διαχείρισης της ενοχής. Κι αν κάποτε η συγγνώμη είχε τη μορφή της αποδοχής της ευθύνης, σήμερα δεν είναι παρά εργαλείο ανακύκλωσης της ισχύος. Όταν όλα έχουν συμβεί — οι νεκροί των Τεμπών, οι υποκλοπές, οι σκιές στον ΟΠΕΚΕΠΕ, η ευτέλεια των κοινοβουλευτικών θεσμών, η ακρίβεια ως σταυρός καθημερινός — ο πρωθυπουργός επιλέγει να ανεβεί στον Άθωνα. Όχι για να μετανοήσει, αλλά για να μεταθέσει. Όχι για να σωπάσει, αλλά για να επικυρώσει το ψευδές με το ένδυμα του ιερού.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο για τη δημοκρατία από μια εξουσία που επιστρατεύει το θείο για να σωπάσει το πραγματικό. Η ανάβαση στο Όρος, μέσα σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, δεν είναι πράξη ευλάβειας, είναι μια νέα μορφή θεολογικής εργαλειοποίησης. Είναι η προσπάθεια να καλυφθεί η διάβρωση της πολιτείας πίσω από τους τοίχους των μονών, να συγκαλυφθεί το ὑπόγειον ἔργον τῆς ἀνομίας πίσω από το πρόσχημα της «πνευματικότητας».

Η Εκκλησία, όταν σιωπά, δεν είναι ουδέτερη. Είναι συμμέτοχη. Αν οι αντιπρόσωποι των μονών τον υποδεχτούν χωρίς διάκριση, αν του προσφέρουν ευλογία χωρίς αναφορά στο κόστος της πολιτικής του, τότε δεν προδίδουν απλώς το πνεύμα της Ορθοδοξίας, προδίδουν την ίδια την ἐκκλησιολογικὴν ἀλήθειαν που είναι σώμα σταυρωμένο, όχι σύστημα εξουσιαστικής κανονικότητας.

Ἁγιορειτική Ἀνοικτή Ἐπιστολή περί τῆς ἐπικειμένης ἐπισκέψεως στόν Ἄθωνατοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδος Κυριάκου Μητσοτάκη

Ἁγιορειτική Ἀνοικτή Ἐπιστολή

περί τῆς ἐπικειμένης ἐπισκέψεως στόν Ἄθωνατοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδος Κυριάκου Μητσοτάκη

Κοινοποίησις:

Ἱεράν Κοινότητα Ἁγίου Ὄρους

Ἱεράς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Ἡμερήσιον τύπον, ἔντυπον καί ψηφιακόν

Ἐπίκειται λοιπόν, κατά θεία παραχώρηση, ἐπίσκεψη τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς φιλτάτης Πατρίδος μας Ἑλλάδος Κυριάκου Μητσοτάκη, στό Ἅγιον Ὄρος, τό Περιβόλι τῆς Παναγίας μας! Ἆραγε μέ ποιό φρόνημα ἀφικνεῖται τίς προσεχεῖς ἡμέρες ὁ Πρωθυπουργός μας στό Ἁγιώνυμον Ὄρος; Ἔρχεται ὡς προσκυνητής, γιά νά ἐκζητήσει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ὅπως κάθε Ὀρθόδοξος Χριστιανός; Ἔρχεται ὡς προσκυνητής τῆς Θεομήτορος, τῆς Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ, γιά νά Τῆς «ἀναγράψει», νά Τῆς ἀποδώσει, «τά νικητήρια» γιά τίς παρελθοῦσες ἐπιτυχίες καί νά ζητήσει

ταπεινῶς Ἐκείνη νά λυτρώσει καί τόν ἴδιο καί τό Κράτος ἀπό τίς παγίδες τῶν ἐχθρῶν, «ὡς Ἔχουσα τό κράτος ἀπροσμάχητον»;

Μήπως, ἀντιθέτως, ἔρχεται ἐν μέσῳ δεινῶν ἀποτυχιῶν καί ἡττῶν τῆς ὑπ’ αὐτόν Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, σκανδάλων διαφθορᾶς, γεωπολιτικῶν ὑποχωρήσεων καί ἐπωδύνων εὐτελισμῶν τῆς Πατρίδος μας, μεταξύ τῶν ὁποίων κατέχει θλιβερή πρωτιά τό θέμα τῆς Ἱ. Μονῆς τοῦ Θεοβαδίστου Ὄρους Σινᾶ, ὥστε ὁ Πρωθυπουργός νά «ἐκπλυθεῖ» ἐπικοινωνιακῶς ἐνώπιον τῆς – κατά παράδοσιν – συντηρητικῆς βάσεως τῶν ψηφοφόρων τῆς παρατάξεώς του;

Δυστυχῶς, ὁ κ. Πρωθυπουργός δέν «μετέβαλε νοῦν» μετά τόν πρό ἐτῶν δίκαιο (καί διά τοῦτο πάντοτε ἔγκυρο) ἀφορισμό του ἀπό Ἱεράρχη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὥστε νά εὐλογηθεῖ καί ὁ ἴδιος καί τά ἔργα τῆς Κυβερνήσεως· ἡ παροῦσα Κυβέρνηση ἀντιμάχεται ὅσα συνιστοῦν ἱερόν ἀξίωμα πού ἡ Ἁγία Τριάς, ὁ Θεός ἡμῶν, χάρισε ἰδιαιτέρως σέ ἐμᾶς τούς Ἕλληνες, τά ὁποῖα καί διαφυλάττει «ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ» ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, γαλουχοῦσα μέχρι πρό ἐτῶν καί τήν εὐλογημένη αὐτή ἐπίγεια Πατρίδα, τήν Ἑλλάδα.

Ἀντιθέτως ὁ κ. Μητσοτάκης, προσθέτων «ἁμαρτίας ἐφ’ ἁμαρτίας» (Ἠσ. 30, 1) καί ἔχων ὡς ἀνεπίγνωστον (;) προορισμόν «πληρῶσαι τό μέτρον τῶν πατέρων αὐτοῦ» (Ματθ. 23, 32), δηλαδή τῶν προηγουμένων ἀντιθέων καί ἐκκλησιομαχικῶν ἑλληνικῶν κυβερνήσεων, ἀπεργάζεται τήν κατάργηση τῆς ἱερότητος καί μοναδικότητος τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τήν μετατροπή του ἀπό πρόσωπο, ἀπό εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καί Θεοῦ, σέ ἕνα ἁπλό κρίκο μιᾶς ἀλυσίδος σειριακῶν ἀριθμῶν· μέσω αὐτῆς ἀπειλεῖται νά ὑποδουλωθοῦν οἱ ἄνθρωποι καί στόν ἀναποφεύκτως ἐρχόμενο Ἀντίχριστο, τόν Μεσσία τῶν ἀντιχρίστων νεοταξικῶν δυνάμεων (Ἀποκ. 13, 15-18).

«Παναγούδα: θαυμάσια τοποθεσία για τη σκήτη μας»

του ΚΩΣΤΑ ΧΑΤΖΩΑΝΤΩΝΙΟΥ

Στις 28 Νοεμβρίου 1914 ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Άγγελος Σικελιανός μετρούσαν ήδη δέκα μέρες στο Άγιον Όρος. Το προσκύνημα και η αναζήτηση ενός λυτρωτικού δρόμου που από καιρό η ψυχή τους ζητούσε (αξεδίψαστη από τη δόξα που είχαν προαναγγείλει ο Όφις και το κρίνο ή ο Αλαφροΐσκιωτος), τους είχε φέρει μάλλον απροσδόκητα εδώ. Τρεις μόλις ημέρες μετά την συγκλονιστική και για τους δυο γνωριμία τους στην Αθήνα, στις 12 Νοεμβρίου 1914, όπου ευθύς αναγνωρίστηκαν ως αδελφοί, σε μιαν εποχή που ένας ολόκληρος κόσμος γκρεμιζόταν (θυμίζω πως το φθινόπωρο εκείνο η Ευρώπη βυθιζόταν στο τέλμα ενός χωρίς προηγούμενο πολέμου), ένα λεύκωμα που τυχαία τράβηξε ο Καζαντζάκης από τη βιβλιοθήκη του Σικελιανού (αν πιστέψουμε τη μυθοποιημένη εκδοχή για την απόφαση του ταξιδιού, όπως στην «Αναφορά στον Γκρέκο» διαβάζουμε), τους είχε φέρει στο περιβόλι της Παναγιάς. 

Από τις 18 Νοεμβρίου που πήραν το καραβάκι για το Όρος (μετά από ένα τριήμερο στη Θεσσαλονίκη) ως τις 28 οι δύο νέοι φίλοι είχαν ήδη επισκεφθεί τις μονές Ιβήρων, Σταυρονικήτα και Παντοκράτορος.

Ξεκινώντας το πρωί της 28ης Νοεμβρίου από τη μονή Παντοκράτορος για να πάνε στην παρακείμενη (ρωσική τότε) σκήτη του Προφήτη Ηλία, το μονοπάτι τούς βγάζει στην Παναγούδα, στη δασώδη ασκητική περιοχή της Καψάλας, σε ένα ρημαγμένο κάθισμα της οποίας, πολλά χρόνια αργότερα (το 1979) επρόκειτο να εγκατασταθεί ο όσιος Παΐσιος. 

Η καταγραφή του Νίκου Καζαντζάκη (ο τίτλος που ήδη διαβάσατε) για εκείνη τη μέρα φαίνεται πως είναι μεταγενέστερη, γράφτηκε μάλλον όταν κοίταξε μετά από δεκαετίες ξανά το ημερολόγιό του, πάντως είναι πολύ πριν η εξηρτημένη από τη μονή Κουτλουμουσίου Παναγούδα πάρει την κατοπινή της δόξα εξαιτίας της παρουσίας του Παϊσίου.

 Σε μια απόληξη λοφίσκου, μέσα σε πυκνή βλάστηση, στον δρόμο από τις Καρυές προς την Ιβήρων, με το παλαιό εκκλησάκι του Γενέσιου της Θεοτόκου (εξ ου Παναγούδα), στη νοτιοανατολική γωνιά της καλύβης και μια πόρτα να βγάζει στην απλωταριά και τη μαγική θέα προς τις Καρυές, ήταν όντως «θαυμάσια τοποθεσία για τη Σκήτη» τους.

Άθως Το Άγιο Όρος Μια ταινία του Βασίλη Μαρου

Μοναχοί που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο εξωτερικό μιλούν στην κάμερα του Prime Time | 17/02/2025

Όλη η εκπομπή ΕΔΩ

ΠΗΓΗ: https://youtu.be/jVs6X84gs4c?si=6Rx_jQUz21GPYo9j

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com