Του Κωνσταντίνου Χολέβα – Πολιτικού Επιστήμονος από την ιστοσελίδα arxon.gr
Στις 12 Δεκεμβρίου 1994, πριν από 30 χρόνια, εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κυρός Σεβαστιανός (Οικονομίδης). Είχε εκλεγεί Μητροπολίτης το 1967 και έδρα της Μητροπόλεως (όπως και σήμερα) ήταν το ιστορικό Δελβινάκι, αλλά και η ευλογημένη από τον Άγιο Παϊσιο Κόνιτσα. Εργάσθηκε ακαταπόνητα για την πνευματική οικοδομή της μικρής σε έκταση και πληθυσμό Μητροπόλεώς του. Έμεινε στην Ιστορία ως ο αγωνιστής για τα δικαιώματα των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι τότε καταπιέζονταν αφόρητα από το αθεϊστικό ολοκληρωτικό καθεστώς του Εμβέρ Χότζα και του Ραμίζ Αλία.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του καταθέτω ορισμένα στοιχεία για την ιστορική και εθνολογική σημασία και τεκμηρίωση του όρου: Βόρειος Ήπειρος. Το θέμα επανέρχεται συχνά λόγω των προκλητικών δηλώσεων του Αλβανού Πρωθυπουργού Ένρι Ράμα, ο οποίος ενοχλείται από τον συγκεκριμένο όρο.
Διευκρινίζω, λοιπόν, ότι η Ελλάς είναι μία χώρα που σέβεται τα σύνορα και επιθυμεί τη φιλία και την καλή γειτονία με όλες τις όμορες χώρες. Όμως απαιτούμε τον σεβασμό στην Ιστορία μας και στα Ανθρώπινα Δικαιώματα των ομοεθνών μας που ζουν σε γειτονικές χώρες.
Η Ήπειρος κατοικείται αρχαιόθεν από Έλληνες και οι κάτοικοι του βορείου τμήματος της Ηπείρου δεν διαφέρουν στη διάλεκτο, στις ενδυμασίες, στα τραγούδια, στις παραδόσεις κσι στους αγώνες από τους κατοίκους του νοτίου τμήματος της Ηπείρου. Από την αρχαιότητα μέχρι τον Δεκέμβριο του 1913 η Ήπειρος ήταν ενιαία. Η χρήση του όρου Βόρειος Ήπειρος άρχισε από το 1913, όταν η Ιταλία και η τότε Αυστριακή Αυτοκρατορία αποφάσισαν να δημιουργήσουν το κράτος της Αλβανίας μετά την ήττα και απόσυρση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τα Βαλκάνια. Οι Μεγάλες Δυνάμεις πίεσαν αφόρητα την Ελλάδα να αποσύρει τον Ελληνικό Στρατό, ο οποίος είχε απελευθερώσει το 1912-13 ολόκληρη την ενιαία Ήπειρο. Με τη διακοίνωση της 31 Ιανουαρίου/13 Φεβρουαρίου 1914 προς την Ελληνική Κυβέρνηση απείλησαν ότι αν η Ελλάς επιμείνει να διατηρήσει τη Βόρειο Ήπειρο, δεν θα επικυρωθούν υπέρ των ελληνικών συμφερόντων τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος αναγκάσθηκε να αποσύρει τον Στρατό μας από το Αργυρόκαστρο, τη Χειμάρρα και την Κορυτσά για να κατοχυρώσει τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και άλλα νησιά. Με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας στις 17.12.1913 είχε ήδη χαραχθεί η συνοριακή γραμμή μεταξύ της Ελλάδος και του νέου πλέον κράτους της Αλβανίας. Το βόρειο τμήμα της Ηπείρου με πολυάριθμο ελληνικό πληθυσμό παραχωρήθηκε στο νέο βαλκανικό κράτος.