Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 26 Μαρτίου 2024

Ο Ηλίας Μπιτσάνης για την ιστορία της Καλαμάτας




Με αφορμή τον σημερινό ιστορικό περίπατο και μια συζήτηση προς το τέλος του, επειδή ζητήθηκε από φίλους αναρτώ τη σειρά 20 επεισοδίων με την ιστορία της Καλαμάτας σημείο προς σημείο όπως αποτυπώθηκε στις «Ιστορικές διαδρομές» που οργανώθηκαν και μεταδόθηκαν από το eleftheriaonline.gr πριν από 6 χρόνια


Και ένα βίντεο από την εκπομπή της ΕΡΤ «Από πέτρα και χρόνο» που προβλήθηκε τέτοιες ημέρες το 2021

https://www.ertflix.gr/vod/vod.145468-apo-petra-kai-khrono-3?fbclid=IwAR0X7tM73m1BIvyvcgjbBkZc6w326lRj8Wt6KVDsPPjR_Pu0Naq-34X1liA

[Στη φωτογραφία με το Λευτέρη Ελευθεριάδη από την εκπομπή της ΕΡΤ και στο «τοπόσημο» της «Μεσσηνιακής Γερουσίας]

Τετάρτη 28 Ιουνίου 2017

Το Πριγκιπάτο του Μοριά και η Καλαμάτα

Το Πριγκιπάτο του Μοριά και η Καλαμάτα (α' μέρος)

Το Πριγκιπάτο του Μοριά και η Καλαμάτα (α' μέρος)
Του καθηγητή Πέτρου Θέμελη
Στα χρόνια της 4ης Σταυροφορίας, πριν από την άλωση της Πόλης το 1204, ντόπιες οικογένειες του Μοριά όριζαν μεγάλες εκτάσεις γης που τις διοικούσαν ως ανεξάρτητοι τοπικοί τύραννοι. Μεγάλο μέρος της Μεσσηνίας ανήκε τότε στις οικογένειες των Βρανάδων και των Καντακουζηνών. Ο ιστορικός Νικήτας Ακομινάτος ή Χωνιάτης, αδελφός του λόγιου μητροπολίτη Αθηνών Μιχαήλ Ακομινάτου (1140-1220), σημειώνει γενικά ότι οι άρχοντες αυτοί -με παράδειγμα προς αποφυγήν τον αυθέντη της Ναυπλίας Λέοντα Σγουρό- ήταν υπεύθυνοι για τα δεινά των κατοίκων και την υποταγή στους Φράγκους. 
Η Μεθώνη υπήρξε κατά καιρούς άντρο πειρατών. Η Κορώνη φημιζόταν για τη μεγάλη ποσότητα λαδιού που έβγαζε. Οι Μανιάτες (ο λαός της Μάινας) δεν είχαν καθόλου καλή φήμη, ενώ η Καλαμάτα θεωρείτο ανέκαθεν πόλη με εύφορη ενδοχώρα αλλά αδύναμο κάστρο. Με το όνομα Καλαμάτα και Καλο(μ)μάτα γνώρισαν την αρχαία πόλη των Φαρών οι Φράγκοι κατακτητές του Μοριά το 1209.
Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1204 και τη συνθήκη της μοιρασιάς που ακολούθησε, οι Βενετσιάνοι κατάφεραν μεταξύ άλλων να κρατήσουν το μερίδιό τους στην Πελοπόννησο, δηλαδή την επαρχία της Λακεδαιμονίας, τα Καλάβρυτα, τις περιοχές της Πάτρας και Μεθώνης με τις ιδιοκτησίες των οικογενειών Βρανά και Καντακουζηνού. Ο Μπάλντουιν (Baldwin), κόμης της Φλάνδρας, έγινε αυτοκράτορας της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Ρωμανίας, ενώ οι σταυροφόροι με αρχηγό τον Βονιφάτιο (Boniface), μαρκήσιο του Μομφεράτου, πήραν ως μερίδιο το Βασίλειο της Θεσσαλονίκης, τις ελληνικές επαρχίες της Ανατολής και «το νησί της Ελλάδος», δηλαδή την Πελοπόννησο. 

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΩΝ
Ο Βονιφάτιος ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1204 να καταλάβει τις ελληνικές κτήσεις του, συνοδευόμενος από ομάδες σταυροφόρων διαφόρων εθνικοτήτων, που προσδοκούσαν την κατοχή τιμαρίων. Ανάμεσά τους ξεχώριζε ο Γκιγιόμ ντε Σαμπλίτ (Guillaume de Champlitte), υποκόμης της Ντιζόν, καταγόμενος από το χωριό Σαμπλίτ της Φρανς-Κοντέ στη Βουργουνδία, επονομαζόμενος και Καμπανίτης (Le Champenois) από τον παππού του κόμη της Καμπανίας. Τονίζουμε τη σχέση του Σαμπλίτ με την Καμπανία, γιατί την περίοδο της ρωμαιοκρατίας η ελίτ της αρχαίας Μεσσήνης -ιδιαίτερα η πανίσχυρη οικονομικά μεσσηνιακή οικογένεια των Σαιθιδών- είχε κτήσεις στην Καμπανία· μάλιστα ένας γόνος της οικογένειας, ο Τιβέριος Κλαύδιος Φροντίνος Nικήρατος επονομαζόταν Καμπανός. 
Οι υπόλοιποι σταυροφόροι ήταν ο Βουργούνδιος Οθων ντε λα Ρος (Otho de la Roche), ο Φλαμανδός Ιάκωβος ντ’ Αβέν (Jacques d’ Avesnes) και τα ανίψια του Ιάκωβος και Νικόλαος ντε Σεντ-Oμέρ (Jacues, Nicolas de Saint-Omer, ο Μπέρτολντ φον Κατσενελεμπόγκεν (Berthold von Katzenellenbogen) από τη Ρηνανία, ο μαρκήσιος Γουλιέλμος Παλαβιτσίνο (Guglielmo Pallavicino) από τα περίχωρα της Πάρμας, ο Θωμάς ντ' Οτρεμανκούρ (Thomas d' Autremencourt) και ο Ραμπάνο ντάλε Κάρτσερι (Ravano dalle Carceri) από τη Βερόνα. 
Ο Βονιφάτιος του Μομφεράτου ανέθεσε στον Γκιγιόμ ντε Σαμπλίτ την κατάληψη της Πελοποννήσου, γιατί ο ίδιος ήταν αναγκασμένος να επιστρέψει στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να υπερασπιστεί τα βόρεια σύνορά της ενάντια στους Βουλγάρους. Σε μια καίρια μάχη κρίθηκε η τύχη ολόκληρης της Πελοποννήσου: 
Οι Βυζαντινοί με επικεφαλής τον Μιχαήλ Δούκα Κομνηνό, ιδρυτή αργότερα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, παρέταξαν ενάντια στους Φράγκους κατοίκους από τα χωριά του Λάκκου στρατιωτικές δυνάμεις από το Νίκλι (Τεγέα), τη Βελιγοστή και τη Σπάρτη, καθώς και τους Σλάβους του Πενταδάκτυλου. Παρασύρθηκαν από τους Φράγκους στην ανοιχτή πεδιάδα της Μεσσηνίας, όπου αναγκάστηκαν να δώσουν την αποφασιστική μάχη και ηττήθηκαν κατά κράτος. Σύμφωνα με το «Χρονικό του Μορέως», η μάχη δόθηκε στους «Κηπησκιάνους, όπου το κράζουν όνομα στον Κούντουραν ελαιώνα» (στ. 1723-1724). 
(Δεν γνωρίζω πού ακριβώς βρίσκονται οι «Κηπησιάνοι» και ο ελαιώνας στον Κούντουρα. Παρακαλώ τους γνώστες της μεσσηνιακής τοπογραφίας και των τοπωνυμίων να με ενημερώσουν, ει δυνατόν).

Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2016

Απελευθέρωση και περίοδος Λαϊκής Εξουσίας στην Καλαμάτα


Φωτογραφία του Nikos Fousianis.


Απελευθέρωση και περίοδος Λαϊκής Εξουσίας στην Καλαμάτα, ένα μοναδικής αξίας φωτογραφικό υλικό και εκατοντάδες στιγμιότυπα από την ημέρα που οι Γερμανοί άφησαν τους ταγματασφαλίτες στο πόδι τους (6/9/1944), μέχρι την επάνοδό τους με το στολή των εθνοφυλάκων αυτή τη φορά και τη συνοδεία των Αγγλων (7/3/1945).

Παρέλαση ταγματασφαλιτών, κηδεία ανταρτών, δοξολογία για την απελευθέρωση, λαϊκό δικαστήριο, λιντσάρισμα, μαυροσκούφηδες, γιορτασμός επετείου ίδρυσης ΕΑΜ, δοξολογία για την απελευθέρωση της Αθήνας, εργατικό συλλαλητήριο, εορτασμός του ΟΧΙ, επιμνημόσυνη δέηση για τους πεσόντες ΕΠΟΝίτες, ποδοσφαιρική συνάντηση νέων με Αγγλους, γιορτασμός επετείου ίδρυσης του ΚΚΕ, συλλαλητήριο για τα Δεκεμβριανά, στράτευση για τη μάχη της Αθήνας, συλλαλητήριο κατά της κυβέρνησης Πλαστήρα, μνημόσυνο για τα θύματα του αγώνα, γιορτασμός επετείου ΕΠΟΝ, υποδοχή ελληνικών και αγγλικών πλοίων, άφιξη σώματος Αγγλων στρατιωτών, άφιξη τάγματος Εθνοφυλακής, συνθήματα κατά των Αγγλων για τα Δεκεμβριανά και αχρονολόγητο υλικό μέσα από εκατοντάδες φωτογραφίες από το αρχείο του Χρήστου Αλειφέρη στην ιστοσελίδα των ΓΑΚ Μεσσηνίας...

Σε αυτό το σύνδεσμο http://gak.mes.sch.gr/ArchCol/aliferis/index.html

Παρασκευή 25 Μαρτίου 2016

Η απελευθέρωση της Καλαμάτας


Επαναστατικός αναβρασμός επικρατούσε στη Μάνη τον Μάρτιο του 1821. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρισκόταν στην Καρδαμύλη και οι Φιλικοί είχαν κάμψει τις αντιρρήσεις του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη για το άκαιρο του ξεσηκωμού.

Στα μέσα του μηνός ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης, φθάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς με τους άνδρες τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν το πολύτιμο φορτίο σε ασφαλές μέρος.

Οι οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας πληροφορούνται το γεγονός και ενεργώντας αφελώς ζητούν να μάθουν από τους προκρίτους το περιεχόμενο του φορτίου και γιατί συνοδεύεται από ενόπλους. Αυτοί τους απαντούν ότι οι ένοπλοι είναι χωρικοί που συνοδεύουν φορτία λαδιού για το φόβο των ληστών. Ο βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν αγάς Αρναούτογλου πείθεται και ζητά τη βοήθεια των Μανιατών, που στέλνουν στην πόλη 150 άνδρες, υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη (20 Μαρτίου).

Από τις 17 Μαρτίου, όμως, οι πρόκριτοι της Μάνης, υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, είχαν υψώσει τη σημαία της επανάστασης στην Τσίμοβα, σημερινή Αρεόπολη της Λακωνίας. Ο παπάς του χωριού όρκισε και ευλόγησε τα όπλα των καπεταναίων και των παλικαριών τους στην Εκκλησία των Ταξιαρχών. Οι ατίθασοι Μανιάτες ξεκίνησαν την Επανάσταση, οκτώ μέρες πριν από τη συμβατική της έναρξη.