Βασίλης Χατζηϊακώβου: «Κάποτε κάθε τετραγωνικό της Σόλωνος ήταν ένας σταθμός μύησης»

13 Οκτωβρίου 2025 348

«Στην πορεία σχετίστηκα με σπουδαία πρόσωπα και απομυθοποίησα πολλά. Ναι, ο Τσάκαλος ήταν το Σχολείο μου και μαζί με άλλες μεγάλες μορφές και καταστάσεις που έζησα ήταν τελικά και το Πανεπιστήμιό μου. Από αυτούς διδάχθηκα και μου έδειξαν εμπράκτως ότι η στήριξη δεν έρχεται από προγράμματα και επιδοτήσεις, αλλά από ανθρώπους που σε αναγνωρίζουν και σε ωθούν. Τελικά, ίσως η μεγαλύτερη στήριξη είναι η ανθρώπινη σχέση» μας είπε μεταξύ άλλων ο Βασίλης Χατζηϊακώβου. Μιλήσαμε μαζί του με αφορμή το αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Η δική μου Σόλωνος… και τρία σύννεφα στον ουρανό» (εκδ. Ιωλκός).

Συνέντευξη στον Σόλωνα Παπαγεωργίου

Ο Βασίλης Χατζηϊακώβου έχει υπηρετήσει το βιβλίο από πολλά πόστα: ως ιδρυτής και ιθύνων νους των εκδόσεων Παρουσία, ως πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών, οργανωτής εκθέσεων και παρουσιάσεων. Πρόσφατα δε, εμφανίστηκε με μία ακόμη ιδιότητα, αυτήν του συγγραφέα, δημοσιεύοντας από τις εκδόσεις Ιωλκός το αυτοβιογραφικό έργο Η δική μου Σόλωνος… και τρία σύννεφα στον ουρανό, στο οποίο ξαναζωντανεύει ο κόσμος του βιβλίου μιας περασμένης εποχής, για το μυθικό χαμένο κέντρο της οδού Σόλωνος.

Μιλήσαμε, λοιπόν, με τον Βασίλη Χατζηϊακώβου για το συγγραφικό του ντεμπούτο και το πέρασμα από το τότε στο τώρα: τι άλλαξε και τι παραμένει ίδιο;

Δραστηριοποιείστε εδώ και χρόνια στον χώρο του βιβλίου, περνώντας από πολλά πόστα, ως εκδότης, βιβλιοπώλης, πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών, κλπ., και πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο σας βιβλίο, Η δική μου Σόλωνος… και τρία σύννεφα στον ουρανό (εκδ. Ιωλκός). Γιατί ένα βιβλίο, λοιπόν, τη δεδομένη χρονική στιγμή;

Πρωτίστως και ευχαριστώντας για την ωραία αυτή ευκαιρία, λέω, ότι αποκαλώ αυτό το βιβλίο οφειλή και απαντώ ότι κάποια στιγμή κάποια πράγματα έπρεπε να ειπωθούν, έστω λίγα από τα πολλά για τα οποία θα μπορούσα να μιλήσω μέσω του μέσου που διακονώ σαράντα χρόνια. Όχι ως επίδειξη εμπειριών, αλλά ως ανάγκη μαρτυρίας. Όταν ζεις μια ζωή μέσα στο βιβλίο -όχι απλώς ως μέσω επιβίωσης, αλλά ως στάση και τρόπο ζωής, ως δημιουργία, εργαλείο αισθητικής και αυτογνωσίας-, έρχεται κάποια στιγμή που πρέπει να πάρεις θέση και ίσως να αντισταθείς με αντάρτικο. Ακριβώς το βιβλίο αυτό είναι η δική μου θέση απέναντι στον χρόνο, στα πρόσωπα, στην ιστορία του χώρου, στη μνήμη και στην αδιαφορία, στην ισοπέδωση.

Μια ποιητική τομή

Εν τέταρτον αιώνος πριν. Εκεί, στα τέλη του 1990, στην ιερά οδό «του σοφού, του έμφρονος, του ακριβοδικαίου νομοθέτου Σόλωνος», λίγο καιρό μετά την κατάρρευση όλων των νέων κόσμων, η γνωριμιά με τον Ηλία Λάγιο συνέπιπτε με την έκδοση μιας ποιητικής συλλογής που δεν επρόκειτο να είναι...

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

«Όταν καταλαγιάζει η λυρική θέρμη του ποιήματος

και πάνε νήπια φρόνιμα να κοιμηθούν οι λέξεις,

μεταφέρεσαι από τόπο πορφυρού παραληρήματος

σε μιαν τεφρήν ερμιά. Και δεν μπορείς και να διαλέξεις».

Εν τέταρτον αιώνος πριν. Εκεί, στα τέλη του 1990, στην ιερά οδό «του σοφού, του έμφρονος, του ακριβοδικαίου νομοθέτου Σόλωνος», λίγο καιρό μετά την κατάρρευση όλων των νέων κόσμων, η γνωριμιά με τον Ηλία Λάγιο συνέπιπτε με την έκδοση μιας ποιητικής συλλογής που δεν επρόκειτο να είναι ακόμη μία συλλογή αλλά τομή βαθιά, όσο και αν θα χρειαζόταν χρόνος για να συνειδητοποιηθεί αυτή σε όλο της το εύρος, σε όλη της τη σημασία. Ήταν νωρίς κι ήταν αργά: το αδιέξοδο των μεταπολεμικών ποιητικών τρόπων έριχνε ήδη στην άβυσσο της ανίας ταλέντα και ασκήσεις.

Ηλίας Λάγιος - Έφυγε σαν σήμερα

Από τον Μπάμπη Ανδριανόπουλο

Ηλίας Λάγιος

Σκοτεινός και συνάμα τρυφερός

Της ζωής και του πάθους

Στη χορεία των "καταραμένων"

Έγραψε για τον εαυτό του

Και για τον δικό του θάνατο

Που ο ίδιος επέλεξε να τον συναντήσει σαν σήμερα, το 2005

Με τρόπο τραγικό

________________*******_____________

"Βροχηδόν"

ο θάνατος θα ’ρθεί να με γλεντήσει

μαχαίρι προσφυγιάς, πιρούνι ανέμου

(ακούω στρεβλές τις λέξεις μου να τρέμου-

νε προς την κάπως εύρυθμή του κλήση)·

προς τον αιτούντα τ’ Όνομα αναφέρω

να μην βελάζει Παραδείσου φήμη

(κι έχει κακοφορμίσει πλάνο ενθύμι-

ο: μ’ όρισε μεσήλικα και γέρο)·

ο θάνατος, ο πιο ακριβός μου φίλος

θα ’ρθεί να μεταλάβει τη φωνή μου

(υπάρχεις η φωνή μου; στης ερήμου

σου να υλακείς το πριν ως άγριος σκύλος; )

ο θάνατος θα ’ρθεί να με τσουλήσει

νύφη της παιδικής μου μαλακίας

(εδώ θροεί ένας κλώνος ακακίας,

εκεί το αίνιγμα προέταξεν η λύση)·

ω, πλέον δεινό, δειλό μου θανατάκι:

Ηλίας Λάγιος· βάστα το για πάντα

(την ύστατη ώρα θα κρατούν αβάντα

στίχοι Κάλβου, Καβάφη, Καρυωτάκη)·

βίζα φωτός πατείς στο μεσημέρι

με βάγια, κι από σκότος χορτασμένος

(δικέ μου, πώς κατάντησες; ασμένως

ο ξένος, που κανείς δεν θα προφέρει)·

κι εντέλει θά ’ρθεις, μόρτης στο πλευρό μου

το ελάχιστο κακό που ’χω ψαρέψει

(για να τελέσεις τη σεπτή μου στέψη

σ’ ανώνυμη στροφή εκλιπόντος δρόμου)·

(Πράξη υποταγής, 2000)

Έγραψε γι' αυτόν ο Ευγένιος Αρανίτσης

Που κατά σύμπτωση γενννήθηκε σαν σήμερα, το 1955

ενθάδε κείται ο ποιητής μας ηλίας λάγιος

που κάποιοι είπαν πως είν' αλήτης και κάποιοι άγιος.

όλη και όλη η περιουσία του: ένας πλάγιος

τρόπος του λέγειν. ήταν ο στόχος του πάγιος:

να κατουρήσει στου ποιήματος το πηγάδι. ως

τώρα απέτυχε. διαβάτη, φάρσα ο τάφος άδειος.

(Από το: " Καλοκαίρι στον σκληρό δίσκο") εκδ. Νεφέλη, 2002

Και η Σωτηρία Λεονάρδου να τραγουδά συγκλονιστικά στίχους του:

«Χωρίς εισιτήριο»

Απ’ την Ερμού σ’ άλλο βαγόνι

ψάχνω το μπαρ και δεν το βρίσκω

λαθρεπιβάτης, μ’ ένα ρίσκο

που σ’ άλλη σάρκα με σταυρώνει.

Αποχαιρετισμός...

Σοφία Κολοτούρου 

Τον Τσάκαλο δεν τον συναναστράφηκα (ελάχιστα μιλήσαμε όταν πήγα να αγοράσω βιβλια απο τον Ναυτίλο). Είναι και η κώφωση που περιπλέκει τα πράγματα...

Αλλά, έχοντας διαβάσει πια τόσα και τόσα στη σελίδα του Βασίλης Χατζηιακώβου , αποφάσισα να αναρτήσω κάτι που είχα γράψει όταν πέθανε ο Ηλίας Λάγιος - και νομίζω ότι ταιριάζει και στη μνήμη του Τσάκαλου. 

Στη μνήμη μιας εποχής που εγώ δεν την πρόλαβα. Αλλά αν την είχα προλάβει, κυρίως εννοώ αν άκουγα και μπορούσα να συμμετέχω στις συζητήσεις, το ξέρω πως θα ήμουν κι εγώ μέρος αυτής της παρέας. Εξάλλου, κατά κάποιο τρόπο είμαι ή εγινα, με τη βοήθεια του γραπτού λόγου και των φαρμάκων που φέρνει "η τέχνη της ποιήσεως" .

Εις μνήμην, λοιπόν. Στη μνήμη ενός βιβλιοφιλικού κέντρου που χάνεται μαζί με το κέντρο της Αθήνας που γνωρίσαμε.

-------

Εκείνο το πρωινό του Οκτωβρίου

τυχαία περνούσα απέξω απʼ το Ναυτίλο

κι ήταν γεμάτη η βιτρίνα απʼ τα βιβλία.

Η αγωνία ακροτελεύτησε του βίου

-και πλέον μόνο στο μύθο θα εξωκείλω.

Οι τίτλοι έπεσαν του τέλους του Ηλία.

Αποχαιρετισμός στο Γιώργο...

Σεπτέμβρη του 1987 άνοιξε το βιβλιοπωλείο ΠΑΡΟΥΣΙΑ, Σόλωνος 94 από τους:

+Ηλία Λάγιο 1958 - 5 Νοεμβρ. 2005

+Γιώργο Τσάκαλο 1958 -18 Ιουν. 2024

 Βασίλη Χατζηϊακώβου 1965...

Η θανάσιμη μοναξιά του να μένεις μόνος... έγραψε ο Βασίλης Χατζηιακώβου.

"Ας χαρούν οι δυό τους στον Ουρανό και ας μας περιμένουν με χαρά!

Ας αναπαυθούν εν Ειρήνη"!

Την ώρα του αποχαιρετισμού του Τσάκαλου, ο Δημήτρης Γιαννάτος, μας θύμισε το ποίημα του Ηλία που περιμένει το φίλο του να αρχίσει τα πειράγματα..

Ο ποιητής Ηλίας Λάγιος (Άρτα, 5 Ιουλίου 1958 - Αθήνα, 5 Οκτωβρίου 2005), ποιεί λόγια όμορφα, για τον Μέγα Ντιέγκο..!!!

" ΜΠΑΛΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΑΠΕΡΧΟΜΕΝΟΥ ΝΤΡΙΜΠΛΕΡ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥΤΟΥ"

Στη δίψα μου ονειρεύομαι τον Ντιέγκο,

νεροσυρμή στην εσχατιά του πόνου·

με τον Μακρή, τη Νοταρά, τον Βέγγο.

Ένας χωριάτης, πάνω στου ημιόνου

την πλάτη, με την έλλαμψη του μόνου

Έλληνος, που θα χτίσει Παρθενώνα.

Να θεωρή με την πίκρα του αυτοκτόνου

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Θολωμένο και γύφτικο το μάτι·

το εναρκτήριο λάκτισμα δικό του

σ' όλα της Γης τα μήκη και τα πλάτη.

Να κουβαλά τα φτωχικά του Νότου

στο χρυσοεπιπλωμένο αρχοντικό του.

Ως τέλειωνε της θλίψης τον αγώνα

τον είδα: είχε κακό το ριζικό του,

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Εκεί, στη μακρινότατη Αρτζεντίνα

η οδύνη του είναι η οικεία μας οδύνη

(κάπου στο Μετς, Μουσούρου, στην Αθήνα).

Μ' απόκαμε η ψυχούλα και της δίνει

παρηγοριά ψυχρή την κοκαΐνη.

Α! στην οθόνη κλίναμε το γόνα,

λέγοντας: ας χαρή λίγη γαλήνη

το περιστέρι ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

ΠΗΓΗ-Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

O Νίκος Φατούρος για τον Ηλία Λάγιο

O Νίκος Φατούρος σκηνοθετεί και τραγουδάει για το φίλο του ποιητή Ηλία Λάγιο. Από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Φατούρου. Αντίφωνο ( www.Antifono.gr)

Ηλίας Λάγιος (5 Ιουλίου 1958 - 5 Οκτωβρίου 2005)

Φωτογραφίες:Vassilis D. Gonis, Ελένη Μπελεζίνη, Βασίλης Χατζηιακώβου

ΕΠΙΣΤΟΛΈΣ ΣΤΗΝ ΔΗΩ

Μόνο το ν' αγαπάς δεν είναι τίποτε.

Εύκολα ο ένας διαχέεται στον άλλο. 

Πρέπει να έχεις την αγάπη προσδιορίσει, 

σε τόπο και καιρό, με τρόπο, μέχρι τέλους. 

............................................

Ενικώ σ' ένα διαμέρισμα ταπεινό, οδός Βεΐκου. 

Το πλείστον όσων αγάπησα μου ανταποδίδεται. 

Κυρία, μου παραστέκονται νεκροί και πράγματα' 

κι όλα αποκτούν ουσία μες στ' όνομά σου. 

.........................................

Μνήμη, δικαιοσύνη, Λάζαρος. Τα πάντα επιστρέψανε. 

Στην Άρτα βρίσκομαι εκ νέου. Γεγονός και θαύμα. 

Βυθίζομαι στην παιδική σου ηλικία, αχόρταγος, 

μες στην ακέραια Αθήνα του '60. 

Η όνειρός σου θά 'ναι όνειρός μου, του καθενός το όνειρο' 

δεν έχω άλογο, χορτάρι ή προσευχή. 

Είμαι εσύ, στο όνομά σου βαφτίζομαι, δέχομαι

τον βουβό καημό μετοχών και επιθέτων. 

Αθώος, ένοχος, σκιαγμένος, συναγμένος, κλάμμας, τρυφερός, 

σ' αυτόν τον κόσμο της ομολογίας εν θανάτω. 

Σούρουπο στον Λυκαβηττό. Δεν θα πεθάνουμε ποτέ. 

Ως δύης, ήλιος του θυμού, με χαιρετίζεις. 

........................................................

ΕΠΙΣΤΟΛΈΣ ΣΤΗΝ ΞΈΝΗ

........................................................

Πες μου, θα υπάρξει τόπος να σε ξαναδώ πρώτη φορά, 

ένας τόπος αιωνιότητας, να σφραγιστοώ στην εντολή σου; 

Πες μου, θα διαπλεύσω εκ νέου τους συσκοτισμένους ωκεανούς, 

ακολουθώντας μονάχα τον Πολικό Αστέρα των ματιών σου; 

Για την βεβαρημένη ημέρα που παρέρχεται. Που κάπως με πονά. 

Για το ομιχλώδες οροπέδιο του Άιλβον. Τις πυργοδέσποινες. Την ιπποσύνη. 

Τον δράκο του παραμυθιού να κουλουριάζεται, σοφός, ξεφυσώντας 

άγρια ηλικία, πυρόλιθο, το σμίξιμό μας. 

Από τη συλλογή, Πράξη υποταγής, εκδόσεις Ερατώ, 2000 

Ιδού, λοιπόν εγώ, φτασμένος
εκεί που σώθηκαν τα νιάτα μου. Μην έχοντας
τίποτε για δικό μου, μην κατέχοντας
καν υλικά αγαθά. Ν’ αναλογίζομαι το τίμημα
της άλλοτε χαράς. Ζυγίζοντας και κρίνοντας
τις πράξεις και τα έργα μου.
Ζυγίζοντας και κρίνοντας.
Ιδού λοιπόν εγώ, το χίλια εννιακόσια ενενήντα επτά, να
προσμετρώ
τους φίλους, στα δάχτυλα των δυο χεριών.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

από το ποίημα Requiem του βιβλίου του με τίτλο «Μουζικούλες»