Χριστόφορος Χαραλαμπάκης: Γιατί να καμαρώνουμε για την Ελληνική - Κάθε δύο εβδομάδες χάνεται μία γλώσσα!*

Έναν χρόνο μετά την «ανέλπιστη καταξίωση» της εκλογής του στην έδρα της Γλωσσολογίας στην Ακαδημία Αθηνών, ο επιφανής Ακαδημαϊκός μιλά στην «Κ» για το μέλλον της γλώσσας στους καιρούς του τεχνολογικού καλπασμού, το «magnum opus» και φυσικά την γενέτειρά του απ’ όπου αντλεί δυνάμεις σε μέρες δύσκολες.

Σπουδές, διδακτορικά, έρευνες, δημοσιεύσεις, βιβλία, διαλέξεις, συνέδρια, διακρίσεις, βραβεύσεις, διδασκαλίες: Με μία πρόχειρη ανάγνωση στο βιογραφικό του, κομπλάρεις – «κριντζάρεις», κατά την νεανική αργκό, για την ανεπάρκειά σου. Στην όψη, παρ’ όλα αυτά, κάθε άλλο παρά θυμίζει κάποιον που «φλεξάρει», όπως συμβαίνει συχνά, όλη αυτή την γνώση – ή την εξουσία που ενίοτε την συνοδεύει. Αντιθέτως, μοιάζει με τον χαμογελαστό άγνωστο που θα σε χαιρετήσει στον δρόμο. 

Ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης είναι Γλωσσολόγος, Ακαδημαϊκός, με καταγωγή από την Ανατολή Ιεράπετρας, ένα ορεινό χωριό στις νότιες εσχατιές της ελληνικής επικράτειας. Οι ρίζες του, εκ πρώτης όψεως αθέατες, αποκαλύπτονται με τις πρώτες λέξεις του μέσα από την χαρακτηριστική κρητική προφορά του. 

Παιδί πολυμελούς οικογένειας, μεγάλωσε με άλλα επτά αδέλφια. Με αγάπη, θυσίες, αλλά και μία πολύτιμη ευκαιρία διαφυγής από αυτό που έμοιαζε αναπόδραστα προδιαγεγραμμένο για την πλειονότητα των συνομηλίκων του: Τον δρόμο του βιοπορισμού.

Σήμερα, ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, επιστρέφει όταν μπορεί στις ρίζες του, έστω και νοερά, «αντλώντας δυνάμεις σε δύσκολους καιρούς».

Γιατί λεγόμαστε Greece κι όχι Hellas;

Γράφει

η Μαργαρίτα Τζαγκαράκη

Γιατί λεγόμαστε Greece κι όχι Hellas;

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας Χριστόφορος Χαραλαμπάκης μιλάει στο newsbeast.gr

Υπάρχουν δύο διαφορετικές προσφωνήσεις για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Εμείς προτιμάμε το Ελλάς ή Ελλάδα για το όνομα της χώρας και το Έλληνες για τους ανθρώπους της, ενώ οι ξένοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία προτιμούν το Greece και το Greek ή το αντίστοιχο κάθε γλώσσας.

Για παράδειγμα στην Ιταλία και την Ισπανία είναι Grecia, στη Γερμανία είναι Griechenland, στη Γαλλία Grèce, στη Σουηδία Grekland, στη Πορτογαλία Grécia.

Η λέξη που χρησιμοποιείται για την Ελλάδα στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου δεν έχει σχέση με το Hellas, αλλά με το Greece. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Γιατί η χώρα μας λέγεται Greece κι όχι Hellas; Είναι κακό να αποκαλούν κάποιον Γραικό; Είναι από τη φύση της υποτιμητική η λέξη ή απλά συνηθίζεται να χρησιμοποιείται με υποτιμητική χροιά; Κι αν είναι έτσι γιατί τα λόγια του Αθανάσιου Διάκου στον Ομέρ Βρυώνη «Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω» έγιναν θρύλος στις ψυχές των Ελλήνων.

Ο κ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός συντονιστής του «Χρηστικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας» της Ακαδημίας Αθηνών, μιλάει στο newsbeast.gr για την προέλευση της λέξης Greece αλλά και γιατί είναι «χαμένη υπόθεση», όπως λέει ο ίδιος, η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στην Ελλάδα.

 - Κε Χαραλαμπάκη, γιατί «Greece» κι όχι «Hellas»;

«Η λέξη Greece, όπως λεγόμαστε στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Στον Αριστοτέλη εμφανίζεται ένας μικρός λαός, οι γράες (με περισπωμένη) οι οποίοι ζούσαν γύρω από το μαντείο της Δωδώνης και είναι ίσως οι πρώτοι Έλληνες. Επίσης στη σημερινή Μαγνησία, κοντά στο Βόλο, υπήρχαν οι Ελλάνες (με περισπωμένη), που έγιναν μετά Ελλήνες, όπου το α το δωρικό γίνεται η, ανέβηκε ο τόνος και έγινε Έλληνες.