Παύλος – Απόστολος των Εθνών

από Αντίφωνο

Ο Σταύρος Σταμάτης συζητά με την Σοφία Χατζή για το βιβλίο: Παύλος ο Απόστολος των Εθνών

Εορτή των Αγίων Πέτρου και Παύλου

Του Μάνου Λαμπράκη 

«Καὶ ἐφίλησαν ἀλλήλους»: Ο Πέτρος και ο Παύλος ως θεολογία της διαφωνίας και μυστήριο της ενότητας

Η εορτή των Αγίων Πέτρου και Παύλου στις 29 Ιουνίου δεν είναι μια απλή συγκινησιακή σύναξη στη μνήμη δύο πρωταγωνιστών της αποστολικής εποχής. Είναι μια μυστηριακή επιτέλεση της Εκκλησίας ως σώματος που συστήνεται όχι μόνο δια του κοινού οράματος, αλλά δια της δυνατότητας να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο η πίστη και η ερώτηση, η αυθόρμητη παραδοχή και η στοχαστική ανατροπή, ο Πέτρος και ο Παύλος. Η συνύπαρξή τους δεν αποτελεί προϊόν συμφωνίας αλλά πνευματικής συγκατάβασης· όχι υπέρβαση της διαφωνίας αλλά θεολογική μεταστοιχείωσή της.

Η θεολογική σημασία της σχέσης Πέτρου και Παύλου εκκινεί ήδη από τα ιερά κείμενα. Ο Πέτρος, μαθητής του Ιησού από την πρώτη στιγμή, προσωποποιεί την εμπειρική πίστη, τη σταθερότητα του ανήκειν, την αμεσότητα της ομολογίας: «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» (Ματθ. 16,16). Ο Παύλος, εισερχόμενος μεταθανάτια στον κύκλο της Αποκάλυψης, είναι ο μάρτυρας της «εκθαμβωτικής» εμπειρίας· εκείνος που δεν γνώρισε τον Χριστό εν σαρκί, αλλά τον συνάντησε μέσα στο φως της Αναστάσεως. Αν ο Πέτρος αναπαριστά την αρχή, ο Παύλος διαστέλλει την αρχή στο άπειρο. Ο ένας είναι θεμέλιο, ο άλλος, αποδομητικό άνοιγμα.

Η διαφωνία τους στην Αντιόχεια (Γαλ. 2,11) αποτελεί μοναδική περίπτωση εντός της Καινής Διαθήκης όπου διασώζεται θεολογική ρήξη ανάμεσα σε κορυφαίους αποστόλους. Ο Παύλος κατηγορεί ευθέως τον Πέτρο για υποκρισία. Κι όμως, η Εκκλησία δεν εκτοπίζει αυτή τη σύγκρουση, την ενσωματώνει, την αναγνωρίζει ως θεολογικό γεγονός. Η σύγκρουση δεν διαιρεί, αποκαλύπτει την ετερότητα ως θεμέλιο της ενότητας. Η Εκκλησία δεν είναι ομοφωνία αλλά συμφωνία στην αγάπη. Ο Παύλος δεν αποδομεί τον Πέτρο, τον αγαπά μέσα από τη διαφωνία. Η κριτική γίνεται ευχαριστία, η αποδοκιμασία, μία μορφή ποιμαντικής αγωνίας.