Αναστάσιος Γιαννουλάτος, προφήτης μιας απελευθερωτικής Ιεραποστολής θανάσης Ν. Παπαθανασίου

25.01.2025

Το έργο και η θεολογία του μακαριστού Αναστάσιου Γιαννουλάτου (1929-2025) είναι πολυεπίπεδο και το μελετάμε εδώ και πολύν καιρό. Στο κείμενο που ακολουθεί ψηλαφώ την καίρια συμβολή του στην διαύγαση της Ιεραποστολής ως μαρτυρίας και διακονίας, σε απόλυτη αντιδιαστολή προς την αποικιοκρατική στρέβλωσή της. Προς τούτο επικεντρώνω σε δύο χρονικές ενότητες: 

Πρώτον, στο ξεκίνημά του κατά την δεκαετία του 1960 (πράγμα βασικό για να κατανοηθεί ότι διεμβόλισε την εκκλησιαστική και κοινωνική πραγματικότητα με μια νέα ματιά),

 και δεύτερον στην οπτική του όπως αυτή ολοκληρώθηκε στις τελευταίες δεκαετίες του βίου του (πράγμα βασικό για να αντιληφθούμε το εύρος το οποίο έδωσε στην αποστολή / Ιεραποστολή της Εκκλησίας). Για προσωπικούς λόγους η καρδιά μου χτυπάει ιδιαίτερα στην δεύτερη ενότητα, ωστόσο είναι απαραίτητο να τηρήσω την χρονική σειρά τους.

Για να εντάξουμε στο διάνυσμα του χρόνου αυτά τα δύο «άκρα» (το ξεκίνημα και το καταστάλαγμα), ας κρατήσουμε κατά νου ορισμένους βασικούς σταθμούς της πολύ μακράς και πλούσιας πορείας του:

 Αποφοίτησε από τον Θεολογική Σχολή το 1952 και σε λίγο εγκαινίασε την συμμετοχή του σε διεθνείς οργανισμούς (όπως το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών) και διεθνή φόρα. Το 1960 έγινε κληρικός, το 1972 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ανδρούσης και ξεκίνησε την πορεία του ως καθηγητής Ιστορίας Θρησκευμάτων στην Θεολογική Σχολή Αθηνών.

"Του επαναπατρισμού"

Ιεραποστολή στην Επισκοπή Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης 

Επίσκοπος Πρόδρομος 

Μέχρι χθες καθόμουν μαζί σου. Πόσο με συγκινεί να σε βλέπω να παίζεις!!.. 

Ο ήχος των παιδιών, είναι παντού ο ίδιος.. "Βρουν", "μπιπ- μπιπ", "ντούπ"... Έτσι ρυθμίζουν την κυκλοφορία, στις λεωφόρους του ονείρου...

Οι μέρες πέρασαν, τα απογεύματα έφευγαν ένα- ένα... Κάποια στιγμή, κράτησα ένα αυτοκινητάκι στο χέρι μου και σου είπα: 

" για λίγες μέρες, δε θα είμαι εδώ. Πάω σε έναν τόπο μακρινό, με ανθρώπους όμως που σ' αγαπούν πολύ.. Σου υπόσχομαι, ότι εκεί θα βρω το πιο όμορφο, γυαλιστερό και γρήγορο αυτοκινητάκι να σου φέρω"...

Απ' όλα αυτά, εντύπωση σου έκανε, ότι υπάρχει τόπος που σε αγαπάνε...

Έφτιαξα βαλίτσες, μπήκα στο αεροπλάνο, πάτησα το πόδι μου στην πατρίδα. Είδα μετά από μήνες τα κτίρια, ψηλά, βαμμένα, με ρεύμα, δρόμους χωρίς λακούβες, μαγαζιά με όλα τα καλά και μου έκαναν εντύπωση... 

Μάλλον η Μαδαγασκάρη με "πότισε" ως το κόκαλο...

Τα χιλιόμετρα στην Εθνική χάθηκαν κάτω από τις ρόδες τόσο γρήγορα, που νόμιζα ότι η αυλόπορτα της Μονής μου, ήταν δίπλα στο γκισέ του αεροδρομίου... Περπάτησα στον κήπο.. Πρόσωπα με περίμεναν, αγκαλιές ανοιχτές, χαρά, γέλια. Η εικόνα των Αγίων με τη γνωστή της οσμή, σαν "γλυκό από τον παράδεισο". 

Έτρεξα στο κελλί μου. Ίδιο... Μικρό, με πάτωμα ξύλινο που τρίζει. Και μια μυρωδιά από τις παράξενες, που παραδόξως σε ηρεμούν. Τελικά θυμόμαστε και ζούμε με τη μύτη!

 Για μια στιγμή έκλεισα τα μάτια μου από χαρά. "Εδώ είναι ο Παράδεισος": σκέφτηκα και πάγωσα. Θυμήθηκα το: "βρουν", την υπόσχεση, τα παιδιά, τους μεγάλους, τη ζέστη και τη λάσπη, τις λακούβες, τον τύφο και την ελονοσία, την πείνα και τα χαμόγελα... 

"Όχι, Πρόδρομε, όχι!.. Στο κελλί σου, είναι ο τόπος που αναπαύεται ο λογισμός σου... 

Ο Παράδεισος όμως, είναι όπου σε έστειλε η Εκκλησία." 

Με τον Μακάριο και τον Φιντέλ στην Oρθοδοξία

ΕΠΙΣΚOΠOΣ ΑΣΣOΥ ΤΙΜOΘΕOΣ

– Και εσείς, ένας Ινδιάνος, πώς περάσατε την πόρτα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και μάλιστα φτάσατε να γίνετε επίσκοπος; Η ερώτηση στον συνεντευξιαζόμενο Ορθόδοξο επίσκοπο της Ιεραποστολής στην Κολομβία, Άσσου Τιμόθεο. Και η απάντηση (Καθημερινή, 21/11):

– Εντελώς τυχαία (γελάει). Θα ήμουν δέκα χρόνων και έτυχε να δείξουν στην τηλεόραση τους ηγέτες των τότε «Αδεσμεύτων» που είχαν επισκεφθεί την Κολομβία, ανάμεσά τους και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος. Φυσικά δεν τον ήξερα. Τον είδα σε μια ασπρόμαυρη τηλεόραση της θείας μου σε ένα χωριό –δεν υπήρχαν τότε πολλές τηλεοράσεις– και εκεί αντίκρισα έναν με μαύρα ράσα, με πανoκαλύμμαυχο και εγκόλπια – με εντυπωσίασε. Ρώτησα έναν καθολικό παπά και μου είπε ότι είναι ένας αρχιερέας, επίσκοπος από μια Εκκλησία που λέγεται ορθόδοξη. Μάλιστα μου τόνισε ότι η Εκκλησία αυτή είναι αιρετική, έχει φύγει από την κανονικότητα. Όμως ένας άλλος, αγγλικανός ιερέας, μου εξήγησε ότι η Καινή Διαθήκη έχει γραφτεί στα ελληνικά και ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μήτρα όλων. Μου μίλησε μάλιστα και για έργα πατέρων. Από εκεί λοιπόν, από τον Μακάριο, ξεκίνησε η δική μου πορεία.
Και παρακάτω:

 

– Eτυχε να συζητήσετε με τον Φιντέλ (Κάστρο) για τη θρησκεία;

– Αρκετές φορές. Του είχα χαρίσει και ένα βιβλίο με τους λόγους του Μεγάλου Βασιλείου για τους πλούσιους και τους φτωχούς. Για να καταλάβετε, ο Φιντέλ σε μία από εκείνες τις ατέλειωτες ομιλίες του, είπε ότι ο μεγαλύτερος πόλεμος ενός ανθρώπου είναι με τον εαυτό του. Αυτό δεν είναι αντίθετο με την Ορθοδοξία. Είχε δίκιο ο Φιντέλ που έλεγε ότι δεν περιμένουμε να αλλάξει ιδεολογικά ο κόσμος. Οι ιδεολογίες δεν θα φέρουν αυτή την αλλαγή που ο κόσμος περιμένει. Η Ορθοδοξία απευθύνεται στο εσωτερικό του ανθρώπου, στο οντολογικό. Λέει πως δεν
μπορεί να αλλάξει ο κόσμος μόνο από αυτό που σκέπτομαι, αλλά πρωτίστως από αυτό που αισθάνομαι.

– Πόσο δύσκολο είναι να είσαι ιεραπόστολος στη ζούγκλα;

«Περί διαμορφώσεως καί χαρακτῆρος τῶν Ἁγίων εἰκόνων»

«Ψάχνω να βρω ένα ιθαγενή ζωγράφο

 Για να μου ζωγραφίσει μια μαύρη Παναγία

 Μια ωραία Παρθένα ‘Keyouwa’

 Που να μοιάζει  πολύ στις μητέρες μας» 

π Al. Abble, «Στη Μαύρη Παναγιά», Πάντα τα Έθνη, τευχ. 12 (1984), σελ. 55.

Η απάντηση στον  ψηφοθηρικό πολιτικαντισμό από αυτούς που γνωρίζουν καλύτερα....

____________

«Περί διαμορφώσεως καί χαρακτῆρος τῶν Ἁγίων εἰκόνων

Μέγας Φώτιος, Τά Ἀμφιλόχια, Ἐρώτηση  ΣΕ΄, (PG 101,948 B και 952 D)

«Προτείνουσιν, ἔφης, τῶν Εἰκονομάχων οἱ θρασύτεροι καί κακόσχολοι, καί σοφόν ἡγοῦνται τό περίεργον, ποία τῶν εἰκόνων τοῦ Χριστοῦ ἀληθής, πότερον ἡ παρά Ρωμαίοις, ἤ ἥνπερ Ἰνδοί γράφουσιν, ἤ ἡ παρ’ Ἕλλησιν, ἥ ἡ παρ’ Αἰγυπτίοις; Οὐχ ὅμοιαι γάρ ἀλλήλαις αὗται, καί ὁποίαν ἄν τις ἀληθῆ φήσειε, δῆλον ὅτι παραγράφεται τάς λοιπάς.

 Ἀλλά ταύτην αὐτῶν την ἀπορίαν, μᾶλλον δέ τήν κακομηχανίαν, ὦ καλόν Ὀρθοδοξίας ἄγαλμα σύ, πολλαχῶς ἐστιν ἐπιρραπίσαι, καί πολλῆς γέμουσαν παρανοίας και δυσεβείας ἀπελέγξαι...

 Ἕλληνες μέν αὐτοῖς ὅμοιον ἐπί τῆς γῆς φανῆναι τόν Χριστόν νομίζουσί · Ρωμαῖοι δέ μᾶλλον ἑαυτοῖς ἐοικότα · Ἰνδοί δέ πάλιν μορφή τῇ ἑαυτῶν καί Αἰθίοπες δῆλον ὡς ἑαυτοῖς... Ἀλλ' ἐπί τοῖς εἰρημένοις ἐκεῖνο ρητέον, οὐκ ἐκείνοις (ἀνάξιοι γάρ), ἀλλά γέ τοῖς πιστοῖς καί φιλοχρίστοις ότιπερ οὐ, οὗ πάντως λυμαίνεται τῶν εἰκονισμάτων τό ἀνόμοιον τήν τῆς εἰκόνος φύσιν καί τήν ἀλήθειαν...».

Το παράθεμα από ανάρτηση στο fb Σταύρου Γιαγκάζογλου 

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!!! H συγκλονιστική εξομολόγηση του πάτερ Χρήστου Μήτσιου (ή αλλιώς παπά ΠΑΟΚ)

Ουγκάντα – Κένυα: Η συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Αφρικής

Επιμέλεια Θεόδ. Ι. Ρηγινιώτης

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Μελετώντας την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην υποσαχάρια Αφρική (δηλ. στις χώρες από την έρημο Σαχάρα και κάτω) διαπιστώνουμε κάτι συγκινητικό: την εμπλοκή των Ορθοδόξων Εκκλησιών στους αγώνες των αφρικανικών λαών για την απελευθέρωσή τους από τους δυτικοευρωπαίους αποικιοκράτες και ιδιαίτερα τους Άγγλους.

Στο άρθρο «Orthodox Mission in Tropical Africa» του Νοτιοαφρικανού StephenHayes, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Missionalia, the journal of the SouthernAfrican Missiological Society (και αναδημοσιεύεται στο Διαδίκτυο, όπου μπορείτε να το αναζητήσετε), διαβάζουμε πως οι περισσότεροι δυτικοευρωπαίοι συγγραφείς που έγραψαν για την ιστορία της χριστιανικής ιεραποστολής στην Αφρική, δεν αναφέρονται καθόλου (ή σχεδόν καθόλου) στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ένας λόγος που εντοπίζει γι’ αυτό, είναι η προκατάληψη των ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών απέναντι στις Ορθόδοξες Εκκλησίες των αφρικανικών χωρών, επειδή πολλές από αυτές ταυτίστηκαν με την πάλη ενάντια στην αποικιοκρατία.

Η αποικιοκρατία

Από το 15ο αιώνα μ.Χ. (την εποχή των «μεγάλων εξερευνήσεων») όλα τα βασίλεια της δυτικής Ευρώπης, με το στόλο και το στρατό τους, κατέκτησαν το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας και το μετέτρεψαν σε «αποικίες» τους. Δημιούργησαν, δηλαδή, αυτοκρατορίες, που εκμεταλλεύονταν όσα προϊόντα ή πλούτη μπορούσαν να πάρουν από τις διάφορες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Αμερικής. Έτσι, χώρες όπως η Αγγλία, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Πορτογαλία μετατράπηκαν σε μεγάλες αποικιοκρατικές δυνάμεις. Το ίδιο και η Γερμανία και (λιγότερο) η Ιταλία. Η ισχυρότερη από τις αυτοκρατορίες αυτές ήταν η Αγγλία, γι’ αυτό και ήταν, αρχικά, ο κυριότερος αντίπαλος του Χίτλερ, στη δική του προσπάθεια να κατακτήσει τον κόσμο.

...Χωρίς λαμπρότητα και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια

Στη σελίδα του Μητροπολίτη Χονγκ Κονγκ και Νοτιοανατολικής Ασίας κ.Νεκταρίου ,στο facebook, διάβασα το παρακάτω κείμενο...δεν έχω τίποτα να προσθέσω...για όποιον καταλαβαίνει...τα λέει όλα και τον ευχαριστούμε γι'αυτό...για όποιον καταλαβαίνει ...το ξαναλέω..

"Σβήνω την λαμπάδα δίπλα από την εικόνα της Παναγίας που απόψε «άκουσε» τους χαιρετισμούς του Ακαθίστου.Σκέπτομαι. Αν ήθελα να γράψω ένα δελτίο τύπου για την τέλεση της ακολουθίας στο Χονγκ Κονγκ απόψε, πως θα περιέγραφα το εκκλησιαστικό γεγονός;Τελέσθηκε η ακολουθία με λαμπρότητα και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια; Δεν μπορώ να το γράψω. Μόνος απόψε. Χωρίς πολύπτυχους μανδύες και βαρύτιμα άμφια. Χωρίς ιερέα και ψάλτη. Όσοι πιστοί κατάφεραν απόψε να ξεφύγουν από τις εργασίες τους (κάποιοι Έλληνες, μερικοί Κινέζοι, κανα δυό Αιθίοπες) διάβασαν στα Αγγλικά τους ψαλμούς του Αποδείπνου και τα τροπάρια του Κανόνα.
Μήπως να γράψω ότι τελέσθηκε η ακολουθία με κατάνυξη; Δεν με αφήνει εκείνο το μωρό που συμμετείχε ενεργά με μια στεντώρεια τσιρίδα….Προσκυνώ την εικόνα και προσευχητικά απευθύνομαι στην Θεοτόκο. Δέσποινα, δέξου απόψε την ταπεινή φωνή των παιδιών σου από το Χονγκ Κονγκ.Κλειδώνω την θύρα του Ναού. Ναι. Ξέρω τι θα έπρεπε να γράψω. Απόψε τελέσθηκε η Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου και στο Χονγκ Κονγκ. Δόξα τω Θεώ!"