Η παρουσία του πρωθυπουργού στην εκδήλωση προς τιμή του Κώστα Σημίτη θα μπορούσε να είναι μία κίνηση πολιτικής αβροφροσύνης προς έναν απελθόντα προκάτοχό του. Θεωρώ, ωστόσο, πως είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι η ιδεολογική εκλεκτική συγγένεια που οδήγησε τα βήματα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Για την ακρίβεια μπορεί να χαρακτηρισθεί ιδεολογικά “διάδοχος”. Το ίδιο προφανώς ισχύει και για τους αρκετούς υπουργούς του που έλκουν την πολιτική καταγωγή του από το “εκσυγχρονιστικό” ΠΑΣΟΚ.
Οι εκλογικές νίκες του Κυριάκου το 2019 και το 2023 αποδίδονται –όχι αδίκως– στη γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο ιδανικός αντίπαλος για τη μητσοτακική ΝΔ. Υπάρχει, ωστόσο, και ένας πρόσθετος λόγος. Πρόκειται για το ρεύμα πολιτικής-εκλογικής μετατόπισης προς τον Μητσοτάκη μίας κατηγορίας μεσοστρωμάτων. Τον δρόμο είχαν ανοίξει διανοούμενοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων, μάλιστα, ήταν γνωστοί για την αριστερή ή κεντροαριστερή ιδεολογική τοποθέτησή τους!
Το φαινόμενο έχει καταγραφεί, αλλά ερμηνεύεται μάλλον επιδερμικά με όρους γραμμικής πολιτικής γεωγραφίας, ότι δηλαδή “ο Κυριάκος είναι μοντέρνος φιλελεύθερος κεντρώος” και ως τέτοιος ασκεί ευρύτερη επιρροή από το κόμμα του και ως εξ αυτού συσπειρώνει. Πολλοί από τους εν λόγω διανοούμενους έχουν επικαλεσθεί την αντίθεσή τους στις πολιτικές πρακτικές και την αισθητική του ΣΥΡΙΖΑ για να δικαιολογήσουν τη στροφή τους, αλλά αυτό στην καλύτερη περίπτωση είναι η μισή αλήθεια.
Στην πραγματικότητα, το ρεύμα που τους οδήγησε στην “πόρτα” του Κυριάκου έχει τις ρίζες του στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980 πριν ακόμα εμφανισθεί στην πολιτική σκηνή ο υιός Μητσοτάκης, όταν άνθιζε ο σημιτισμός ως ιδεολογικό-πολιτικό ρεύμα και μάλιστα εμμέσως πλην σαφώς κατ’ αντιδιαστολή προς το ανδεοπαπανδρεϊκό ρεύμα. Ο Κυριάκος είναι σε μεγάλο βαθμό συνεχιστής εκείνου του ιδεολογικού ρεύματος κι αυτό δεν αποδεικνύεται μόνο από το γεγονός ότι προτιμά να συνεργάζεται με σημιτικούς παρά με ακραιφνείς δεξιούς.
Ιδεολογικά “διάδοχος” του Σημίτη
Προφανώς, ο Μητσοτάκης δεν ταυτίζεται με το “αστικό-φιλελέ” δεξιό σοσιαλδημοκρατικό πρόσημο του Σημίτη. Ιδεολογικά εκφράζει μία πιο μεταμοντέρνα νεοφιλελεύθερη εκδοχή, αυτή που ευστόχως αποκαλείται “ακραίο κέντρο”. Αυτό, βεβαίως, δεν τον εμποδίζει στο επίπεδο των πολιτικών πρακτικών να ακολουθεί τα χνάρια του πατέρα του και μάλιστα σε πιο ακραίες εκδοχές. Στην πραγματικότητα, ο υιός Μητσοτάκης είναι ένα υβρίδιο μεταμοντέρνου ιδεολογικού νεοφιλελευθερισμού και του παραδοσιακού πολιτικού κοτζαμπασιδισμού της οικογένειας.
Η αντίφασή του αυτή, που αποτυπώθηκε πολλές φορές στην μέχρι τώρα πρωθυπουργική θητεία του, δεν τον εμπόδισε, όμως, να αγγίξει τις μάλλον επαρχιακές “αστικές” ιδεολογικές χορδές ελληνικών μεσοστρωμάτων, τις οποίες είχε αγγίξει δεκαετίες πριν ο Σημίτης. Στο πρόσωπο του Κυριάκου, λοιπόν, πολλοί βλέπουν τον “διάδοχο” του Σημίτη, έστω κι αν ηγείται του αντίπαλου κόμματος. Άλλωστε, ειδικά το 1996 είχαν στρατευθεί στο πλευρό του πολλοί “φιλελέ” κεντροδεξιοί, αλλά και άτομα που ψήφιζαν την εκδοχή Κύρκου για τη λεγόμενη ανανεωτική Αριστερά.