Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΕΥΦΥΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

Πέρασε τυχαία στην ροή μου και διαβασα για την αξιοθαύμαστη οργάνωση των μελισσών και την συλλογική ευφυία που δείχνουν όταν χάσουν την βασίλισσα τους. Επιλέγουν τυχαία μια προνύμφη, την τρέφουν κατάλληλα και δημιουργούν έτσι την επόμενη γενάρχη που θα κρατήσει το μελίσσι συσπειρωμένο.

Εκεινο που ίσως να μην είναι πολύ γνωστό  είναι το ότι οι μέλισσες έχουν καταφέρει και να παράγουν θρεπτικές ουσίες ενεργειακά ισοδύναμες της 1kWh καταναλώνοντας, στα εκατομμύρια χιλιόμετρα  που διανύουν ως σμήνος για την συλλογή της πρώτης ύλης για το μέλι, λιγότερη ενέργεια από 1.2kWh συνολικά όλες μαζί.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος αυτοϋ το επιτευγμάτος της συλλογικής ευφυίας των μελισσών, ας σημειωθεί ότι το ευφυέστατο είδος homo sapiens παραδίδει, μέσω των ιεραρχικών συστημάτων εξόρυξης, μεταφοράς και μεταποίησης υδρογονανθράκων η άλλων ενώσεων του άνθρακα ή από τα πυρηνικά που στηρίζουν τον πολιτισμό του, μόνο το 3% της ενέργειας που αρχικά εξορύχηκε!! 

Το υπόλοιπο 97% χάνεται στο περιβάλλον κατά τις μετατροπές των υλικών ή της ενέργειας από μια κατάσταση στην επόμενη και για την μεταφορά της ίδιας της ενέργειας από τον χώρο που αρχικά συλλέχθηκε στο σημείο όπου θα καταναλωθεί.

Ένα σιωπηλό αλλά βαθύ μάθημα...

Οι μέλισσες κρύβουν ένα εκπληκτικό μυστικό.

Όταν η κυψέλη χάνει τη βασίλισσά της - η μόνη που μπορεί να δώσει ζωή στην αποικία και να διατηρήσει την τάξη στην τέλεια οργανωμένη κοινωνία - όλα μοιάζουν χαμένα. Αργή ζωή στην κυψέλη. Χωρίς νέα αυγά, το μέλλον εξαφανίζεται. Σε λίγες μόνο εβδομάδες, η αποικία κινδυνεύει με εξαφάνιση.

Αλλά οι μέλισσες δεν πανικοβάλλονται. Δεν περιμένουν καν διάσωση από έξω.

Σε μια επίδειξη συλλογικής ευφυΐας και βαθύ ένστικτο, πυροδοτεί μια θεαματική διαδικασία έκτακτης ανάγκης, δύσκολο να φανταστεί κανείς για έναν κόσμο που κυβερνάται από έντομα.

◆ Η μεταμόρφωση ξεκινάει με μια απλή αλλά βασική επιλογή

Οι εργαζόμενες μέλισσες επιλέγουν μερικές κοινές προνύμφες - τις ίδιες που κανονικά θα γίνονταν απλοί εργάτες. Δεν είναι ξεχωριστοί. Δεν γεννήθηκαν διαφορετικοί. Αλλά τώρα, το πεπρωμένο τους αλλάζει εντελώς.

Επιλέγονται για να λάβουν μια ειδική τροφή: μητρικό γάλα. Μια σπάνια ουσία, που παράγεται από μέλισσες, πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και βιοενεργές ενώσεις. Αυτό είναι βασιλικό φαγητό με την πιο αγνή έννοια.

Η προνύμφη που τρέφεται αποκλειστικά με αυτή την ουσία δεν ακολουθεί πλέον τη συνηθισμένη διαδρομή. Σε λίγες μόνο μέρες, το σώμα της αναπτύσσεται διαφορετικά. Οι ωοθήκες της ενεργοποιούνται το σώμα μεγαλώνει, αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής σχεδόν 20 φορές.

Επιστήμη και συνωμοσία: Παλιά εξαφάνιζαν τα έντομα… Τώρα θα εξαφανίζουν τους ανθρώπους;

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (*) 

Απελπισία πιάνει καμιά φορά τον προσεκτικό αναγνώστη τον ειδήσεων και των μελετών που δημοσιεύονται όλο και πιο συχνά αναφερόμενες στην οικολογική υποβάθμιση του πλανήτη. Τα όλο και μεγαλύτερα προβλήματα μιας άναρχης «ανάπτυξης» και μιας έκρηξης τεχνολογιών εμφανίζονται ανάγλυφα και διερωτάται κανείς αν η ανθρωπότητα θα αντιληφθεί εγκαίρως τον κίνδυνο εξαφάνισης της ίδιας και των άλλων μορφών ζωής. Κι αν, όταν ένας επαρκής αριθμός ανθρώπων τον αντιληφθεί, θα δράσει ορθολογικά; Αλλά και αν, όταν και εφόσον αυτό συμβεί, θα υπάρχουν τα περιθώρια αντιμετώπισης;

Πολλές από τις μεταβολές που τώρα συμβαίνουν και, ακόμα περισσότερο, οι μέλλουσες να συμβούν είναι δύσκολα ή και, από ένα σημείο και πέρα, μη αντιστρέψιμες. Οι άνθρωποι όμως εκπαιδευόμαστε από την εμπειρία μας, όπως τα μικρά παιδιά που βάζουν το χεράκι τους στο μάτι της κουζίνας και καταλαβαίνουν τι σημαίνει.

• Αυτός ο τρόπος εκμάθησης ουδέποτε υπήρξε πραγματικά επαρκής, αλλά τώρα είναι τελείως ανεπαρκής γιατί πολλές από τις ζημιές δεν είναι αντιστρεπτές και μεταξύ αυτών είναι και ζημιές που θέτουν σε κίνδυνο τις ίδιες τις προϋποθέσεις της ζωής. Όταν συνειδητοποιήσουμε τι κάναμε δεν θα μπορούμε να το ξεκάνουμε και, μετά το 1945, η ανθρωπότητα συνυπάρχει με τον κίνδυνο της οριστικής αυτοκαταστροφής της. Μόνο μια ριζική αλλαγή του ανθρώπινου πολιτισμού θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Οι περισσότεροι άνθρωποι παραμένουμε παγιδευμένοι σε μια κατανοητή μεν ψυχολογικά, απολύτως δε πλαστή αίσθηση βεβαιότητας ότι ο κόσμος μας, βασισμένος στην επιστήμη και την τεχνολογία, είναι ένας κόσμος ασφαλής και ελεγχόμενος, από όπου η αίσθηση του θανάτου έχει απομακρυνθεί όσο είναι αυτό δυνατό.

Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι η απειλή, πρωτοφανής στην ιστορία του ανθρώπινου γένους και της ζωής, προέρχεται από τα ίδια τα μέσα, την επιστήμη και την τεχνολογία, στα οποία στηριζόμαστε, υποτίθεται, για να την αντιμετωπίσουμε. Κινητοποιούμε συχνά τους μηχανισμούς άρνησης που εισήγαγε και κατέστησε διάσημους στη μελέτη του ψυχολογικού μας Είναι ο Ζίγκμουντ Φρόιντ. Μηχανισμούς που «βοηθάνε» οι «συνωμοσίες» ισχυρότατων οικονομικών συμφερόντων, που θέλουν να πείσουν τους ανθρώπους ότι δεν υφίστανται οι κίνδυνοι για τους οποίους προειδοποιεί η επιστήμη.

Η μέλισσα ανακηρύχθηκε το πιο σημαντικό έμβιο ον στον πλανήτη. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι έχει αφανιστεί το 90%. Νούμερο ένα κίνδυνος τα κύματα της κινητής τηλεφωνίας

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Earthwatch Institute, τα οποία παρουσιάστηκαν στην τελευταία σύνοδο της Βασιλικής Γεωγραφικής Ένωσης του Λονδίνου, οι μέλισσες είναι το πιο σημαντικό είδος στον πλανήτη.

Οι επιστήμονες, όμως, κατέληξαν και σε ένα άλλο συμπέρασμα: οι μέλισσες ήδη βρίσκονται σε κατάσταση κινδύνου αφανισμού.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, οι μέλισσες έχουν αφανιστεί κατά 90%.

Οι λόγοι είναι πολλοί και ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή, όμως ανάμεσα στους σημαντικότερους είναι: η μαζική αποψίλωση δασών, η έλλειψη ασφαλών χώρων για φωλιές, η έλλειψη λουλουδιών, η ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων και οι αλλαγές στο έδαφος.

Γιατί οι μέλισσες θεωρούνται ως τα πιο σημαντικά είδη στον πλανήτη;

Το Μελισσοκομικό Επιχειρηματικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Μαγιόρ και η Μελισσοκομική Ένωση Χιλής πραγματοποίησαν μια μελέτη στην οποία κατέδειξαν ότι οι μέλισσες είναι το μόνο έμβιο ον που δεν φέρει κανενός τύπου παθογένεια, μύκητα, ιό ή βακτήριο.

Ο αγροτικός κόσμος εξαρτάται κατά 70% από αυτά τα έντομα. Εβδομήντα στα εκατό τρόφιμα που παράγονται σχετίζονται με κάποιο τρόπο με τις μέλισσες.

Επίσης, η επικονίαση των μελισσών επιτρέπει την αναπαραγωγή των φυτών από τα οποία τρέφονται εκατομμύρια ζώα. Χωρίς αυτές, η πανίδα θα αρχίσει σύντομα να εξαφανίζεται. Τέλος, το μέλι που παράγεται από τις μέλισσες, όχι μόνο χρησιμεύει ως τρόφιμο, αλλά προσφέρει πολλά οφέλη για την υγεία και το δέρμα μας.

Σύμφωνα με μια εκτίμηση του Άλμπερτ Αϊνστάιν, “αν οι μέλισσες εξαφανιστούν, απομένουν στον άνθρωπο τέσσερα χρόνια ζωής”.

Γιατί κινδυνεύουν;

Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ελβετίας, ένας λόγος που οι μέλισσες κινδυνεύουν είναι τα κύματα που παράγονται λόγω της τεχνολογίας κινητής τηλεφωνίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ινστιτούτου, τα κύματα που παράγονται κατά τη διάρκεια των κλήσεων είναι ικανά να αποπροσανατολίσουν της μέλισσες και να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο.

Ο ερευνητής Ντάνιελ Φαβρ και οι συνεργάτες του πραγματοποίησαν 83 πειράματα που απέδειξαν ότι στην παρουσία αυτών των κυμάτων, οι μέλισσες παράγουν ένα θόρυβο δέκα φορές μεγαλύτερο από το κανονικό, συμπεριφορά που δεν μένει απαρατήρητη και από άλλες μέλισσες: κινδυνεύουν και πρέπει να εγκαταλείψουν την κυψέλη τους.