Θα αποδειχθεί το σοκ Τραμπ τόσο καθοριστικό όσο το σοκ Νίξον;

Του Γιάνη Βαρουφάκη, 03/04/2025
Άρθρο γνώμης στο UNHERD & στην τηλεόραση του BBC
«Η φιλοσοφία μου, κύριε Πρόεδρε, είναι ότι όλοι οι ξένοι προσπαθούν να μας εκμεταλλευτούν και είναι δική μας δουλειά να τους εκμεταλλευτούμε πρώτοι». Με αυτά τα λόγια, ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ έπεισε τον Πρόεδρο να επιφέρει ένα κολοσσιαίο σοκ στην παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα με έναν από τους άνδρες του Προέδρου, ο στόχος ήταν να πυροδοτηθεί «μια ελεγχόμενη αποσύνθεση της παγκόσμιας οικονομίας».
Όχι, αυτά δεν ήταν λόγια της ομάδας του Προέδρου Τραμπ πριν την «Ημέρα Απελευθέρωσης» των δασμών του. Αν και η ατάκα «οι ξένοι είναι εδώ για να μας ρίξουν» ταιριάζει τέλεια στον Τραμπ, ειπώθηκε το καλοκαίρι του 1971 από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Τζον Κόναλι, ο οποίος έπεισε τον Πρόεδρο να εξαπολύσει λίγες μέρες αργότερα το περιβόητο Σοκ Νίξον.
Οι αναλυτές θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα από το να υποκρίνονται ότι το σοκ που προκαλεί τώρα ο Τραμπ είναι και «άνευ προηγουμένου» και καταδικασμένο να αποτύχει, όπως κάθε «ασύνετη» επίθεση στην καθεστηκυία τάξη. Το Σοκ Νίξον ήταν πιο καταστροφικό, ιδιαίτερα για τους Ευρωπαίους. Και ακριβώς εξαιτίας της οικονομικής καταστροφής που προκάλεσε, οι αρχιτέκτονές του πέτυχαν τον μακροπρόθεσμο στόχο τους: να διασφαλίσουν ότι η αμερικανική ηγεμονία θα ενισχυόταν παράλληλα με τα δίδυμα ελλείμματα των ΗΠΑ (εμπορικό και δημοσιονομικό).
Η επιτυχία του Σοκ Νίξον δεν εγγυάται την επιτυχία του Σοκ Τραμπ, αλλά μας υπενθυμίζει ότι αυτό που είναι καλό για τους κυβερνώντες των ΗΠΑ δεν είναι απαραίτητα καλό ούτε για τους περισσότερους Αμερικανούς ούτε για τον υπόλοιπο κόσμο. Ένας από τους εξυπνότερους συμβούλους του Νίξον, που συνέβαλε στην πειθώ του Κόναλι για την ανάγκη σοκ, το διατύπωσε με εκπληκτική σαφήνεια:
«Είναι δελεαστικό να βλέπει κανείς την αγορά ως αμερόληπτο διαιτητή. Αλλά αν εξισορροπήσουμε τις απαιτήσεις ενός σταθερού διεθνούς συστήματος με την επιθυμία για ελευθερία δράσης στις εθνικές πολιτικές, αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, επέλεξαν το δεύτερο».