
Στέλιος Κούκος
«Στα κακοτράχαλα τα βουνά/ πάνω στην πέτρα την αγιασμένη…»!
Νίκος Γκάτσος
«Πάνω στην πέτρα την αγιασμένη», λοιπόν, που είναι όλος αυτός ο ευλογημένος ο τόπος μας – αλλά και πονεμένος συνάμα- από άκρη σε άκρη μέχρι την Συρία που αυτές τις μέρες υφίστανται γενοκτονία και εθνοκάθαρση οι Ρωμιοί Ορθόδοξοι που κατοικούν εκεί. (Roum Orthodox τους αποκαλούν και γι’ αυτό ενοχλούν για όσο αναπνέουν και υπάρχουν στην δική τους πατρίδα διατηρώντας την κληρονομιά της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου).
Κάποτε όταν ένας Αγιορείτης Ηγούμενος έγραψε ότι η αγιότητα εξαγιάζει τον τόπο, κάποιος άλλος αγιορείτης για δικούς του λόγους τον ειρωνεύτηκε.
Και να που ένας ποιητής, ο Νίκος Γκάτσος, είχε ήδη προείπει τον εξαγιασμό της πέτρας μέσα από αυτά που ο ίδιος είχε «γευτεί» και ένιωσε από την πνευματική του ευαισθησία, την ευρύτερη πολιτισμική του εμπειρία, φιλολογική και λογοτεχνική, αλλά και τα λαϊκά πατροπαράδοτα βιώματα και την όλη παράδοση που κουβαλούσε στην ψυχή του!
Ναι! κατά συνέπεια εξαγιάζεται και ο τόπος!
Ο «τόπος μας είναι στενός», λέει ο Γιώργος Σεφέρης και επί τουρκοκρατίας ο τόπος είχε καταντήσει μια «πέτρα» και «μια φλούδα γης», οσιακές και μαρτυρικές και αυτές που μόνον με την ευλογία του Θεού την γλύτωναν από τα ποικιλόμορφα τσακάλια και τις αρκούδες.
«Δική τους είναι μια φλούδα γης/ μα συ Χριστέ μου την ευλογείς/ για να γλυτώσουν αυτή την φλούδα/ Απ’ το τσακάλι και την αρκούδα».
Νίκος Γκάτσος.
Πρόκειται, πραγματικά, για ένα πολύ συγκινητικό τραγούδι που η βαθυστόχαστη – αποκαλυπτική ποίηση του Γκάτσου, η μελωδική σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι μαζί με την επιλογή των βαριών βημάτων του τσάμικου χορού, μας μεταφέρουν αυτόματα στον όλο τον κόσμο της υπόδουλης Ρωμηοσύνης.