Το «δημόσιο σχολείο του μέλλοντος» θα είναι αυτό που ονειρευόμαστε εμείς!

Turkey 2002. Children play in the Istasyon neighbourhood of Mardin, the border city with Syria where thousands of Syrians took refugee

της Αιμιλίας Τσαγκαράτου και του Γιώργου Καλημερίδη,

(Για τις τελευταίες εξελίξεις στην εκπαίδευση)

Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης στον τομέα της παιδείας, που ανακοινώνονται με καταιγιστικό ρυθμό το τελευταίο διάστημα, αποτελούν συνέχεια αν όχι τομή σε ορισμένες περιπτώσεις των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην εκπαίδευση. Δεν έρχονται από του πουθενά, δεν είναι «ατάκτως ερριμμένες», αλλά αποτελούν μέρος της προσπάθειας από την πλευρά της κυβέρνησης και της εξουσίας – ως αναπόσπαστη συνέχεια από την εποχή της Διαμαντοπούλου κυρίως και μετά – για μια συνολική αφήγηση που προσπαθεί να αποδομήσει την έννοια του δημόσιου σχολείου, έστω και αυτού που ξέρουμε, της παιδείας ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό για όλους. Ακολουθούν τη συνολική διεθνή πολιτική των υπερεθνικών οργανισμών, προσπαθούν να εναρμονίσουν τις αναδιαρθρώσεις στην εργασία και στην οικονομία με αυτές στην εκπαίδευση. Μέσω του υπουργού Παιδείας Πιερρακάκη, η εξουσία δηλώνει ότι οικοδομεί «το δημόσιο σχολείο το μέλλοντος». Εννοώντας φυσικά ένα σχολείο και ένα μέλλον δυστοπικό, που καμία σχέση δεν θα έχει με τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων και της νεολαίας.

Το μαχόμενο εκπαιδευτικό κίνημα χρειάζεται να τις δει στο σύνολό τους, στο συνολικό πλαίσιο των αλλαγών σε παιδεία και εργασία, όχι παρατακτικά, τη μία δίπλα στην άλλη, αλλά ως συνολική παρέμβαση.

Τρεις είναι οι βασικές νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφορούν στον τομέα της ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, ενώ αναφορά χρειάζεται να κάνουμε και στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, από τη στιγμή που από 1/1/2025 ξεκίνησαν οι αιτήσεις για την ίδρυση των παραρτημάτων των ιδιωτικών ΑΕΙ. Πριν κάνουμε συγκεκριμένη αναφορά στην καθεμία, εκκινούμε με μια γενική παρατήρηση:

 η δημόσια εκπαίδευση όχι απλά πρέπει να λειτουργεί με κριτήρια ιδιωτικοοικονομικά και αγοράς αλλά πρέπει να βγάζει και η ίδια κέρδος.

Eξ αποστάσεως εκπαίδευση, εξουσία και καπιταλιστική αναδιάρθρωση του σχολείου

του Γιώργου Καλημερίδη

Με την εκδήλωση της πανδημίας του ιού Covid-19 την περασμένη άνοιξη η αναστολή τής λειτουργίας όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης αποτέλεσε μια κοινή πραγματικότητα για όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα. Υπολογίστηκε από την Παγκόσμια Τράπεζα πως την άνοιξη του 2020 περίπου το 85% των μαθητών, παγκοσμίως, ήταν εκτός σχολικών δομών. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας με τη νέα σχολική και ακαδημαϊκή χρονιά οδήγησε σε μια αντίστοιχη πραγματικότητα, όπου σχολεία κλείνουν για ακόμη μια φορά ή λειτουργούν εκ περιτροπής, ανάλογα με την έκθεση κάθε χώρας στον ιό.

Μέσα σε αυτή την ιδιαίτερη συγκυρία, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση (ΕΑΕ εφεξής) αποτέλεσε και αποτελεί μια νέα πραγματικότητα για εκατομμύρια παιδιά και σπουδαστές σε όλο τον κόσμο. Συγκροτεί, σύμφωνα με την κυρίαρχη εκπαιδευτική ρητορική, μια ουδέτερη παιδαγωγικά και κοινωνικοπολιτικά εκπαιδευτική πρακτική, αναγκαία και αναπόφευκτη στις πρωτοφανείς συνθήκες που  ζούμε.

Ειδικά, η κυβέρνηση της ΝΔ προβάλλει την ΕΑΕ ως μια ισότιμη εκπαιδευτική επιλογή, η οποία μπορεί να επεκταθεί όχι μόνο στις συνθήκες εκπαιδευτικής διαχείρισης της πανδημίας, αλλά και στην αντιμετώπιση όλων των θεωρούμενων, από τη μεριά της, εκπαιδευτικών παθογενειών του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπως οι μαθητικές καταλήψεις. Για την ελληνική κυβέρνηση και την αστική εξουσία, η ΕΑΕ εννοιολογείται συνεπώς όχι απλά ως ένα επιμέρους εργαλείο στήριξης των μαθητών και διατήρησης των στοιχειωδών κοινωνικών και παιδαγωγικών σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών, αλλά ως ένα παράλληλο και ισότιμο σχολείο. Στον εκπαιδευτικό προβληματισμό της κυβέρνησης ψηφιακό σχολείο και πραγματικό σχολείο αποκτούν ισότιμο χαρακτήρα, όπου μπορούν να εναλλάσσονται ή να συνυπάρχουν. Γι’ αυτόν τον λόγο, την ίδια στιγμή που στα λόγια η κα Κεραμέως δηλώνει δήθεν ότι η εξ αποστάσεως δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης καταρτίζει αυστηρό ωρολόγιο πρόγραμμα ΕΑΕ, θεσπίζει την υποχρεωτικότητα του ψηφιακού σχολείου, επιβάλλει προχώρημα της ύλης, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο το μήνυμα στην κοινωνία ότι συνεχίζουμε σε μια εκπαιδευτική κανονικότητα με νέους και πιθανά πιο εκσυγχρονισμένους όρους. Υπό αυτό το πρίσμα η ΕΑΕ δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο μελέτης ξέχωρα από τη συνολική εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης, καθώς αποτελεί επιμέρους διάσταση των βασικών εκπαιδευτικών στοχεύσεων του αστισμού στη σημερινή συγκυρία.

Η κα Κεραμέως και η εκπαιδευτική πολιτική στον αστερισμό του κεφαλαίου και των υπερεθνικών οργανισμών

 

του Γιώργου Καλημερίδη

Στο παρόν άρθρο δεν πρόκειται να αναλύσουμε συνολικά την εκπαιδευτική πολιτική της ΝΔ -ως περιοδικό και ιστοσελίδα το έχουμε κάνει αλλού¹. Υπάρχουν πολλά μέτωπα που έχει ήδη ανοίξει, στους πρώτους μήνες διακυβέρνησής της, η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως το πανεπιστημιακό άσυλο, η αυτονομία της σχολικής μονάδας και το διπλό δίκτυο στην προσχολική εκπαίδευση, ζητήματα τα οποία θα άξιζαν ξεχωριστή διαπραγμάτευση.

Εδώ θα επικεντρωθούμε, ωστόσο, σε δύο μόνο ζητήματα τα οποία θεωρούμε κεντρικά για την κριτική αποτίμηση των εκπαιδευτικών προθέσεων της νέας κυβέρνησης και της νέας ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Πιο συγκεκριμένα, θα ασχοληθούμε πρώτον με την έμφαση στις λεγόμενες ήπιες δεξιότητες (soft skills), τις οποίες διαρκώς επαναλαμβάνει η κα Κεραμέως και δεύτερον με την ανάγκη χάραξης εκπαιδευτικών πολιτικών στη βάση συγκεκριμένων και ποσοτικά μετρήσιμων κριτηρίων.

Θεωρούμε ότι είναι δύο διαστάσεις οι οποίες αν και έχουν περάσει πιθανά απαρατήρητες από τη γενική πολιτική αντιπαράθεση για το δημόσιο σχολείο είναι κομβικές, για το συνολικό σχέδιο καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης της εκπαίδευσης που θα επιχειρήσει η νέα κυβέρνηση, υλοποιώντας τα σχετικά προαπαιτούμενα της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ. Πρόκειται για μια πολιτική συνέχειας, αντίστοιχης των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αποτυπώνει την ίδια στιγμή τη διαρκή επιτήρηση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος από τους υπερεθνικούς οργανισμούς. Σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί η συγκεκριμένη πολιτική ιδιοκτησία και καινοτομία της νέας ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, αλλά συνέχεια, με διαφορετικό, ενδεχομένως, πολιτικό μείγμα, όλων των αστικών κυβερνήσεων από το 2010 και μετά.

Ισχυριζόμαστε, συνεπώς, ότι η εκπαιδευτική πολιτική της ΝΔ δεν αποτυπώνει απλώς έναν ιδεολογικοποιημένο εκπαιδευτικό νεοφιλελευθερισμό, με βάση και τις γνωστές δηλώσεις του πρωθυπουργού –οι μαθητές πελάτες, μαζική χρήση κουπονιών παντού (vouchers)- αλλά αντίθετα αποτυπώνει μια εκπαιδευτική πολιτική, η οποία ευθυγραμμίζεται με τον κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο τεχνοκρατισμό του ΟΟΣΑ και της ΕΕ. Δεν υποτιμούμε καθόλου την ιδεολογική διάσταση, την προσπάθεια δηλαδή αξιακής προβολής των ευεργετημάτων της αγοράς στο πεδίο της εκπαίδευσης, απλά εκτιμάμε ότι η σημερινή εκπαιδευτική πολιτική, δεν αποτελεί κάποια νεοδεξιά πολιτική εξαίρεση. Αντίθετα, αποτυπώνει τον κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο τεχνοκρατισμό συνολικά των κυρίαρχων τάξεων και του κεφαλαίου, στο πεδίο του σχολείου, τον οποίον προωθούν τόσο δεξιές, όσο και σοσιαλδημοκρατικές ή “αριστερές” κυβερνήσεις, όχι απαραίτητα στο όνομα των “καλών της αγοράς”, αλλά ενός εργαλειακού ορθολογισμού που ισχυρίζεται ότι “μόνο αυτό μπορεί να αποδώσει” στην εκπαίδευση.

Σχολική αυτονομία, κουπόνια και οι άγνωστες ιστορίες του εκπαιδευτικού νεοφιλελευθερισμού.

 Εκτύπωση

του Γιώργου Καλημερίδη

Το τελευταίο διάστημα, παρουσιάζονται ως πανάκεια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του ελληνικού σχολείου,  η σχολική αυτονομία, με την έννοια της εκχώρησης του δημόσιου σχολείου σε ιδιωτικούς φορείς και η  καθιέρωση εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησής του διαμέσου κουπονιών (vouchers).  Το πολιτικό πλαίσιο αυτών των εκπαιδευτικών θέσεων στην Ελλάδα είναι τα πορίσματα του εθνικού διαλόγου για την παιδεία (πόρισμα Λιάκου – πόρισμα Γαβρόγλου), η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ για το ελληνικό σχολείο, αλλά και η επιθετική  υποστήριξη του κ. Μητσοτάκη στο σχολείο της αγοράς.  Πρόκειται για την προσπάθεια  εμπέδωσης του νέου δημόσιου μάνατζμεντ στις δομές του δημόσιου σχολείου, πολιτική επιλογή, η οποία  γνωρίζει μια διακομματική συναίνεση, έστω και αν ο κ. Μητσοτάκης πιο ειλικρινής πολιτικά , από τη σημερινή κυβέρνηση,  τονίζει ανοικτά και ξεκάθαρα, σε πλήρη συμφωνία  με τον ΟΟΣΑ , την άποψη ότι τα δημόσια αγαθά, όπως η εκπαίδευση,  δεν χρειάζεται να παρέχονται απαραίτητα από το δημόσιο τομέα. Μπορούν να εκχωρούνται με δημόσια χρηματοδότηση σε επιχειρηματικούς φορείς . Σύμφωνα με αυτή τη θέση,  τα κουπόνια και η εκχώρηση του δημόσιου σχολείου σε ιδιωτικές εκπαιδευτικές επιχειρήσεις είναι μια λύση που προοπτικά  εμπεδώνει τον εκπαιδευτικό ανταγωνισμό, συμβάλλει στην άνοδο των εκπαιδευτικών επιπέδων και διαχέει την αριστεία στο σχολείο, παρέχοντας θεωρητικά τη δυνατότητα στα παιδιά  των εργατικών στρωμάτων να έχουν μια “ποιοτική  εκπαίδευση”, η οποία ταυτίζεται πλήρως με τα ιδιωτικά σχολεία.

Η αυτοαξιολόγηση επανέρχεται!

To υπουργείο Παιδείας με το κείμενο του “Νέες Δομές υποστηρίξης του Εκπαιδευτικού Έργου” στο όνομα της παιδαγωγικής αυτονομίας των σχολείων στην πράξη επαναφέρει την αυτοαξιολόγηση / διαφοροποίηση των σχολικών μονάδων, μια πολιτική με την οποία συγκρούστηκε το εκπαιδευτικό κίνημα την περίοδο 2013-4. Η επίσκεψη του ΟΟΣΑ τον Σεπτέμβρη που μας πέρασε και η αναμενόμενη νέα έκθεση του υπερεθνικού οργανισμού φαίνεται ότι επιταχύνει την πολιτική της αναδιάρθρωσης του δημόσιου σχολείου.

Η ελληνική κυβέρνηση πιστή στην εφαρμογή του 3ου Μνημονίου βιάζεται να υλοποιήσει όλες τις δεσμεύσεις της στα πλαίσια του κλεισίματος της τρίτης αξιολόγησης. Το κείμενο “Νέες Δομές υποστηρίξης του Εκπαιδευτικού Έργου” συνδέται άμεσα με το Π.Δ 79 για τη λειτουργία των σχολείων που θα οδηγήσει σε μαζική απώλεια θέσεων εργασίας διαμέσου των επιτροπών σχολικών εγγραφών, με τη συζήτηση για την ενοποίηση των σχολών βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών στα πλαίσια μιας ενιαίας αγοράς προσχολικής αγωγής και φροντίδας και το πιστοποιητικό παιδαγωγικής επάρκειας που καταργεί κάθε επαγγελματικό δικαίωμα για τους απόφοιτους των λεγόμενων καθηγητικών σχολών και όχι μόνο. 

Για να μην υπάρχει καμιά αυταπάτη δημιουργείται μια νέα περιφερειακή δομή τα ΠΕΚΕΣ (Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού), με στόχο την επιτήρηση των σχολικών μονάδων και την αξιολόγηση τους, καθώς όπως και το 2013-4 η λεγόμενη αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων θα βασίζεται σε κριτήρια αποτίμησης που θα καθορίζονται σε κυβερνητικό / κρατικό επίπεδο. «Οι πιθανοί ενδεικτικοί θεματικοί άξονες τίθενται μέσω σχεδίου προγραμματισμού το οποίο καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση και παρουσιάζεται στα σχολεία με οδηγίες συμπλήρωσης και ενημερωτικές συναντήσεις των διευθυντών των σχολείων με τα μέλη του ΠΕΚΕΣ... η έκθεση αποτίμησης αποστέλλεται στο τέλος στα ΠΕΚΕΣ». Καμιά επομένως παιδαγωγική αυτονομία των συλλόγων διδασκόντων δεν καταγράφεται. Αντίθετα, οι διευθυντές μάνατζερ των σχολείων μαζί με τη διοικητική γραφειοκρατία των ΠΕΚΕΣ, με βάση την πολιτική του ΟΟΣΑ και της Ε.Ε, θα επιχειρήσουν να επιβάλλουν τη διάχυση της κουλτούρας αξιολόγησης και πειθαρχικού ελέγχου σε όλο το εύρος των εκπαιδευτικών πρακτικών. 

Η διαμόρφωση γενικά συγκεντρωτικών δομών ελέγχου και αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου των σχολικών μονάδων (όπως τα ΠΕΚΕΣ) παραπέμπουν σε ένα ιεραρχικό μοντέλο οργάνωσης του εκπαιδευτικού συστήματος όπου κυριαρχούν ο διοικητισμός και τα τυποποιημένα κριτήρια αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου σε πλήρη αντιπαράθεση με τη δημοκρατία των συλλόγων διδασκόντων. Το υπουργείο απλά εξειδικεύει την θέση του ΟΟΣΑ για “ανταποδοτικότητα με αυτονομία”, η οποία στην πράξη σημαίνει αποθέωση του τεχνοκρατισμού των ποσοτικών δεδομένων, της μέτρησης και των έτοιμων κριτηρίων αξιολόγησης και εκτίμησης του εκπαιδευτικού έργου.

Ένα αμερικάνικο ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης

Του Γιώργου Καλημερίδη

Τον περασμένο Νοέμβριο στην πολιτεία της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε ένα πολύ ενδιαφέρον δημοψήφισμα για το αν θα έπρεπε να επεκταθούν τα λεγόμενα charter schools. Αν και παράδοξο για τα ελληνικά δεδομένα να γίνεται δημοψήφισμα για ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής, το συγκεκριμένο δημοψήφισμα πήρε μεγάλες πολιτικές διαστάσεις, φτάνει να αναλογιστούμε ότι ψήφισαν περίπου 3.5 εκατομμύρια άνθρωποι και ξοδεύτηκαν 40 εκατ. δολάρια για την εκλογική καμπάνια των δύο αντίπαλων στρατοπέδων που είναι και το υψηλότερο ιστορικά για τη συγκεκριμένη πολιτεία. Το ερώτημα, αν και παραπλανητικό, καθώς δεν αφορούσε συνολικά την πολιτική απέναντι στα charter schools, αλλά τη δημιουργία ή όχι 12 καινούριων charters, μετατράπηκε σε μια συνολική πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της επιχειρηματικής δράσης στα σχολεία και των εκπαιδευτικών σωματείων και των συλλογικοτήτων που υπερασπίζονται το δημόσιο σχολείο και βλέπουν τη μόρφωση ως συλλογικό κοινωνικό δικαίωμα.

«Απελευθερωτική και Κριτική Παιδαγωγική στην Ελλάδα» – Μια παρουσίαση του βιβλίου των Γ. Γρόλλιου – Π. Γούναρη

“Απελευθερωτική και Κριτική Παιδαγωγική στην Ελλάδα, Ιστορικές Διαδρομές και Προοπτική”

του Γιώργου Καλημερίδη

Από την παρουσίαση του βιβλίου στο Polis Art Cafe στις 21 Δεκεμβρίου 2016

Ξεκινώντας την παρουσίαση του νέου βιβλίου των Γ. Γρόλλιου και της Π. Γούναρη θα ήθελα εξαρχής να ευχαριστήσω τον Γιώργο για την τιμή που μου κάνει να παρουσιάσω το βιβλίο τους. Πιστεύω να ανταποκριθώ, διότι τα θέματα που διαπραγματεύεται το βιβλίο κάθε άλλο παρά εύκολα και απλά είναι.

Εισαγωγικά αξίζει να τονιστεί ότι το συγκεκριμένο βιβλίο στην πραγματικότητα ολοκληρώνει ή έστω συμπυκνώνει ένα μακροχρόνιο ερευνητικό πρόγραμμα γύρω από το ρεύμα της απελευθερωτικής- κριτικής παιδαγωγικής των συγγραφέων και των συνεργατών τους. Ένα εγχείρημα μακροχρόνιο και συλλογικό, διάσταση που συνδέεται γενικά με τις βασικές αρχές της κριτικής παιδαγωγικής.

Πρόκειται για μια περίπτωση όχι και τόσο συχνή για τα ελληνικά ακαδημαϊκά πρότυπα και ιδιαίτερα στο πεδίο των εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών μελετών.  Χωρίς να είμαι ειδικός στα ζητήματα της ακαδημαϊκής έρευνας, η ελληνική ακαδημαϊκή κουλτούρα είναι μάλλον ναρκισσιστική, καθώς θεωρεί πολύ εύκολα ότι μια μονογραφία εξαντλεί όλα τα θεωρητικά ζητήματα ενός συγκεκριμένου πεδίου έρευνας, εύκολα προσαρμόζεται στις ανάγκες της ακαδημαϊκής αγοράς, ιδιαίτερα στη σημερινή πραγματικότητα του πανεπιστημίου της αγοράς, όπου η αξία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων κρίνεται με βάση τη δυνατότητα μεγιστοποίησης των κερδών του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος στο πεδίο  της αγοράς πιστοποιήσεων, μετρήσιμων δεξιοτήτων, πιστωτικών μονάδων και μεταπτυχιακών τίτλων, μια επιστημονική έρευνα, τελικά, η οποία  γρήγορα αναπροσανατολίζεται σε νέες εμπορικές θεματικές σε άμεση σύνδεση με τις πρακτικές ανέλιξης και ανταγωνιστικής επιβίωσης στο πανεπιστήμιο των ίδιων των φορέων της. 

Εδώ, με αυτό το βιβλίο έχουμε επομένως μια  διαφορετική περίπτωση στα ελληνικά ακαδημαϊκά πρότυπα και ήθη,  όπου μια μακροχρόνια ερευνητική δραστηριότητα πηγαίνει κόντρα στο καταθλιπτικό ρεύμα που έχει διαμορφωθεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες στο πανεπιστήμιο και ειδικά στο πεδίο των παιδαγωγικών επιστημών, υπό την ηγεμονία της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης.

Σχολική αυτονομία και καπιταλιστική αναδιάρθρωση του σχολείου

γράφει ο Γιώργος Καλημερίδης

Εισαγωγή

1. Νέο δημόσιο μάνατζμεντ και δημόσιο σχολείο

2. Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και σχολική αυτονομία

3. Σχολική αυτονομία και ο Εθνικός Διάλογος για την Παιδεία

Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, η έννοια της σχολικής αυτονομίας έγινε κεντρική στον εκπαιδευτικό λόγο και στην πρακτική τόσο των διάφορων υπερεθνικών οργανισμών (ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΕΕ) όσο και των ποικίλων αστικών δυνάμεων σε εθνικό επίπεδο που επιδιώκουν την καπιταλιστική αναδιάρθρωση των εκπαιδευτικών συστημάτων. Το παρόν άρθρο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζουμε τη σχολική αυτονομία στο πλαίσιο των ευρύτερων αλλαγών στη δομή του κοινωνικού κράτους και ειδικότερα της επιβολής των αρχών του δημόσιου μάνατζμεντ στη λειτουργία όλου του δημόσιου τομέα και της δημόσιας εκπαίδευσης ειδικότερα. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζουμε παραδείγματα προώθησης της σχολικής αυτονομίας σε διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα και τις κοινωνικές και μορφωτικές συνέπειες των προωθούμενων αλλαγών. Τέλος, πραγματευόμαστε, με βάση τα παραπάνω, την εμφάνιση της σχολικής αυτονομίας στα πορίσματα του σημερινού Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία που διεξάγει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝ.ΕΛΛ. Η κεντρικότητα της έννοιας ως καθοδηγητικής μεταρρυθμιστικής αρχής του δημόσιου σχολείου στις ποικίλες εκθέσεις των Επιτροπών του Διαλόγου είναι ενδεικτική της προσαρμογής της κυβέρνησης στο κυρίαρχο καπιταλιστικό πρότυπο εκπαιδευτικής αλλαγής.

Εισαγωγή

Βασικό χαρακτηριστικό της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης του σχολείου τις τρεις τελευταίες δεκαετίες ήταν η προσπάθεια ριζοσπαστικής αλλαγής των τρόπων διοίκησης και ελέγχου των εκπαιδευτικών συστημάτων. Η έννοια της σχολικής αυτονομίας ή σχολικής αποκέντρωσης διαμόρφωσε σταδιακά τόσο το βασικό μεταρρυθμιστικό λεξιλόγιο των κυρίαρχων αστικών δυνάμεων, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, όσο και το κυρίαρχο εννοιολογικό πλαίσιο της ίδιας της εκπαιδευτικής αντιπαράθεσης. Από αυτή την άποψη, η σχολική αυτονομία σχετίζεται άμεσα με το μετασχηματισμό των μορφών κρατικού ελέγχου των εκπαιδευτικών συστημάτων, ενώ αποτέλεσε, και αποτελεί, αναπόσπαστο τμήμα της συστηματικής προσπάθειας των κυρίαρχων τάξεων να μειώσουν το κόστος της δημόσιας εκπαίδευσης, να τροποποιήσουν τους πολιτιστικούς και ιδεολογικούς προσανατολισμούς του σχολείου με βάση τις αρχές της επιχειρηματικότητας και της αγοράς και να τροποποιήσουν το συσχετισμό ισχύος των κοινωνικών και εκπαιδευτικών δυνάμεων που καθορίζουν τον προσανατολισμό της εκπαιδευτικής πολιτικής.

παράσταση του Διαλόγου συνεχίζεται..., του Γ. Καλημερίδη

Στα τέλη Γενάρη είχαμε δημοσιεύσει ένα κείμενο με το τίτλο “ Ο εθνικός διάλογος για παιδεία έχει ήδη ολοκληρωθεί” (1), με αφορμή τη δημοσίευση της έκθεσης της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία που προσδιόριζε τα θέματα και τα ερωτήματα που έπρεπε να γίνουν αντικείμενο επεξεργασίας από τις ειδικές επιτροπές και ομάδες εργασίας του διαλόγου. Ισχυριζόμασταν τότε ότι ο εθνικός διάλογος του υπουργείου παιδείας ήταν προσχηματικός και αποσκοπούσε στη διασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης για την προώθηση της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης του δημόσιου σχολείου . Τη θέση αυτή, την τεκμηριώναμε με δύο επιχειρήματα : 

α. αναδεικνύοντας το πολιτικό πλαίσιο του διαλόγου που δεν είναι άλλο από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης στο πεδίο του δημόσιου σχολείου και πανεπιστημίου και 

β. στην ίδια τη “μεθοδολογία του διαλόγου” που είχε υιοθετηθεί, καθώς τα ερωτήματα προς διερεύνηση για τις ειδικές επιτροπές, στην πράξη, προδιέγραφαν πλήρως και τις μετέπειτα κυβερνητικές πρωτοβουλίες και νομοθετικές ρυθμίσεις. Υπό αυτή την έννοια, ο διάλογος κρίνονταν διπλά προσχηματικός και ως προς την πολιτική του επιδίωξη και ως προς την επιστημονική νομιμοποιητική του βάση.

Ο ίδιος ο πρόεδρος του Εθνικού Διαλόγου τότε είχε θεωρήσει αυτή την τοποθέτηση ως δείγμα δογματικής παιδείας, ενώ ένα άλλο μέλος της Επιτροπής Διαλόγου μιλούσε για την Αριστερά που πάσχει από το σύνδρομο της Μονής Εσφιγμένου (2). Από την αυτή την άποψη, έχει μια ιδιαίτερη σημασία να δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα και τι έχει μεσολαβήσει αυτούς τους τέσσερις μήνες .

Πριν εξετάσουμε, πιο αναλυτικά, τα συμπεράσματα της Ενδιάμεσης Έκθεσης της Επιτροπής του Εθνικού Διαλόγου είναι αναγκαίο να διερευνήσουμε τη σχέση που έχει το νομοθετικό έργο της σημερινής κυβέρνησης με τις πολυεπίπεδες διαδικασίες του εθνικού διαλόγου. Θα συμφωνήσουμε όλοι ότι σε αυτή τη σχέση καθορίζεται και κρίνεται τελικά και η αξιοπιστία του διαλόγου και όχι στις ατελείωτες συνεντεύξεις και δηλώσεις του Προέδρου της Επιτροπής.

ΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ & Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η τοποθέτηση του Προέδρου Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ Γιώργου Γρόλλου στην εκδήλωση του συλλόγου εκπαιδευτικών Αβθμιας Εκπαίδευσης Κοζάνης με θέμα "Κριτική προσέγγιση στο σχολείο του 21ου αιώνα"

Η τοποθέτηση του Επίκουρου Καθηγητή Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ Περικλή Παυλίδη στην εκδήλωση του συλλόγου εκπαιδευτικών Αβθμιας Εκπαίδευσης Κοζάνης με θέμα "Κριτική προσέγγιση στο σχολείο του 21ου αιώνα"

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΗΜΕΡΙΔΗΣ «ΡΟΥΜΠΡΙΚΕΣ», COPY PASTE ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΑΘΡΟΧΕΙΡΙΕΣ

Αρθρογράφος: 

Γιώργος Καλημερίδης

αναδημοσίευση από την Εκπαιδευτική Λέσχη 

Tο επιμορφωτικό υλικό του Π.Δ. για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.

Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε, όχι γενικά, με την πολιτική λογική και το παιδαγωγικό περιεχόμενο του Π.Δ. για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αλλά πολύ πιο συγκεκριμένα με το επιμορφωτικό υλικό που κυκλοφόρησε για την αξιολόγηση στελεχών και εκπαιδευτικών από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, τον οδικό χάρτη για την υλοποίηση της αξιολόγησης στην πράξη. Ήδη υπάρχει μια αξιόλογη αρθρογραφία που, κατά τη γνώμη μας, απαντάει με επάρκεια, από την πλευρά του εκπαιδευτικού κινήματος, στο παιδαγωγικό περιεχόμενο και τις πολιτικές στοχεύσεις της κυβερνητικής πολιτικής για την αξιολόγηση[1]. Η προσπάθεια εδώ είναι να ενισχύσουμε την υπάρχουσα επιχειρηματολογία με την ειδικότερη εξέταση του επιμορφωτικού υλικού, που κατά τη γνώμη μας, θα φωτίσει ακόμη περισσότερο το πραγματικό πολιτικό περιεχόμενο του Π.Δ. για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που δεν είναι άλλο από την ενοχοποίηση του εκπαιδευτικού, την εξατομίκευση των ευθυνών για την εκπαιδευτική κρίση και την προσπάθεια επιβολής του πειθαρχικού ελέγχου και του ανταγωνισμού σε όλο το εύρος των εκπαιδευτικών πρακτικών.

Με βάση το συγκεκριμένο επιμορφωτικό υλικό “πραγματοποιήθηκαν” τα σεμινάρια των στελεχών εκπαίδευσης και των σχολικών συμβούλων το Μάρτιο -Απρίλη και αυτό το υλικό θα αξιοποιηθεί και στην αντίστοιχη επιμόρφωση των σχολικών διευθυντών το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Βασικός σκοπός του είναι “(α) να βοηθήσει τους επιμορφούμενους αξιολογητές να εξοικειωθούν σε μεγαλύτερο βαθμό με το Π.Δ. 152/2013 και (β) να αποτελέσει βάση προβληματισμού, ανταλλαγής απόψεων και εξάσκησης σε τομείς που ενδεχομένως θα απασχολήσουν τους αξιολογητές” [2].