Ἡ ὁμιλία τοῦ Δημήτρη Μπαλτᾶ στὴν ἐκδήλωση τῆς “Χριστιανικῆς” γιὰ τὰ 150 χρόνια ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Νικολάου Μπρντιάγιεφ ποὺ ἔγινε στὶς 16 Δεκεμβρίου 2024 στὴ Βιβλιοθήκη τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς στὴν Ἀθήνα (Πλάκα).τοῦ Δημήτρη Μπαλτᾶ
Στήν παροῦσα ὁμιλία θά κάνω λόγο γιά τήν «Αὐτοβιογραφία» τοῦ Ρώσου φιλοσόφου Ν. Μπερντιάγιεφ (1874-1948). Γιά τίς συγκεκριμένες ἀναφορές σέ πρόσωπα καί ζητήματα τοῦ βιβλίου χρησιμοποίησα τό ρωσικό πρωτότυπο , το ὁποῖο μάλιστα φέρει τόν τίτλο «Αὐτογνωσία. Δοκίμιο φιλοσοφικῆς αὐτοβιογραφίας», καί ὄχι τήν γαλλική πού ἐπιγράφεται «Δοκίμιο πνευματικῆς αὐτοβιογραφίας» ἤ τήν ἀγγλική πού ἔχει τόν τίτλο «Ὄνειρο καί πραγματικότητα. Δοκίμιο αὐτοβιογραφίας» .Μία βασική εἰσαγωγική παρατήρηση εἶναι ὅτι τό συγκεριμένο βιβλίο δέν μπορεῖ χαρακτηριστεῖ ὡς «αὐτοβιογραφία», «ἀπομνημονεύματα» ἤ ἔστω «ἡμερολόγιο» κατά τήν συνήθη ἔννοια τῶν ὅρων αὐτῶν. Σέ γενικές γραμμές ὁ συγγραφέας δίνει ὁρισμένη σημασία στήν χρονολογική σειρά παρουσίασης τῶν γεγονότων, ἀλλά ὄχι ἀποκλειστική, καθ’ ὅσον τόν ἐνδιαφέρει περισσότερο ἡ προσέγγιση καί ἡ διασάφιση ζητημάτων τῆς φιλοσοφικῆς σκέψης του.
Α΄.
Γενικά, σέ μία αὐτοβιογραφικοῦ χαρακτήρα παρουσίαση βιβλίου, ἐνδιαφέρει καί τονίζεται ἡ παρουσία τῶν ἄλλων προσώπων στήν ζωή καί τό ἔργο ἑνός συγγραφέα. Ἐδῶ λοιπόν ἡ καταγραφή τῶν προσώπων στήν συγκεκριμένη ἰδιάζοντος χαρακτήρα αὐτοβιογραφία μπορεῖ νά ταξινομηθεῖ ὡς ἑξῆς.
α΄. Ὁ Ρῶσος φιλόσοφος ἀναφέρεται σέ πρόσωπα τοῦ ἄμεσου συγγενικοῦ του περιβάλλοντος, γιά τά ὁποῖα ἀφιερώνει κυρίως τό 1ο κεφάλαιο, μέ ἰδιαίτερες ἀναφορές στήν καταγωγή του, τήν στρατιωτική ἀπό τήν πλευρά τοῦ πατέρα του καί τήν ἀριστοκρατική ἀπό τήν πλευρά τῆς μητέρας του. Θυμᾶται λοιπόν ὁ φιλόσοφός μας τούς παπποῦδες του, τούς γονεῖς του καί τόν ἀδελφό του ἀλλά ἐπίσης καί συγγενεῖς τῆς μητέρας του, στούς ὁποίους περνοῦσε ὁ ἴδιος διαστήματα διακοπῶν ἀκόμη καί ὡς φοιτητής. Ἀπό τήν παιδική του ἡλικία θυμᾶται τήν νταντά του, ὀνόματι Ἄννα Ἰβάνοβνα Καραμένκοβα. Στό 6ο κεφάλαιο τῆς αὐτοβιογραφίας του θά μιλήσει γιά τήν γνωριμία του τό 1904 μέ τήν μετέπειτα συζυγό του Λύντια, ἐνῶ στίς «Προσθῆκες 1940-1946» τοῦ βιβλίου του θά ἀναφερθεῖ στην ἀπώλειά της τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1945. Μία ἰδιαίτερη ἀναφορά θά κάνει ὁ Μπερντιάγιεφ στήν ἀδελφή τῆς συζύγου του, τήν Εὐγενία, ἡ ὁποία ἔμενε μαζί τους ἀπό τό 1914 καί στήν ὁποία μάλιστα ἀφιέρωσε τό παρόν βιβλίο του: «Στήν Εὐγενία Ράπ, τήν καλύτερή μου φίλη».
«Ρωσικὴ Ἐπανάσταση 1917. Ἰδεολογικὲς ζυμώσεις ποὺ ὁδήγησαν σ’ αὐτήν, ἡ ρωσικὴ διανόηση καὶ ἡ ὀρθόδοξη χριστιανικὴ ματιὰ τοῦ Νικολάου Μπερντιάγιεφ» 
