Η «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΘΗΚΗ» ΤΟΥ Ν. ΜΠΕΡΝΤΙΑΓΙΕΒ

Τὸ κείμενο ποὺ θὰ παρουσιάσουμε τὴ Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου στὶς 7 τὸ βράδυ, στὰ πλαίσια τῆς τέλεσης τοῦ ἁγιασμοῦ στὰ γραφεῖα τῆς ἐφημερίδας, γράφτηκε λίγο πρὶν ἀποβιώσει ὁ Νικόλαος Μπερντιάγιεφ στὸ Παρίσι τὸ 1948. Δημοσιεύτηκε ἀμέσως μετὰ στὸ γαλλικὸ περιοδικὸ “Le Cheval Blanc” τὸ 1948 (τεῦχος 4/5) καὶ στὴ συνέχεια τὸν Μάρτιο τοῦ 1949 στὸ βρετανικὸ “World Review” σὲ ἀγγλικὴ μετάφραση του Γιουτζίν Λάμπερτ.

Οἱ πρβληματισμοί του ἐκείνη τὴν ἐποχὴ τῆς ἀκραίας ψυχροπολεμικῆς πόλωσης ταυτίζονται σὲ μεγάλο βαθμὸ μὲ αὐτοὺς ποὺ ὁδήγησαν τὸν ἀείμνηστο Νίκο Ψαρουδάκη νὰ προχωρήσει στὴν ἵδρυση τῆς ΧΔ καὶ στὸ ξεκίνημα τῆς “Χριστιανικῆς”. Ἐνδεικτικά:Ἡ ἀπόρριψη τοῦ διλήμματος μεταξὺ Καπιταλισμοῦ καὶ Κομμουνισμοῦ καὶ ἡ ἀποφασιστικότητά του νὰ ἐπιλέξει τρίτο δρόμο. Σθένος ποὺ μᾶς ἐμπνέει σήμερα, ποὺ δὲν ἔχουμε δίλημμα, ἀλλὰ ὑποχρεωτικὸ μονόδρομο.
Ἡ θέση ὅτι καὶ τὰ δύο συστήματα εἶναι ὑλιστικά.
Ἡ θέση ὅτι ἡ θρησκευτικὴ πίστη μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει τὴ βάση γιὰ ἕνα θρησκευόμενο σοσιαλισμό, τὸν μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ ἐμπνεύσει τὸ ὅραμα μιᾶς ριζικὰ καινούργιας κοινωνίας καὶ μεταμορφωμένων ἀνθρώπινων σχέσεων. Ἀντιβάνεται ὅτι αὐτὸ εἶναι περισσότερο ἕνα ὄνειρο παρὰ ἁπτὴ πραγματικότητα- ἕνα ὄνειρο ποὺ δὲν θὰ μπορεῖ νὰ γίνει κατανοητὸ παρὰ μόνον ἂν ὁ κόσμος βιώσει μιὰ πλήρη πνευματικὴ ἀναγέννηση. Ὁ Νίκος Ψαρουδάκης πέντε χρόνια ἀργότερα, ξεκίνησε ἀποφασισμένος νὰ ἀγωνιστεῖ γιὰ νὰ πειστεῖ ὁ ἕλληνικὸς λαὸς ὅτι ἕνα τέτοιο “ὄνειρο” μπορεῖ νὰ γίνει πραγματικότητα μόνο στὴ βάση τοῦ κοινωνικοῦ μηνύματος τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ σὲ κάθε περίπτωση ὁδοδείκτης γιὰ τὸ πῶς μπορεῖ νὰ γίνει καλύτερη ἡ κοινωνία στὴν ὁποία ζοῦμε.
Ἡ καταδίκη κάθε ἀπόπειρας νὰ χρησιμοποιεῖται ὁ Χριστιανισμὸς ὡς στήριγμα τοῦ ἀστικοῦ συστήματος.
Ἡ θέση ὅτι κάθε πρωτοβουλία διεθνοῦς ἕνωσης χωρὶς τὴ Ρωσία εἶναι καταδικασμένη. Μὲ διορατικότητα καταλάβαινε ὅτι ὁ ἀντικομμουνισμὸς τῆς Δύσης ἦταν πρόσχημα ποὺ κάλυπτε τὴ ρωσοφοβία της, κάτι ποὺ σήμερα εἶναι παραπάνω ἀπὸ φανερό.
Ἐνῶ προκρίνει τὴ συμπάθειά του πρὸς τὰ σοσιαλιστικὰ κόμματα, ἐφιστᾶ τὴν προσοχὴ στὴν τάση τους νὰ προκρίνουν τὴ διαχείριση τῆς ἐξουσίας σὲ σχέση μὲ τὴν προτεραιότητα τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης. Πρᾶγμα ποὺ ἐπίσης κάνει τὸ λόγο του διορατικὸ ἐπίκαιρο, ἀφοῦ ἡ σοσιαλδημοκρατία ἔχει πλήρως μεταλλαχθεῖ καὶ ὑποταχθεῖ στὶς προτεραιότητες τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ.

Ἀναδημοσιευουμε τὸ ἀπόσπασμα ποὺ περιλαμβανόταν στὸ ἀφιερωματικό μας ἡμερολόγιο τοῦ 2018. Στὴν ἐκδήλωση θὰ ἀναφερθοῦμε καὶ σὲ ἄλλα ἐπίκαιρα σημεῖα αὐτοῦ τοῦ ὄχι καὶ ιδιαίτερα γνωστοῦ στὴν Ἑλλάδα κειμένου.


«Οἱ ἄνθρωποι σήμερα ἔχουν τόσο λίγη φαντασία ποὺ δὲν μποροῦν νὰ διανοηθοῦν ἄλλη ἐπιλογὴ πέρα ἀπὸ αὐτὴν ἀνάμεσα στὸν Καπιταλισμὸ καὶ στὸν Κομμουνισμό. Ἐδῶ, ὅπως καὶ σὲ πολλὲς ἄλλες περιπτώσεις, ὁδηγοῦνται ἀπὸ τὴν τυφλὴ μοίρα. Ὁ πόλεμος, ἡ ἐπανάσταση, ὁ Φασισμὸς καὶ τὰ ὑπόλοιπα, ἔχουν ἔμφυτη μέσα τους τὴ δύναμη τῆς ἐπιβολῆς τῆς μοίρας. Πολλοὶ λίγοι ἀκόμα πιστεύουν ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία ἐπίσης μπορεῖ νὰ ἔχει συμβολὴ στὴ διαμόρφωση τοῦ μέλλοντος. Πολλοὶ ποὺ δὲν τοὺς ἀρέσει ὁ Κομμουνισμὸς εἶναι, παρ’ ὅλα αὐτά, πεπεισμένοι ὅτι αὐτὸς εἶναι ἀναπόφευκτος καὶ ὅτι ὁ κόσμος εἶναι καταδικασμένος νὰ γίνει κομμουνιστικός(…)Ἕνας ἀπὸ τοὺς βασικοὺς σύγχρονους πειρασμοὺς εἶναι ἡ διαίρεση τοῦ κόσμου σὲ δύο τμήματα, ἕνα κυριαρχούμενο ἀπὸ τὸν Κομμουνισμὸ κι ἕνα ἄλλο ἀπὸ τὸν Καπιταλισμό, τὴ «Σοβιετικὴ Ρωσία» καὶ τὴν «Ἀμερική». Οἱ ἄνθρωποι ἐπαναλαμβάνουν στερεότυπες φράσεις προκειμένου νὰ σταθεροποιήσουν αὐτὴ τὴ διαίρεση καὶ νὰ ἀνοίξουν τὸ δρόμο στὸν πόλεμο(….) Ὁ κόσμος, ὅπως πραγματικὰ εἶναι καὶ ὄχι ὅπως οἱ ἄνθρωποι ὀνειρεύονται ὅτι εἶναι, εἶναι πολὺ πιὸ σύνθετος καὶ πολύπλοκος. «Σοβιετικὴ Ρωσία», «Ἀμερική», «καπιταλιστικὴ περικύκλωση», «σιδηροῦν παραπέτασμα», κ.λπ., εἶναι γενικεύσεις ποὺ ἔχουν ἐφευρεθεῖ σὲ μεγάλο βαθμὸ ὡς ὅπλα τακτικοῦ πολέμου. (…)

Ἡ ἰδέα τῆς «καπιταλιστικῆς περικύκλωσης» ἔχει κάποια ἀλήθεια, ἀλλὰ , στὸ σύνολό της, εἶναι μιὰ γενίκευση, γέννημα συνδυασμοῦ μανίας καταδιώξεως καὶ σκληρῆς μαρξιστικῆς θεωρίας. (…) Ὅμως, τὸ ὅλο κατασκεύασμα καταρρέει ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ ἀρνηθοῦμε νὰ προσαρμόσουμε τὴν πραγματικότητα στὴν προκρούστεια κλίνη τοῦ οἰκονομικοῦ ὑλισμοῦ.
Ἡ πλήρης πραγματικότητα τῆς Ρωσίας δὲν μπορεῖ νὰ ταυτιστεῖ, οὔτε νὰ ἐξαντληθεῖ στὴν ἀντίληψη μιᾶς κομμουνιστικῆς κοινωνίας. Ἡ ζωὴ τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ, πολὺ λίγο γνωστὴ κι ἀκόμα λιγότερο ἐκτιμημένη ἀπὸ τὸν ἔξω κόσμο, εἶναι πολὺ πιὸ περίπλοκη ἀπὸ τὰ στερεότυπα τῶν μαρξιστῶν θεωρητικῶν. (…)

Παρὰ τὶς ἀδυναμίες τους, τὰ σοσιαλιστικὰ κόμματα ἔχουν κάποια προφανῆ πλεονεκτήματα σὲ σχέση μὲ τοὺς Κομμουνιστές. Κατ’ ἀρχήν, ὁ Σοσιαλισμὸς δὲν ἀποζητᾶ μιὰ ὁλοκληρωτικὴ μορφὴ ζωῆς. Εἶναι κοινωνικο σύστημα ποὺ μπορεῖ νὰ συνυπάρξει μὲ διαφορετικὲς θρησκευτικὲς καὶ φιλοσοφικὲς πεποιθήσεις. Ὁ Σοσιαλισμὸς δὲν ὑποστηρίζει ὅτι ὅλα ἐπιτρέπονται γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῶν σκοπῶν. Δὲν προϋποθέτει τὴν ἐξόντωση κάποιου ἀριθμοῦ προσώπων γιὰ τὴ δημιουργία σοσιαλιστικῆς κοινωνίας(…)διατηρεῖ ἀκέραιη τὴν ἀνθρώπινη ἐλευθερία,(…)δὲν κολεκτιβοποιεῖ τὴν προσωπικὴ ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν διεκδικεῖ ὁλόκληρο τὸν ἄνθρωπο καὶ ταυτόχρονα ἀναλαμβάνει τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν ἐπιβίωση τῆς κοινωνίας(….)δὲν ἐπιτρέπει τὴν ἀπεριόριστη ἐπέκταση τοῦ Κράτους(….)

Ὅμως, ὅλα αὐτὰ τὰ πλεονεκτήματα δὲν ἔχουν ἀξία ἂν ὁ Σοσιαλισμὸς δὲν ἀνακτήσει τὸ ἐμπνευσμένο ὅραμα μιᾶς ριζικὰ καινούργιας κοινωνίας καὶ μεταμορφωμένων ἀνθρώπινων σχέσεων. Πιστεύω ὅτι ἕνα τέτοιο ὅραμα, μόνον ἡ θρησκευτικὴ πίστη μπορεῖ νὰ δημιουργήσει. Μόνον ἕνας «θρησκευόμενος» Σοσιαλισμὸς μπορεῖ νὰ ἐμποτίσει τὴ σύγχρονη κοινωνία μὲ μιὰ τέτοια δυναμική, ἂν καὶ ἀντιλαμβάνομαι ὅτι αὐτὸ εἶναι περισσότερο ἕνα ὄνειρο παρὰ ἁπτὴ πραγματικότητα- ἕνα ὄνειρο ποὺ δὲν θὰ μπορεῖ νὰ γίνει κατανοητὸ παρὰ μόνον ἂν ὁ κόσμος βιώσει μιὰ πλήρη πνευματικὴ ἀναγέννηση.
Ἡ Σοβιετικὴ Ρωσία καὶ ὁ ρωσικὸς Κομμουνισμὸς ἀντιμετωπίζουν τὸ χριστιανικὸ κόσμο τῆς Δύσης μὲ ἕνα μεγάλο πρόβλημα ποὺ ἡ χριστιανοσύνη οὔτε ἔχει λύσει, οὔτε ἔχει θέσει στὴ σωστή του βάση: Δὲν ὑπάρχει τίποτα πιὸ ἀξιοθρήνητο ἀπὸ τὶς ἀπόπειρες νὰ χρησιμοποιηθεῖ ὁ Χριστιανισμὸς σὰν στήριγμα τοῦ θνήσκοντος ἀστικοῦ κόσμου ἢ νὰ συνταυτισθεῖ μὲ τὴ διατήρηση τοῦ status quo.(…)

Δὲν θὰ ἀρνηθοῦμε ὅτι δὲν ὑπάρχει ἐλευθερία στὴ Σοβιετικὴ Ρωσία, ἢ ὅτι αὐτοὶ ποὺ μιλᾶνε ἐκ μέρους της συχνὰ μιλᾶνε ἐκφράζοντας τὰ δικά τους συμφέροντα καὶ προκαταλήψεις, παρὰ ἐκ μέρους τῆς Ρωσίας. Οὔτε θὰ ἀρνηθοῦμε ὅτι ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι ἡ Δύση εἶναι πρόμαχος τῆς ἐλευθερίας εἶναι συχνὰ ἕνας μανδύας ποὺ σκεπάζει τὰ δικά της συμφέροντα καὶ τὴν ἔμφυτη ἐχθρότητά της ὄχι μόνο στὴν κομμουνιστικὴ Ρωσία, ἀλλὰ στὴ Ρωσία συνολικά, μιὰ ἐχθρότητα ποὺ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ ἀποτρέψει τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἐλευθερίας στὴ Σοβιετικὴ Ἕνωση. Ὅλοι εἶναι ἔνοχοι καὶ πρέπει νὰ παραδεχτοῦν τὸ μερίδιο τῆς κοινῆς ἐνοχῆς ποὺ τοὺς ἀναλογεῖ. Πρέπει μιὰ γιὰ πάντα νὰ ἀπορρίψουμε τὴ βολικὴ λογικὴ τοῦ «ἄσπρου-μαύρου» ὅταν ἀσχολούμαστε μὲ αὐτὰ τὰ θέματα. Μιὰ παγκόσμια ἕνωση, ἢ ὁμοσπονδία λαῶν ποὺ θὰ ἐξαιρέσει-θεληματικὰ ἢ ὄχι- τὴ Ρωσία, δὲν θὰ εἶναι ἑνοποίηση. Θὰ σημαίνει ἀντίθετα, τὴ σταθεροποίηση ἑνὸς κόσμου σὲ ἀποσύνθεση.

Πρέπει νὰ ὑπάρχει ἕνας τρίτος δρόμος ὁ ὁποῖος, ὄχι μόνο δὲν μᾶς καθιστᾶ ἁπλοὺς θεατὲς στὴν τρέχουσα ἱστορικὴ σύγκρουση, ἀλλὰ δέχεται τὴ σύγκρουση αὐτὴ ὡς πρόκληση καὶ εὐκαιρία ὑπέρβασης τῶν ἀδιεξόδων της (….)Μιὰ ἀληθιὴ συμφιλίωση Ἀνατολῆς καὶ Δύσης εἶναι ἀδύνατη καὶ ἀσύλληπτη, στὴ βάση ἐνὸς ὑλιστικοῦ κομμουνισμοῦ, ἢ ἑνὸς ὑλιστικοῦ καπιταλισμοῦ, ἢ καὶ ἑνὸς ὑλιστικοῦ σοσιαλισμοῦ.

 Ὁ «τρίτος δρόμος» δὲν θὰ εἶναι οὔτε «ἀντικομμουνιστικός», οὔτε «ἀντικαπιταλιστικός». Θὰ ἀναγνωρίσει τὴν ἀλήθεια ποὺ ἐκφράζει ἡ φιλελεύθερη δημοκρατία καὶ τὴν ἀλήθεια ποὺ ἐκφράζει ὁ κομμουνισμός. Ἡ κριτικὴ τοῦ Κομμουνισμοῦ καὶ τοῦ Μαρξισμοῦ δὲν συνεπάγεται ἐχθρότητα ἀπέναντι στὴ Σοβιετικὴ Ρωσία, οὔτε ἡ κριτικὴ τῆς φιλελεύθερης δημοκρατίας ἐχθρότητα ἀπέναντι στὴ Δύση.
Ὅσοι ἀρνοῦνται νὰ προσχωρήσουν σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς δύο συνασπισμοὺς στοὺς ὁποίους ἔχει διαιρεθεῖ ὁ κόσμος συνήθως κατηγοροῦνται ὅτι κάθονται ἀνάμεσα σὲ δύο σκαμνιά. Ἡ κατηγορία αὐτὴ βασίζεται στὴν πρωτότυπη ὑπόθεση ὅτι ὑπάρχουν μόνο δύο σκαμνιὰ στὸν κόσμο. Καὶ γιατὶ ὄχι ἔνα τρίτο; Στὸ ὁποῖο εἶμαι ἀπόλυτα ἱκανοποιημένος νὰ καθίσω χωρὶς νὰ σκοπεύω νὰ μετακινηθῶ σὲ κάποιο ἀπὸ τ’ ἄλλα δύο(….)»

«Πολιτικὴ διαθήκη». Τὸ τελευταῖο ἄρθρο ποὺ ἔγραψε ὁ Νικόλαος Μπερντιάγεφ, δημοσιευμένο μὲ αὐτὸν τὸν τίτλο στὸ βρετανικὸ περιοδικὸ «World review» τοῦ Μαρτίου 1949, σσ 32-37 καὶ 80, ἐπέτειο τοῦ θανάτου του, μεταφρασμένο στὴν ἀγγλικὴ γλώσσα ἀπὸ τὸν E. Lampert.

Η ΦΩΤΟ ἀπὸ τὸ βρετανικὸ περιοδικό.


Πηγή:https://xristianiki.gr/%ce%b7-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bd-%ce%bc%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%b1%ce%b3%ce%b9/?fbclid=IwY2xjawFbqkVleHRuA2FlbQIxMQABHWCdDFiBHhJsFROZpY4G6nRdI64VehsDehqaGuOofLOkUVjICA6rtp_7_A_aem_snv3xGmcWmouk1anhW9bJQ

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com