Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΟΥΤΣΚΙ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΟΥΤΣΚΙ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2024

Συζητώντας για τον ιστορική, κοινωνική και ιδεολογική σημασία του έργου των Τριών Ιεραρχών






Βλάσης Αγτζίδης


Η ανάδειξη της σημασίας των Τριών Ιεραρχών και των πατερικών κειμένων στη σχολική αίθουσα συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση


Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει με αφορμή την κατάργηση της σχολικής αργίας την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου) και τη μετατροπή της σε μέρα εκδηλώσεων μέσα στο σχολείο. Είναι αυτό τόσο αρνητικό όπως προβάλλεται;

Βεβαίως και όχι! Γιατί η κοινωνική σημασία του έργου των 3 αυτών θεολογων (Ιωάννης Χρυσόστομος, Βασίλειος ο Μέγας και Γρηγόριος Ναζιανζηνός) υπήρξε αντιπλουτοκρατική - και με βάση τη σύγχρονη ορολογία αντικαπιταλιστικη- και αντιεξουσιαστική. Στα πατερικά κείμενα ενυπάρχει η ριζοσπαστική κριτική του πλούτου και της ιδιοκτησίας, η αντίθεση στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση, και συνυπάρχει με το πνεύμα της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς τους αδυνάτους μέσα από την κοινωνική στράτευση.

Ουσιαστικά οι Πατέρες υποστήριξαν το πρωτοχριστιανικό εξισωτικό πνεύμα και αγωνίστηκαν για ένα από τα χριστιανικά αξιώματα, που ήταν η άρνηση των κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων μεταξύ των ανθρώπων. Επανέφεραν τον ορισμό της ελευθερίας ως κανόνα των ανθρώπινων σχέσεων, έτσι όπως διατυπώθηκε στην Επί του Όρους Ομιλία: «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Αυτά τα πρωταρχικά αξιώματα ελευθερίας και ισότητας αποτυπώθηκαν εξαιρετικά στην εξής πρόταση: «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.» (Προς Γαλάτας επιστολή γ΄23–δ΄5) Το πνεύμα αυτό περιθωριοποιήθηκε από τη στιγμή που η κοσμική εξουσία -μετά την καταστολή του επαναστατικού χριστιανικού = κινήματος όπως υποστηρίζει ο Κάουτσκι- ενσωμάτωσε τον χριστιανισμό και τον μετέτρεψε σε κρατική ιδεολογία.

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2020

Συζητώντας για τον ιστορική, κοινωνική και ιδεολογική σημασία του έργου των Τριών Ιεραρχών;


Συζητώντας για τον ιστορική, κοινωνική και ιδεολογική σημασία του έργου των Τριών Ιεραρχών;

Βλάσης Αγτζίδης

Η ανάδειξη της σημασίας των Τριών Ιεραρχών και των πατερικών κειμένων στη σχολική αίθουσα συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση


Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει με αφορμή την κατάργηση της σχολικής αργίας την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου) και τη μετατροπή της σε μέρα εκδηλώσεων μέσα στο σχολείο. Είναι αυτό τόσο αρνητικό όπως προβάλλεται;

Βεβαίως και όχι! Γιατί η κοινωνική σημασία του έργου των 3 αυτών θεολογων (Ιωάννης Χρυσόστομος, Βασίλειος ο Μέγας και Γρηγόριος Ναζιανζηνός) υπήρξε αντιπλουτοκρατική - και με βάση τη σύγχρονη ορολογία αντικαπιταλιστικη- και αντιεξουσιαστική. Στα πατερικά κείμενα ενυπάρχει η ριζοσπαστική κριτική του πλούτου και της ιδιοκτησίας, η αντίθεση στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση, και συνυπάρχει με το πνεύμα της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς τους αδυνάτους μέσα από την κοινωνική στράτευση. 

Ουσιαστικά οι Πατέρες υποστήριξαν το πρωτοχριστιανικό εξισωτικό πνεύμα και αγωνίστηκαν για ένα από τα χριστιανικά αξιώματα, που ήταν η άρνηση των κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων μεταξύ των ανθρώπων. Επανέφεραν τον ορισμό της ελευθερίας ως κανόνα των ανθρώπινων σχέσεων, έτσι όπως διατυπώθηκε στην Επί του Όρους Ομιλία:

 «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Αυτά τα πρωταρχικά αξιώματα ελευθερίας και ισότητας αποτυπώθηκαν εξαιρετικά στην εξής πρόταση: «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.» (Προς Γαλάτας επιστολή γ΄23–δ΄5) 
Το πνεύμα αυτό περιθωριοποιήθηκε από τη στιγμή που η κοσμική εξουσία -μετά την καταστολή του επαναστατικού χριστιανικού = κινήματος όπως υποστηρίζει ο Κάουτσκι- ενσωμάτωσε τον χριστιανισμό και τον μετέτρεψε σε κρατική ιδεολογία. 

Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στον Κάουτσκι


Ακριβώς αυτή τη κοινωνική σημασία του έργου των Πατέρων της Εκκλησίας περιγράφει η Ρόζα Λούξεμπουργκ στο κείμενό της «Socialism and The Churches» (Ο Σοσιαλισμός και οι Εκκλησίες-1905). Γράφει: “The Fathers of the Church struggled for a long time, yet, with burning words, against this penetration of social inequality into the Christian community, scourging the rich and exhorting them to return to the communism of the early Apostles. Saint Basil, in the fourth century after Christ, preached thus against the rich: “Wretches, how will you justify yourselves before the Heavenly Judge? You say to me, ‘What is our fault, when we keep what belongs to us?’ I ask you, ‘How did you get that which you called your property? How do the possessors become rich, if not by taking possession of things belong to all? If everyone took only what he strictly needed leaving the rest to others, there would be neither rich nor poor’.”


It was St. John Chrysostom, patriarch of Constantinople, (born at Antioch in 347, died in exile in Armenia in 407), who preached most ardently to the Christians the return to the first communism of the Apostles….”

Δηλαδή: 


«Οι Πατέρες της Εκκλησίας όμως, πάλεψαν επί μακρόν, με πύρινους λόγους, εναντίον αυτής της διείσδυσης της κοινωνικής ανισότητας μέσα στη χριστιανική κοινότητα, επιπλήττοντας τους πλουσίους και προτρέποντάς τους να επιστρέψουν στον κοινοκτημονισμό (κομμουνισμό) των πρώτων Αποστόλων. Ο Άγιος Βασίλειος, τον τέταρτο αιώνα μετά τον Χριστό, κήρυξε έτσι εναντίον των πλουσίων: "Κακοί, πώς θα δικαιολογήσετε τον εαυτό σου ενώπιον του Ουράνιου Δικαστή; Μου λέτε: «Ποιο είναι το λάθος μας, όταν κρατάμε αυτό που μας ανήκει;» Σας ρωτώ: «Πώς πήρατε αυτό που κάνατε ως ιδιοκτησία σας; Πώς οι πλούσιοι γίνονται πλούσιοι, αν όχι με την κατοχή των πραγμάτων ανήκουν σε όλους; Αν όλοι πήραν μόνο αυτό που μόνο είχαν ανάγκη, αφήνοντας τα υπόλοιπα στους άλλους, δεν θα υπήρχαν ούτε πλούσιοι ούτε φτωχοί».