Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2023

Τι σχέση έχουμε εμείς με τους αρχαίους;


Όμηρος 

Πέρασαν 3.000 χρόνια το λιγότερο (και 4 μη σου πω) και ακόμα ομιλείται η ίδια γλώσσα χωρίς να το ξέρετε. Δεν συμβαίνει σε καμία άλλη γλώσσα αυτό παγκοσμίως.

Στην καθημερινότητα σου λες :

1. Ένα χελιδόνι (ή ένας κούκος) δεν φέρνει την άνοιξη.
Μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεἶ - Ειπώθηκε απο τον Αίσωπο και έμεινε ως παροιμία που χρησιμοποιούσαν συχνά ο Αριστοτέλης, ο Στοβαίος και ο Αριστοφάνης. Επικράτησε η εκδοχή με τον κούκο.

2. Το ένα χέρι νίβει το άλλο
ἁ δὲ χεὶρ τὰν χεῖρα νίζει - στίχος του Πυθαγόρειου φιλόσοφου και ποιητή Επίχαρμου

3. Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις
Εί κακά τις σπείραι κακά κέρδια αμήσειν - Ησίοδος

4. Κάλλιο να σε ζηλεύουνε παρά να σε λυπούνται
κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος- Πίνδαρος

5. Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει
Ἡ γλῶττα ἀνόστεος μὲν ὀστέα θραύει- Σόλων

6. Έπαθε και έμαθε
τὸν πάθει μάθος- Αισχύλος, Αγαμέμνων

7. Σηκώθηκαν οι τρίχες μου
τριχὸς δ᾽ ὀρθίας πλόκαμος ἵσταται - Αισχύλος, Επτά επί Θήβας

8. Ο άνδρας είναι η κολώνα του σπιτιού
Ανήρ, στέγης στῦλον - Αισχύλος, Αγαμέμνων

9. Χτύπα ξύλο
Ἅπτεσθαι ξύλου - Αριστοφάνης

Τρίτη 15 Αυγούστου 2023

Απομονωμένη κοινότητα μιλά ακόμα τα Romeyka στα βάθη της Τουρκίας – Η διάλεκτος που θυμίζει αρχαία ελληνικά




Στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, στην Τουρκία, μία απομονωμένη κοινότητα μιλάει μέχρι και σήμερα τη διάλεκτο Romeyka (Ρωμέϊκα), που θυμίζει τα αρχαία ελληνικά.

Ποικιλία από ποντιακά

Οι γλωσσολόγοι διαπίστωσαν πως πρόκειται για ποικιλία από ποντιακά, με δομικές ομοιότητες ως προς την αρχαία ελληνική γλώσσα, οι οποίες όμως δεν παρατηρούνται στα νέα ελληνικά.

Τα παραπάνω στοιχεία δημοσιεύτηκαν στη βρετανική εφημερίδα Independent.

Η κοινότητα των 5000 ατόμων ζει σε σύμπλεγμα χωριών κοντά στην Τραπεζούντα, όπου κάποτε βρισκόταν η περιοχή του αρχαίου Πόντου.

Μιας ελληνικής αποικίας όπου ο Ιάσωνας και οι Αργοναύτες, σύμφωνα με τον μύθο, επισκέφθηκαν κατά τη διάρκεια του επικού ταξιδιού τους από τη Θεσσαλία για την ανεύρεση του Χρυσόμαλλου Δέρατος στην Κολχίδα (τη σημερινή Γεωργία).

Η κοντινότερη στα αρχαία ελληνικά

Τετάρτη 2 Αυγούστου 2023

Η ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΡΙΖΑΣ ΛΕΞΕΩΝ




Στο παρακάτω κείμενο (παρμένο από το "Έλλην Λόγος" της Άννας Τζιροπούλου) γίνεται  προσπάθεια να μελετηθούν περιπτώσεις λέξεων που δείχνουν σε ποια έκταση και ποιο βάθος η γλώσσα, ως κύριος εκφραστής του ήθους του ελληνικού πολιτισμού, μπόρεσε να διαμορφώσει δίαυλους παιδείας και επικοινωνίας με τους λαούς της Δυτικής Ευρώπης.

1. Η λέξη #Βρετανία [αγγλικά Britain, λατινικά Britannia] ετυμολογείται από την ελληνική λέξη πρυτανεία [πρώτη στην ιεραρχία] που προέρχεται από τα συνθετικά πρώτος + άνω [=η πρώτη χώρα που βρίσκεται πάνω από την ηπειρωτική Ευρώπη].  Η λέξη #αναφέρεται για #πρώτηφορά από τον Έλληνα εξερευνητή και θαλασσοπόρο #ΠυθέατονΜασσαλιώτη, που επισκέφθηκε την Αγγλία περί το 330 π.Χ. Σημειωτέον ότι αρχικά οι Βρετανικές Νήσοι ονομάζονταν «Κασσιτερίδες  Νήσοι» (εξαιτίας των κοιτασμάτων κασσιτέρου που υπήρχαν στην Κορνουάλη), ενώ για  την  Βρετανία  υπήρχε  στην  αρχαιότητα  και  το  όνομα  «Αλβιών». Και οι δύο αυτές λέξεις είναι ελληνικής προέλευσης: Η λέξη Κασσίτερος ετυμολογείται από τα συνθετικά κατά + σίδηρος [>κατασίδηρος >κατσίδερος >κασσίτερος], ενώ η λέξη #Αλβιών ετυμολογείται από το #αλφός [=υπόλευκος, λευκός], ενώ ως προσδιορισμός της Αγγλίας αναφέρεται στο υπόλευκο χρώμα των βράχων της (που περιέχουν κιμωλία) όπως φαίνονται από την ακτογραμμή του Dover. Περαιτέρω η λέξη σίδηρος προέρχεται από τα συνθετικά σίζω [=σφυρίζω] + δηρός [=ανθεκτικός], που σημαίνουν ότι το μέταλλο σιρίζει όταν ψύχεται με νερό και γίνεται σκληρό. Εξάλλου η λέξη αλφός προέρχεται από τα συνθετικά α [στερητικό] + φλοιός [=φλούδα] >αφλοιός >αλφειός, που δηλώνουν ότι το ξεφλουδισμένο κλαδί αφήνει να φαίνεται η λευκωπή εσωτερική επιφάνειά του. Από τη λέξη αλφός, εκτός από  Αλβιών, προέκυψαν ονόματα όπως #ΑλφειόςΆλπειςΑλβανία. (Και η αρχαία και νυν Αλφά Μυλοποτάμου και οι υπόλευκες πέτρες Αλφάς στην Κρήτη)    

2. Η λέξη #Αγγλία [αγγλικά Anglia, λατινικά Anglia] είναι ελληνικής προέλευσης και ετυμολογείται από τα συνθετικά #Άνω + #Γαλλία [>Ανγαλία >Αγγλία = χώρα πάνω από τη Γαλλία].  Η λέξη #Γαλλία είναι επίσης Ελληνική, προέρχεται από τη λέξη #Γαλάτης (>Γαλατία >Γαλτία >Γαλλία), η οποία αποτελεί μετεξέλιξη της λέξης #Κελέτης (>#Καλάτης >Γαλάτης), από την οποία προήλθε και το όνομα #Κέλτης.  Η λέξη Κελέτης έτυμολογείται από τα συνθετικά #κέλης [=#ίππος] + #έχω [>εχεύς, έτωρ, έτης] και σημαίνει "άνθρωπος που χρησιμοποιεί άλογα".  

3. Η λέξη Σκοτία [αγγλικά #Scotland] είναι ελληνική, σχετίζεται με τη λέξη "#σκότος" και σημαίνει "χώρα του σκοταδιού", εξαιτίας της μεγαλύτερης διάρκειας της νύχτας σε εκείνο το γεωγραφικό πλάτος. Σημειωτέον ότι αρχαιότερο όνομα της Σκοτίας ήταν το #Καλυδονία, που είναι επίσης ελληνικής προέλευσης, ετυμολογούμενο από τα συστατικά #καλός + #υδνέω [=τρέφω, αυξάνω {<δαίνυμι}] που σημαίνουν "αυτός που φέρνει πολλή τροφή". Το όνομα εξάλλου #Ουαλία [αγγλικά #Wales] της τρίτης βρετανικής χώρας είναι επίσης ελληνικό, σχετίζεται με το ρήμα "#βάλλω" [="πλήττω καταβάλλω"], το οποίο στην εκλατινισμένη Δυτική Ευρώπη προφερόταν και ως "ουάλλω", και επομένως σημαίνει "χώρα ανθρώπων που μπορούν να καταβάλλουν" [=να νικάνε].  

Πέμπτη 13 Ιουλίου 2023

Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στον εγκέφαλο





ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ 


Η εμφάνιση του ελληνικού αλφαβήτου στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο τον 9 ο αιώνα π.Χ. προκάλεσε μία νευροανατομική μεταβολή στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου των γραφέων διαφορετική από εκείνη που είχε προκάλεσε η Γραμμική Β στο παρελθόν της οποίας η επεξεργασία γίνεται μόνον στην δεξιά πλευρά του εγκεφάλου των αντιστοίχων γραφέων. Κατά συνέπεια η προσθήκη αυτού του νοητικού εργαλείου στην ανθρωπότητα μέσω των Ελλήνων είναι υπεύθυνη για τον πακτωλό των αφηρημένων εννοιών αρχικώς στον Ελληνικό κόσμο και μετά στον υπόλοιπο κόσμο όπου έγινε χρήση της μετεξέλιξης του αρχικού Ελληνικού αλφαβήτου σε αλφάβητα άλλων χωρών βασισμένων στο Ελληνικό που ήταν το πρώτο που είχε 7 φωνήεντα. 

Η εξέλιξη του Homo Sapiens στον Ελληνικό χώρο είχε βιογενετική επίπτωση στο DNA του. Στον χώρου αυτό υπήρξε σύμμειξη μεταξύ του προϋπάρχοντος άλλου είδους ανθρώπου του Homo Neanderthal. Σήμερα αποδεικνύεται ότι οι σημερινοί άνθρωποι έχουν 2-3% γονίδια από το άλλο είδος ανθρώπου. Ωστόσο ο Homo Sapiens έκανε ένα ταξείδι στην Κρήτη το 50000 πριν από σήμερα. Υπάρχουν ευρήματα του κρανίου του καλώς μελετημένα και χρονολογημένα. Το ταξείδι αυτό αποδεικνύει ύπαρξη έναρθρου λόγου στο Αιγαίο διότι οφείλεις να κατασκευάσεις πλωτό μέσο και να κατευθύνεις το μέσο αυτό τελικώς σε ξηρά. Οι συνεχώς εξελισσόμενοι άνθρωποι απόκτησαν τελικώς τις ιδιότητες εκείνες οι οποίες στοιχειοθετούν τον πληθυσμό των Ελλήνων. ----------------------------------------------------------------------------------------- ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΜΙΛΗΤΟΥ

 Ο καθηγητής κ. Σταύρος Π. Παπαμαρινόπουλος προέρχεται από την Αρκαδία και από τους δύο γονείς του, την Δήμητρα και τον Παναγιώτη Παπαμαρινόπουλο από την Τεγέα και την Καρύταινα αντιστοίχως. 

Έχει πτυχίο Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1973) ενώ τελείωσε την διδακτορική του διατριβή στην γεωφυσική στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου το 1979. Έχει κάνει μεταδιδακτορικές έρευνες στο Κάρντιφ, στο Νιού Κάστλ και στην Οξφόρδη. Διετέλεσε Καθηγητής Γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών κατά τα έτη 1983-2012. Έχει διδάξει Γεωφυσική σε φοιτητές του Τμήματος Γεωλογίας και Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, φοιτητές του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (2000-2005) και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, του τμήματος Μηχανικών Μεταλλειολόγων-Μεταλλουργών (1995-2000).

Παρασκευή 24 Ιουλίου 2020

Δείτε τι διδάσκουν σήμερα οι Ιταλοί στα παιδιά τους! /Από το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Θόδωρου Μαραγκού που έχει τίτλο BLACK ΜΠΕΕΕ

Δείτε τι διδάσκουν σήμερα οι Ιταλοί στα παιδιά τους!


"Το ταξείδι μας στην Ιταλία, στα μέρη της κάποτε μεγάλης Ελλάδας ήταν απίστευτο. 
Όταν καταφέραμε και μπήκαμε σε σχολείο της Νεαπόλεως μείναμε άφωνοι απ' αυτά που είδαμε".

Δείτε τι διδάσκουν σήμερα οι Ιταλοί στα παιδιά τους!

(Από το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Θόδωρου Μαραγκού που έχει τίτλο BLACK ΜΠΕΕΕ)



Να τονίσουμε ότι τα Αρχαία Ελληνικά διδάσκονται σε σχεδόν 30 χώρες της Ευρώπης.

Στην Ιταλία (η οποία κατέχει την πρώτη θέση) διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά σε 783 λύκεια και τα παρακολουθούν περισσότεροι από 320 χιλιάδες μαθητές. Τα αρχαία διδάσκονται και στις πέντε τάξεις των κλασικών λυκείων με περίπου πέντε ώρες ανά εβδομάδα.

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2019

Εκδήλωση: «Κλασικές Σπουδές: SOS!» (βίντεο)




Οι ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ διοργάνωσαν
το Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2019 στις 19.00 εκδήλωση – συζήτηση με θέμα:
«Κλασικές Σπουδές: SOS!»
Μίλησαν οι:
Ανδρέας Μαρκαντωνάτος, Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Βίκυ Φλέσσα, Δημοσιογράφος, Κλασική Φιλόλογος
Τάσος Χατζηαναστασίου, Δρ Ιστορίας, καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
στον Χώρο Πολιτισμού: “Ρήγας Βελεστινλής”, Ξενοφώντος 4, Σύνταγμα

Τρίτη 2 Απριλίου 2019

Γαλλική ένωση ζητά να περιληφθούν τα αρχαία ελληνικά στην πολιτιστική κληρονομιά της Unesco

  • Εικόνα από το συνέδριο «Β΄ Διεθνούς Συνάντησης των Αρχαίων Γλωσσών» (φωτ.: Facebook / Human-Hist
Την εγγραφή των αρχαίων γλωσσών στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco ζήτησε σήμερα μια γαλλική ένωση, κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου στο οποίο συμμετείχε και ο υπουργός Παιδείας της Γαλλίας. «Θεωρήσαμε απαραίτητο να διαφυλάξουμε τη διδασκαλία των λατινικών και των (αρχαίων) ελληνικών, που είναι οι βάσεις της γαλλικής γλώσσας και της ευρωπαϊκής ιστορίας», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο καθηγητής αρχαιολογίας Βενσάν Μερκενμπρέκ, πρόεδρος της ένωσης Human-Hist.
Η ένωση αυτή υπέβαλε το αίτημα με ένα μανιφέστο που παρουσιάστηκε σήμερα, με την ευκαιρία της έναρξης της «Β΄ Διεθνούς Συνάντησης των Αρχαίων Γλωσσών», ενός διήμερου συνεδρίου που διεξάγεται στο Οτέν. Στη συνάντηση αυτή συμμετέχουν 80 ερευνητές και πανεπιστημιακοί από τη Γαλλία και άλλες χώρες. Οι συζητήσεις σε κάποια από τα στρογγυλά τραπέζια γίνονται στα λατινικά ή τα αρχαία ελληνικά. «Είναι επίσης μια ευκαιρία να δείξουμε στο κοινό τη σπουδαιότητα και την ικμάδα των αρχαίων γλωσσών», πρόσθεσε ο Μερκενμπρέκ.
Στο συνέδριο έδωσε το παρών, σήμερα το πρωί, και ο υπουργός Εθνικής Παιδείας Ζαν-Μισέλ Μπλανκέ ο οποίος χαρακτήρισε το μανιφέστο της Human-Hist «εμβληματικό και ουσιώδες» για την υπεράσπιση των αρχαίων γλωσσών που είναι «το ζωντανό σφρίγος της δικής μας γλώσσας». «Τα ελληνικά και τα λατινικά δεν είναι ούτε απαρχαιωμένες, ούτε ελιτιστικές (γλώσσες) και πρέπει να τις προωθήσουμε», πρόσθεσε ο υπουργός, εκφράζοντας την υποστήριξή του στους διδάσκοντες οι οποίοι «μεταλαμπαδεύουν αξίες».

Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2019

Η συναρπαστική έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ που συνδέει την Ποντιακή διάλεκτο, που κινδυνεύει να εκλείψει, με τα αρχαία Ελληνικά.

Η συναρπαστική έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ που συνδέει την Ποντιακή διάλεκτο, που κινδυνεύει να εκλείψει, με τα αρχαία Ελληνικά
Η συναρπαστική έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ που συνδέει την Ποντιακή διάλεκτο, που κινδυνεύει να εκλείψει, με τα αρχαία Ελληνικά.  

επιμέλεια / μετάφραση
Νόπη Παπαδοπούλου
Συναρπαστική έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ συνδέει την Ποντιακή διάλεκτο, που κινδυνεύει να εκλείψει, με τα αρχαία Ελληνικά.  

Μέχρι τους μεσαιωνικούς χρόνους, η περιοχή της Τραπεζούντας, στη Μαύρη Θάλασσα στην ακτή της Τουρκίας, βρισκόταν στο επίκεντρο του Ελληνόφωνου κόσμου. Η γη του θρυλικού βασιλείου των Αμαζόνων αποικίστηκε από τους Έλληνες τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ. και απαθανατίστηκε στην Ελληνική μυθολογία ως η περιοχή από την οποία ο Ιάσονας και το πλήρωμά του των 50 Αργοναυτών ξεκίνησαν το ταξίδι τους κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας αναζητώντας το Χρυσόμαλλο Δέρας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά το πέρασμα χιλιετιών στην πολιτική και κοινωνικοπολιτική ιστορία της ευρύτερης περιοχής, σε αυτή την ορεινή και απομονωμένη βόρειο-ανατολική γωνιά της Μικράς Ασίας, οι άνθρωποι εξακολουθούν να μιλούν Ελληνικά. Η μοναδικότητα της διαλέκτου - γνωστή ως Ρωμέικα- αποτελεί ένα συναρπαστικό μονοπάτι για το γλωσσικό παρελθόν και παρόν, όπως ανακαλύπτει η Δρ Ιωάννα Σιταρίδου, λέκτορας της Ρομαντικής Φιλολογίας του Τμήματος Σύγχρονων και Μεσαιωνικών Γλωσσών και Διευθύντρια Σπουδών στη Γλωσσολογία στο Κολλέγιο Queens.

Στα πρόθυρα της εξαφάνισης

Τα Ρωμέικα αποδεικνύεται πως είναι ένα γλωσσικό χρυσωρυχείο για την έρευνα, εξ’ αιτίας του αναπάντεχου αριθμού των αρχαϊκών χαρακτηριστικών που μοιράζεται με την Κοινή Ελληνική γλώσσα των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων, η οποία ομιλούνταν στο αποκορύφωμα της Ελληνικής επιρροής στη Μικρά Ασία, από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ.

Η Δρ Σιταρίδου εξηγεί πως "παρά το γεγονός ότι τα Ρωμέικα δύσκολα μπορεί να περιγραφούν ως κάτι άλλο παρά μια σύγχρονη Ελληνική διάλεκτος, διατηρούν έναν εντυπωσιακό αριθμό γραμματικών χαρακτηριστικών που προσθέτουν μια αίσθηση αρχαίων Ελληνικών στη δομή της διαλέκτου - χαρακτηριστικά που έχουν χαθεί εντελώς από άλλες ποικιλίες της σύγχρονης Ελληνικής γλώσσας".

Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2019

Παρηγοριά στην μικρή Αντιγόνη



Του Μάνου Στεφανίδη


Αυτό καταντήσαμε: Κουβαλάμε την αρχαία κληρονομιά σαν περιττό, εγκεφαλικό βάρος κι όχι σαν τα φτερά που θα μπορούσαν να μας απογειώσουν. Επειδή μελετάμε τους κλασικούς όχι για να πάρουμε απλώς θέση ως προς το ιστορικό παρελθόν τους, όπως έχει υποστηριχθεί αλλά για να κατανοήσουμε εμείς το, μάλλον ανιστόρητο όσο και εγωπαθές, παρόν μας. Εμπλουτίζοντάς το και με άλλες αξίες ή αισθητικές πέραν της πανάκειας που λέγεται τεχνολογία, εργαλειακή σκέψη ή μεταμοντέρνα αποδόμηση. Όχι με προγονοπληκτική υστερία ούτε με γεροντοκορίστικο μοραλισμό αλλά με σύγχρονη, απορηματική ματιά. Αλλά και με υστεροβουλία.

Είμαστε γλωσσικά και ιστορικά οι πιο κοντινοί τους αναγνώστες... Οι ανάξιοι, έστω, οι ανάπηροι κληρονόμοι τους. Οι ταλαίπωροι χρήστες των λόγων τους. Μέγιστο, πολιτικό πλεονέκτημα που προφανώς αδυνατούμε να υποστηρίξουμε μέσα στην οντολογική ακηδία και την ιδεολογική περιδίνηση που βρισκόμαστε. Επαρχιώτες μαζί και ιδεολογικά νεόπλουτοι. Και εδώ βρίσκεται η παρακμή μας. Όσο για τους " προοδευτικούς" και "αριστερούς" λόγους που επικαλούνται διάφοροι ως αιτία για την αφαίρεση του τρυφερού Κρίτωνα ή της μονολιθικής Αντιγόνης από την διδακτέα ύλη, ότι δηλαδή πρόκειται για κείμενα που υπερασπίζονται την δουλοκτημοσύνη, την ολιγαρχία, τον σεξισμό ή την υπακοή σε άδικους νόμους χωρίς να προτείνεται η ατομική αντίδραση, προσωπικά διαφωνώ. 

Κυριακή 1 Ιουλίου 2018

"Η Υπέροχη γλώσσα, η αρχαία ελληνική..."

 Î— υπέροχη γλώσσα - 9 λόγοι για να αγαπήσεις τα αρχαία ελληνικά


του  Γιώργου Τασιόπουλου


«Η Υπέροχη γλώσσα, η αρχαία ελληνική, που δεν έπαψε ποτέ να γοητεύει άνδρες και γυναίκες όλες τις εποχές και σε όλα τα μέρη του κόσμου, με τη χάρη της, την κομψότητά της και πάνω απ’ όλα την ιδιορρυθμία της.  Αυτή η γλώσσα της ομορφιάς, της περηφάνιας, της ακεραιότητας του πνεύματος … βρίσκεται ακόμα μέσα μας, στους Έλληνες.
Η αρχαία ελληνική που η Βιρτζίνα Γουλφ το 1905, όριζε ως “The Magic Language”.
Θαρρείς πως εκείνη η θεώρηση του κόσμου, μοναδική των αρχαίων Ελλήνων-από τον πολύ ιδιαίτερο τρόπο να σκέφτονται το χρόνο μέχρι την έκφραση της επιθυμίας, από την ικανότητα να εκφράζουν τον έρωτα και να ξεπερνούν το φράγμα που υψώνουν τα γένη των ονομάτων και της ζωής – έχει ξεκινήσει το τελευταίο της ταξίδι, εκείνο στο νόστο, που είναι μόνο δικός μας, που ανήκει σε εμάς, τους σύγχρονους Έλληνες».

Θα μπορούσατε σε μια ομήγυρη μορφωμένων, σε μια συνάντηση διανοουμένων, σε μια γενική συνέλευση εκπαιδευτικών να αναφερθείτε με το ίδιο πάθος για την γλώσσα μας;  Φαντάζομαι πως όχι για δύο κυρίως λόγους.  Ποτέ το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν εκπαίδευσε τους Έλληνες μαθητές με τέτοιο τρόπο ώστε να αποδεχτούν την πολιτιστική κληρονομιά των αρχαίων ελληνικών που τους παραδόθηκε γενναιόδωραΑπόκληροι οι νεοέλληνες μαθητές, δυσπρόσιτοι οι κλασικοί συγγραφείς. Δεν έχουμε την τύχη να διαδηλώνουν οι Έλληνες  μαθητές για την υπεράσπιση των αρχαίων όπως στο Βέλγιο!

Περισσότερο σε μελαγχολεί ο δεύτερος λόγος, για τη διαπίστωση της φοβικής προσέγγισης της αρχαιοελληνικής γραμματείας.  Η ενασχόληση με τον Όμηρο, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τους τραγικούς, η αναφορά σε αυτούς, η επίκληση ενός αποφθέγματος στην ομήγυρη σε καθιστά ύποπτο, συντηρητικό στην καλύτερη περίπτωση, εθνικιστή, ρατσιστή και επικίνδυνο συνήθως.  Αν πρέπει να υπερασπιστείς την ανάγκη για τους αρχαίους, θα πρέπει να αποδείξεις πρώτα – δύσκολα να πείσεις – για τα δημοκρατικότητά σου.
Θυμάστε κάποιον υπουργό να υπερασπίστηκε τη γλώσσα μας, μετά τον Αντώνη Τρίτση;
Εμμονή της «Ευρωπαίας» κ. Διαμαντοπούλου στην αναβάθμιση της αγγλικής γλώσσας, σε διωγμό ο «Επιτάφιος» και η «Αντιγόνη», από τον νυν Υπουργό.   

Ευτυχώς το προαναφερθέν εδάφιο ανήκει στην Ιταλίδα, συγγραφέα, Andrea Marcolngo.  Η ελληνίστρια δεν κατοικεί στην πατρίδα μας!  Δεν κινδυνεύει να στιγματιστεί ως επικίνδυνη, καθώς διακινεί σκοτεινές ρατσιστικές απόψεις για υπερούσιες, ανώτερες γλώσσες.
Δεν συνοικεί με τους νέο - Έλληνες που όλο και περισσότερο μεταβαλλόμαστε σε Ποσειδωνιάτες του Αλεξανδρινού μας ποιητή:

«Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται
εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι
με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους.
…………..
και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι — ω συμφορά! — απ’ τον Ελληνισμό».

Πάντως, οι Βέλγοι μαθητές και εκπαιδευτικοί είναι αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν στο κράτος να διακόψει την διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία. Ακόμη και τα μπλουζάκια που φορούν την ώρα της εκμάθησης της γλώσσας έχουν στάμπες με φράσεις αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Όπως χαρακτηριστικά λένε «είμαστε όλοι χαρούμενοι, γιατί ξεκλειδώνουμε την ψυχή μας με τα ελληνικά».


Συγκινεί με το πάθος της για τους αρχαίους η ελληνίστρια, Andrea Marcolngo*, στη μελέτη της,  «Η Υπέροχη γλώσσα.  9 λόγοι για ν’ αγαπήσεις τα αρχαία ελληνικά»*.
Αυτό είναι το πρώτο της βιβλίο, το οποίο πρωτοεκδόθηκε στην Ιταλία το 2016 με τεράστια επιτυχία και πωλήσεις που ξεπερνούν τα 100.000 αντίτυπα, ενώ μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες.  Έργο εντυπωσιακό ως προς το εύρος αλλά και την ποιότητά του. Θα ήθελα, επίσης, να υπογραμμίσω την ευρύτητα πνεύματος της συγγραφέως.


«Αν έγραψα αυτές τις σελίδες, το έκανα επειδή από μικρό παιδί ερωτεύτηκα τα αρχαία ελληνικά: τελικά ήταν ο πιο μακροχρόνιος έρωτας της ζωής μου.»!!!
«Τώρα γυναίκα πια, θα ήθελα να δοκιμάσω να χαρίσω (ή να ανταποδώσω) λίγη αγάπη σ’ εκείνους που έπαψαν να τα αγαπούν… Καθένας από σας, στην πορεία της ζωής του, πρέπει να συναπαντήθηκε με τα ελληνικά και τους Έλληνες.  Άλλος με τα πόδια μαγκωμένα κάτω από το θρανίο του λυκείου, άλλος στο θέατρο μπροστά σε μια τραγωδία ή μια κωμωδία, άλλος στους χλωμούς διαδρόμους πολλών αρχαιολογικών μουσείων που βρίθουν στην Ιταλία – σε όλες τις περιπτώσεις, η έννοια της ελληνικότητας ποτέ δεν ξεπερνούσε σε ενδιαφέρον και ζωντάνια ένα μαρμάρινο άγαλμα.
Σε όλους – κυριολεκτικά σε όλους – κάποια στιγμή πρέπει να ειπώθηκε, ή ούτε καν ειπώθηκε, αφού, εδώ και πάνω από δύο χιλιετίες, η φήμη που κυκλοφορεί είναι πάντα η ίδια, τόσο που έχει γίνει πια δεύτερη φύση κι έχει μπει για τα καλά στο κεφάλι όλων των Ευρωπαίων, το εξής:  «Ότι ωραίο και ανυπέρβλητο ειπώθηκε ή έγινε στον κόσμο, το είπαν ή το έκαναν για πρώτη φορά οι αρχαίοι Έλληνες».  Και συνεπώς στα αρχαία Ελληνικά.

Κριτική η ελληνίστρια συγγραφέας, έναντι της μεθόδου διδασκαλίας των αρχαίων, κρούει κώδωνα αφύπνισης για τους ευαίσθητους δασκάλους της γλώσσας, ανησυχεί για την εργαλειοποίηση και απαξίωση της γλώσσας στην ψηφιακή εποχή μας:

Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2018

Mέγας Αλέξανδρος ο Μακεδών και ο Κάρολος Μάρξ…!

Αποτέλεσμα εικόνας για μαρξΑποτέλεσμα εικόνας για ιλιαδα

Η αγάπη και ο θαυμασμός του Κάρολου Μαρξ για την αρχαία Ελλάδα είναι δεδομένα και οι μελέτη των αρχαίων κειμένων επηρέασαν το έργο του. Μάλιστα, στα χρόνια των σπουδών του, μετέφρασε στη μητρική του γλώσσα ένα μέρος της «Ρητορικής» του Αριστοτέλη. Ενώ τα έργα του Ευριπίδη: «Εκάβη», «Μήδια», και «Ηλέκτρα», αποτελούσαν επίσης κείμενα μελέτης και στοχασμού για το νεαρό Μαρξ. Ο Προμηθέας, επιπλέον, αποτέλεσε τη συμβολική μορφή της αντίστασης και της ελευθερίας του ανθρώπου.
Το 1841 στο πρόλογο της διδακτορικής διατριβής του, αναφέρει τα λόγια του Προμηθέα στον Ερμή, από την τραγωδία του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης»: «Μισώ όλους εσάς τους θεούς. Και τα βάσανά μου δεν θα αλλάξω με τη δουλική υποταγή στον τύρρανο».Επιπλέον, είχε μελετήσει τα Ομηρικά Έπη και ο Όμηρος ήταν από για τον Μαρξ από τους πιο αγαπημένους ποιητές της αρχαιότητας. Μάλιστα, η κόρη του Ελεονώρα Άβελινγκ, έγραψε ότι ο πατέρας της διάβαζε μεγαλόφωνα την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια», ώστε να ακούν και οι κόρες του.
«Μέγιστους Έλληνες ποιητές», αποκαλούσε τους τραγικούς, Αισχύλο (τον οποίο μάλιστα διάβαζε από το πρωτότυπο, όπως έλεγε ο Πωλ Λαφάργκ), Σοφοκλή και Ευριπίδη. Στο Αισχύλο μάλιστα, προσπαθούσε να μελετήσει τον φιλοσοφικό στοχασμό της αρχαίας σκέψης και πρωτοείδε στον Αισχύλο την έννοια της πολιτικής να εισβάλλει στη θεατρική σκηνή. Στο πρωτότυπο διάβαζε, επίσης, τον Αριστοφάνη, τον Αππιανό, τον Λουκρήτιο, τον Πλούταρχο, τον Κικέρωνα, κ.α.

Κυριακή 31 Δεκεμβρίου 2017

Τὰ Ἑλληνικὰ ὡς τραγούδι



Διονύσης Σαββόπουλος
 
Τὰ ἑλληνικὰ εἶναι τραγούδι, ὄχι ἁπλῶς καὶ μόνον ἐπειδὴ ἡ ἐκφορά τους διαθέτει πλούσιο κυματισμό· κι ἄλλες γλῶσσες ἠχοῦν ὄμορφα. Τὰ ἰταλικὰ π.χ. δὲν ὑστεροῦν ἀπ᾿ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως. Κάθε γλῶσσα ἔχει τὸν ἦχο της. ῞Ομως μόνον ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι τραγούδι, ἐπειδὴ μόνον ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ἔχει συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ της ὡς τραγουδιοῦ. Τὸ ἀποτύπωμα αὐτῆς τῆς συνείδησης εἶναι οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα τῶν Ἀλεξανδρινῶν.
Συχνὰ ἀκοῦμε: Μὰ τὰ ἑλληνικὰ στὴν ἀρχὴ δὲν εἶχαν τόνους. Πράγματι, τί νὰ τοὺς ἔκαναν; Μιὰ φωνὴ ποὺ μπορεῖ νὰ τραγουδᾶ χωρὶς συνείδηση εἶναι χαρὰ Θεοῦ. Κάποτε ὅμως τὰ ἑλληνικὰ ἁπλώθηκαν· «ὣς μέσα στὴν Βακτριανὴν τὰ πήαμεν, ὣς τοὺς Ἰνδούς...» οἱ ὁποῖοι πῆραν μὲν τὰ ἑλληνικά, ἀλλὰ ἄμουσα. Κι ἔτσι ἔδωσαν τὴν λαμπρὴ εὐκαιρία στοὺς ῞Ελληνες νὰ συνειδητοποιήσουν ὅτι ἡ βάση τῶν ἑλληνικῶν εἶναι βάση καθαρὰ μουσικοποιητικὴ καὶ χωρὶς αὐτὴν τὰ ἑλληνικὰ ἦταν ἁπλῶςμιὰ γλῶσσα τόσο φριχτὰ διαφορετικὴ ὥστε ν᾿ ἀναγκαστοῦν οἱ Ἀλεξανδρινοὶ νὰ χαράξουν μέσα της, γιὰ πρώτη φορά, πνεύματα καὶ τόνους, ποὺ σὰν μουσικὰ σημάδια ἀπεικονίζουν τὴν ἀρχετυπικὴ φωνὴ ἀπ᾿ ὅπου ἀναβλύζουν τὰ ἑλληνικὰ ἐπὶ αἰῶνες. Οἱ ᾽Αλεξανδρινοὶ χρειάστηκαν γι᾿ αὐτὴν τὴν ἐργασία τρεῖς αἰῶνες. Πῶς νὰ φαντασθοῦν, ὅτι ἀπόγονός τους, ὀνόματι Βερυβάκης, θὰ ἔκρινε τὴν ἐργασία τους περιττὴ καὶ θὰ τὴν ἀπέρριπτε ἐν μιᾷ νυκτί!

Ὁ λόγος τῆς εἰσήγησής μου, θά ᾽θελα νά ᾽ναι λόγος ὑπὲρ τῆς ἐπιστροφῆς τῶν τόνων. Στέκω ἀντίθετος πρὸς τὸ μονοτονικό. Μεταβάλλει τὴν γλῶσσα σὲ δάσος καμμένο κι ὄχι μόνο ἀπὸ ὀπτικῆς πλευρᾶς. Διαφοροποιεῖ βαθύτερα τὴν ἀντίληψή μας γιὰ τὴν γλῶσσα, τὴν ὁποία ὑποβιβάζει σὲ κώδικα τῆς τροχαίας, ἀγνοώντας ὅτι δὲν μιλᾶμε γιὰ νὰ πληροφορήσουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, διότι ἂν ἦταν ἔτσι θὰ μᾶς ἀρκοῦσαν οἱ εὔγλωττες χειρονομίες τοῦ συμπαθοῦς κυρίου ποὺ στέκει πίσω ἀπ᾿ τὴν ἐκφωνήτρια τῆς ΕΡΤ στὸ δελτίο εἰδήσεων, ἀπευθυνόμενος σὲ κωφαλάλους.

Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2017

Φ. Σχοινᾶς: Ὁ ἅγιος Πορφύριος καί ἡ ἀρχαία ἑλληνική γλῶσσα

Φώτης Σχοινᾶς
 
  Ὁ ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης εἶναι ἕνας σύγχρονος ἅγιος καὶ μάλιστα ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ἁγίους ὅλων των ἐποχῶν, ὅπως ἀποφάνθηκε σύγχρονος ἐπίσκοπος. Ὄχι ἕνας ἁπλὸς ἅγιος, ἀλλὰ ἕνας ἅγιος σχεδὸν πάνσοφος μὲ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅπως ἔχει γραφεῖ «ὁ πατὴρ Πορφύριος κατεῖχε νοῦ δυνάμενο νὰ ὑπερίπταται πάνω ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς καὶ νὰ κατέρχεται ἕως τὶς ἀβύσσους, νοῦ παντοδύναμο μὲ τὴ Θεία Δύναμη, παντεπόπτη μέσα στὸ θεῖο Φῶς, παντογνώστη μέσα στὴν ἔνθεη Γνώση. Μὲ τὴν ἐνορατική του δύναμη, τὰ τοῦ ἀνθρώπου, τὰ ὁποῖα δὲν γνωρίζει “εἰ μὴ τὸ πνεῦμα τὸ τοῦ ἀνθρώπου”, ἐκεῖνος τὸ γνώριζε μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ». (Χρυσοστόμου Μοναχοῦ Διονυσιάτου, Θεὸς Λόγος καὶ ἀνθρώπινος λόγος, Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Διονυσίου, Ἅγιον Ὅρος 1998, σελ. 449).
Ἀποτελεῖ ξεχωριστὸ ἐνδιαφέρον λοιπὸν νὰ δοῦμε τὶς ἀπόψεις ἑνὸς τόσο θεοφωτίστου νοῦ γιὰ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλώσσα.Νομίζω ἀναγκαῖο νὰ σημειώσω ὅτι παρουσιάζω μόνον ὅσες ἐγὼ ἐγνώρισα καὶ αὐτὲς ἐλλειπτικὰ λόγω στενότητος χώρου. Μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν καὶ ἄλλες, ἐξίσου ἢ περισσότερο ἐνδιαφέρουσες.
Ὁ ἅγιος Πορφύριος θεωρεῖ πολὺ σημαντικὸ πράγμα τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλώσσα. Καὶ τοῦτο γιατὶ σὲ αὐτὴ τὴ γλώσσα ἔχουν γραφεῖ πρωτογενὼς πολὺ σπουδαία πράγματα καὶ βαθιὰ νοήματα καὶ κυρίως γιατὶ σὲ αὐτὴ τὴ γλώσσα διετυπώθη πρωτογενὼς τὸ σωτηριολογικὸ μήνυμα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Θεωρεῖ ὅτι ἡ τυχὸν ἐγκατάλειψή της συνεπάγεται μεγάλη πνευματικὴ πτώχευση καὶ ἔνδεια. Ὠσαύτως εἶναι τῆς γνώμης ὅτι τὰ παιδιὰ ἔπρεπε νὰ μαθαίνουν τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλώσσα: «Ἡ γλώσσα εἶναι σπουδαῖο πράγμα. Ἔχουν πεῖ τόσο βαθιὰ πράγματα σ- αὐτὴ τὴν γλώσσα καὶ δὲν πρέπει ἐμεῖς νὰ τὴν ἀφήσουμε, γιατὶ θὰ φτωχύνουμε πολύ. Θὰ καταργηθοῦν ὅλα, ἀλλὰ ὕστερα ἀπὸ χρόνια οἱ ἄνθρωποι θὰ ἀναζητήσουν πάλι τὴν παλιὰ γλώσσα καὶ τὰ κείμενα ἐκεῖνα. Γιατὶ θὰ κουραστοῦν, θὰ ἀδειάσουν. Ἡ λέξη ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ παλιὸς ἔχει σημασία. Ἡ φράση “μέσα στὸν Χριστὸ” διαφέρει ἀπὸ τὴν φράση “ἐν τῷ Χριστῷ” ἢ “ἐν Χριστῷ” καὶ ἂς φαίνεται ὅτι εἶναι τὸ ἴδιο. Λοιπόν, ἔπρεπε νὰ συνεχίσουν νὰ μαθαίνουν τὰ ἀρχαῖα τὰ παιδιὰ καὶ οἱ λογοτέχνες, οἱ ποιητὲς ἂς ἔγραφαν στὴν νέα, ὅπως θέλουν, καὶ ἂς τοὺς διαβάζουν τὰ παιδιὰ καὶ ὅλοι. Ἐκείνη τὴν γλώσσα ὅμως νὰ μὴν τὴν ἀφήναμε, δὲν ἔπρεπε. Φτωχαίνουμε πολὺ» (Μαθητεύοντας στὸν Γέροντα Πορφύριο, ἐκδ. Σταμούλη, Ἀθήνα 2011, σελ. 289-290. Ἐπίσης βλ. Ἄννας Κωστάκου, Συνομιλώντας μὲ τὸν Γέροντα Πορφύριο, 2η ἔκδοση, ἐκδόσεις Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι 2014, σελ. 103-104). Αὐτὸ ποὺ ἐμφαντικῶς τονίζει ὁ θεοφώτιστος Γέροντας εἶναι ὅτι φτωχαίνουμε πολὺ πνευματικὰ μὲ τὴν ἐγκατάλειψη τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας.

Τετάρτη 1 Νοεμβρίου 2017

Τα Ορεστειακά

Το πρόγραμμα της παράστασης


Ως Ορεστειακά έμειναν στην ιστορία οι αιματηρές συγκρούσεις που σημειώθηκαν το Νοέμβριο του 1903 για την προάσπιση της αρχαίας ελληνικής παράδοσης, με αφορμή την παράσταση της «Ορέστειας» του Αισχύλου μεταφρασμένης στη δημοτική. Αποτέλεσαν συνέχεια των Ευαγγελικών και εκφράζουν με τον πιο διάχυτο τρόπο την ιδεολογική σύγχυση και τις εθνικές ανησυχίες που μάστιζαν την περίοδο εκείνη τον ελληνικό λαό: Από τη μια ανδρωμένο το κίνημα του δημοτικισμού και από την άλλη το μέτωπο του συντηρητισμού που καιροφυλακτούσε.
Το οξύμωρο των «ορεστειακών» συλλαλητηρίων ήταν ότι ενώ το χρηματοδοτούμενο από το βασιλιά Γεώργιο Α' Βασιλικό Θέατρο κάνει ένα νεωτεριστικό άνοιγμα, αποφασίζοντας να χρηματοδοτήσει αρχαίο θέατρο σε μετάφραση, έχει απέναντί του το Πανεπιστήμιο και τη δήθεν προοδευτική φοιτητική πρωτοπορία που υπερασπιζόταν συντηρητικές απόψεις.
Ύστερα από 2.461 χρόνια, όπως υπενθύμιζε εφημερίδα της εποχής, η «Ορέστεια» ανέβηκε από το Βασιλικόν (Εθνικό σήμερα) Θέατρο, υπό τη φωτισμένη καθοδήγηση του Στέφανου Στεφάνου, διευθύνοντα γραμματέα του θεάτρου και πρωτοπόρου ποιητή, μεταφρασμένη σε απλή νεοελληνική γλώσσα (συντηρητική δημοτική) από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Γεώργιο Σωτηριάδη -«ευρυμαθούς ελληνιστού και διαπρεπούς αρχαιολόγου».

Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2017

Το ηροστράτειο σύνδρομο και η κυρία Ρεπούση

O ΗΡΟΣΤΡΑΤOΣ ΚΑΙ Η ΚΥΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ

Ο Ηρόστρατος έζησε στην Έφεσο κατά τον 4ο αιώνα π.χ. Είχε διακαή πόθο να γίνει διάσημος. Δεν είχε όμως τις δυνατότητες να αναδειχθεί στη φιλοσοφία, στην επιστήμη, στην πολιτική. Κατέφυγε λοιπόν σε κάτι πρωτόγνωρο : έβαλε φωτιά στον περίφημο ναό της Αρτέμιδος. Τιμωρήθηκε βέβαια με θάνατο και απαγορεύτηκε η μνεία του ονόματός του. Ωστόσο, ο Ηρόστρατος πέτυχε τον στόχο του αφού παρέμεινε διάσημος ύστερα από 2400 χρόνια.

Δεν γνωρίζω κάποιον σύγχρονο ματαιόδοξο που να έχει βάλει φωτιά στην Μητρόπολη της Αθήνας ή να έχει προσπαθήσει να ανατινάξει τον Παρθενώνα, με σκοπό να γίνει διάσημος. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι να γίνει κανείς διάσημος, όπως π.χ. η προσβολή «ιερών και οσίων» . Κάτι τέτοιο νομίζω ότι επιχείρησε η κ. Ρεπούση και το πέτυχε με τις αλλαγές που επιχείρησε στην ιστορία και στην γλώσσα μας.
Ποιος θα γνώριζε την κυρία Ρεπούση αν δεν είχε εισαγάγει την περίφημη Ιστορία της Έκτης Δημοτικού το 2007 ;

Το βιβλίο αυτό προκάλεσε καταιγισμό αντιδράσεων, όχι μόνο για τον αναφερόμενο «συνωστισμό» των κατοίκων της Σμύρνης στα πλοία που τους μετέφεραν από τη Σμύρνη στην Αθήνα, αλλά και για άλλα σημεία αυτού του βιβλίου.

Εντύπωση κάνει, π.χ., ότι οι άγριες σφαγές αμάχων στη Χίο και στα Ψαρά, αναφέρονται απλώς ως «καταστροφή των νήσων από τον Οθωμανικό στόλο, που απαντά στα προβλήματα που του δημιούργησαν.» Αποσιωπούνται οι απάνθρωπες σφαγές που είχαν συγκλονίσει την Ευρώπη και ενέπνευσαν διάσημους καλλιτέχνες. Έτσι, έχουμε τον θαυμάσιο πίνακα του Delacroix «η σφαγή της Χίου». Από τη μεριά του, ο Victor Hugo έγραψε το υπέροχο ποίημα : «L’enfant Grec aux yeux bleus» – το Ελληνόπουλο με τα γαλανά μάτια, που δεν ζητούσε τίποτα άλλο παρά μπαρούτι και βόλια για να πολεμήσει το δυνάστη σφαγέα.

Σάββατο 5 Αυγούστου 2017

Για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών


Ο Αντώνιος Α Αντωνάκος στην εκπομπή του Μάνου Τσιλιμίδη στον Real fm 97.8 (21/06/2016) Για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και τις δηλώσεις του κ. Φίλη

ΑΛΛΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΜΕ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Α. ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ:

Κυριακή 30 Ιουλίου 2017

Συντηρητισμού εγκώμιον

Τάκης Θεοδωρόπουλος
 
Οταν οι μισοί αντιμετωπίζουν την κλασική αρχαιότητα σαν βάρος και οι άλλοι μισοί σαν εθνικό φυλαχτό, ιερό σκήνωμα, είναι φυσικό η μετάδοση της γνώσης της να κακοποιείται με τον τρόπο που την κακοποιεί η μέση εκπαίδευση. Κάποτε τουλάχιστον στο σχολείο μπορεί να μην εμβαθύναμε στα πολιτισμικά επιτεύγματα των Ελλήνων και των Ρωμαίων, τουλάχιστον όμως μαθαίναμε κάποια αρχαία ελληνικά. Αλλοι περισσότερα άλλοι λιγότερα. Η δικτατορία που κατήργησε την μεταρρύθμιση του Παπανούτσου επανέφερε τη διδασκαλία της αρχαίας Ελληνικής από την Α΄ γυμνασίου. Δεν ήμουν άριστος μαθητής, απλώς καλός, και μέσα μου ήμουν διχασμένος. Ο αριστερός συρμός της ηλικίας μου τα αντιμετώπιζε ως τμήμα της ιδεολογίας του καθεστώτος, πλην όμως κυκλοφορούσαν και βιβλία του Λεκατσά, ο περίφημος «Επίκουρος» του Θεοδωρίδη, τα οποία κάθε άλλο παρά «δεξιά» μπορούσαν να χαρακτηρισθούν. Μυριζόμασταν ότι το ζήτημα ήταν πολυπλοκότερο από ό,τι μας υποχρέωνε να πιστέψουμε ο πολιτικός μας μανιχαϊσμός.
 
Τα αρχαία ελληνικά έμαθα να τα εκτιμώ στη διάρκεια των σπουδών μου στο Παρίσι. Στον πρώτο κύκλο είχα γραφτεί στο τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας, κοινώς σύγχρονης, παρ’ όλ’ αυτά οι αναφορές στην αρχαία ελληνική και τη λατινική γραμματεία ήσαν συνεχείς. Τη δεύτερη δεν την είχα ποτέ διδαχθεί, η πρώτη όμως, παρά τα κενά, μου ήταν οικεία. Είναι από τα λίγα πράγματα για τα οποία έχω μετανιώσει στη ζωή μου. Αν ξανάρχιζα σπουδές, θα γραφόμουν στα «Κλασικά Γράμματα». Εκεί, αν μη τι άλλο θα βελτίωνα τα λατινικά μου, παρ’ ό,τι ήταν ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα και στη Συγκριτική Λογοτεχνία. Κι όμως, με τα αρχαία ελληνικά που έμαθα στο ελληνικό λύκειο της εποχής, έγινα δεκτός για διδακτορικό από τον Βιντάλ Νακέ στο τμήμα «Κοινωνικής ανθρωπολογίας του ελληνορωμαϊκού κόσμου». Με λίγη παραπάνω προσπάθεια μπορούσα να διαβάσω και Ιπποκράτη και Ευριπίδη στο πρωτότυπο. Το θέμα της διατριβής μου ήταν «H γυναίκα και η νόσος στους τραγικούς», οπότε μου χρειάζονταν και οι δύο.

Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017

Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ

Γράφει: Ἄγγελος ΕΛΕΦΑΝΤΗΣ

(Δημοσίευση: 30 Μαΐου 2008) Ἕνα σημαντικὸ κείμενο γιὰ τὴν πορεία τῆς ἑλληνικῆς γλῶσσας ἀπὸ τὸν πὰντοτε φωτισμένο Ἀγγελο Ἐλεφάντη. Κρούει τὸν κώδωνα, ἀκούει κανεὶς; Γιὰ πόσο ἆραγε ἀκόμη, θὰ κωφεύουμε, γιὰ πόσο θὰ θεωροῦμε ὅτι μὲ τὴν λαίλαπα τοῦ Κρατικοῦ Δημοτικισμοῦ τάχα "ἔκλεισε τὸ γλωσσικὸ θέμα";

Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ κινδυνεύει! Δεν είναι μόνον γλωσσομύντορες και γνωστοί θρηνωδοί που βλέπουν θανάσιμους κινδύνους να απειλούν τη γλώσσα, όπως η «λεξιπενία» των νέων, ο εκλατινισμός της γραφής, η βίαιη εισβολή ξένων λέξεων, ο αφελληνισμός, το ξέκομμα από τις ρίζες και την τρισχιλιετή διαχρονία της ελληνικής γλώσσας...

...Τώρα προστίθενται και όσοι, όχι χωρίς βάση είναι αλήθεια, βλέπουν ότι οι εθνικές γλώσσες, ιδιαίτερα των μικρών εθνών, όπως το ελληνικό, είναι καταδικασμένες σε αλλοίωση και τελική εξαφάνιση μέσα στη χοάνη της παγκοσμιοποίησης, στην οποία επελαύνει ο οδοστρωτήρας των αγγλικών και η επικράτηση της οικουμενικής «τεχνοαγγλικής». 

Και, επιπλέον, επισημαίνεται ο κίνδυνος οτι ακόμη κι αυτή η ίδια η αγγλοφωνία νοθεύεται από μιαν άλλη υπερκείμενη γλώσσα της εικονογραφημένης πληροφορικής. Διότι το νέο επικοινωνιακό ιδεώδες, εικονικό και τυποποιημένο, κωδικό και τεχνικιστικό, στερεότυπο και πάνω απ' όλα «υπερεπικρατειακό» αφαιρεί από τις γλώσσες τον συμβολικό και τον εκφραστικό τους φωτοστέφανο. Αν, ακολουθώντας τον Βάλτερ Μπένγιαμιν, θεωρήσουμε ότι «η γλώσσα είναι, σε κάθε περίπτωση, όχι μόνον κοινοποίηση του κοινοποιήσιμου», τότε η απίσχανση της γλώσσας, ο περιορισμός της σε αποκλειστικά επικοινωνιακές λειτουργίες και η έκπτωση όλων των εκφραστικών της στοιχείων οδηγεί σε μια νέα πραγματικότητα που ο Κων/νος Τσουκαλάς περιγράφει ως εξής: «αποδυναμώνεται η αξία του επιχειρήματος, η δύναμη της ρητορικής, μια ολόκληρη παράδοση λόγου και τέχνης που ανατρέχει στην αρχαία πόλη και στον Μεσαίωνα κινδυνεύοντας να πνιγεί στους τυποποιημένους μαιάνδρους του Microoft. Και εν κατακλείδι, πάλι κατά τον Τσουκαλά, «οι εθνικές γλώσσες κινδυνεύουν να μετατραπούν σε εκλεκτικά παρεφθαρμένες διαλέκτους μιας άτυπης και απλώς «χρηστικής» οικομενικής τεχνοαγγλικής και σε αποδυναμωμένα παιχνίδια που επιβιώνουν προς τέρψιν των φιλολόγων, των ποιητών και των αμετανόητων εκκεντρικών.

ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ τα πράγματα; Είναι βάσιμη η πρόβλεψη ότι οι εθνικές γλώσσες, άρα και η ελληνική, κινδυνεύουν να μετατραπούν σε παρεφθαρμένες διαλέκτους μιας άτυπης τεχνοαγγλικής και σε αποδυναμωμένα παιχνίδια προς τέρχιν φιλολόγων, ποιητών και εκκεντρικών; Έχει νόημα να αντιπαρατεθεί μια άλλη «πρόβλεψη» ότι η ελληνική γλώσσα ποτέ δεν πεθαίνει και ξανά προς τη δόξα τραβά;

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΜΕΡΙΚΑ χρόνια σε ένα συνέδριο άκουγα κάποια γλωσσοκοινωνιολόγο και πανεπιστημιακό να προφητεύει ότι σε εκατό χρόνια πάνω-κάτω, ίσως σε διακόσια, τα ελληνικά δεν θα υπάρχουν πια. Δεν με ξένισε τόσο η κατηγορηματικότητα της προφητείας. Άλλωστε, όπως η ίδια η γλωσσοκοινωνιολόγος δεν θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει την πρόβλεψή της άλλο τόσο κι εγώ δεν θα μπορούσα να τη διαψεύσω. Ξέρουμε άλλωστε· χιλιάδες γλώσσες, διάλεκτοι, ιδιώματα και ντοπιολαλιές έχουν εξαφανιστεί, αλλοιωθεί ή μεταμορφωθεί, ανάμεσά τους ένδοξες γλώσσες όπως τα λατινικά ή τα αρχαία ελληνικά. Γιατί όχι και οι σύγχρονες εθνικές γλώσσες, ιδίως αυτές με τους λίγους ομιλητές, αν πράγματι υπάρχουν ισχυρές και ακαταμάχητες αιτίες που ωθούν προς την εξαφάνισή τους ή τη μετάλλαξή τους σε «παρεφθαρμένες διαλέκτους μιας άτυπης τεχνοαγγλικής»; Εκείνο όμως που ξενίζει περισσότερο σ' αυτές τις «προβλέψεις», περισσότερο και από ένα είδος προφητισμού που τις διακρίνει, είναι ο τελεολογικός τους χρακτήρας, ένα είδος αναπότρεπτης νομοτέλειας. Κάτι σαν μοίρα που βαραίνει πάνω στις γλώσσες και τους πολιτσμούς, μπροστά στην οποία η οποιαδήποτε αντίσταση είναι μάταιη και εν τέλη η εμμονή ορισμένων, έστω κι αν αυτοί οι ορισμένοι είναι ολόκληρα έθνη, δεν είναι παρά νοσταλγία, ρομαντισμός, αναχρονισμός, εκκεντρικότητα ή και, ευθεώς, συντηρητισμός. Ή διαφορετικά, η ίδια η «πρόβλεψη» δεν προβλέπει την αντίσταση, άρα μια διαφοερτική προοπτική, αλλά την προσαρμογή στη νέα κατάσταση πραγμάτων, ακόμη κι αν, όπως ο Κ. Τσουκαλάς, δεν επιχαίρει για τις μελλούμενες εξελίξεις.