Η Κρίση στην Μέση Ανατολή και τα Ξεχασμένα Παιδιά του Βυζαντινού Κόσμου

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη

Ο πρόσφατος βομβαρδισμός, που χαρακτηρίστηκε έγκλημα πολέμου από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στο ιστορικό ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Πορφυρίου στην Γάζα και η ηρωϊκή στάση του Αρχιεπισκόπου Τιβεριάδος Αλεξίου δίπλα στο ποίμνιό του έφερε στο φως της δημοσιότητας ένα ξεχασμένο ζήτημα: την τύχη των χριστιανικών μειονοτήτων της Μέσης Ανατολής, που ζουν υπό το κράτος του φόβου στις αρχές του 21ου αιώνα.

Ένα ζήτημα που θα έπρεπε να ευαισθητοποιεί ιδιαίτερα εμάς τους Έλληνες (Ρωμιούς) διότι αυτοί οι χριστιανικοί πληθυσμοί της περιοχής είναι κατευθείαν παιδιά του Βυζαντίου.

Το εξ αρχής ελληνοποιημένο Βυζάντιο περιελάμβανε τον χώρο της μητροπολιτικής Ελλάδας, την Μικρά Ασία και μεγάλο μέρος των ελληνιστικών επαρχιών της Μέσης Ανατολής. Όλοι ανεξαιρέτως οι γειτονικοί λαοί αναγνώριζαν την ελληνικότητα σε αυτό. Οι Βόρειοι και οι Δυτικοευρωπαίοι αποκαλούσαν τους υπηκόους της Αυτοκρατορίας «Γραικούς», όπως έκαναν πάντα με τους Έλληνες. Για τους ανατολικούς λαούς, το «Ρωμιός» αντικατέστησε το «Έλληνας» ή, το πιο γνωστό, «Γιουνάν» (Ίωνας), το οποίο εννοιολογικά είναι το ίδιο πράγμα.

Η θρησκεία αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του μεσαιωνικού πολιτισμού. Ειδικά, όμως, για το Βυζάντιο, η θρησκεία αποτέλεσε τον άξονα γύρω από τον οποίο κινήθηκε όλη η ιδεολογική, πολιτιστική και πολιτική ζωή του.

Οι θεολογικές συζητήσεις και αντεγκλήσεις του 2ου και 3ου αιώνα προετοίμασαν το έδαφος για τις μεγάλες διαμάχες του 4ου αιώνα μ.Χ., στην διάρκεια των οποίων διατυπώθηκε η ορολογία του περί Τριάδος δόγματος, που ισχύει ως σήμερα στον χριστιανικό κόσμο.

Το θεμελιώδες ζήτημα της Χριστολογίας στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ήταν η έκταση και ο χαρακτήρας της σχέσης μεταξύ Θεού και ανθρώπου στο πρόσωπο του Χριστού. Από πολύ νωρίς, εκείνοι που αποκαλούσαν τον Ιησού «Κύριο» διαφωνούσαν ως προς το αν ο θεϊκός ή ο ανθρώπινος χαρακτήρας Του ήταν ο πιο θεμελιώδης.


Ομάδες πιστές σε αυτές τις αντίθετες δοξασίες περί Χριστού άρχισαν να δημιουργούνται από το τέλος της εποχής της Καινής Διαθήκης. Από την μια πλευρά, δρούσαν εκείνοι που τόνισαν τη Θεϊκή ιδιότητα σε τέτοιο βαθμό που αρνήθηκαν ακόμη και ότι είχε ανθρώπινο σώμα, πολύ λιγότερο ανθρώπινη διάνοια. Από την άλλη, ορισμένοι τόνισαν τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του Ιησού.

Ανατροπή του σκηνικού των τελευταίων πενήντα ετών στη Μέση Ανατολή

Του Κώστα Ράπτη από το capital.gr

Στην Μέση Ανατολή σημειώνεται μία ανατροπή που θα σαρώσει όλες τις σταθερές των τελευταίων πενήντα ετών. Και αυτή δεν είναι η συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την οποία ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα με μεγάλη ικανοποίηση ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Σύμφωνα με τον βετεράνο Βρετανό ανταποκριτή στη Μέση Ανατολή και συγγραφέα Πάτρικ Κόμπερν, η σημασία της συμφωνίας αυτής υπερτονίζεται, προκειμένου οι πρωταγωνιστές της να αποσπάσουν τα επιδιωκόμενα οφέλη στην εσωτερική πολιτική τους σκηνή. Ωστόσο, η συνεργασία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με το Ισραήλ έχει ένα παρελθόν πού πηγαίνει πολύ πιο πίσω από την πρόσφατη επισημοποίηση της σχέσης τους, ενώ αντίθετα η αναβολή της προγραμματιζόμενης προσάρτησης της Κοιλάδας του Ιορδάνη στο εβραϊκό κράτος, η οποία προβλήθηκε ως το αντίτιμο, είχε αποφασιστεί πριν από την ανακοίνωση της συμφωνίας. Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια εξεύρεσης μιας “λύσης δύο κρατών” στο Μεσανατολικό, την οποία υποτίθεται διαταράσσουν οι πρωτοβουλίες του Νετανιάχου και οι μεσολαβήσεις του Tραμπ, αποτελούσε κενό γράμμα.

Η πραγματικά ανατρεπτική εξέλιξη, η οποία επιταχύνεται από την πανδημία του κορονοϊού, έχει να κάνει με την απομείωση του οικονομικού βάρους των πετρελαϊκών μοναρχιών. Η δε ειρωνεία της τύχης θέλει την πολιτική τους κινητικότητα να εντείνεται, όπως το δείχνει και το παράδειγμα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ακριβώς στο έδαφος αυτής της αποδυνάμωσης.

Ούτως ή άλλως, οι κρατούντες της περιοχής επέδειξαν εξαιρετική αδυναμία στο να μεταφράσουν σε πολιτική ισχύ τον πλούτο που συσσώρευσαν από την πετρελαϊκή κρίση του 1973 και εξής. Αλλά και αυτός αρχίζει σταδιακά να εξαντλείται.