Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018

Πεύκο ή δρυς στο αττικό περιβάλλον;


Δασολόγου-Περιβαλλοντολόγου

Πολύ μελάνι εχύθη τελευταία για το είδος των δένδρων που πρέπει να επιλέγονται για την αναδάσωση των καμένων στην Αττική, μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική την 23η-7-2018. Και πολλοί ήταν εκείνοι που εξέφρασαν σκεπτικισμό ή αρνητισμό για τη δρυ, που προτείνονταν από άλλους. Για δε το πεύκο, οι περισσότεροι ήταν αρνητικοί. Μη σχετικοί οι περισσότεροι που μιλούσαν, μα και κάποιοι σχετικοί, διατύπωναν γνώμες κι ασκούσαν κριτική επί του θέματος. Ας δούμε τα πράγματα πώς έχουν.

Κατ’ αρχάς να επισημάνουμε ότι η δρυς είναι το φυτικό είδος που κάποτε κυριαρχούσε στην Αττική, όπως και σε όλη την Ελλάδα. “Δρυούσα” αποκαλούσε την Αττική ο Όμηρος. Η αλλαγή στη σύνθεση της βλάστησης στο αττικό περιβάλλον συνετελεσθη σταδιακά, με την υποχώρηση της δρυός και την επικράτηση της χαλεπίου πεύκης, που ως είδος λιτοδίαιτο κι ανθεκτικό στο ξηρό κι άνυδρο αττικό περιβάλλον, επικράτησε. Επήλθε δηλαδή μια δευτερογενής φυσική διαδοχή, με την επικράτηση ειδών λιγότερο απαιτητικών και με καλλίτερη προσαρμογή στις νέες συνθήκες που δημιούργησε η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Τούτο το πρόσταξε η φύση, με τη βοήθεια βεβαίως του συντελεστή ανθρώπου.

Το πεύκο συνεπώς, καλώς υπάρχει στα πλαίσια της συνέχειας των φυσικών περιβαλλόντων και δε μπορούμε να το αποβάλλουμε επεμβαίνοντας ανατρεπτικά στο οικοσύστημα· κάτι που θα συνιστούσε αντινομία. Ας το αφήσουμε λοιπόν στο φυσικό του ρόλο και ας μην το καταδικάζουμε στο πυρ το εξώτερον, επειδή ο άνθρωπος επενέβη στα περιβάλλοντά του με τρόπο ασυλλόγιστο· και το πληρώνει! Εξάλλου, για τις πυρκαγιές στα μεσογειακά περιβάλλοντα ευθύνεται σε ποσοστό πάνω από το 70% ο άνθρωπος (πυρκαγιές από πρόθεση ή από αμέλεια, χωρίς να συνυπολογίζεται σε αυτές το μεγαλύτερο μέρος από τις πυρκαγιές από άγνωστα αίτια, που είναι περί το 13%), ενώ από φυσικά αίτια το ποσοστό είναι πολύ μικρό (περίπου 3%).

Το πεύκο δε, είναι αυτό που ταυτίστηκε με τη φυσιογνωμία περιοχών, με τον πολιτισμό και την ιστορία τους· και τούτο αποτελεί μια βασική παράμετρο, που δεν πρέπει ν’ αγνοούμε.

Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει και ο ρόλος της δρυός στα ελληνικά μεσογειακά περιβάλλοντα, και δη στο αττικό, καθώς ιστορικά και περιβαλλοντικά τα χαρακτηρίζει. Το ερώτημα είναι εάν η δρυς μπορεί να επανέλθει με φυτεύσεις σε μέρη που καίγονται, αναβαθμίζοντας τα οικεία φυσικά περιβάλλοντα και μειώνοντας την ευφλεξιμότητά τους;

Η απάντηση, σ’ ό,τι αφορά την Αττική, είναι ναι υπό προϋποθέσεις, μετά βεβαίως από μελέτη των κλιματοεδαφικών συνθηκών του κάθε σταθμού εγκατάστασής της και της δυνατότητας φυτοκοινωνικής της ένταξης, η οποία θα περιληφθεί στη μελέτη αναδάσωσης που θα συνταχθεί, καθώς και των επιπτώσεων εισαγωγής της· κι όχι βάσει μιας γενικής αρχής (επαν)εισαγωγής της, κάτι που θα συνιστούσε ολίσθημα, με αποτυχίες φύτευσης και τυχόν επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον.

Εγκαταστάθηκε με επιτυχία η δρυς στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους, στο Χαϊδάρι, και δημιούργησε εκεί όμορφες συστάδες, εν γειτονία μάλιστα με το πεύκο, την εγκαταστήσαμε χωρίς πρόβλημα στο άλσος Ιλισίων…

Χωρίς λοιπόν ν’ αποβάλλουμε από τη λογική μας το πεύκο, ας δούμε και τη δρυ στις αναδασώσεις…

(στη φωτογραφία: συστάδα δρυός στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους, στο Χαϊδάρι)

Το τελευταίο όνειρο της γριάς Βελανιδιάς

 

Χανς Κρίστιαν Άντερσεν  


Στο δάσος, ψηλά στην απότομη ακτή, αντίκρυ στο ανοιχτό πέλαγος, έστεκε μια πολύ γριά βελανιδιά. Ήταν ακριβώς τριακοσίων εξή­ντα πέντε ετών, μα για το δένδρο, όλος αυ­τός ο καιρός δεν ήταν παρά μόνο μερικές δικές μας μέρες. Εμείς είμαστε ξύπνιοι τη μέρα και κοιμόμα­στε τη νύχτα και τότε βλέπουμε τα όνειρά μας. Το δένδρο είναι ξύπνιο τρεις ολόκληρες εποχές και κοιμάται μόνο σαν έρχεται o χειμώνας. Ο χειμώ­νας είναι η νύχτα της – ύστερα από μια ατέλειωτη μέρα που τη λένε άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπω­ρο. 

Πολλά ζεστά καλοκαιρινά πρωινά, τα Εφήμερα, αυτές οι μυγούλες που ζουν μονάχα μια μέρα, χόρευαν ολόγυρα στην κορφή της, χαρούμενα κι ευτυ­χισμένα, και ύστερα ακουμπούσαν για μια στιγμή σε κάποιο δροσερό, πράσινο φύλλο της Βελανι­διάς. Και τότε η Βελανιδιά έλεγε:

 «Καημένη μυγούλα! Ολόκληρη η ζωή σου είναι μια μέρα! Πόσο σύντομη είναι και πόσο θλιβερή!» 

«Θλιβερή! Γιατί το λες αυτό;» απαντούσε τότε το Εφήμερο. 

«’Όλα γύρω μου είναι πλημμυρισμένα από φως, ζεστασιά και ομορφιά, κι εγώ είμαι πολύ ευτυχισμένο!»,

«’Όμως κρατούν μια μονάχα μέρα, κι ύστερα χά­νονται!» «Χάνονται!» είπε το Εφήμερο. 

«Τι θα πει χάνο­νται; Χάνεσαι κι εσύ;» 

«’Όχι. Εγώ θα ζήσω ίσως χιλιάδες δικές σου μέ­ρες, και η δική μου η μέρα κρατάει ολόκληρες επο­χές. Είναι τόσο μεγάλη, που είναι αδύνατο να το καταλάβεις». 

«’Όχι; Τότε δεν σε καταλαβαίνω κι εσένα. Λες πως έχεις χιλιάδες δικές μου μέρες μα έχω κι εγώ χιλιάδες στιγμές για να ‘μαι χαρούμενο κι ευτυχι­σμένο. Θα σβήσει όλη η ομορφιά αυτού του κόσμου όταν πεθάνεις;» 

«’Όχι», αποκρίθηκε το δένδρο. «Θα κρατήσει πολύ ακόμα, πολύ περισσότερο ίσως απ’ όσο μπορώ να λογαριάσω»

«Τότε λοιπόν η ζωή μας κρατάει το ίδιο, μόνο που εμείς τη μετράμε διαφορετικά». 

Παρασκευή 3 Αυγούστου 2018

Κλιματική αλλαγή


Κλιματική αλλαγή , στον απόηχο των φονικών πυρκαγιών του Ιουλίου. 

Από τον Φεβρουάριο, κάτι πολύ περίεργο συμβαίνει στο κλίμα της Ευρώπης. Πάνω από τη Βρετανία και τη Σκανδιναβία έχει εγκατασταθεί ένα υψηλό βαρομετρικό, που εμποδίζει τους δυτικούς ανέμους (jet stream) να φυσήξουν στη Βόρεια Ευρώπη και κρατά μακριά τα βαριά σύννεφα του Ατλαντικού. Το φαινόμενο έγινε πιο έντονο την άνοιξη, ενώ έχει κορυφωθεί τους τελευταίους δύο μήνες, με την ξηρασία να καταρρίπτει το ρεκόρ της χειρότερης χρονιάς, του 2003.

Τρίτη 31 Ιουλίου 2018

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ-ΦΥΤΕΥΟΥΜΕ ΒΕΛΑΝΙΔΙΕΣ!-Της Αντιγόνης Ιωαννίδου

Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να  γίνουν μέλη της κοινότητας ΕΔΩ

Φωτογραφία της ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ.

Της Αντιγόνης Ιωαννίδου


Αγαπητές φίλες και φίλοι στο Facebook 

H ανταπόκριση σε μια σχετική ανάρτησή μου σχετικά με την ιδέα της ανάδειξης των πλεονεκτημάτων της βελανιδιάς έναντι άλλων δένδρων, όπως το πεύκο, για την θωράκιση του ελληνικού περιβάλλοντος, ξεπέρασε κάθε προσδοκία κι αυτό με γέμισε αισιοδοξία και ενθουσιασμό! Γύρω στα 2.500 άτομα, δήλωσαν ότι τους άρεσε και πάνω από 1.900 την κοινοποίησαν! Ανάμεσά τους και σημαντικοί καθ’ ύλην αρμόδιοι φορείς, όπως ο Σύλλογος Δασολόγων Ελλάδας του Δημοσίου. Πρόσωπα με περιβαλλοντικές ανησυχίες αλλά και κομβικοί άνθρωποι από τις τέσσερις άκρες της χώρας μας, ακόμη και από την Κύπρο, ακτιβιστές, ενώσεις παραγωγών, απέδειξαν ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μία πρωτόγνωρη μαζικότητα που δεν θα έπρεπε δεδομένων και των συνθηκών να την αφήσουμε αναξιοποίητη. 

Στην χώρα μας, για πολλούς και διάφορους λόγους, καταγράφεται η πολλαπλά ανησυχητική μείωση των υπαρχόντων δασών! Οι προοπτικές για το μέλλον είναι δυσοίωνες καθώς οι απειλές διαρκώς αυξάνονται και εντείνονται. Η ανάγκη στήριξης της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος με τη δημιουργία "ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΤΕΙΧΩΝ", προβάλλει περισσότερο επείγουσα και επιτακτική από ποτέ. 

Η συγκλονιστική σας παρουσία με εμψυχώνει να πιστεύω ότι τώρα πρέπει και μπορούμε να μετατρέψουμε τη συμφορά σε ευκαιρία! Τώρα που νιώθουμε όλοι συντετριμμένοι καθώς είμαστε εμείς και ο τόπος μας που πληρώνουμε το κόστος της ανυπαρξίας κεντρικών πολιτικών, την απρονοησία, τις λανθασμένες επιλογές των κομβικών θεσμών και προσώπων, τον ωχαδερφισμό των αρμοδίων αλλά και του απλού πολίτη, την απουσία της τοπικής Αυτοδιοίκησης, την εντελώς προσχηματική και εξοργιστική απόσειση των ευθυνών εκείνων που θα έπρεπε να έχουν την ευαισθησία να τις αναλάβουν έγκαιρα και ουσιαστικά ! Πρόκειται για τις ζωές μας! 

Εμείς οι σημερινοί Έλληνες, έγκλειστοι στην πρωτοφανή μας απόσυρση και απομόνωση στον ατομικό μας μικρόκοσμο, εγκαταλείψαμε ο ένας τον άλλο και αποποιηθήκαμε το "εμείς", ως τον φυσικό μας ανθρώπινο χώρο! Δεν αλλοιώθηκε, όμως, η ουσία μας! Κάθε έκτακτη ανάγκη μάς βρίσκει παρόντες για να συνδράμουμε και να δείξουμε την αλληλεγγύη μας. Έχουμε αποθέματα ευαισθησίας κι αξιοπρέπειας! Γιατί να τα ανασύρουμε όμως "κατόπιν εορτής"; 

Καιρός να ανακτήσουμε το σεβάσμιο πρόσωπό μας με την ευαισθητοποίηση και επανεμφάνισή μας στο προσκήνιο των κοινών πρωτοβουλιών και δράσεων! Να αναλάβουμε την ευθύνη μας απέναντι στα "δημόσια πράγματα" και να αναγνωρίσουμε τη μεγαλύτερη σημασία τους για την προσωπική μας ευτυχία από ό,τι τα ιδιωτικά μας αποκτήματα! Να δείξουμε δρόμους ευθύνης στις νεότερες γενιές και να τις φέρουμε κοντά μας! Τώρα πρέπει να τους δώσουμε τις ευκαιρίες να γίνουν ενεργοί πολίτες! Αν χάσουμε κι αυτό το τρένο, χάνουμε και την Ελλάδα μας και τα παιδιά μας! Όμως δεν θα επιτρέψουμε να συμβεί αυτό! Προχωράμε στην αυτοοργάνωσή μας και συστρατευόμαστε! 

Αυτό είναι το κάλεσμα, αυτός ο σκοπός! Εύχομαι να σπεύσουν πολλοί και ενθαρρύνομαι να πιστεύω πως έτσι θα γίνει, και αυτό αποδεικνύει η ανεπανάληπτη ανταπόκριση σας στο κάλεσμα για διάλογο για τα πλεονεκτήματα της βελανιδιάς. Σάς περιμένουμε όλους γιατί όλοι είστε μοναδικοί, όλοι σημαντικοί και όλοι έχετε πληγές που ματώνουν! Δεν μάς άξιζε αυτή η ταπείνωση! Είμαστε εδώ και θα αναστρέψουμε την πορεία!


ΚΑΛΗ ΑΡΧΗ! 

Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να  γίνουν μέλη της κοινότητας ΕΔΩ

Πέμπτη 26 Ιουλίου 2018

ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ: ΒΕΛΑΝΙΔΙΕΣ, Η ΜΟΝΗ ΛΥΣΗ!

Φωτογραφία της ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ.


Κάθε φορά που πυρκαγιές κατακαίνε τα δάση μας προκαλώντας ανυπολόγιστες καταστροφές, θυμάμαι το φίλο μου Μανώλη Θεοδωρίδη και την Αυστριακή γυναίκα του που πρώτοι, πριν κάποιες δεκαετίες ανάδειξαν την υπεροχή της βελανιδιάς έναντι του τόσο εύφλεκτου πεύκου! 

Πρώτα πρώτα η βελανιδιά είναι δέντρο απόλυτα συμβατό με το ελληνικό τοπίο. Η κυρία Θεοδωρίδου μελέτησε τις πηγές και απόδειξε πως στην αρχαιότητα στο περιβάλλον της χώρας μας κυριαρχούσαν οι βελανιδιές! 
Πέρα από αυτό η βελανιδιά είναι δέντρο που δεν καίγεται! Απόδειξη μια συστάδα βελανιδιών στα Κιούρκα που σώθηκαν μόνο αυτές, όταν η φωτιά κατέκαυσε τα πάντα γύρω! 
Ύστερα η βελανιδιά δεν απλώνει τις ρίζες της επιφανειακά, αλλά τις βυθίζει κάθετα με αποτέλεσμα το δέντρο να είναι πιο γερά στηριγμένο, να συγκρατεί το χώμα στο έδαφος και το κυριότερο να κατακρατεί πολύ περισσότερο νερό, εμπλουτίζοντας κατά πολύ τον υδροφόρο ορίζοντα. Τα φύλλα της άγριας βελανιδιάς δεν πέφτουν το καλοκαίρι και προσφέρουν δροσιά και προστασία. 

Ο Μανώλης Θεοδωρίδης αγωνίζεται να κάνει γνωστά τα πλεονεκτήματα του δέντρου. Οι αυτοδιοικητικοί δεν πείθονται. Κανείς δεν τον στηρίζει! Μόνος του φυτεύει χιλιάδες δενδρύλλια, μαζεύει και διαθέτει τσουβάλια με βελανίδια, δίνει διαλέξεις, οργανώνει σποροφυτεύσεις και δενδροφυτεύσεις στις οποίες συμμετέχει και ο ίδιος! 
Θα ενδιαφερθεί κανείς; Ένας πολίτης έχει μια πολύ σοβαρή πρόταση και του χρωστούν μιαν απάντηση!