Του Βασίλη Λαμπόγλου
Τα παλιά τα χρόνια πολλές εγκυμονούσες γυναίκες ακουμπούσαν την εικόνα του Αγίου Ελευθερίου (που εορτάζει σήμερα) στη κοιλιά τους,καθώς προσδοκούσαν τη "καλή λευτεριά"που προσφέρει ο Άγιος Ελευθέριος και θεωρείται βοηθός των εγκύων γυναικών. Βέβαια πριν τον τιμώμενο Άγιο,
30 παππούδες πίσω ,οι γυναίκες της εποχής και στα ίδια μέρη,προσφεύγαν στην Ειλήθυια(Λυτηρία ή και Ελευθούσα) τη "θεά"της γέννας, προκειμένου να έχουν τη προσδοκώμενη έλευση τοκετού.
Της οποίας υπήρχε και ο ομώνυμος ναος στη σημερινή πλ.Μητροπολεως.
Εκεί που σήμερα βρίσκεται ο ναός που αρχικά ήταν αφιερωμένος στην «Παναγία Γοργοεπήκοο» ή και Άγιος Ελευθέριος.
Υπήρξε ο μικρότερος καθεδρικός ναός στον κόσμο, καθώς αποτέλεσε έδρα μητροπολίτη(λίγο μετά την Καταλανική κυριαρχία στην Αθήνα) ,
καθολικό μονής,
από τις αρχές του 18ου αι. ανήκε στη Μητρόπολη Αθηνών,
στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτουργούσε ως ενοριακός ναός και ανήκε στην επισκοπική κατοικία ως τόπος προσευχής του μητροπολίτη,
μετά την επανάσταση, το 1834, χρησίμευσε για την αποθήκευση αρχαιοτήτων
το 1841 στέγασε τη δημόσια βιβλιοθήκη και λίγα χρόνια αργότερα επισκευάστηκε και
μετά την έξωση του Όθωνα, το 1862 και ονομάστηκε Άγιος Ελευθέριος.
Η πιο Αθηναϊκή εκκλησία των Αθηνών είναι μοναδική στην βυζαντινή αρχιτεκτονική, καθώς είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη από μάρμαρα και λίθους που προέρχονται από άλλα κτήρια (σπόλια).
Στο κάτω μέρος τοποθετημένοι απλοί λίθοι ορθογωνισμένοι, ενώ στο επάνω μέρος έχουν τοποθετηθεί ανάγλυφα που αποτελούν ένα σύνολο ανεξαρτήτως εποχής, από αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά, παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά, μέχρι το τέλος του 12ου αιώνα.
Ένα μοναδικό "κολλάζ", με μεγάλη σημασία στην ιστορία της τέχνης που αξίζει να το "ψάξετε".
Ενα κτήριο που συνδέει τα μεσοβυζαντινή εκκλησία με τους αρχαίους ναούς και βέβαια τη βυζαντινή Αθήνα(μια άγνωστη εν πολλοίς περιοδος)με το κλασικό παρελθόν της.
