Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΛΦΑΣ Β.. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΛΦΑΣ Β.. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2025

Είχαν θρησκεία οι αρχαίοι Έλληνες; | Βασίλης Κάλφας |

Τι σήμαινε για τους αρχαίους Έλληνες η πίστη στους θεούς; Δεχόντουσαν άραγε τη μετά θάνατον ζωή; Υπήρχαν θρησκευτικές διώξεις και τι ρόλο έπαιζαν οι θρησκευτικές τελετές;




Ο Γιάννης Ταχόπουλος συμπληρώνει:

Συνήθως ὑπερτονίζεται ἡ σωστὴ ἄποψη ὅτι ἡ ἀρχαιοελληνικὴ θρησκεία δὲν εἶχε δόγματα, ὅπου ὡς δόγμα νοεῖται —ἀπὸ ὅσους ἰσχυρίζονται τὸ παραπάνω— κάτι αὐτονόητα κακό, ἀφοῦ «τὸ δόγμα ἐντέλει σκοτώνει τοὺς ἀντιφρονοῦντες σὲ αὐτό», μὲ ἀπώτερο σκοπὸ νὰ καταδειχτεῖ ὅτι ἡ ἀρχαία θρησκεία «δὲν σκότωσε τόσους πολλοὺς ὅσο ἄλλες θρησκεῖες», οἱ μονοθεϊστικές.

 Ὅμως, ὅσον ἀφορὰ τοὺς «σκοτωμούς», ἁπλῶς δὲν ὑπῆρχε ἀρχαιοελληνικὴ θρησκεία· ὑπῆρχε ἀθηναϊκὴ θρησκεία, σπαρτιατική, κ.λπ., καί, γι' αὐτό, σὲ μιὰ πόλη-χωριό (κι ὄχι πόλη-κράτος) ὅπου ὅλοι γνώριζαν ὅλους, ἡ ὀργάνωση γενικότερα ἦταν ἕνα σπάνιο ἢ περιττὸ φαινόμενο, πόσο μᾶλλον ἡ ὀργάνωση ποὺ ἀπαιτεῖται γιὰ τὴν δίωξη θρησκευτικὰ ἀντιφρονούντων, ποὺ (σὲ ἕνα χωριό) ἦταν λίγοι. 

Ὅταν λέμε σπαρτιατικὴ καὶ ὄχι ἀθηναϊκὴ θρησκεία, οὔτε «ἀρχαιοελληνική», ἐννοοῦμε κυριολεκτικὰ ὅτι ὄχι μόνο εἶχαν ἄλλο ἱερατεῖο οἱ πόλεις, ἀλλὰ π.χ. και ὅτι μόνο οἱ πολίτες μιὰς πόλης εἶχαν τὸ δικαίωμα νὰ εἰσέρχονται στοὺς ναούς (τοὺς κυριότερους τουλάχιστον) τῆς πόλης, καὶ ὄχι ἄλλοι Ἕλληνες, σὰ νὰ ἦταν διαφορετικὴ θεότητα ἡ Ἥρα τοῦ Ἄργους ἀπὸ τὴν Ἥρα τῆς Σπάρτης. Ἐπιπλέον, κάποιος Ἕλληνας τοῦ ὁποίου ἡ πόλη λάτρευε π.χ. τὸν ἥρωα Ἀλάβανδο, μποροῦσε νὰ πεῖ σὲ ἄλλον Ἕλληνα ἄλλης πόλης: «Ὁ Ἀλάβανδος εἶναι θεός, ἐνῶ ὁ Ἡρακλῆς ὄχι» (ὁ Ἡρακλῆς τῆς ἄλλης πόλης, προφανῶς).