
του Απόστολου Παπαδημητρίου
Η νηστεία ιστορικά είναι συνδεδεμένη με τη θρησκευτική πίστη. Συναντάται στους λαούς της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής. Αποτελούσε είδος ετοιμασίας για συμμετοχή σε λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμή ή εξιλέωση θεοτήτων. Πρόσθετος λόγος καθιέρωσης νηστείας στους Αιγυπτίους, κατά τον Ηρόδοτο, είναι και διατήρηση του σώματος σε καλή κατάσταση υγείας. Οι Εβραίοι νήστευαν, κατά την περίοδο της εορτής του εξιλασμού. Περιορισμένη ήταν η νηστεία και στους αρχαίους προγόνους μας, κατά την προετοιμασία για συμμετοχή σε μεγάλες θρησκευτικές εορτές. Θεωρούσαν μάλιστα ότι συντελούσε στην προσέγγιση προς το θείον. Γενικά πάντως αυτοί διακρίνονταν για τη λιτότητα του βίου τους, ιδίως οι ηθικοί φιλόσοφοι, όπως ο Σωκράτης και ο Πλάτων, αλλά και οι ορφικοί και οι πυθαγόριοι.Η νηστεία κατέστη πολύ πιο οργανωμένη και αυστηρή στη χριστιανική πίστη. Βέβαια με την πάροδο του χρόνου και την απομάκρυνση από την Ορθοδοξία, στις χριστιανικές ομολογίες της Δύσης, η νηστεία έχασε το αρχικό της νόημα, έγινε λιγότερο αυστηρή και κατέληξε ασήμαντη στον χώρο των διαμαρτυρομένων. Στο μέτρο που οι ορθόδοξοι υιοθετούν τις δυτικές «αξίες» η νηστεία υποχωρεί και στις χώρες, όπου διαβιώνουν. Μάλιστα ακόμη και οι επιμένοντες να νηστεύουν αποφεύγουν να το κάνουν γνωστό. Δεν τηρούν αυτή τη στάση, επειδή ακολουθούν την εντολή του Χριστού, που ζητούσε από τους νηστεύοντες της εποχής Του, να μην εμφανίζονται υποκριτικά ατημέλητοι και σκυθρωποί, για να ελκύσουν τον θαυμασμό των συνανθρώπων τους, αλλά να είναι περιποιημένοι και λαμπεροί, ώστε να λάβουν απόδοση από τον Θεό. Σήμερα κάποιοι φοβούνται τα ειρωνικά σχόλια εκείνων, που περιφρονούν τις διατάξεις περί νηστείας.
Κατά τη νεωτερικότητα διαδόθηκε η επίκριση ότι η νηστεία αποτελεί είδος τιμωρίας του Θεού των χριστιανών προς το υποτιθέμενο πλάσμα Του, από το οποίο στερεί κάθε είδους χαρά με το πλήθος των απαγορεύσεων, μεταξύ των οποίων και η χωρίς περιορισμούς απόλαυση διαφόρων τροφών. Μάλιστα παραβλέποντας ότι ήδη οι αρχαίοι Αιγύπτιοι νήστευαν και για λόγους υγείας, επικαλούνται την Επιστήμη, την οποία «επιστήμονες» βιάζουν να υποστηρίξει ότι η νηστεία συντελεί στην εξασθένηση του οργανισμού! Βέβαια, αν ήταν έντιμοι οι επικριτές θα αποδέχονταν ότι ιατρικές έρευνες έδειξαν ότι η νηστεία της Εκκλησίας μας συμβάλλει τα μέγιστα και στη διατήρηση της υγείας του σώματός μας. Αλλά έρευνες αυτού του είδους δεν δημοσιοποιούνται ευρέως, καθώς το σύστημα εξουσίας και οι υπηρετούντες αυτό στοχεύουν στον εκμαυλισμό των προσώπων με την υιοθέτηση του καταναλωτισμού. Βέβαια η υπέρμετρη κατανάλωση δεν μένει χωρίς συνέπειες, από τις οποίες δοκιμάζονται πολλοί πολίτες των κοινωνιών της οικονομικής ευμάρειας, στις οποίες οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι αποτελούν σημαντικό ποσοστό του όλου πληθυσμού. Η Επιστήμη βέβαια και όχι οι «επιστήμονες» επιβάλλει την προσοχή στη διατροφή, ώστε να αποφευχθούν οι συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης. Οι δίαιτες που υποδεικνύονται είναι σε περιπτώσεις αυστηρότερες και από τη νηστεία της Εκκλησίας. Όμως η ανάγκη μας ωθεί πολλές φορές να πραγματώσουμε κατορθώματα, για τα οποία δεν θεωρούσαμε άξιους τους εαυτούς μας.