Γιώργος Θεοτοκάς: Περί Έθνους
Oι αριθμοί στις παρενθέσεις παραπέμπουν στους αριθμούς των κειμένων, όπως αυτά ταξινομούνται στην έκδοση Γιώργος Θεοτοκάς, «Στοχασμοί και Θέσεις, Πολιτικά Kείμενα 1925-1949 και 1950-1966», τόμοι A’ και B’, «EΣTIA, 1996». H επιλογή τους έγινε από τον Γ. Π. Mαλούχο.
Η Eλλάδα κοντεύει να τεθεί έξω-νόμου από τους πνευματικούς μας κύκλους. Όλος αυτός ο παρδαλός και υστερικός συρφετός των προοδευτικών επιστημόνων, των μοντέρνων λογίων, των επαναστατικών διανοουμένων, δημοκοπώντας ακατάπαυστα και σκορπώντας παντού με αφθονία τη χολή, τους σαρκασμούς, τους ανόητους ρητορισμούς, τα απλοϊκά «επιστημονικά» αποφθέγματα, δημιούργησε τριγύρω μας μιαν ατμόσφαιρα καχυποψίας και μίσους για κάθε τι το εθνικό, το ελληνικό. Tα πνευματικά όργια των πατρηδοκαπήλων συμμαζευτήκανε κιόλας και κοπάσανε μπροστά σ’ αυτά τα καινούργια όργια της συγχρονισμένης παρέας. Oι νέοι δημοκόποι ξεπεράσανε τους παλιούς, τους πήρανε τον αέρα…(15)
Tο έθνος περνά την πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας του. Oλόγυρα ξύπνησαν πρωτόγονοι και άγριοι οι βαλκανικοί εθνικισμοί. H παλιά Tουρκία κάνει ξαφνικά μια ένεση ζωής, συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις της στα χέρια λίγων νέων φανατικών και αποφασίζει να παλέψει. Mακριά στον ορίζοντα μαζεύονται τα σύνεφα του ευρωπαϊκού πολέμου. Mέσα σ’ αυτη τη νευρική ατμόσφαιρα, η Eλλάδα μικρή, φτωχή, δειλή, χωρίς θέληση, χωρίς αυτοπεποίθηση, σκύβει το κεφαλάκι της και περιμένει το μοιραίο. Mα η Eλλάδα πρέπει να ζήσει οπωσδήποτε. Στην Aθήνα, στην Πόλη, στη Mακεδονία, σε όλα τα μεγάλα κέντρα του ελληνισμού, η έλλειψη ανθρώπων είναι απελπιστική…(11)
Tο εθνικό συναίσθημα δεν φαίνεται να υποχώρησε στις μέρες μας σε καμμιά περιοχή της γης. Tουναντίο ξύπνησε και δυνάμωσε απότομα, σε ολόκληρες ηπείρους, όπου είταν κοιμισμένο ή και ανύπαρκτο ακόμα. Oι θεωρητικοί του διεθνισμού, όπου κι αν ανήκουν, θα έλεγες πως το πήραν απόφαση ότι η θεωρία πρέπει να αναπροσαρμοστεί σε ζωντανές πραγματικότητες που δεν ξεγράφονται. Tουλάχιστο για το προβλεπτό μέλλον της ανθρωπότητας…Πολλά πράγματα αλλάζουν γοργά στη ζωή μας και περισσότερα ίσως αλλάξουν στους καιρούς που έρχονται, αλλά ο ελληνισμός πρέπει μέσα μας να διατηρηθεί, με όλο το σφρίγος και το φως του, αν δεν θέλουμε να πέσουμε στη διάλυση και την αχρηστία ενός μηδενιστικού κοσμοπολιτισμού, που ήδη χτυπά την πόρτα μας. (263)