Οι νεομάρτυρες ήρωες, οι συνεχείς νεομάρτυρες κρυπτοχριστιανοί και οι ήρωες νεομάρτυρες

Στέλιος Κούκος

«Στα κακοτράχαλα τα βουνά/ πάνω στην πέτρα την αγιασμένη…»!

Νίκος Γκάτσος

«Πάνω στην πέτρα την αγιασμένη», λοιπόν, που είναι όλος αυτός ο ευλογημένος ο τόπος μας – αλλά και πονεμένος συνάμα- από άκρη σε άκρη μέχρι την Συρία που αυτές τις μέρες υφίστανται γενοκτονία και εθνοκάθαρση οι Ρωμιοί Ορθόδοξοι που κατοικούν εκεί. (Roum Orthodox τους αποκαλούν και γι’ αυτό ενοχλούν για όσο αναπνέουν και υπάρχουν στην δική τους πατρίδα διατηρώντας την κληρονομιά της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου).

Κάποτε όταν ένας Αγιορείτης Ηγούμενος έγραψε ότι η αγιότητα εξαγιάζει τον τόπο, κάποιος άλλος αγιορείτης για δικούς του λόγους τον ειρωνεύτηκε.

Και να που ένας ποιητής, ο Νίκος Γκάτσος, είχε ήδη προείπει τον εξαγιασμό της πέτρας μέσα από αυτά που ο ίδιος είχε «γευτεί» και ένιωσε από την πνευματική του ευαισθησία, την ευρύτερη πολιτισμική του εμπειρία, φιλολογική και λογοτεχνική, αλλά και τα λαϊκά πατροπαράδοτα βιώματα και την όλη παράδοση που κουβαλούσε στην ψυχή του!

Ναι! κατά συνέπεια εξαγιάζεται και ο τόπος!

Ο «τόπος μας είναι στενός», λέει ο Γιώργος Σεφέρης και επί τουρκοκρατίας ο τόπος είχε καταντήσει μια «πέτρα» και «μια φλούδα γης», οσιακές και μαρτυρικές και αυτές που μόνον με την ευλογία του Θεού την γλύτωναν από τα ποικιλόμορφα τσακάλια και τις αρκούδες.

«Δική τους είναι μια φλούδα γης/ μα συ Χριστέ μου την ευλογείς/ για να γλυτώσουν αυτή την φλούδα/ Απ’ το τσακάλι και την αρκούδα».

 Νίκος Γκάτσος.

Πρόκειται, πραγματικά, για ένα πολύ συγκινητικό τραγούδι που η βαθυστόχαστη – αποκαλυπτική ποίηση του Γκάτσου, η μελωδική σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι μαζί με την επιλογή των βαριών βημάτων του τσάμικου χορού, μας μεταφέρουν αυτόματα στον όλο τον κόσμο της υπόδουλης Ρωμηοσύνης.
Και ήδη το σχήμα της υπόδουλης ή πονεμένης Ρωμηοσύνης είναι και αυτό αυτόματα προβληματικό, αφού η Νέα Ρώμη είχε εκπέσει ως βασιλεύουσα, ενώ οποιαδήποτε άλλη ρώμη (ανδρεία) ήταν πραγματικά για… κλάματα, αφού διατελούσε εν αιχμαλωσία.

Οι Ρωμαίοι ή οι Ρωμηοί της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας υπέκυψαν σταδιακά σε μια πρωτόγνωρη βαρβαρότητα που δεν ήξεραν τι θα κυοφορήσει, πλέον, γι’ αυτούς η ιστορία και τι τέξεται η επιούσα, η επόμενη μέρα.

Βεβαίως, δεν γνώριζαν τι τους περίμενε και σε εκείνη την μέρα που τους ξημέρωσε μέσα στην σχεδόν ατελείωτη νύχτα της τουρκοκρατίας! Θα έπρεπε να την φωτίσουν με της «καρδούλας τους το φως» και την υπομονή τους και ενίοτε με προσανάμματα από τις φλόγες που έκαιγαν τους νεομάρτυρες!

Ή έστω με τις λάμψεις, τις αντανακλάσεις από τα γιαταγάνια των δημίων τα οποία γυάλιζαν εις το φως της ημέρας, όταν έκαναν τις σπονδές τους, τις θυσίες των Ρωμηών Χριστιανών γκιαούρηδων στην πολιτική βαρβαρότητα που πρέσβευαν. Δεν ήταν κακούργοι τα σφάγιά τους, αλλά απλά Χριστιανοί! Αυτό τους καταδίκαζε σε θάνατο. Όλα τα άλλα διορθώνονταν εάν ασπάζονταν την δική τους πίστη.

Θεόφιλος: «Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης συναθροίζει εις την Λίμνην Λέρνην τους νικητάς του Δράμαλη το 1822». Τοιχογραφία (νωπογραφία), 150 cm x 127 εκ. Μουσείο Θεόφιλου – Αρχοντικό Κοντού, Ανακασιά Βόλου.

Παρ’ όλα αυτά ήταν και αυτό μια νίκη για τους εν αιχμαλωσία, τους εν απογνώσει. Γι’ αυτούς που δεν προσκυνούσαν και δεν προσχωρούσαν στην εχθρική πίστη που ήταν περιβεβλημένη την «διά πυρός και σιδήρου» πολιτική βαναυσότητα προς τους υποτελείς τους, και τους αντίστοιχους «υποψήφιους» σκλάβους τους.

Οι Νεομάρτυρες με την την γενναία τους ομολογία επιτύγχαναν διά του θανάτου τους μια προσωπική νίκη στην σκλαβιά και στην βαρβαρότητα. Και να η έως θανάτου ανδρεία και η ρώμη των ελεύθερων αιχμαλώτων, με την οποία εξέφραζαν και την κοινότητα που αγαλλόταν με τα μαρτυρικά τους κατορθώματα.

«Εγώ Τούρκος δεν γίνομαι», ομολογούσαν και γνώριζαν πολύ καλά τι σήμαινε αυτό. Δια του θανάτου τους, όμως, κέρδιζαν την ανάσταση των ψυχών τους και συγχρόνως πατούσαν, αφόριζαν τον πολιτικό θάνατο στον οποίο είχε περιέλθει το γένος. Η πνευματική ομολογία πίστεως τους ισοδυναμούσε με την άρνησή τους να αυτομολήσουν στις εχθρικές τάξεις.

Έμοιαζε μια ευρύτερη νίκη όλων εκείνων των καταπιεσμένων Ρωμηών που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα και οι οποίοι δεν ήταν μόνον Έλληνες, αλλά και Σέρβοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι κ.ά. που θυσιάζονταν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, φωτίζοντας τα σκοτάδιά της. Μαρτυρώντας γενναία ως ήρωες!

Αυτό ήταν μια συνεχής προσωπική και υπεύθυνη αντίσταση και αντίδραση! Μια άτυπη, αλλά συνεχής εξέγερση και αδιαμφισβήτητη επ-Ανάσταση ψυχών που ασφυκτιούσαν μέσα στο τουρκικό τυρρανικό καθεστώς.

Με τις πνευματικές τους ομολογίες πίστεως δήλωναν απερίφραστα ότι ήθελαν να ζήσουν με τον δικό τους τρόπο στον τόπο τους και όχι όπως ήθελε ο οποιοσδήποτε άλλος. Ας ήταν και κατακτητής!

Ανάμεσα στους Νεομάρτυρες υπήρχαν και νεαρές κοπέλες οι οποίες υπέστησαν μεγάλα και δεινά βασανιστήρια για να υποτάξουν τις πνευματικές τους πεποιθήσεις στα χούγια και τις απαιτήσεις των κατακτητών.

Ορισμένες φορές το ίδιο έκαναν εναντίον των Χριστιανών και οι γενίτσαροι, τα Ελληνόπουλα του παιδομαζώματος. Άλλη μεγάλη και αυτή αιμορραγία του γένους μετά τον εξισλαμισμό τους που ακολουθούσε.

Δεν ξεχνούμε, βεβαίως, και τους μαζικούς «εθελούσιους» εξισλαμισμούς οι οποίοι πραγματοποιούνταν για να διασώσουν οι ραγιάδες ότι μπορούσαν. Και ως αντίδοτο για την πτώση τους αυτή είχαν εφεύρει τον κρυπτοχριστιανισμό. Ένα φαινόμενο που υπάρχει μέχρι τις μέρες μας, όπως αντιλήφθηκαν αρκετοί επισκέπτες διαφόρων περιοχών της Τουρκίας από τις ομολογίες αυτών των εσαεί απόκρυφων νεομαρτύρων και ομολογητών της πίστης, της αδιόρατης αυτής Ρωμηοσύνης που ανθεί και φέρει κι άλλο.

Ένας κόσμος που μέσα στο πλήρωμα της ευθύνης κράτησε την ψυχή του ως μέλος και στέλεχος τους γένους, ως συνέχεια μιας πολύ μεγάλης ιστορίας και ως ένα καντηλάκι που παραδίδεται αναμμένο από γενεά σε γενεά άχρι καιρού. Μια πατροπαράδοτη υψηλή τέχνη επιβίωσης και ύπαρξης εν κρυπτώ.

Άλλωστε την ιερότητα που στόλιζε το μέσα τους κανένας δεν μπορούσε να την προσβάλει, όπως και το τάμα της μετάγγισης της στα παιδιά τους και στα παιδιά των παιδιών τους!

Και αυτό ήταν η μόνη τους πολιτισμική παιδεία, το κρυφό τους σχολειό και ο ναός στον οποίο ετελετουργείτο το μυστήριο της Ρωμηοσύνης και του γένους. Η ομορφιά και η φιλοκαλία των ψυχών που γονιμοποιούσε το άδηλο της επιούσας και στόλιζε ως κρυφό, αλλά ανεξίτηλο καμάρι τις ψυχές και τις ζωές των εν κρυπτώ Ρωμηών.

Μια αδιαφιλονίκητη εσωτερική πνευματική ελευθερία, πολύ πιο κραταιά από οποιαδήποτε επίπλαστη και κατ’ όνομα ελευθερία που εξευτελίζει διά των πραγμάτων την όλη ύπαρξη με τις απέραντες ευκολίες και τις οποιεσδήποτε υποβοηθούμενες δυνατότητες εκτροπής σε έναν κόσμο παρενδυτικό και αλλοπρόσαλλο.

Βεβαίως, ποτέ δεν έπαψαν και οι εξεγερμένοι Έλληνες ήρωες να πεθαίνουν ως νεομάρτυρες στις ποικίλες τοπικές εξεγέρσεις που ήταν κι αυτές συνεχείς και αδιάλειπτες. Το ίδιο ισχύει και για την μεγάλη και πιο συγκροτημένη ελληνική επ-Ανάσταση που την έναρξη της τιμούμε σήμερα μαζί με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Εξάλλου ποτέ δεν ήταν αμιγώς πολιτικές, φυλετικές, εθνικές οι εξεγέρσεις κατά των οθωμανών τούρκων. Αλλά ένα κράμα με ψυχικά υλικά της πιο βαθιάς εσωτερικής τους πνευματικής και πολιτισμικής τους υπόστασης.

Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε πως πολεμούσαν ως Χριστιανοί και Έλληνες ταυτόχρονα και έπεφταν μαχόμενοι με την ίδια αυτή ταυτότητα. Μ’ αυτήν αγωνίζονταν για τον αγώνα τον καλό της απελευθέρωσης του τόπου, την θαρραλέα υπεράσπιση του πιστεύω τους, της πίστης τους και γι’ αυτόν τον σκοπό θυσιάζονταν.

Άλλωστε ως γκιαούρηδες, άπιστους τους πολεμούσαν και τους σκότωναν οι Τούρκοι, παρ’ όλο που δεν πρόλαβαν να διαβάσουν τι ομολόγησε ο Κολοκοτρώνης στην Πνύκα ο οποίος είπε πως: «όταν πιάσαμε τα άρματα είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος»!

Οπότε και υπέρ πίστεως έπεφταν πρώτα και μετά υπέρ πατρίδος! Αλλά το ταυτοχρόνως είναι και το πιο συνεπές!

Άλλωστε η πατρίδα ήταν υπό κατοχή, ενώ η πίστη μπορούσε να να είναι πάντα εσωτερικά ελεύθερη. Έτσι οι αγωνιστές της πατρίδας πολεμούσαν με το φρόνημα της πίστης και κατά συνέπεια ήταν και αυτοί με την ευρεία έννοια νεομάρτυρες. Για κάποιους και με την στενή…

Όσο για την «πέτρα την αγιασμένη» αυτή έγινε το αγκωνάρι πάνω στην οποία κτίστηκε ξανά η πατρίδα. Αυτήν την πατρίδα που την έχουμε όλοι, όπως γράφει ο στρατηγός Μακρυγιάννης.

Αλλά να κλείσουμε το σημείωμα αυτό, όπως τελειώνει την φράση που αναφέραμε πιο πάνω ο κραταιός στρατηγός της επανάστασης Θοδωρής Κολοκοτρώνης στον λόγο του προς τους νέους στην Πνύκα.

Λέει, λοιπόν: «Σε εσάς μένει να ισιώσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού εμείς ελευθερώσαμε· και, για να γίνει αυτό, πρέπει να έχετε ως θεμέλια της πολιτείας την ομόνοια, την θρησκεία και την φρόνιμον ελευθερία».

Αυτή η «φρόνιμος ελευθερία» με τρελαίνει πιο πολύ απ’ όλα! Ίσως αποτελεί και το πιο ασφαλές προαπαιτούμενο για όλα τα άλλα!

Χρόνια πολλά με την φρόνιμο ελευθερία να γονιμοποιεί τις μέρες μας!


ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2025/03/oi-neomartyres-iroes-oi-synecheis-neomartyres-kryptochristianoi-kai-oi-iroes-neomartyres/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com