Η Διαφορά της Λογικής και γενικά του Λόγου (=λογική σκέψη+γλώσσα) από τον Ορθολογισμό.

Νικόλαος Λάος

Η Διαφορά της Λογικής και γενικά του Λόγου (=λογική σκέψη+γλώσσα) από τον Ορθολογισμό.

 Ορθολογισμός σημαίνει το εξής: εφόσον αποδεχθείτε ένα σύστημα πεποιθήσεων, ύστερα, εφόσον είστε ορθολογικά υποκείμενα, πρέπει να σκέπτεστε, να συμπεριφέρεστε και να δράτε με τρόπους που είναι συνεπείς προς (συμφωνούν με) το θεμελιώδες σύστημα πεποιθήσεών σας. Για παράδειγμα, αν πιστεύετε ότι εκτελώντας έναν μαγικό τελετουργικό χορό, μπορείτε να προκαλέσετε βροχή, τότε, σε περιόδους ανομβρίας, είναι ορθολογικό να εκτελέσετε αυτό το μαγικό τυπικό για να βρέξει. Με άλλα λόγια, ορθολογισμός σημαίνει ότι κάποιος είναι συνεπής προς τις θεμελιώδεις προκείμενες προτάσεις της κουλτούρας που υιοθετεί. 

Λογική είναι η επιστήμη της ορθής σκέψης και υπάρχουν διάφορες λογικές, αριστοτελικές (βασισμένες στον νόμο του αποκλειομένου τρίτου) και μη-αριστοτελικές (στις οποίες έχει αρθεί ο νόμος του αποκλειομένου τρίτου).

Οι κρίσεις του 1929 και του 2008 έδειξαν ξεκάθαρα ότι η φιλελεύθερη αφήγηση της "μαγικής πίπας" δεν χάρισε στην ανθρωπότητα ευημερία και ευτυχία αλλά μόνο δυστυχία, φτώχεια και αποπροσανατολισμό.

Απέναντι σε ένα τέτοιο όραμα, και εκτός από τις οικονομικές κρίσεις, υπήρξαν και συνειδητές ενστάσεις. Μεταξύ των πολλών, θα αναφέρω εκείνη του Serge Latouche, ο οποίος, στον τόμο του Le Défi de Minerve: Rationalité occidentale et raison méditerranéenne, αφού προτείνει εκ νέου τη διάκριση μεταξύ ορθολογισμού και λογικής, παρουσιάζει αρκετές περιπτώσεις που εκφράζουν το κοινό αίσθημα των αρχαίων σοφών και αντιτίθενται στον ορθολογισμό του κέρδους και της οικονομικής ανάπτυξης. 

Στην Πόλη του Μεξικού, πριν από είκοσι περίπου χρόνια, ένας Αμερικανός τουρίστας σε ένα μεξικανικό κατάστημα είχε βάλει στο μάτι μια ζωηρή πολύχρωμη χειροποίητη καρέκλα, και επειδή του άρεσε, ρώτησε τον Ινδιάνο τεχνίτη πόσο κοστίζει. 

«Δέκα πέσος». 

«Αν πρέπει να παραγγείλω έξι από το ίδιο μοντέλο, τι τιμή θα μου

κάνετε;», ρώτησε ο Αμερικανός τουρίστας. 

«Εβδομήντα πέντε πέσος», λέει ο Ινδιάνος. 

«Πώς γίνεται αυτό!», αναφώνησε σαστισμένος ο Αμερικανός, ο οποίος περίμενε ότι η τιμή θα ήταν μια μειωμένη κατ’ αποκοπήν αμοιβή και εξεπλάγη από μια τόσο αντιοικονομική και σαφώς αντιεμπορική αντίδραση του τεχνίτη. Πρέπει να πρόκειται για παρεξήγηση, σκέφθηκε. 

«Εννοούσατε πενήντα πέντε πέσος;» 

«Όχι! Εβδομήντα πέντε πέσος για έξι καρέκλες». 

Μετά από μακρά συζήτηση, ο Μεξικανός Ινδιάνος δίδει τελικά την ακόλουθη εξήγηση: «Ποια θα είναι η αποζημίωσή μου για την απίστευτη ταλαιπωρία να με αναγκάσετε να φτιάξω το ίδιο προϊόν πέντε φορές ακριβώς το ίδιο;»

Είναι σαφές ότι η ζωή αυτού του τεχνίτη καθοδηγείται από τη λογική, αλλά όχι από τον ορθολογισμό που επιτάσσει η φιλελεύθερη ιδεολογία. Η προσφυγή στο λογικό έναντι του ορθολογικού εκφράζει μια αντίληψη για τη ζωή που δεν ανάγει τα πάντα στο κέρδος και την οικονομική ανάπτυξη όπως νοούνται στη φιλελεύθερη Δύση, και παράγονται διαφορετικές κατηγορίες ορθολογικών συμπεριφορών. 

Από τις συζητήσεις και τις μελέτες μας με τον καθηγητή και ακαδημαϊκό Giuliano Di Bernardo. Η ελληνική έκδοση του βιβλίου "Η Επιστημολογική Θεμελίωση της Κοινωνιολογίας" θα είναι έτοιμη σύντομα, νομίζω μέσα στον Απρίλιο.

Νικόλαος Λάος

ΠΗΓΗ: 

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com