Ο ΖΑΚ ΕΛΛΥΛ ΓΙΑ ΤΑ GADGETS ΤΗΣ Κ. ΚΕΡΑΜΈΩΣ.

του Γιώργου Τασιόπουλου

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τα βιντεομαθήματα της κ. Κεραμέως και του Μπιλ Γκέιτς, είναι το αντίδωρο στους μαθητές από τους "σταυροφόρους" της νέας εποχής. 

Τα gadgets είναι το γλυκάδι της υπόσχεσης ενός δυστοπικού, νέου κόσμου. Η Τεχνική προμηθεύει τα gadgets, σαν αντιστάθμισμα για μια άχρωμη ζωή ρουτίνας χωρίς περιπέτειες, χωρίς συναισθήματα και έρωτα, όπως περιγράφεται στο "Θαυμαστό καινούργιο κόσμο" του Χάξλεϋ.

Η εισαγωγή όλων αυτών των τεχνικών μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν είναι η απάντηση μόνο στα σημεία των καιρών, η ανάγκη για εκπαίδευση λόγω πανδημίας. Ο τόσο αυταρχικός τρόπος για επιβολή των βιντεομαθημάτων και η σαγήνη για τις νέες τεχνολογίες στο σχολείο είναι μια κατάσταση προσαρμογής και προσομοίωσης των μαθητών και του οικογενειακού τους περιβάλλοντος στη νέα εποχή της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης και των "ανθρώπων" cyborg, την εποχή του Τεχνικού Συστήματος όπως την ονομάζει ο Ζακ Ελύλ.

Προφητικός ο Ζακ Ελλύλ έγραψε "Το Τεχνικό Σύστημα" το 1977, η σκέψη του Ελλύλ επηρέασε πολλούς γνωστούς φιλοσόφους και συγγραφείς του 20ού αιώνα, από τον Γκι Ντεμπόρ μέχρι τον Άλντους Χάξλεϊ, ενώ θεωρείται ένας από τους κυριότερους εμπνευστές της περίφημης ταινίας Κογιανισκάτσι. Στο 'Τεχνικό Σύστημα", συνδιαλέγεται με πολλούς μεγάλους στοχαστές (Χάμπερμας, Αρόν, Ρίχτα, Λεφέβρ, Μποντριγιάρ, Τόφλερ, Μακλούαν, Γκάλμπρεϊθ...), ξεχερσώνοντας σταδιακά το ιδεολογικό-φιλοσοφικό τοπίο από όσες θεωρίες τού φαίνονται παραπλανητικές, μέχρι να ορίσει τον σύγχρονο κόσμο υπό το πρίσμα του Τεχνικού Συστήματος.

Το Τεχνικό Σύστημα, όπως το περιγράφει ο Ελλύλ, αποτελεί ένα νέο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης, εντελώς διακριτό από τη βιομηχανική επανάσταση αλλά και από την Τεχνική Κοινωνία – ένα αυτόνομο σύστημα, το οποίο έχει υποκαταστήσει τη φύση ως περιβάλλον του ανθρώπου, και τείνει να εξαπλώνεται και να μεγεθύνεται. «Ό,τι σχημάτιζε ένα χαλαρό και πολύπλοκο σύνολο μέσα στο οποίο ενσωματωνόταν η πραγματική ζωή, ό,τι πρόσφερε στον άνθρωπο νόημα ζωής και υπαρξιακή αγωνία, ό,τι συγκροτούσε την κοινωνική ζωή, την εργασία, τις δραστηριότητες αναψυχής, τη θρησκεία, την κουλτούρα, τους θεσμούς [...] έχει πλέον εκτεχνικευθεί, ομοιογενοποιηθεί και ενταχθεί σε ένα νέο σύνολο που δεν είναι κοινωνία» (σελ.38). Και αυτή η μετεξέλιξη, υποστηρίζει, δεν μπορεί να αποδοθεί με ερμηνείες τύπου «καταναλωτική κοινωνία", "γραφειοκρατική κοινωνία" και άλλες – όλες αυτές, πιστεύει, είναι ερμηνείες επιμεριστικές, που όμως δεν καταφέρνουν να προσεγγίσουν τη νέα πραγματικότητα στην ολότητά της.

«Τα gadgets», υπογραμμίζει, «είναι εντελώς απαραίτητα για να τα βγάλει κανείς πέρα σε μια κοινωνία διαρκώς πιο απρόσωπη, τα τονωτικά είναι αναγκαία για τις απαιτούμενες αναπροσαρμογές κ.ο.κ. Κοντολογίς, ο προσανατολισμός των παραγωγικών δυνάμεων προς αυτά τα προϊόντα, που θεωρούνται είδη πολυτελείας ή εντελώς άχρηστα, δεν οφείλεται τόσο στην καπιταλιστική απληστία ή στις ανώμαλες και διαστρεβλωμένες ανάγκες του κοινού, όσο στις ανάγκες που αισθάνεται έντονα ο άνθρωπος μέσα στο εκτεχνικευμένο περιβάλλον. Αν δεν ικανοποιούνταν, απλώς δεν θα άντεχε να ζήσει σ' αυτό» (σελ.97). Για τον Ελλύλ, τα προβλήματα, σύμφωνα με την ανάλυσή του, δεν οφείλονται στο καπιταλιστικό ή στο κομμουνιστικό σύστημα, ούτε στο κεφάλαιο, τις πολυεθνικές κ.λπ., αλλά σε αυτό το καινούργιο τεχνητό σύμπαν που έχει καταργήσει τη φύση, τις θρησκείες, τα ήθη κι έθιμα, ακόμα και τη γλώσσα.

ΒΙΝΤΕΟ- Τεχνολογικός μεσσιανισμός, η σύγχρονη ειδωλολατρεία: Γνωριμία με τον Ζακ Ελλύλ

Με αφορμή το σύγγραμμα «Το Τεχνικό Σύστημα» (1977) του Ζακ Ελλύλ (που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2013 από τις εκδόσεις Αλήστου Μνήμης) ο, μεταφραστής του έργου Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, συνομιλώντας με την Σίσσυ Κόσσυβα στα πλαίσια της εκπομπής «Δος μοι τούτον τον ξένον» του ραδιοφωνικού σταθμού της Βοιωτικής Εκκλησίας, συγκεφαλαιώνει τη σκέψη του γάλλου συγγραφέα από τη σκοπιά όχι της απόρριψης της Τεχνικής αλλά της αποφυγής μιας ειδωλοποίησης-αποθέωσής της. Ανατέμνει τη σχέση μεταξύ των σκοπών και των μέσων, επισημαίνει το αβέβαιο πρόκριμμα μιας λατρείας της αποτελεσματικότητας, προβληματίζεται για τη διακύβευση των ηθικών διακρίσεων, βυθοσκοπεί το ενδεχόμενο αντίτιμο της όλης προόδου, αναζητεί ό,τι απομένει ως ουσία ζωής μέσα στο σύγχρονο πλαίσιο κατανοήσεων. Επαναφέρει ως άξονα συνειδητότητας τη σημασία, εν τέλει, της ελευθερίας. Η εικαστική πλαισίωση της ηχογράφησης, στο βίντεο που ακολουθεί, έγινε από το Αντίφωνο. ( Antifono.gr)

Ζακ Ελλύλ, «Το Τεχνικό Σύστημα» (1977), μεταφραση Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, εκδόσεις Αλήστου Μνήμης, 2013,

Ζακ Ελλύλ: Tο τεχνικό σύστημα, κριτική της Ελένης Καρρά

ΠΗΓΗ-Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com