Αριστομένης Προβελέγγιος: ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΗΓΉ...

Αριστομένης Προβελέγγιος

ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΒΕΛΕΓΓΙΟΣ - Ο ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ from Greek Architecture on Vimeo.

 

Οι σκέψεις του "Οδοιπόρου προς την Πηγή", 

Άρη  Προβελέγγιου, εκδόθηκαν το 1990 και είναι τραγικά επίκαιρες τριάντα χρόνια μετά.

ΗΤΑΝ Ο ΑΔΕΡΦΟΣ ΜΟΥ και τον απόδιωξα σα σκύλο. Γιατί φαντάστηκα πως θα μούπαιρνε τη μισή γη.  Με τη σκιά του που απλωνόταν σαν οροθετική γραμμή.

Ο αδερφός μου έφυγε με μεγάλα βήματα προς την Ανατολή. Η καρδιά μου τον έδιωχνε σφυρίζοντας σαν φίδι. Τον έδιωχνε προς την Πικρή Λίμνη. Ένα τόπο που φοβόμουνα πως υπήρχε από την άλλη μεριά της Γης.

Κι ο αδερφός μου έφυγε σφυρίζοντας ένα σκοπό που δεν τον ήξερα, ρυθμικό, υποχθόνιο, σάρκινο.

Αυτός ο σκοπός έκανε τη σκιά του να στριφογυρίζει σα μεθυσμένο συρματόσχοινο και να χαράζει στη φλούδα της γης μεσημβρινούς και παράλληλους κύκλους.

Και σε λίγο έπεσαν σπόροι από τριβόλους και φύτρωσαν φράχτες από τσουκνίδες, κίτρινες με πράσινες βούλες, (ή πράσινες με κίτρινες βούλες αδιάφορο, πάντως εξαιρετικά φαρμακερές).

Το σφύριγμα έσβησε, πράγμα που σήμαινε πως ο αδερφός μου είχε φτάσει στην Πικρή Λίμνη. Όμως η ανάμνησή του μούκανε να τρέξει πηχτό αίμα από τα ρουθούνια και από πολλούς πόρους του κορμιού μου. Το αίμα μου ήταν πικρό και κοπάδια μυίγες ψόφησαν γιατί το φάγανε. (Μυίγες μεγάλες κατάμαυρες με πράσινες αποχρώσεις και ισχυρότατο καθ' όλα οργανισμό).

......................................................................................................

"... Σήμερα η ομαδική μετανάστευση είναι δύσκολη η ακόμα αδύνατη. Σήμερα δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος απάνω στη γη, ουσιαστικά "ού τόπος" εκτός από τις γνωστές περιπέτειες σκληρών συνθηκών και εκμετάλλευσης που είναι η μοίρα των μεταναστών. 

Για αυτό η μόνη διέξοδος είναι η Σωτηρία της Αττικής και σε άλλη κλίμακα η Σωτηρία της Ελλάδας. Αυτός ο μόνος δρόμος, θέλει σύνεση, ήθος και αφάνταστη δημιουργία. Στη θέση της παραοικονομίας και της ασύδοτης κλοπής και καταστροφής της γης, χρειάζεται εμπέδωση των αληθινών σεβαστών Νόμων, με βάση τη Φύση και το Φυσικό δίκαιο...

... Όμως οι αγώνες, για νομιμότητα, ισότητα, δικαιοσύνη, παιδεία, πνευματικά αγαθά μπορούσαν να είναι πελώριοι, γιατί είναι αγαθά όχι μόνο προτεραιότητας, αλλά και ανεξάντλητα και απαραίτητα για την ανασυγκρότηση κάθε κοινωνίας, και Έθνους... Άσχετα με τις πολύπλοκες αιτίες, αυτή η πολιτική και κοινωνική αδιαφορία είναι σοβαρός δείκτης της κοινωνικής και πνευματικής υπανάπτυξης, που ενισχύει το χώρο της εκμετάλλευσης, της ανηθικότητας, που απεικονίζεται δραματικά στην Αθήνα, στις άλλες πόλεις και δυστυχώς στο φυσικό χώρο.

Απαισιόδοξος; αφάνταστα γιατί στέρεψαν οι πηγές της ιστορίας μας. Όμως μία ηθική και νοητική ανέγερση ίσως θα έφερναν σε κάποιο δρόμο, ίσως κάποιο επίπονο και γενναίο θαύμα.

....................................................................................................

-Χαίρομαι κύριε Προβελέγγιε που μιλάτε σαν προφήτης, αλλά θα ξέρετε ασφαλώς ότι οι προφήτες θυσιάστηκανε όλοι στον Μαμωνά των κατά καιρούς κατεστημένων;

-Δεν θυσιάζονται.

Θα σας πω ένα μυστικό, αφού είχατε την καλοσύνη να με ρωτάτε.

Κανένας άνθρωπος δεν θυσιάζεται όταν παραμένει συνεπής σε αυτό που είναι. Του μένει μία μερίδα ευτυχίας, δική του, που τα κατεστημένα είναι έξω από αυτήν, δεν την ελέγχουν, δεν την αγγίζουν. Η ελευθερία του ατόμου είναι ανυπέρβλητη. 

-Ναι, αλλά μαζί με τη ελευθερία έχει και μία πίκρα για το αδιέξοδο των προσπαθειών του.

-Πίκρα;

Γιατί μήπως τυχόν οι άλλοι τρόποι ζωής δεν στοιχίζουν;  Πραγματικά δεν υπάρχει πίκρα για το ελεύθερο πνεύμα.

Αριστομένης Προβελέγγιος, ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ  ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΗΓΉ-ΚΕΊΜΕΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΎ ΣΤΟΧΑΣΜΟΎ, Εκδ. Γαβριηλίδης, 1990 (σ. 11 & σσ. 32-33)

Ο Αριστομένης Προβελέγγιος, αν και αρχιτέκτονας διεθνούς κύρους, η προσφορά του δεν εκτιμήθηκε όπως άρμοζε και μόλις το Δεκέμβριο του 1998, έναν χρόνο δηλαδή πριν το θάνατό του, αναγνωρίζεται ως επίτιμος διδάκτορας του Ε.Μ.Π.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Προβελέγγιου, γόνου παλαιάς οικογένειας με καταγωγή από τον Μάρκο Μπότσαρη, και της Μπέμπης Βυζάντιου. Από την πλευρά της μητέρας του καταγόταν από οικογένεια στρατιωτικών και ήταν εγγονός του Αριστομένη Βυζάντιου, εμπόρου, και δισέγγονος του στρατιωτικού Χρήστου Βυζάντιου.

Πέρασε τα παιδικά του χρόνια μεταξύ Αθήνας και Σίφνου, μέσα σε ένα οικογενειακό κλίμα που θα τον γαλουχήσει με ιστορικά και πολιτιστικά βιώματα και εμπειρίες και θα τον "εντάξει" στο κίνημα των ιδεών της αριστεράς, ενώ παράλληλα θα τον σημαδέψει, τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά, με το θάνατο του μεγάλου του αδελφού και τον τραυματισμό του ιδίου κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.

Κατά το 1931-1936 σπουδάζει και φοιτά στη σχολή Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών Ε.Μ.Π. έχοντας ως καθηγητές, αρχιτέκτονες όπως ο Δημήτρης Πικιώνης και ο Αναστάσιος Ορλάνδος και συμφοιτητές, προσωπικότητες όπως ο Γιώργος Κανδύλης και ο Νικόλαος Τριάντης.

Έως το 1941 εργάζεται ως αρχιτέκτονας στο Υπουργείο Πρόνοιας μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε και προσχωρεί στο ΕΑΜ.

Το 1945 με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης μετακομίζει στο Παρίσι για να σπουδάσει πολεοδομία στη Σορβόννη. Εκεί του δίνεται από το 1946, η ευκαιρία να εργαστεί στο γραφείο του Le Corbusier στο Atelier Sevres, όπως και άλλοι Έλληνες Αρχιτέκτονες όπως οι Ιάννης Ξενάκης, Γιώργος Κανδύλης, Ορέστης Μάλτος, Πολύβιος Μιχαηλίδης.

Από τότε και μέχρι την οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα το 1979, ζει μεταξύ Αθήνας και Παρισιού εξαιτίας των συγκυριών (Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και Δικτατορία) και κάθε φορά που επιστρέφει στην πατρίδα του βλέπει με απογοήτευση την καταστροφική πολεοδομική της εξέλιξη.

Εργάζεται ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Παρισιού κατά τη χρονική περίοδο 1968-1979. Διετελεί Γενικός Γραμματέας και Πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ(Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών). Συμμετέχει ενεργά στα Αρχιτεκτονικά Συνέδρια και προσπαθεί να αφυπνίσει τους αρχιτέκτονες για την επικείμενη κατάντια της Ελλάδος. Κινείται σε πλαίσια κοινωνικά όχι μόνο ως άνθρωπος αλλά και ως αρχιτέκτονας, το συμβατικό ρόλο του οποίου εγκαταλείπει και επικεντρώνεται στην ιδέα πως το έργο εκείνου που ασκεί την αρχιτεκτονική πρέπει να "διαβάζει" τις κοινωνικές συνθήκες και να συμβάλλει στην οικονομικοπολιτική οργάνωση της χώρας. Ο ρόλος του αρχιτέκτονα με λίγα λόγια δε θεωρείται μονοδιάστατος από τον Προβελέγγιο.

ΠΗΓΗ-Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com