της ομάδας «Υπεράσπιση της σκέψης Μάο-Τσε Τουνγκ[1]
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1976 έφυγε για πάντα από την ζωή ένας από τους μεγαλύτερους επαναστάτες: Ο πρόεδρος Μάο-Τσε Τουνγκ. Ο Μάο ηγήθηκε της Μεγάλης Επανάστασης του λαού της Κίνας, ενάντια στους φεουδάρχες, τους κινέζους κομπραδόρους και τους ξένους κατακτητές κι εκμεταλλευτές του. Κάτω από την καθοδήγηση του πραγματοποιήθηκε η περιβόητη Μεγάλη Πορεία, το τέλος της οποίας βρήκε τον Λαϊκό Στρατό, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας και τον λαό της, νικητές απέναντι στο μέτωπο όλων των αντιδραστικών δυνάμεων.
Ο Μάο δεν υπήρξε ένας μεγάλος επαναστάτης, ένας μεγάλος ηγέτης του ιστορικού κινέζικου λαού. Αλλά υπήρξε κι ένας μεγάλος θεωρητικός ηγέτης και του παγκόσμιου Κομμουνιστικού κινήματος. Αυτό με κάθε τρόπο προσπαθούν να το αποκρύψουν όλοι οι αντιδραστικοί: από τους δεξιούς μέχρι τους κάθε λογής ρεβιζιονιστές / ρεφορμιστές.
Ο Μάο προχώρησε τον «μαρξισμό-λενινισμό» πιο πέρα από εκεί που τους βρήκε και έμαθε. Από τον Μαρξ / Ένγκελς έμαθε για τον καπιταλισμό και την πάλη μεταξύ κεφαλαίου/ εργασίας. Για την ανάγκη ανατροπής αυτού του συστήματος από την εργατική τάξη. Από τον Λένιν έμαθε για τον ιμπεριαλισμό, τους εθνικο-απελευθερωτικούς και αντι-ιμπεριαλιστικούς αγώνες και το πόσο στενά συνδεδεμένοι είναι με την κύρια αντίθεση, αυτή κεφαλαίου-εργασίας, αστικής τάξης-εργατικής τάξης.
Από την εξέλιξη της πρώτης σοσιαλιστικής επανάστασης – την Μεγάλη Ρωσική Επανάσταση του 1917 υπό την ηγεσία του Λένιν και του κόμματος των μπολσεβίκων – και τα πρώτα χρόνια από τη νίκη της Κινέζικης, από την πορεία όλων των σοσιαλιστικών χωρών και από αυτήν του ίδιου του μαρξισμού-λενινισμού και των διάφορων ερμηνειών και εφαρμογών τους – έβγαλε πολύτιμα συμπεράσματα, που το άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη στο παγκόσμιο επαναστατικό/ κομμουνιστικό κίνημα.
Ο Μάο επανερχόμενος στον Μαρξ, πήγε πολύ πέρα από τον Λένιν, ασκώντας ουσιαστικά με την πρακτική του κριτική στο «σοβιετικό μοντέλο οικοδόμησης του σοσιαλισμού».
Ο Μαρξ στο 6ο κεφάλαιο του πρώτου τόμου του «Κεφαλαίου» με τίτλο «Αποτελέσματα της άμεσης διαδικασίας παραγωγής»[2] - που έγινε γνωστό πολύ αργότερα (δεκαετία 1930), άρα ο Λένιν δεν το γνώριζε γράφει για την «τυπική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο» [3]. Το «προτσές» εργασίας υπάγεται στο κεφάλαιο, αλλά η ίδια η εργασιακή διαδικασία ακόμα δεν έχει αλλάξει, δεν έχει γίνει καπιταλιστική. Σταδιακά, όμως, επέρχονται αλλαγές στα «παραδοσιακά προτσές εργασίας» «που το κεφάλαιο τα έχει πάρει κάτω από την διεύθυνση του». Το κεφάλαιο δεν άλλαξε με μιας τον «χαρακτήρα του ίδιου του πραγματικού προτσές εργασίας, στον πραγματικό τρόπο εργασίας»…. Μέσα στην πορεία της καπιταλιστικής παραγωγής (εργασία σε μεγάλη κλίμακα, κλπ), που συγχρόνως με τις σχέσεις των διάφορων παραγωγικών συντελεστών,επαναστατικοποιεί το είδος αυτής της εργασίας και τον πραγματικό τρόπο του όλου προτσές εργασίας». Αυτή η «επαναστατικοποίηση» οδηγεί στην «πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο»(σελ 107).
Ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι δεν πήραν υπόψη τους αυτή την τεράστιας σημασίας για την «μετάβαση» στην σοσιαλιστική / κομμουνιστική οργάνωση της εργασίας, παρατήρηση του Μαρξ. Πίστεψαν ότι αρκούσε η τυπική υπαγωγή της εργασιακής διαδικασίας (προτσές) στην νέα λαϊκή/ εργατική εξουσία. Ότι δηλαδή δεν θα έπρεπε σταδιακά να υπάρξει μια νέα εργασιακή διαδικασία – βαθειά αντικαπιταλιστική – στην οποία να συναντάμε τις νέες παραγωγικές και ιδεολογικοπολιτικές σχέσεις, αυτές δηλαδή του κομμουνισμού. Είναι πολύ χαρακτηριστική και αποκαλυπτική αυτής της έλλειψης στην σκέψη και του Λένιν η στάση του απέναντι στο ταιηλορισμό (τον οποίο αποδεχότανε ως μια «επιστημονική» οργάνωση της εργασίας, που πια τα κέρδη της δεν θα πήγαιναν στην τσέπη των κεφαλαιοκρατών, αγνοώντας όλες τις άλλες καταστρεπτικές για την ιδεολογική και πολιτική χειραφέτηση της εργατικής τάξης συνέπειες)[4]. Εδώ συναντάμε ουσιαστικά την υποτίμηση των έργων του Μαρξ στα οποία αναφέρεται στην σχέση της αποξένωσης/ αλλοτρίωσης του εργάτη και της εργασιακής διαδικασίας. Ένα ολόκληρο ρεύμα – που έτσι κι αλλιώς στάθηκε ενάντιο στον Μάο και την Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση (ΜΠΠΕ) – του ευρωπαϊκού «μαρξισμού», προσπάθησε να ασκήσει κριτική ακριβώς σε αυτές τις απόψεις του Μαρξ, μιλώντας, γράφοντας και διαδίδοντας ότι πρόκειται για απόψεις του «ανώριμου» ακόμη «νεαρού» Μαρξ. Το μαντήλι του πρωτοχορευτή κράτησε ο Λουί Αλθουσέρ και ακολούθησαν όλοι οι περί τον ευρωκομμουνισμό (αλλά κρυφοί υποστηρικτές του σοβιετικού μοντέλου) «διανοούμενοι» και πολιτικοί ηγέτες αυτής της αριστεράς.
Σε αντίθεση με όλη αυτή την αντίληψη και πρακτική, με βάση την πείρα της Σοβιετικής Ένωσης πρώτα από όλα αλλά και της κινέζικης επανάστασης, ο Μάο πρότεινε ένα άλλο μοντέλο, έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, τέτοιον που να υπηρετεί τον μακροπρόθεσμό στόχο και σκοπό της εργατικής τάξης. Οι κομμούνες, τα μικρά χυτήρια κλπ κλπ αυτό ήθελαν να υπηρετήσουν. Δεν σκόπευε μια ταχεία ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας – όπως π.χ. έγινε στην ΕΣΣΔ – σε βάρος του τεράστιου αγροτικού πληθυσμού ούτε έβαλε ως στόχο να «φτάσουμε και ξεπεράσουμε» τις ΗΠΑ σε παραγωγή χάλυβα, κάρβουνου κλπ κλπ. Σκοπός του δεν ήτανε να «φτάσει και ξεπεράσει» ένα κοινωνικο-οικονομικό σύστημα που στηριζότανε στην εκμετάλλευση εργατών/ αγροτών και λοιπών λαών.
Διαπίστωσε επίσης και παράλληλα με αυτό ότι δεν πίστευαν στα ίδια πράγματα όλοι στο ΚΚΚ – ακόμα και αν είχαν πολεμήσει κατά των Ιαπώνων, των φεουδαρχών και του ξένου κεφαλαίου. Ότι δηλαδή η ταξική πάλη συνέχιζε να υπάρχει και να διεξάγεται τώρα, ενάντια στον λαό και την εργατική τάξη, μέσα και από το ίδιο το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ότι το Κ.Κ. κινδύνευε από «κόκκινο» να γίνει μαύρο, από επαναστατικό να γίνει φασιστικό. Ότι ολόκληρη η Κίνα να πέσει στα χέρια των αντεπαναστατών, που υπήρχαν και μέσα στο κόμμα γιατί ακριβώς η ταξική πάλη συνεχιζότανε. Για να αποφευχθεί αυτός ο εκφυλισμός, έπρεπε να ξεσηκωθούν οι επαναστατικές δυνάμεις μέσα στην Κίνα, να συνεχίσουν την επανάσταση και κυρίως να γίνουν ικανές να ηγεμονεύσουν μέσα στην κοινωνία. Αυτό υπήρξε το ζητούμενο και το βαθύτερο νόημα του καλέσματος από τον Μάο και τους οπαδούς της κομμουνιστικής προοπτικής για να εξαπολύσουν την Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση. Ήτανε μια τεράστια προσπάθεια ώστε σε όλους τους τομείς: οικονομία, παιδεία, επιστήμη, τέχνες, θεωρία / ιδεολογία, οργάνωση της ζωής, το προλεταριάτο, οι φτωχοί αγρότες, οι πραγματικοί επαναστάτες στις γραμμές του Λαϊκού Στρατού, της εργατικής τάξης, των αγροτών και φοιτητών, να αντιδράσουν στην πορεία εκφυλισμού της Κινέζικης Επανάστασης και την δημιουργία μιας νέας ταξικής κοινωνίας.
Ο ίδιος ο Μάο δεν είχε αυταπάτες για το οριστικό αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας. Πάντοτε υποστήριζε ότι αυτό θα εξαρτηθεί από την ωριμότητα και ικανότητα των επαναστατών – το πόσο θα μπορέσουν να εκφράσουνε τις μάζες του λαού. Και πάντοτε πίστευε και έλεγε ότι ακόμα και εάν η δεξιά – και αυτή του κόμματος – πάρει την εξουσία, ο λαός κάποια στιγμή θα αντιδράσει απέναντι στη νέα καταπίεση και εκμετάλλευση.
Αυτό το πείραμα», αυτός ο «τακτικός» ελιγμός – όπως θεωρούσε την ΜΠΠΕ ο ίδιος – δεν εξελίχθηκε βεβαίως ούτε ευθύγραμμα, ούτε ομαλά και ειρηνικά (όπως κάθε επανάσταση άλλωστε). Δεν ήτανε κάπου ο Μάο κι έδινε εντολές και ως «πήλινα» στρατιωτάκια οι μάζες, οι επαναστάτες, οι άπειρες ομάδες τους που σχηματίστηκαν, έκαναν αυτό που τους έλεγε. Όποιοι το πιστεύουν αυτό κάνουν λάθος – συνειδητό ή όχι είναι μια άλλη ιστορία. Βέβαια οι αντεπαναστάτες όλου του κόσμου, προσπαθούν να διαστρεβλώσουν το νόημα της ΜΠΠΕ, να αποδώσουν σε αυτήν ό,τι αρνητικό πρόκυψε στην «οικονομία» από την διεξαγωγή ακριβώς της ταξικής πάλης – δεν παλεύανε μόνο οι εργάτες, αγρότες, φοιτητές οπαδοί του Μάο και σύμμαχοι, παλεύανε και οι άλλοι: όσοι δεν ήθελαν να τραβήξει ο λαός, η εργατική τάξη, οι αγρότες, οι φοιτητές κλπ τον δρόμο από την «Λαϊκή Δημοκρατία» στον σοσιαλισμό και κομμουνισμό. Κι αυτοί βρίσκονταν μέσα στην κοινωνία και μέσα στο Κ.Κ. Οι επαναστατικές δυνάμεις, για άλλη μια φορά στην Ιστορία των κοινωνικών αγώνων, ηττήθηκαν. Αποδείχτηκε πώς ακόμα δεν ήταν ούτε ώριμες ούτε ικανές να νικήσουν. Στην επίσπευση της ήττας τους μπορεί να έπαιξε ρόλο και ο θάνατος του Μάο. Αλλά δεν υπήρξε αυτός ο καθοριστικός και αποφασιστικός παράγοντας.
Ο Μάο, όμως, έδειξε πολύ καθαρά ότι εφόσον η κοινωνία – ακόμα και μετά μια λαϊκή επανάσταση – εξακολουθεί να αποτελείται από τάξεις και κοινωνικές ομάδες με διαφορετικά συμφέροντα, η ταξική πάλη θα συνεχίζεται, το «ποιος θα νικήσει ποιον» θα είναι αποτέλεσμα αυτής της πάλης. Έδειξε ακόμα πώς δεν αποτελεί εγγύηση η ύπαρξη ενός κόμματος που θα ισχυρίζεται πώς εκφράζει, εκπροσωπεί την εργατική τάξη, τις εργαζόμενες μάζες, αλλά απαιτείται η καθημερινή παρέμβαση των λαϊκών και επαναστατικών μαζών. Πως γι αυτό δεν επιτρέπεται να υιοθετήσουν μια καθαρά «οικονομίστικη» λογική και πρακτική που να δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Ότι παίζουν μεγάλο ρόλο οι ιδέες των λαϊκών μαζών. Το επίπεδο που έχει αναπτυχθεί το σύνολο του πολιτισμού (υλικού και πνευματικού). Ότι πρέπει να αλλάξει η όλη εργασιακή διαδικασία, να επεξεργαστούμε μια υπαγωγή της στις νέες κοινωνικές σχέσεις που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Έδειξε επίσης πως πρέπει να αλλάξει η Παιδεία, το Σχολείο, επιμένοντας ότι οι σωστές ιδέες δεν πέφτουν από τον ουρανό, αλλά προέρχονται από τη συμμετοχή στην ταξική πάλη, τον επιστημονικό πειραματισμό και την μελέτη.
Δεν είναι και λίγα τα θεωρητικά/ ιδεολογικά «όπλα» που μας άφησε κληρονομιά ο πρόεδρος Μάο. Ο «Μεγάλος Τιμονιέρης» του επαναστατικού κινήματος. Καταλαβαίνουμε απολύτως το μίσος που τρέφουν ενάντια του ΟΛΟΙ οι αντεπαναστάτες όπου γης και προπαντός οι άνθρωποι του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού. Και γι αυτό οι παντοειδείς επιθέσεις εναντίον του, οι διαστρεβλώσεις, τα χυδαία ψέματα τους ακόμα και την προσωπική του ζωή.
Η μνήμη και το έργο του θα ζούν μέσα στους αγώνες των λαών για κοινωνική χειραφέτηση και εθνική απελευθέρωση. ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ.
[1] Η Ομάδα είχε δημοσιεύσει σχετικό κείμενο και στα 30 χρόνια από τον θάνατο του και στον ιστοχώρο του Monthly Review: http://www.monthly-review.gr/antilogos/greek/diktuo/arxeio_sxoliwn/fullstory_html?obj_path=docrep/docs/diktuo/20060911_03/gr/html/index&page=2&step=1
[4] βλ. Ρομπέρ Λινάρ «Ο Λένιν, οι αγρότες, ο ταίηλορ», εκδ. ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, ΑΘΗΝΑ 1982 (σύντομα θα επανακυκλοφορήσει από τις εκδ. «ΚΟΥΚΚΙΔΑ», Σαρλ Μπετελέμ «Το μεγάλο άλμα προς τα πίσω», εκδ. ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, ΑΘΗΝΑ 1978 (γενικά όλα τα σχετικά έργα για την Σοβιετική Ένωση και τον σοσιαλισμό στην Κίνα), και Μπενζαμίν Κοριά «Ο εργάτης και το χρονόμετρο – Τεϊλορισμός-Φορντισμός και μαζική παραγωγή» εκδ. «Κομμούνα», Αθήνα 1985. Λένιν: Άπαντα (τελευταία εκδ. ΚΚΕ): τ. 23 (σελ. 18-19), τ. 24 (σ. 364-366) [εδώ ο Λένιν γράφει το εξής: «Το σύστημα Ταίηλορ – χωρίς να το ξέρουν και χωρίς να το θέλουν οι δημιουργοί του – προετοιμάζει την εποχή, που το προλεταριάτο θα πάρει στα χέρια του ολόκληρη την κοινωνική παραγωγή και θα ορίσει τις δικές του, τις εργατικές επιτροπές για το σωστό καταμερισμό και τη σωστή ρύθμιση ολόκληρης της κοινωνικής εργασίας». Το πόσο το σύστημα άθελα του επινόησε το σύστημα ταίηλορ τώρα πια το γνωρίζουμε πολύ καλά. Όπως επίσης και που οδήγησαν αυτές οι απόψεις το προλεταριάτο της Ρωσίας], τ. 28 (σ. 126-134), τ. 36 (σ. 140-143, 190, 212, τ. 45 (σ. 206), τ. 54 (σ. 279), κλπ.
Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.