Για την εθνικιστική Δεξιά

από Ευάγγελος Κοροβίνης

Για πολλές δεκαετίες όσοι από τον χώρο της Δεξιάς υπερασπίζονταν τα έθνη και τους εθνισμούς ενάντια στον κοσμοπολιτισμό των φιλελευθέρων και τον διεθνισμό της Αριστεράς είχαν απωθηθεί στο περιθώριο της δημόσιας ζωής στην Ευρώπη και αλλού. Σήμερα είναι δύσκολο πια να επιχειρηθεί η απομόνωση και περιθωριοποίηση της εθνικιστικής Δεξιάς.

Η εθνικιστική Δεξιά δεν είναι ομοιογενής. Τα όποια κοινά χαρακτηριστικά της διαφέρουν πάντως αρκετά από τα αντίστοιχα των φασιστικών κομμάτων του μεσοπολέμου.  Η εθνικιστική Δεξιά  αποτελείται από διακριτά ρεύματα και κινήσεις που ασκούν ποικίλλου βαθμού επιρροή σε κόμματα της κεντρικής πολιτικής σκηνής διαφόρων χωρών. Στις ΗΠΑ υπάρχουν οι λεγόμενοι παλαιοσυντηρητικοί και η εναλλακτική Δεξιά. 

 Οι παλαιοσυντηρητικοί είναι απομονωτιστές και φιλικά διακείμενοι προς τον Χριστιανισμό. Αντιπαρατίθενται σφόδρα προς τους νεοσυντηρητικούς που επιδιώκουν την «εξαγωγή της δημοκρατίας» δια των όπλων και των «ανθρωπιστικών» στρατιωτικών παρεμβάσεων. Οι παλαιοσυντηρητικοί βλέπουν τους νεοσυντηρητικούς ως μια δεξιά εκδοχή του ιακωβινισμού και του τροτσκισμού. Οι εναλλακτικοί Δεξιοί είναι άθεοι ή νεοπαγανιστές και υπέρ της λευκής υπεροχής.  

Στην Ευρώπη υπάρχουν τρία ρεύματα και κινήσεις. Η λεγόμενη Νέα Δεξιά είναι το πρώτο. Χρονολογείται από το 1968 και ο βασικός της θεωρητικός είναι ο Αλαίν ντε Μπενουά,ο οποίος υποστηρίζει τον πολιτισμικό πλουραλισμό και κλίνει προς τον νεοπαγανισμό.  Για τον στοχαστή αυτόν οι διαφορές που υφίστανται μεταξύ της κουλτούρας των διαφόρων εθνών αποτελούν πραγματικό πλούτο για την ανθρωπότητα. 

Ένα δεύτερο ρεύμα στην Ευρώπη είναι η ταυτοτική Δεξιά, που θέτει ως κύριο ζήτημα την υπεράσπιση της πολιτισμικής ακεραιότητας της γηραιάς ηπείρου από το Ισλάμ. Θεωρεί ότι ο μωαμεθανισμός επιχειρεί μια σταδιακή αποικιοποίηση της Ευρώπης και κάνει λόγο ακόμη και για βίαιους επαναπατρισμούς παράνομων μεταναστών. 

Στην ομάδα των χωρών Βίζενγκραντ (Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία και Σλοβακία) τέλος, υφίσταται ένα ρεύμα που θεωρεί ότι η εθνική κυριαρχία των ευρωπαϊκών χωρών απειλείται από τις πολιτικές των Βρυξελλών που στοχεύουν στην δημιουργία ενός απρόσωπου υπερεθνικού κράτους. Μόνον ο Χριστιανισμός μπορεί να εξασφαλίσει την ενότητα της Ευρώπης και να σεβαστεί ταυτόχρονα την πολιτισμική διαφοροποίηση των εθνών της ηπείρου. 

Και τα τρία ρεύματα, με κάποιες επί μέρους εξαιρέσεις, είναι κατά της συνέχισης του πολέμου στην Ουκρανία και επιδιώκουν ένα modus vivendi με την Ρωσία του Πούτιν. Θεωρούν ότι η κλιμάκωση των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων είναι βλαπτική για τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών λαών και για την αυτονομία της γηραιάς ηπείρου. 

*** 

Τρεις είναι οι στοχαστές που επηρέασαν έμμεσα ή άμεσα τις παραπάνω κινήσεις και ρεύματα: Ο Νίτσε, ο  Όσβαλντ Σπένγκλερ και ο Καρλ Σμιτ.  Κατά τον Νίτσε κανένα υποκείμενο, ατομικό ή συλλογικό, δεν διαθέτει προνομιακή πρόσβαση στην αλήθεια.  Σε αντίθεση με τον Μαρξ που ισχυρίσθηκε ότι το προλεταριάτο διαθέτει το προνόμιο, εφ’ όσον συνειδητοποιήσει την ταξική του θέση, να αντανακλά πιστά την αντικειμενική πραγματικότητα, ο Νίτσε προσέγγιζε το πρόβλημα της αναζήτησης της αλήθειας εντελώς διαφορετικά. Θεωρούσε ότι όλες οι αξιώσεις αλήθειας επηρεάζονται από τα συμφέροντα και τις αξίες των ατομικών ή συλλογικών υποκειμένων που επιδιώκουν να γνωρίσουν τον κόσμο. 

Ορμώμενος από αυτήν την θέση του Νίτσε ο Όσβαλντ Σπένγκλερ, ένας άλλος στοχαστής που επηρέασε την εθνικιστική Δεξιά, υποστήριξε ότι οι οικουμενικές αξιώσεις του δυτικού πολιτισμού είναι αβάσιμες και ότι οι ευρωκεντρικές αφηγήσεις περί αέναης προόδου της ανθρωπότητας είναι κατά συνέπεια αστήρικτες. Στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με αγώνες και συγκρούσεις για υπεροχή στο πλαίσιο περιορισμένων χρονικά κύκλων. Δεν αντιμετωπίζουμε έναν παγκόσμιο πολιτισμό, αλλά μια ετερογενή ομάδα πολιτισμών, που ο καθένας τους ακολουθεί έναν κύκλο ακμής και παρακμής κατά τρόπο αυτόνομο. Ο δυτικός πολιτισμός, διαχέοντας την τεχνογνωσία και τις σχετικές δεξιότητες της βιομηχανικής εποχής σε όλο τον πλανήτη, βρίσκεται μπροστά  στον κίνδυνο υπονόμευσης της τεχνολογικής του υπεροχής από τους «επιμελείς» μαθητές του στην Ανατολή και στον Νότο. 

Ένας πρόσθετος κίνδυνος που απειλεί τα σύγχρονα κράτη κατά έναν άλλο στοχαστή, τον Καρλ Σμιτ, είναι η εξασθένηση του κράτους από την υποταγή του στα συμφέροντα και τις αξίες των καθέκαστα πολιτών. Οι κυβερνήσεις, κατά τον Γερμανό πολιτειολόγο, παραλύουν λόγω της χειραγώγησης τους από ομάδες συμφερόντων που επιδιώκουν ίδια οφέλη. Η ιδέα του εθνικού συμφέροντος δυσφημίζεται και το κράτος καθίσταται άδειο όστρακο, έρμαιο των περιστάσεων και στο έλεος εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών. 

*** 

Οι παραπάνω στοχαστές, ο καθένας με τον τρόπο του και σ’ αυτόν ή τον άλλο βαθμό, απομακρύνονται από τον οικονομισμό του φιλελευθερισμού και μιας αγοραίας εκδοχής του μαρξισμού. Δεν θεωρούν ότι οι εθνικές αντιθέσεις αποτελούν υποπεριπτώσεις και παραμορφωμένες εκφράσεις της ταξικής πάλης.  Ιστορικά, πράγματι, αποδείχθηκε ότι ναι μεν το ταξικό και το εθνικό ζήτημα είναι αδιαχώριστα αλλά και ότι το εθνικό ζήτημα δεν μπορεί να αναχθεί, πλήρως τουλάχιστον, στο ταξικό. Οι διάφοροι εθνισμοί είναι μοχλοί υποκειμενοποίησης ατόμων και ομάδων μέσω συγκεκριμένων προτύπων. Σκοπός της παραγωγικής διαδικασίας, πάλι, είναι ο μετασχηματισμός των πρώτων υλών σε προϊόντα μέσω της αντικειμενοποίησης της εργασιακής δύναμης.  Οι δυο διαδικασίες είναι αδιαχώριστες και συνάμα αυτόνομες. 

Κινητήριες δυνάμεις της ιστορίας είναι, λοιπόν και η πάλη των τάξεων και η πάλη των εθνών. Η κοινωνική ανισότητα και η εθνική καταπίεση και υποδούλωση δεν ανάγονται η μια στην άλλη, παρά μόνον μερικώς. Όσοι σήμερα σπεύδουν να κατατάξουν τις πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης με αποκλειστικό κριτήριο την θέση τους υπέρ ή κατά της κοινωνικής ισότητας έχουν περιορισμένο οπτικό πεδίο. Πώς μπορεί να εξηγηθεί, για παράδειγμα, με αυτόν τον περιοριστικό τρόπο, το γεγονός ότι το πιο φιλοαμερικανικό και φιλοουκρανικό κόμμα είναι οι Πράσινοι της Γερμανίας, ενώ το πιο επιφυλακτικό απέναντι στα ατλαντικά κελεύσματα και τις θελήσεις της Ουάσιγκτον είναι η Εναλλακτική για την Γερμάνια, που σύμφωνα με την παραδοσιακή ταξινόμηση τοποθετείται στο δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος; 

*** 

Ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι ο τρόπος που διεκδικούν την εξουσία οι κινήσεις και τα κόμματα της εθνικιστικής Δεξιάς. Σε αντίθεση με τους πολιτικούς αυτού του χώρου που υπόσχονται συνήθως προεκλογικά απλές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα, για να στρογγυλέψουν τις θέσεις τους μετεκλογικά, οι διανοητές αυτού του χώρου προωθούν ένα είδος μεταπολιτικής. Όχι με την έννοια της αποϊδεολογικοποιημένης και τεχνοκρατικής διαχείρισης των κοινών, αλλά με την προσπάθεια κατίσχυσης των ιδεών τους και απόκτησης πολιτισμικής ηγεμονίας.  Πρόκειται για έναν γκραμσιανισμό της Δεξιάς, που γίνεται σεβαστός από τους περισσότερους, αν και κάποιοι δεν αποκλείουν την βίαιη επιβολή των απόψεών τους, ιδιαίτερα αν έχουν να αντιμετωπίσουν κατασταλτικά μέτρα από το επίσημο Κράτος. 

Σήμερα το πρόβλημα που βρίσκεται μπροστά σε κάθε πολιτική και επομένως και στην εθνικιστική πολιτική είναι η πρόταξη του ατομικού έναντι του συλλογικού συμφέροντος από τους πολιτικούς αλλά και τους πολίτες των περισσοτέρων χωρών της Δύσης.  Στους παρακμιακούς καιρούς μας αντιμετωπίζουμε μια τριφηλή αβουλία που παρεμποδίζει την ανάπτυξη σοβαρής συλλογικής δράσης. Η μηδενιστική διάβρωση της εποχής εξηγεί τόσο τους πολέμους δι’ αντιπροσώπων που διεξάγει η Δύση (όπως έχει προσφυώς ειπωθεί στην Ουκρανία, για παράδειγμα, η Δύση θα πολεμήσει μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό), όσο και την απουσία ενός σθεναρού αντιπολεμικού κινήματος. Τα πράγματα δεν μπορούν να πάνε ούτε «μπροστά» ούτε «πίσω», οπότε ο κίνδυνος διολίσθησης σε πυρηνικό πόλεμο είναι υπαρκτός. 

 

Πηγές 

Εθνισμός και Αριστερά.Του Θεοδώρου Ι.Ζιάκα,Εκδόσεις Πελεκάνος,1989 

Radical Conservatism and Global Order: International Theory and the new Right. By Jean-François Drolet and Michael C Williams. San Francisco, California 2018 

“Real Europe” Civilizationism and the far Right in Eastern Europe. By Mark Basstn,2022

 

Ο ζωγραφικός πίνακας που συμπληρώνει τη σελίδα ("Όψη της νήσου Σαιν Λουί, λιμάνι Σαιν Νικολά το απόγευμα", 1900) είναι έργο του, γάλλου, Ανρύ Ρουσώ.

ΠΗΓΗ: https://antifono.gr/gia-tin-ethnikistiki-dexia/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=gia-tin-ethnikistiki-dexia

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com