του Παναγιώτη Ήφαιστου
Θα σκιαγραφήσουμε τρεις πτυχές. 1. Υπάρχουν πολλοί «πολεμικοί κρίκοι» πάνω στην αλυσίδα του πολέμου οπότε απαιτείται να εντοπιστεί σε ποιο κρίκο αναφερόμαστε καθότι η άσκηση βίας δεν είναι πάντα απαραίτητη. 2. Είναι οι κρίκοι της αλυσίδας του μεταμοντέρνου πολέμου Πολιτικά ενταγμένοι; 3. Ποια συμφέροντα εκπληρώνονται ανάλογα με την απάντηση στο 1 και 2 και πως πλήττονται οι πολίτες.
Καταρχήν, είναι οι κρίκοι της αλυσίδας του μεταμοντέρνου Πολιτικά ενταγμένοι;
Το Πολιτικό γεγονός δεν είναι γραμμικό ή μονοσήμαντο ενώ οι βαθμίδες πολιτικής συγκρότησης ποικίλουν ανάλογα και αντίστοιχα με τις βαθμίδες δημοκρατίας. Καθαυτό Πολιτικό γεγονός έχουμε μόνο όταν αναφέρεται σε Κοινωνικό γεγονός, διαφορετικά πρόκειται για επίφαση, ψεύδος, ανωμαλία, διαστρέβλωση και προ-πολιτική κατάσταση.
Κοινωνικό γεγονός έχουμε όταν υπάρχει κοινωνία ιστορικά προικισμένη με οντολογική ετερότητα στα πεδία της κοσμοθεωρίας, του πολιτισμού και των πολιτικών παραδόσεων.
Η Εθνική Ανεξαρτησία συμβολίζει την δυνατότητα αυτής της κοινωνίας να ασκεί εσωτερική πολιτική αυτοδιάθεση υπό συνθήκες εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής κυριαρχίας και να αντικρούει τις επεμβάσεις στο εσωτερικό πολιτικό της σύστημα. Αυτό συμβολίζει την ύπαρξη ανεξάρτητου κράτους (ανεξάρτητης Πολιτείας στην κλασική εποχή).
Επειδή στο διεθνές σύστημα το οποίο αποτελείται από κράτη άνισου μεγέθους, άνισης ισχύος και άνισης ανάπτυξης ισχύει η αρχή της αυτοβοήθειας, το κάθε κράτος είναι υποχρεωμένο να παλεύει για την αυτοσυντήρησή του, την επιβίωσή του και την διατήρηση ισόρροπων σχέσεων και συναλλαγών παρά την εγγενή ασυμμετρία ισχύος μεταξύ των μελών κάθε διακρατικού συστήματος. Τα λιγότερο ισχυρά κράτη, εξάλλου, αναπτύσσουν στρατηγικές μείωσης των συνεπειών της ασυμμετρίας ισχύος με προσεγγίσεις που έχουν επιστημονικά αναπτυχθεί επαρκώς από την στρατηγική θεωρία (patron-client relations). Μονολεκτικά, η καλλιέργεια του ορθολογισμού στην πλάστιγγα κόστους / οφέλους εναλλακτικών στάσεων και συμπεριφορών είναι το καίριο ζήτημα.
Στον διακρατικό πόλεμο και ανεξαρτήτως σε ποιο κρίκο αναφερόμαστε οι παράμετροι του πολέμου είναι λίγο πολύ γνωστοί, συχνά μάλιστα ρυθμισμένοι με το (διεθνές) δίκαιο του πολέμου, ή, εάν υπάρχουν οι προϋποθέσεις, από τους θεσμούς συλλογικής ασφάλειας. Οι δρώντες του πολέμου στο διεθνές σύστημα είναι τα κράτη. Ανεξαρτήτως διακρατικών θεσπίσεων η σταθερότητα και η αστάθεια συναρτώνται με την ισορροπία ή την ανισορροπία.
Εάν και όταν το διακρατικό σύστημα γίνεται ολοένα και πιο ελλειμματικό οι φορείς αθέσπιστης ισχύος βρίσκουν παράθυρα ευκαιρίας εκπλήρωσης των συμφερόντων τους ή ακόμη καθίσταται οι κυρίαρχοι δρώντες.
Το διακρατικό σύστημα, τώρα, γίνεται ολοένα και πιο ελλειμματικό όσο περισσότερο τα αίτια πολέμου εντείνονται και όσο περισσότερο ο θεσμός του πολιτικοοικονομικού ορθολογισμού αποδυναμώνεται πολιτικά και θεσμικά. Κύριο αίτιο αυτών των ασθενειών είναι η ελλειμματική γνώση του εγγενούς χαρακτήρα των αιτιών πολέμου και των Θουκυδίδειων αξιωμάτων περί ισορροπίας («ίσης δύναμης»).
Συχνά ακόμη και πιο ισχυρά κράτη αλλά πρωτίστως τα λιγότερο ισχυρά κράτη καθίστανται αντικείμενα άσκησης αθέσπιστης βίας, εκμετάλλευσης και καταστολής της κοινωνίας από άπιαστους και αθέατους δρώντες όπως οι διεθνικοί τοκογλύφοι, οι κερδοσκόποι και εγκληματικά στοιχεία κάθε είδους τα οποία δεν υπόκεινται στον παραμικρό πολιτικοοικονομικό έλεγχο από οποιοδήποτε κοινωνικοπολιτικό σύστημα ή από διακρατικούς θεσμούς.
Ενώ αυτό δεν είναι νέο φαινόμενο, συχνά αλλά σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες παράλληλα με την μεγέθυνση της διεθνικής ιδιωτείας βλέπουμε ότι οι αθέατοι δρώντες συνεργάζονται ολοένα και περισσότερο με ηγεμονικά κράτη στο πλαίσιο του ανελέητου και συχνά αόρατου ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων.
Το ζήτημα που τίθεται διευκρινίζεται στο σημείο αυτό, δεν είναι η «δαιμονοποίηση» των διεθνικών δρώντων αλλά η υπογράμμιση του αυτονόητου, ότι δηλαδή εάν και όταν οι διεθνικοί δρώντες δεν υπόκεινται κοινωνικοπολιτικούς ή διακρατικούς ελέγχους είναι προ-πολιτικοί και πηγή άκρατου ανορθολογισμού.
Καλό είναι να υπενθυμίσουμε την θεώρηση του Παναγιώτη Κονδύλη, ο οποίος έχοντας όσο κανείς άλλος μελετήσει το φαινόμενο του μεταμοντερνισμού, στο «Θεωρία του Πολέμου» μιλώντας για την ποικιλομορφία του πολέμου σωστά επισημαίνει ότι «… Ο πόλεμος ως συνέχιση της πολιτικής αποτελεί μια έκφραση (μεταξύ άλλων) του γενικού χαρακτήρα πολιτικών υποκειμένων, είτε αυτά είναι κράτη, είτε κινούνται στα όρια ενός έθνους, είτε είναι διεθνή. Ο γενικός χαρακτήρας του πολιτικού υποκειμένου αποτελεί με τη σειρά του συνισταμένη πολλών παραγόντων (οικονομικών, εθνικών, ιδεολογικών, πολιτικών με την στενότερη έννοια …».
Προσφέροντας αυτή την λεπτολόγα διατύπωση ο Κονδύλης αφήνει περιθώρια να κατανοήσουμε το γεγονός ότι όσο περισσότερο τα μεταμοντέρνα φαινόμενα αναπτύσσονται και βαθαίνουν τόσο περισσότερο τα κράτη και ιδιαίτερα τα λιγότερο ισχυρά καθίστανται θύματα φορέων αθέσπιστης ισχύος (ακόμη και στο εσωτερικό οργανωμένων και αποτελεσματικών κρατών καθότι όσοι έχουν κατανοήσει το μεταμοντέρνο φαινόμενο γνωρίζουν ότι πρόκειται για τον αντίποδα της Πολιτικής και του πολιτικού πολιτισμού)
Βοηθούσης πλέον και της τεχνολογίας που κατέστησε τις πλανητικές δράσεις ευκολότερες, οι διεθνικοί δρώντες αποκτούν δυνατότητα άσκησης αθέσπιστης ισχύος βαθύτατων διανεμητικών προεκτάσεων επειδή δύνανται να διαπερνούν με ευκολία τα σύνορα παρακάμπτοντας εν μέρει ή συνολικά τους κοινωνικοπολιτικούς / κρατικούς ελέγχους ή τους ελέγχους των διακυβερνητικών θεσμών.
Αυτά μπορούμε να το πούμε και διαφορετικά. Πάνω στο εκκρεμές όπου στον ένα πόλο είναι το Πολιτικό / Κοινωνικό γεγονός που συγκροτεί το κράτος, όταν διεθνικά ή ιδιωτικά ή ηγεμονικά υποκινούμενα διεθνικοί δρώντες (λειτουργώντας ως ιδιώτες, δηλαδή ανεξέλεγκτα και αδιάφορα για τις επιπτώσεις επί των πολιτών) ωθούν προς τον πόλο όπου η ισχύς είναι αθέσπιστη, ο πολίτης γίνεται έρμαιό τους. Εξ ου η σημασία του κράτους, της δημοκρατικής του συγκρότησης, της ανθρωπολογικής υπόστασης των πολιτών και της εδραίας θεσμικής οργάνωσης στο όνομα της κοινωνίας.
Ο πολίτης γίνεται έρμαιό τους καθότι πάνω του ασκείται αθέσπιστη ισχύς για την οποία το κράτος δεν έχει ή δεν μπορεί να έχει ρόλο ή ο ρόλος του καταστέλλεται και καταντά εντολοδόχος αθέατων διεθνικών δυνάμεων όπως κερδοσκόποι και τοκογλύφοι ενίοτε φέροντες ονομασίες όπως τάδε τράπεζα κτλ. (στην περίπτωση των μνημονίων όπου έτσι καταστέλλεται ζωή πολλών πολιτών του νότου της ΕΕ πλήττοντας την προσωπική τους σφαίρα, αυτό βασικά έχουμε).
Η τύχη και τα συμφέροντα κάποιου νοικοκυριού, κάποιας επιχείρησης και οποιουδήποτε άλλου εντός ενός κράτους κανονικά είναι κοινωνικοπολιτικά ενταγμένα με τρόπο που σμιλεύονται αποφάσεις συμβατές με το κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένο κοινό συμφέρον της κοινωνίας και των πολιτών της.
Αντίθετα, όταν αυτό δεν συμβαίνει, ομάδες διαφόρων μιγμάτων αποτελούμενοι από διεθνικούς τραπεζίτες, κερδοσκόπους, τοκογλύφους, ηγεμονικούς υπαλλήλους, στελέχη πολυεθνικών επιχειρήσεων και τεχνοκράτες, οι αποφάσεις τους είναι εξ αντικειμένου προ-πολιτικού χαρακτήρα. Είναι ιδιωτεία ή ηγεμονικές πρακτικές ή αμφότερα.
Ο πολίτης που χάνει την εργασία του στην βάση σχεδιασμών τέτοιων ιδιωτών ή ο επιχειρηματίας ενός νοικοκυριού που βλέπει την επιχείρησή του να κατεδαφίζεται στο όνομα αστείων επιχειρημάτων περί έκτακτης ανάγκης ή αποτελεσματικότητας που θα ζήλευε και ο Δαρβίνος, καταντούν να είναι έρμαιο άγνωστων δυνάμεων.
Πολύ περισσότερο, όταν πλέον αυτές οι δυνάμεις έχουν την δυνατότητα να ελέγχουν τα επικοινωνιακά μέσα, τις βάσεις προσωπικών και άλλων δεδομένων ή ακόμη και τις προσωπικές συνήθειες και πράξεις κάθε πολίτη.
Το πρόβλημα για τον πολίτη καθίσταται ακόμη εντονότερο εάν κανείς συνεκτιμήσει το τι σημαίνει μεταμοντερνισμός ως φαινόμενο που πλήττει ανθρωπολογικά τους πολίτες με το να περιορίζει την γνώση τους, την πολιτική τους μόρφωση, τις πατροπαράδοτες παραδόσεις που προσδίδουν ανθρωπολογική υπόσταση, τις διατροφικές συνήθειες, τις οικιστικές δομές, την σχέση φύσης-ανθρώπου και πολλά άλλα (βλ. σύντομη περιγραφή πιο κάτω και παραπομπές σε παράρτημα στο τέλος)
Όσο περισσότερο πάντως αυξάνονται και εντείνονται οι διεθνικοί δρώντες και όσο περισσότερο διαφεύγουν των κρατικών ελέγχων ή όταν τα κράτη γίνονται όργανά τους, τόσο περισσότερο εκμηδενίζεται η πολιτική και τόσο περισσότερο ο πολίτης γίνεται έρμαιο αδιαφανών δυνάμεων που ενσαρκώνουν την ιδιωτεία και δρουν καταχρηστικά ή ενίοτε και θηριωδώς.
Αυτή η μορφή πολέμου η οποία βασικά συρρικνώνει ή εκμηδενίζει την Πολιτική, το κράτος, τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα, τους κοινωνικοπολιτικούς ελέγχους και τους διακρατικούς ελέγχους, φουντώνουν τις δυνάμεις των δυνάμεων που βρίσκονται εκτός κοινωνικοπολιτικών συστημάτων και δυναμώνουν τους δράστες του μεταμοντέρνου πολέμου.
Καθότι για δράστες πρόκειται που αντιστρέφουν τον πολιτικό πολιτισμό, διαστρέφουν το πολιτειακό γίγνεσθαι, που γεννούν ή πολλαπλασιάζουν την ιδιωτεία και που ασκούν ισχύ βαθύτατων προεκτάσεων πλην αθέσπιστη.
Ενώ δεν αποκλείεται πόλεμοι συμβατικά νοούμενοι να απορρέουν από τέτοιες πολιτικές και θεσμικές ανωμαλίες, ο μεταμοντέρνος πόλεμος, πλέον, κυρίως και πρωτίστως, δεν αφορά άσκηση φυσικής / πολεμικής βίας αλλά πλήγματα μέσα στον προσωπικό πυρήνα της ζωής του πολίτη.
Μεταξύ άλλων, την οικονομική του κατάσταση, τα χρέη του, την εργασία του, τις αποταμιεύσεις του, τις σπουδές των παιδιών του, την επιχειρηματική του δράση, την διατροφή του και τις προσωπικές του στιγμές κάθε είδους. Τον καταστέλλουν θηριωδώς και τον συρρικνώνουν στα επιθυμητά μέτρα που εκπληρώνει τους σκοπούς των δραστών της εκάστοτε ιδιωτείας.
Ακόμη, αόρατα και αθέατα, δημιουργούνται τεχνόσφαιρες και μηχανισμοί αποδυνάμωσης της θέλησης του πολίτη για αντίσταση, ελέγχου του με παραπληροφόρηση, εκμηδένιση των πολιτικών του δικαιωμάτων και υποδούλωσή του στους σκοπούς των κερδών και οφελών της αθέσπιστης διεθνικής και όχι μόνο ιδιωτείας (καθότι είτε για ηγεμονικές πολιτικές μιλάμε είτε για διεθνική ιδιωτεία ή αμφότερα, ο μεταμοντέρνος πόλεμος προϋποθέτει συνειδητούς ή ανεπίγνωστους εγχώριους πραιτοριανούς).
Πηγή: Παναγιώτης Ήφαιστος
Eικόνα: «Κοιλάδα της Αόστης: χιονοθύελλα, χιονοστιβάδα και καταιγίδα», έργο του Joseph Mallord William Turner από τη Wiki
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.